1.Odrodzenie - okres w historii kultury europejskiej, obejmujący przede wszystkim XV i XVI wiek, określany często jako "odrodzenie sztuk i nauk" .

2.Kultura fizyczna w odrodzeniu (charakterystyka):

- włochy to kolebka odrodzenia

- nastapiło w tym okresie nawiązanie do wzorów z literatury i sztuki starożytnej Grecji

- w Polsce przypada na XVI wiek

- nowe prądy: umysłowe i religijne

Humanizm- to przede wszystkim głębokie zaintersowanie człowiekiem jako jednostką z uwzględnieniem jego potrzeb w zyciu doczesnym. Kształtował się ten prąd przede wszystkim dzięki coraz sielniej rozwijającymi się studiami nad językami i kulturą antyczną. Rozkwit we włoszech przez dynamikę wzrostu gospodarczego.

Reformacja- ruch religijny i społeczny mający na celu odnowę chrześcijaństwa. Zapoczątkowany przez Marcina Lutra.

Kontreformacja- Prąd religijny powstały w Kościele katolickim, będący próbą zahamowania szerzącej się reformacji i odzyskania pozycji Kościoła rzymskokatolickiego. Zwolennik to np. T. Tasso, który w książce „jerozolima wyzwolona” nakreślił ideał rycerza i zamieścił wzmianki o grze w piłkę i szermierce.

- człowiek jest w centrum zainteresowania ANTROPOCENTRYZM

- hasło odrodzenia: „człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce” (Trencjusz)

3.Poglądy myślicieli włoskich:

- Bernardinus Scardaeonius – oczekiwał od gimnastyki nie tylko ogólny wzrost sprawności fizycznej ale podniesienie siły woli aby lepiej poskromić cielesne pożądania.

- Leon Battista Albert lansował typ ogólnie rozwiniętego człowieka, zalecając jako odpoczynek po pracy umysłowej biegi, skoki, rzuty, polowanie, łucznictwo, jeżdziectwo i grę w piłkę.

- Pico della Mirandola – zalecał kombinację ćwiczeń cielesnych i duchowych

- Peter Paulo Vergerio – chciał aby gimnastyka stala się częścią składową ogólnego wychowania. Uważał że przez ćwiczenia cielsne i duchowe osiągnie się wewnętrzną dyscyplinę, przygotowanie militarne.

- Maffeo Vegio – ćwiczenia fizyczne szczególnie konieczne dla studiujących

- Francesco Filelfo – zawody sportowe jako niezbędne w ogólnym procesie wychowania.

- Enea Silvo Pisccolomini – poźniej został papieżem Pisem II. Widział w ćwiczeniach cielesnych środek przeciwdziałający nadmiernemu rozpieszczeniu. Uważał że młodzieniec powinnien szkolić się w napinaniu łuku, rzutach z procy, pływaniu…

napisał „traktat o wychowaniu dzieci” dla 10letniego W.Pogrobowca.

- Baltazar Castiglione – ujmował wychowanie fizyczne jako element kultury ciała oraz kultury umysłu i uczuć. Napisał „dworzanin” poświecone wychowaniu dworskiemu.

4Nowe szkoły pionierskie:

W Ferrarze- kierował szkołą Guario de Verona , który uważał że polowania, jazda konna dają sprawność wojskową, a pływanie i taniec sprawność ogólną. Jego wycieczki dały początek krajoznawstwa.

W Mantui- kierował szkołą o nazwie „dom radości” Vittorino de Feltre, ćwiczeniom fizycznym przywiązywał właściwości zapobiegania chorobom. Brak kar cielesnych, ćwiczenia na wolnym powietrzu. Obie płci w szkole.

5.Poglądy przedstawicieli humanizmu i odrodzenia w krajach Europy zachodniej:

Hiszpania:

Juan Luis Vives – stawiał wychowanie fizyczne na równi z wychowaniem umysłowym i moralnym

Francja:

Francois Rabelais – napisał romas edukacyjny gdzie dał nowe ujęcue wychowania, wypowiadał się przeciw nadmiernemu teoretyzowaniu i uznawał ścisły związek między ciałem a duchem. Ćwiczeń nie wzbogacił.

Michael de Montaigne – związek między ciałem i duchem przyrównywał do dwu koni przy jednym zaprzęgyu, które zmuszone są to współdziałania.

Anglia:

Thomas More – w edukacji modzieży widział związek między cielesnym a umysłowym wykształceniem.

William Szekspir – w jego twórczości sprawność fizyczna była często poruszana. O szermierce pisał np. w „Makbecie” czy „Hamlecie”.

Szwecja:

Olaus Magnus – na uwagę zasługuje jego dzieło gdzie są opisane liczne sporty uprawiane w ówczesnej Skandynawii.

6.Humaniści przeciwni ćwiczeniom fizycznym:

- Jakob Wimpfeling – niemiec, uważał że należy chronić młodzież przed ćwiczeniami cielesnymi

-Erazm z Rotterdamu – wypowiada się za harmonijnym wychowaniem człowieka. Pierwszeństwo dla kształcenia umysłu.

7.Lekarze odrodzenia:

- Paracelsus – uważał że człowiek powinnien doskonalić ciało, ducha i duszę.

- Marcurialis – napisał „sztuka gimanstyczna” i napisał prezycyjniej o korzyściach płynących z uprawiania ćwiczeń fizycznych z punktu widzenia medycyny. podzielił gimazjum na 3 działy: wosjkową, lekarską i szkodliwą atletyczną.

8.Poglądy przedstawicieli reformacji:

- Marcin Luter- był zowlennikeiem uprawnień ćwiczeń cielesnych. Zalecał muzykę, zapasy i skoki gdyż uważał że przynoszą one radość i odprężenie oraz zapobiegają chorobom.

- Urlich Zwingli – uważał sprawność w biegach, skokach, rzutach, zapasach i szermierce za niezwykłe przydatną przy obronie ojczyzny. Nie narzucił włączenai ćwiczeń fizycznych do obowiązkowego planu zajęćw skzole.

- Jan Kalwin – pod wpływem jego osoby w Zurychu (gdzie za czasów U. Zwingla żołnierze mieli w czasie wolnym ćwiczyć ) zaniechano nie tylko te poczynania ale również ofiarą padło ulubione pływanie. Nie popierał kar cielesnych.

- Friendland Melanchton

- J. Camerarius

- V. Trotzendorf

- J. Sturm

KULTURY FIZYCZNE:

Dworska kultura fizyczna:

- nastąpiła ewolucja form turniejowych

- odbywały się turnieje szlacheckie – otwierane wielkim pochodem, program obejmował gonitwy do pierścienia , gdzie zawodnicy musieli nadziać na kopię pierścień zawieszony wysoko na sznurze; wyścigi do głów, trzeba było pędząc na koniu trafić w głowę figury; karuzela, popisy w toczeniu końmi, a na zawodach drużyn konnych ciskano na siebie nawzajem piłkami.

- wyścigi i kłucia

- szermierka (w szkole włoskiej bronią była szpada, a we francuskiej floret)

- grano w piłkę i tańczono.

Chłopska kultura fizyczna:

- proste formy ćwiczeniowe

- najbardziej odzwierciedlały tę kulturę obrazy P. Bruegla a przede wszystkim „zabawy dziecięce”. Proste formy ćwiczeniowe były odprężeniem po monotonnej cięzkiej pracy. Grano wkręgle, biegi w workach, jazda konno, skoki i gimnastyka.

Miesszczańska kultura fizyczna:

- rozwinęły się bractwa kurkowo-strzeleckie. Udział w zawodach mógł brać każdy kto uiścił składkę oraz cieszył się nienaganną opinią. Strzelano do ptaka w maju na Zielone Święta , kiedy to obchodzono rozczne święto miasta. Najlepszy strzelec był np. zwalniany z uiszczenia wszelkich powinności feudalnych. Były też święta strzeleckie gdzie zapraszano strzelców z innych miast, impreza trwała kilka dni. Podczas zawodów odbywały się tańce , biegi i inne zabawy ludowe.

- bractwa szermiercze. Członkiem mógł zostać każdy uczciwy mieszczenin, który nie wywodził się ze szlachty. Bractwa obierały sobie patrona. Nauka szermierki odbywała się według surowo ustalonych zasad i jej okres kończył się trudnym egzaminem mistrzowskim. Rozwój tych bractw wiązał się z jednej strony ze znaczenia szermierki dla obronności, a zdrugiej z chęci dorównania szlachcie. Zwycięsca w zawodach otrzymywał wieniec honorowy lub pieniądze. Pod koeniec XVII szermierka zaczynała przezywać kryzys.

- taniec przy muzyce na dudach i fujarkach

- gry w kręgle, piłkę gdzie budowano specjalne domy, pływanie rzadko uprawiane

- powstały łaźnie gdzie usługiwały kobiety a mężczuźni nosili wodę.

Wychowanie fizyczne w akademiach rycerskich:

- powstawały szkoły na pół wyższe lub średnie, gdzie przygotowywano młodzież do słuzby państwow-dwroskiej

- starano się by ich wychowankopwie odpowiadali stworzonemu ideałowi, niektóre przedmiooty jednak prowadzono fakultatywnie.

- wychowanie fizyczne uważane było za obowiązkowe. Uważano że daje ono odprężenie i zapobiega chorobom.

- jazda konna z woltyżerką

- szermierka, taniec

- gry w piłkę.

-ćwiczenia fizyczne górowały nad nauką teoretyczną i nauczycieli tego pierwszego mieli większe wynagrodzenie.

Wychowanie fizyczne u jezuitów:

-ćwiczenia cielesne miały duże znaczenie

- założenie zakonu miało na celu odzyskanie strat spowodowanych przez reformację. Chcieli pozyskać całe nogrody przez wpływ na młodzież. Zakładali seminaria duchowe, chcieli opanować niektóre uniwersytety.

- ćwiczenia fizyczne były ważne, uważano że dają one odprężenie po nauce.

Wychowania fizycvzne w gimnazjach:

- ograniczony zakres. Były w określonych godzinach dozwolone niektóre zabawy. Jak np. umiarkowane rzuty piłką.

- tańce dozwolone tylko dla uczniów szlacheckiego pochodzenia

- zalecano prace w ogrodzie lub w gospodarstwie

Wychowanie fizyczne w uniwersytetach:

-dostępne dla szlachty i zamożnego mieszczaństwa

- uprawiane ćwiczenia cielesne, gra w piłkę i szermierkę

- instruktor prowadził obok nauki jazdy konnej i szermierki ćwiczenia militarne

-pozniej zniesiono niektóry formy ćwiczeń i zostawiono te które uważano za odpowiednie dla uprzywilejowanego stanu

-specjalne formy zabaw jezdzieckich jak kadryle.

1.Oświecenie- okres w rozwoju kultury europejskiej, gdzie ideologia tego okresu wpłynęła na tworzenie się nowych obrazów świata.

2. Kultura fizyczna w oświeceniu (charakterystyka okresu):

- od XVII do XIX wieku

- ruch intelektualny

- wzmożenie prestiżu nauki i oświaty, uważano, że tylko przez wiedzę można świat ulepszyć

- ideologiem został F. Bacon autor powiedzenia „wiedza jest potęgą”

- eksplozja projektów reform wychowawczych

3.Przedstawiciele oświecenia:

- Jan Amos Komensky – pedagog, dążył do reformy wychowania, szkoły miały być dostępne dla wwszystkich dzieci, bez względu na pochodzenie. Jego dzieło „wielka dydaktyka” i to wnim określał on ciało jako mieszkanie i narzędzie rozsądnej duszy. Uważał, że aby utrzymać zdrowie należy mieć uregulowany tryb życia. Był za podzieleniem na 3 częsci doby z przeznaczeniem 8godzin na pracę umysłową, 8godzin na sen, 8godzin na ćwiczenia i pielęgnowanie ciała. Budynek szkolny miał sprawiać wrażenie z zewnątrz i wewnątrz miłe wrażenie. Powinnien być blisko ogród i boisko do codziennych ćwiczeń. Zalecał biegi, łyżwiarstwo, saneczkarstwo, gry w piłkę, pływanie i zabawy dziecięce.

- John Locke – swoje pogląde pedagogiczne zawarł w dziele „Myśli o wychowaniu”, gdzie były pierwszym programem nowego wychowania burżuazyjnego, świeckiego ale i prywatnego oraz utylitarnego. Według Lock’a gentelmen powinnien zajmować się głównie sprawami zapewniającymi mu udział w życiu publicznym. Koniczne do tego było zdrowie. Podstawą do ytrzymania zdrowia jest naturalny tryb życia z metodycznym hartowaniem ciała przez ćwiczenia cielesne, pływanie, kąpiel w zimnej wodzie. Człowiek musi umieć znosić cierpienia cielesne i duchowe jak i zrezygnować z osobistych pragnień na rzecz życia rozumnego i szlachetnego. Ideał wychowawczy to gentelmen, który tańczy, urpawia szermierkę, jazdę konną, zapasy.

- Jean Jacques Rousseau – działał głownie we Francji, zasłynął jako obrońca praw człowieka i jego swobodnego rozwoju. Dostał miano ojca rewolucji francuskiej 1789 roku przez radykalne poglądy. Poglądy na temat wychowania zawarł w dziele „Emil czyli o wychowaniu” gdzie ogłosił hasło powrostu do natury. Człowiek z natury jest dobry lecz został spaczony przez cywilizację i niesprawiedliwy ustrój społeczny. Przez wychowanie powinnien stać się praktycznym i użytecznym, skromnym i cnotliwym. Wychowanie powinno być zgodne z naturą ludzką. Uwazał za koniczne uprawienie ćwiczeń fizycznych. Zalecał od maleńkości hartowanie przez kąpiel w lodowatej wodzie, skoki i biegi. Jego fikcyjny wychowanek Emil ma zawsze być najszybszy w biuegach i najsilniejszy w zapasach, najzręczniejszy w pracy i najzwinniejszy w grze. Jednak jego metoda wychowawcza miała błedy bo Emil zył w izolacji, brak mu było współzawodnictwa. Błąd to także podział zycia na 3 okresy gdzie w pierwszym okresie od 12 roku zycia Emil poddany był wyłącznie wychowaniu fizycznemu, od 12-15 lat wychowaniu intelektualnemu, 15-20 lat moralnemu.

4.Filantropiści (Inaczej przyjaciele ludzkości. Wierzyli w skuteczność wychowania. Chcieli opracować taki system wychowawczy, który by uzwględniał potrzeby całego społecvzeństwa. Idea wszechstronnego rozwoju osobowości człowieka)

*Głownymi centrami pedagogi filantropijnej były szkoły:

1.w Dessau – twórcą filantropizmu był Bernhard Basedow, który otworzył ten pierwszy zakład wychowawczy w roku 1774. Propagował surowe wychowanie dzieci i młodziezy, ćwiczenai cielesne. Był za podziałem doby ucznia na 7godzin dla snu, 7 godzin na czynności popwszednie jak toaleta itp. I 10 godzin na zajęcia umysłowe i ćwiczenai cielesne. Połączone z muzyką. Uważał, że chłopeic w wieku 16 lat powinnien poznać warunki na wsi pracując u gospodarza, miał też przez 14 dni porzebywać w warunkacyh polowych, poznać pracę w kopalnii w porccie i handlu. Zalecal żeby chłopcy uczyli się pokonywać niebezpieczeństwa i przeciwieństwa by wyrośli na prawdziwych mężczyzn.

W praktyce szkoły w Dessau był:

-pięciobój (biegi, skoki, podnoszenie ciężarów, balansowanie, wspinanie się)

- 1 zakład gdzie regulanie prowadzone wychowanie fizyczne pod kierunkiem kwalifikowanych nauiczycieli.

- uzupełnieniem pięcioboju były ćwiczenia ludowe, zapasy i gry w piłkę

2. w Schnepfenthal – założył je pedagog Christian Sazmann w 1784 roku. Dlaniego najważniejsze było zdrowie i pogoda ducha wychowanków. Był za ćwieczenia cielesnymi.

W Schnepfenthal:

- przywiązywano wagę do jasnych pomieszczeń i pokoi sypilanych. Do odpowiedniej wody i prostego oraz zddrowego odzywiania.

- pomiędzy godzinami nauki stosowano 10min przerwy. W tym zażywano ruch na świeżym powietrzu.

- wprowadzona została przez założyciela praca na roli.

5.Christoph GutsMuths – był to nawybitniejszy współpracownik Salzmana i pionier wychowania fizycznego i sportu w Niemczech. Był rzecznikiem oświaty, wypowiadał się za nauczeniem ogólnokształcacym. Zakładał że ciwiczenia fizyczne będą stosowane jako podstawowy element zapewniający młodemu pokoleniu zdrowie, siłę i harmonijny rozwój. Opracował swój system nauczania w książce „Gimanstyka dla młodzieży”. Podzielił gimanstykę na: gim. Właściwą (skoki, biegi rzuty, ćwiczenia równowagi, mieszane, taniec, chód, ćw. Wojskowe, pływanie, ćw. Zmysłów, głośne czytanie i deklamację), pracę ręczą (czynności gospodarcze, rzejmiosło, pracę w ogrodzie), zabawy i gry ruchowe i umysłowe. Swój system uzupełnił w książce „gry i zabawy dla ćwiczenia i wypoczynku ducha i ciała”. Dzieło zawiera 100 gier , omawia niemieckie zabawy ruchowe. Napisał też książkę „sztuka pływania” , gdzie zmniejszała się dzięki niemu ilość utonięć. Stosował on zasadę stopniowania trudności.

6.Urlych Vieth – nauczyciel jednej ze szkół na terenie Dessau, wprowadził elastyczny, państwowy program szkolny jako pierwszy i jedyny w Niemczech. Napisał „próba encyklopedii ćwiczęn fizycznych”, która składała się z 3 częsci, gdzie dał się poznac jako doskonały analityk w częsci drugiej a część trzecia to dopełnmienie dwóch poprzednich. Przedstawił też pedagogiczne możliwości oddziaławyania wychowania fizuycznego. Jego projekty boisk, budowy sal gimnastycznych swiadczą op nim jako o doskonałym znawcy problemu. Chciał aby wszystkie dzieci wszystkich stanów były objete wychowaniem fizycznym. Jego znaczenie nie ogranicza się tylko do wychowania fizycznego, napisał również wiele cennych praw z zakresu matematyki, astronomii i geografii.

KULTURA FIZYCZNA W DAWNEJ POLSCE

Polacy należeli wbrew niektórym dawnym sądom do ludów wojowniczych. Animuszowi i zręcznościom fizycznym zawdzięczali przede wszystkim swoje sukcesy w walkach z lepiej uzbrojonymi sąsiadami. Również igrzyska uwidaczniały się te cechy.Po przyjęciu chrztu w X wieku duży wpływ na Naszą kulturę miała kultura zachodnioeuropejska. Wyodrębniły się klasy społeczne : rycerska, mieszczańska, chłopska. Początkowo wychowanie fizyczne miało wpływ na klasy rządzące , stopniowo przechodzące na resztę klas. 
Podobnie jak na zachodzie Europy modne były turnieje i zarówno dyscypliny. Gonitwy rycerskie, wyścigi konne typu trafienia kopią w pierścień lub zbicia głowy manekina.
Rycerstwo miało okazje do pokazania swojej siły i umiejętności w wojnach, bitwach, jak z Tatarami, Pod Grunwaldem (1410) oraz wielkie polowanie na grubego zwierza typu niedźwiedź.

Odrodzenie w Polsce, przedstawiciele i charakterystyka:

-Nieznany autor - „traktat o wychowaniu królewicza” zalecał ćwiczenia cielesne typu : bieg ,skok, rzut oszczepem, zapasy, taniec , łowy, strzelanie z łuku.
-Jan Kochanowski- nie pisał o sporcie i wychowaniu fizycznym dosłownie. Kilka swoich poglądów zawarł w swoich dziełach „Pieśń świętojańska o sobótce” i „fraszkach”. Pokazywał że nie umiemy z łuku strzelać, rzeki przepłynąć, przeskoczyć rowu, dosiadać konia. Nawoływał młodzież do szermierki, zapasów, strzelania, polowania.
-Łukasz Górnicki- Duże umiejętności i wiedza nabyta we Włoszech. Napisał „Dworzaninem polskim”. Oparte na włoskim dziele, lecz stało się jednym z głównych dzieł Polski renesansowej. Dworzanin , człowiek wszechstronny, uzdolniony fizycznie. Powinien uprawiać biegi, skoki, rzut kamieniem, pływanie, zapasy, strzelanie z łuku, jazdę konną i szermierkę. Ta wszechstronność pomaga zbudować zgrabną sylwetkę.
-Sebastian Petrycy- lekarz (chodziło mu o zdrowie) , kontynuował myśl Górnickiego, lecz szczególny nacisk dał na pływanie, zapasy i szermierkę. Zalecał umiar w ćwiczeniach, odpowiednie jedzenie, i odpoczynek. Swoje poglądy zawarł w dziele „Polityki Arystotelesowej to jest rządu Rzeczypospolitej z dokładem księgi ośmioro”
-Wojciech Oczko- lekarz nadworny Stefana Batorego, autor kilku rozpraw z zakresu medycyny. W jednym z nich o tytule „Przymiot” wypowiedział się o wychowaniu fizycznym , w której nie był oryginalny bo oparł się na wydanej we Włoszech książce „o Sztuce gimnastycznej” Mercuriala. Pochwala gimnastykę jako ćwiczenia zdrowotne. Zalecał zapasy, jazdę konną, szermierkę.
-Krzysztof Mikołaj Dorohostajski- wiedzę czerpał z własnych doświadczeń i bogatej literatury. Napisał „ Hippica, to jest o koniach księga”. pisał o rożnych rodach, sprzęcie itd.
-Jan Ostroróg- „Myślistwo z ogary”. Autor wywodzi się z Wielkopolski, wojewoda poznański.Ulubione zajęcie to myślistwo. Uważał łowy która warunkuje na tężyznę fizyczną.

Wszyscy wyżej wymienieni artyści opisywali jak stworzyć ideał człowieka wszechstronnego. Te myśli i poglądy trafiały tylko do wąskiego grona, tacy chłopi czy biedne mieszczaństwo nie miała czasu na to, a bogata szlachta nie widział więcej niż czubek swojego nosa.

-Mikołaj Rej- autor słynnego „Żywota człowieka poczciwego”. Nie miał takiej dużej wiedzy jak humaniści lecz przewyższał ich realniejszym spojrzeniem. Wiązał człowieka z przyrodą, naturą. Proponował ćwiczenia powszechne jak bieganie, skoki, wspinanie, jazda konna. Nie cenił szermierki, bo nie tak wyobrażał sobie poczciwego człowieka.

Okres upadku. Do upadku przyczyniły się uwarunkowania zew jak i wew. Zbyt forsowana ekspansja polityczna spowodowała wojny i bitwy. Państwo było w rozpadzie, miasta legły w gruzach. Klasa szlachecka głupiała, mieszczańska upadła, lud wiejski przytłoczony ciężarami feudalnymi. W czasie kryzysu nie myśli się o przyjemnych rzeczach tylko jak przetrwać.

Jędrzej Kitowicz- „Opis obyczajów za panowania Augusta III” Opisuje ówczesną kulturę fizyczna. Brak wychowania fizycznego w szkole. Bractwa kurkowe zatraciły swoje ambicje. Najwięcej ruchu na wsiach szlacheckich, ale dla zabawy nie dla doskonalenia samego siebie. Szlachcic wolał awanturować się w barach niż bronić własnej ojczyzny, sylwetka otyła, brak ruchu i pijaństwo. Bardzo zła opinia o wychowaniu fizycznym w Polsce na Zachodzie Europy. Tworzenie dystansu miedzy Polską a Europa Zachodnia.

Oświecenie:

Nastąpił szybki rozwój oświaty, kultury, piśmiennictwa, nauki, ukształtowała się świadomość narodowa, dzięki czemu mimo upadku państwa nie zginął naród polski.

-Stanisław Konarski- prekursor Polskiego Oświecenia. Wiedza nabyta za granicą. Wybitny pedagog i reformator szkolnictwa. Założył w Warszawie uczelnie Collegium Nobilium. Przeprowadził reformę szkół pijarskich. W jego szkołach uczono jazdy konnej, fechtunku, tańca, uprawiano ćwiczenia cielesne, organizowano wycieczki, zabrakło jedynie pływania.

-Grzegorz Piramowicz- jezuita-filozof, sekretarz w komisji edukacji narodowej, pedagog i sekretarz Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Wydał „Powinność nauczyciela”. Zawarł myśli Rousseau, wspomniał o mało popularnym pływaniu.

Komisja Edukacji narodowej zalecała 4-6 h w tygodniu wychowania fizycznego, czasami było to 25 % całego tygodniowego kształcenia, brakowało nauczycieli, sali gimnastycznych, w niektórych szkołach nie realizowano zaleceń wo gole. W ówczesnych czasach było dużo przeszkód do pokonania które stały na drodze reformy wychowania fizycznej.

Tuż po rozbiorach:
Ciężkie czasy na wprowadzenie reform. Rozbiory Polski, Kongres Wiedeński itd. 
Kontynuowano reformy w dziedzinie oświaty, zasłużony:
-Tadeusz Czacki- ekonomista, historyk,pedagog. Twórca i dyrektor liceum w Krzemieńcu. Był zwolennikiem współzawodnictwa i szlachetnej rywalizacji. Sprowadził wybitnych nauczycieli jazdy konnej, szermierki i tańca, również pływania. Wykładano higienę. 
-Stanisław Staszic- czołowy przedstawiciel polskiego oświecenia. Proponował wyprawy w Tatry z czego słyną. Wyprawy miały na celu badania np. geologiczne. Wyznaczył trasy wejść na szczyty których jeszcze nikt nie odwiedził. Poza wspaniałymi wspinaczkami również cenione były jego rozprawy o Tatrach.
-Jędrzej Śniadecki- wydal teorie wychowania fizycznego. Zdobył wysoką wiedzę lekarska , przyrodniczą, filozoficzną. Wydał rozprawę „o fizycznym wychowaniu dzieci” . Nawiązywał do ludzi z innej epoki i z innych państwa. Tak jak Rousseau uważał że wiedza i ćwiczenia fizyczne muszą iść w parze. Również podzielił życie na etapy. Do 7 roku życia ćw. fizyczne. W drugiej fazie do 14 roku życia również ćw. fizyczne ale większą role spełniało wykształcenie umysłowe. Ćw. fizyczne powinny być wykonywane cały czas lecz w mniejszym stopniu. Chciał harmonii między ciałem i duchem. Każdy powinien być jednolity. Podążał za twórcą „Emila” (Rousseau). Jego błędem było późne wydanie swojej rozprawy ponieważ na zachodzie przejawiał się już romantyzm a u nas już było widać kres oświecenia.

Ruch turnerski:

-W niemczech ucisk zew. Musiał wywołac silną reakcję w postaci wzrostu poczucia narodowego. Potrzebna była reforma w zakresie wychowania narodowego.

- Prusy stały się osrodkiem ruchu narodwow-wyzowleńczego. Przeprowadzano reformy w tym wysuwała się konieczność militarnego kształcenia młodej generacji.

-Johann Gottlieb Fichte – wygłaszał w Berlinie „mowy do narodu niemieckiego”, gdzie nawoływał do budzenia świadomości narodowej. Żądał uwzględnienia wychowania fizycznego.

!!!!-Friedlich Ludwig Jahn - napisał „Niemiecka świadomość” gdzie występował przeciez feudalnym podziałom. Pragnął silnych zjednoczonych Niemiec. W wychowaniu fizycznym widział ważny element wychowania i wykształcenia narodowego. Nauczał w jednej ze szkół berlińskich gdzie razem z uczniami zainicjował zbiorowe ćwiczenai gimanstyczne wzorowane na zleceniacg GutsMuthsa. Organizował też wycieczki dalekie. W swoim narodowym fanatyzmie nie chciał przyznać się do błedu i z uporem twierdził, że turnieje powstały w Niemczech, a Francuzi samo to słowo jak i tradycje i zwyczaje wzięli od Niemców. Był romantykiem. W okresie wojny wyzwoleńczej wziął udział w walce, a po zakończeniu tej wojny podarował opracowana z kolega dla Goethego ksiązkę „Niemiceka sztuka gimanstyczna” (teoretyczna podstwa systemu, ćwiczenia usystematyzowano w zespoły ćwiczeniowe, zalecano równoważnię, linę do wspinania, drabiny, maszty, stojaki do skoków, rów w formie trapezu, boiska do rzutów i zapasów, drążek). Poswięcał mało uwagi grom, a kład nacisk na ćwiczenia na przyrządach.

-W 1811 Otwarto również boiska gimnasstyczne – młodzież spędzała na boisku 2 popołudnia wolne od nauki, w pierwszej czesci były cwwiczenia dowolne, a w drugiej pod kierunkiem przodowników. Obowiązywał szary i liniany strój. Noszono na piersi czworokątny znaczek gdzie było imię i nazwisko oraz cztery daty : 9(bitwa w lesie), 919(poczatek turniejów śrdniowiecznych w niemczech) , 1519(koeniec turniejów), 1811(otwarcie tego boiska gimnastycznego). W przerwach spożywano posiłek z chleba i wody.

Ruch turnerski w okresie zawieszenia (turnsperre):

-Poglądy polityczne Jahna oraz angażowanie się turnerów po stronie opozycji doprowadziło do uwięzeina Jahna i zamknięcie bois turnerskich. Jednak jego postawa polityczna spotkała się z uznaniem w pewnje czesci niemiec.

-Uznano Jahna „ojcem turnestwa”.

-Okres kiedy panował turnsperre jednak nie spowodował przerwy w rozwoju wychowania fizycznego. Kontynuowało ciwczenia w róznych miastach, Berlinie czy Monachium. Pozniej zamsiat turnen mowiono Gymnastyk.

-A ruch turnerski stracił polityczny charakter, a stał się ruchem gimnastycznym.

Ruch turnerski = gimanstyczny po zniesieniu zakazu:

-Utworzono Ogólnoniemiecki Związek Turnerski ale roznice ideologiczne członkow doprowadzily do rozłamu i powstał Demokratyczny Związek Turnerów Niemiec.

-Angażowano się aktywnie po stronie rewolucji. Wielu jednak turnerów po upadku wiosny ludów i nadajścia świetego przymierza wyemigrowała do Ameryki.

-Nastepnie powołano organizację Deutsche Turnerschaft do kierowania sprawami gimnastyki w Niemczech. Nadała ona ruchowi jednolitą formę organizacyjną i mocną strukturę i orgaznizowała co roku dni turnera.

Wychowanie fizyczne w szkole:

-Wychowanie fizyczne w niemieckich szkołach zostało wprowadzone dość pozno.

-na poczatku nie wydano rozporzadzenia o obowiązkowym wychowaniu fizycznymw skzolach i lekarze, pegagodzy i gimnastycy zaczęli wypowiadać się na ten temat mówiąc o zaniku zdrowia i sił fizycznych mlodziezy. Pod presją i krytyką rząd pruski ponowie zajął się tą sprwą.

-Rzecznikeim wychowania fizycznego stał się Johann Schulze, a popierano wf nawet przez sfery wojskowe. W rezulatcie wydał memoriał gdzie uznano gimnastykę za „koneiczny i pożyteczny człon” ksztalcenia narodowego w gimnazjach, wyższego stopnia szkolach miejskich, seminariach nauczycielskich i szkołach wojskowych. Latem cwiczenia milay być na boiskach a zima na Sali. Chcieli wyksztalcic dobrych fachowców dlatego opiekowalis ie szczególnie seminariami dla nauczycieli. Utworzono w Berlinie Centralny Instytut Kształcenia Nauczycieli Wychowania Fizycznego.

-Za przykładem prus wproawdzono wf do gimnazjow i szkol srednich w innych panstwach niemieckich. Sprawą sporną był wybór programu. „ojczyzniane turnerstwo” Jahna nie zostało zaakceptowane . nie rzowiązaly tez problemu starania Hugo Rothsteina, który usiłowal zaadaptować system szwedzki. Obce wzroy w gimanstyce przyjmowano niechętnie czego przykladem był tez spór który wybuchnął w Parlemncie Pruskim o naziwe „spór o poręcze”. -!!!!-Po poszukiwaniach przyjęto system Adolfa Spiessa – w „Nauce sztuki turnerskiej” unowoczesnił i do potrzeb szkolnych przystosował system Jahna. Uprzywilejował ćwiczenia porządkowe i musztrę. Podstawa systemu stał się dwuczęsciowy „podręcznik turnerski dla szkół”, który dał mu zaszczytne miano „ojca gimnastyki szkolnej”. Był zwolenniekiem systemowych cwiczen fizycznych w ciągu calego roku dlatego chcial aby powstaly przystosowane do tego sale gimnastyczne. Pozniej wqychowanie fizyczne dzieki niemu znalazło się w szkolach ludowych w wymiarze 2 godz. Tygodniowo. Mialo anuczyć i przygotować mlodziez nizszych warstw spolecznych do przyszlej sluzby wosjkowej.

Wychowanie fizyczne w armii:

-Przywiązywano do wf dużą wagę. Właczyli je do programu szkoelnia zolnierzy

-Kontynuował te zamierzenia Herman Boyeh – budował garnizonowe boiskja i plywalnie, zakladano je w roznych rejonach.

-Cwiczenia po wsiach i miastach mieli zajmować się podoficerowie. W okresie turnsperre sprawa upadła, ale w garnizonach cwiczenia fizyczne nadal odgrywaly wazną rolę. Zmieniał się tylko sposób. Wprowadzono „gimantykę racjonalną”.

Niemcy po roku 1871:

Dzieki zwycięstwa nad francuzami zakonczyl się proces jednoczenia niemiec. Okres II rzeszy niemieckiej można było podzielic na dwa podokresy, czyli okres rządów Otto Bismarcka i okres osobistych rządów cesarza Wilhelma II. Niemcy we wszystkich dziedinach zaczęli osiągac sukcesy. Ustępowali jedynie USA i czesciowo Anglii.

Rozwoj wychowania fizycznegow w szkole:

-Weszlo już na stale do programow szkol.

-Opraty bnyl na systemie Adolfa Spiessa. System ten słuzyl najbardziej militaryzmowi, a z naukowych pozycji jednak spotykal się z krytyką szczególnie jeśli chodzilo o błedne wyroznianie dal rozwojowych dzieci i mlodziezy.

-Modyfikacją tego systemu zajął się Alfred Maul – szwajcarski pedagog, propagował on i uzasadnial potrzebe wykonywania rytmicznegfo ciwczen wolnycj jak i na przyrządakch. Do cwiczen wolnych wproawdzil muzykę.

-Wplyw na modyfikację systemu Spiessa miał tez J.C.Lion – przeciwnik cwiczen nawiązujących do czynnosci pracy, zalecał ruchy abstrakcyjne, mające podkreslic nierozerwalny związek ducha i ciała. Elementem nowym było uznanie cwiczen za zewnętrzny wyraz duchowej aktywnosci czloweika.

-Rolę w rozwoju gimastyki odegral również O.H.Jager – wielbiciel greckiej gimasntyki. W praktyce odszedl jednak od idealu greckiego. Jego gimnastyka miał cele mielitarne. Wprowadzil do niej slynne laski zelazne.

*W skzoel ludowej zwiększono liczbe godzin wychowania fizyvcznego do trzech i dodatkowo wprowadzono pieciominutowe cwiczenia na wolnym powietrzu. Rozszerzono gimnastyke i gry dla dziewczyn do tych samych rozmiarow co dla chlopakow.

*W roznych szkolach srednich obok plywania i gier wprowadzono pilkę nozną gdzie mlodziez tworzyla wlasne druzyny i grala tez poza szkolą.

*W gimnazjach obok gimnastyki duze znaczenie mialo plywanie, wioslarstwo, pilka nozna. Lekkoatletyka, tenis, szermierka, kolarstwo czy turystka szkolnha (najpierw uporawiana była w postaci wycieczek skzolnych potem tworzy się nawet zszerzenia „wędrujące ptaki” z glownym celem jako wucieczki krajoznawcze).

Dalszy rozwoj ruchu turnerskiego:

-Zaczal się ponownie dynamicznie rozwijac.

-Uprawianie ciwczen fizycznych w towarzystwach turnerskich mialo sluzyc wychowaniu czlonkow w „duchu ojczyznianym”. W doborze cwiczen starano się kierowac wolą czlonkow. -Popularnoscia cieszyly się cwiczenai wolne i na przyrzadach. Biegi, skoki, rzuty sluzyly jako cwiczenia uprzywilejowane. Z czasem dolączono lekkoatletykę. Organizowano rozwniez wedrówki turnerskie a zaczęła się rozwijac gimnastyka u kobiet. Cwiczenia turnerek były jednak ograniczone.

Ruch rekreacyjny:

-Propagowalo go mieszczanstwo niemieckie.

-Duze zaslugi w jego rozwoju polozyly towarzystwa turnerskie.

-Zrodzila się glosna broszura Emila Hartwicka „na co cierpimy” gdzie potrzebę rekreacji uzasadnil spolycznymi wzgledami.

-Powolano rowzniez w Berlinie Centralną Komisję Poperania Mlodziezy ui Zabaw Narodowych w Niemczech, która zajęla się miedzyinnymi budowa terenow i urządzen rekracyjnych.

Niemieckie organizacje skautowe:

-Niemcy wilhelminskie staraly się o zapewnienie warunkow sprzyjających dobremu przygotowaniu się do aktywnej sluzby wojskowej.

-Zwracano szczególną uwagę na cielesne kształcenie młodzieży.

Wychowanie fizyczne w szkole i poza nią.

-Powstanie organizacji młodzieżowej wzorującej się na angielskim skautingu.

-Powołanoi jeszcze 2 organizacje młodzieżowe  Jugendflege i Jungdeutshland. Chciano wychować młodziez w duchu narodowo-niemieckim. Organizacje te uzupełniały się ale nie przeciwstawiały się sobie. Były połączone z kołami wojskowymi.

Sport i turystyka

-Pod nazwą sportu należy raczej rozumiec nowe zwyczaje i metody gdyż był już znany wcześniej.

-Obok szermierki i jazdy konnej na znaczeniu zyskały: wioślarstwo, żegrlarstwo, boks, gry zespołowe, łyżwiarstwo, pływanie, turystyka wysokogórska, sporty motorowe.

-Sport był zauważony przez malarzy głownie malujących wyścigi konne.

-Powstały też specjalistyczne kluby:

1.Wioślarski – założony przez kupców angielskich, utworzo tez ogólnoniemieckie zrzeszenie wioślarskie oraz żeglarskie.

2.Kolarstwo – pierwsze kluby powstały w Monachium i Hamburgu.

3.Łyżwiarstwo – pierwszy klub we Frankfurcie nad Menem.

4.Sport pływacki rozwijał się wolniej

5.Piłka nożna – w Bremie, powstał też niemiecki związek piłki nożnej, początkowo uprawiano tu też hokeja.

6. Lekkoatletyka – była na początku upraweiana pomocniczo np. w klubach piłkarskich.

7. Turystyka – sport wymagający aktywności ruchowej, powstało niemieckie towarzystwo alpinistyczne, a potem niemiecko- austriackie. Założono też muzeum alpejskie. Oprócz turystyki wysokogórskiej była tez turystyka piesza, wodna i kolarska. Organizowano wycieczki. Głownie niektóre kluby sportowe i tworzystwa turnerskie propagowały ten rodzaj turystyki.

Zrzeszenia robotnicze

-na początku robotnicy w Niemczech wstepowali do mieszczańskich towarzystw gimnastycznych i sportowych.

-Robotnicy wysokokwalifikowani jednak najczęściej w tych towarzystwach robotnici spotykali się raczej z niechęcią i dyskryminacją ze strony stowarzyszeń i członków ze sfer bogatego mieszczaństwa. Rózne względy i róznice sprawiły że świadomi robotnicy organizowalu się w odrębnych zszerzeniach gimnastycznych i sportowych.

-Pierwsze zrzeszenie gimnastyczne powstało w Lipsku z hasłem „wszystko przez pracę, wszystko dla pracy” i wtedy powstawały też zrzeszenia w innych miastach przekształcając się w zrzeszenia ogólnoniemieckie.

-Utworzonmo Niemiecki Robotniczy Zweiązek Turnerski.

-Utworzono też robotnicze zjednoczenie pływackie i za przykładem towarzystwa przyjaciól przyrody wśród robotników rozwijano krajoznawstwo i turystykę.

Pierwsze nowożytne olimpiady

-W niemczech wznowienie igrzysk spotkało się z niechęcią ponieważ to nie oni wpadli na taki pomysl. Jednak idea odrodzenia igrzysk znalazła zrozumienie u niektórych polityków i naukowców.

-Wyrazicielem ich poglądów był Williabald Gebhard - przyczynił się do udziału zawodników niemieckich w pierwszej nowozytnej olimpiadzie w atenach, został jednak wykluczony z niemieckiego związku do spraw sportu, gier i gimnastyki, ale pracował dalej nad swoim pomyslem. Doprowadzil do powstania niemieckiego komitetu olimpijskiego.

-w Atenach w cwiczeniach na przyrządach prowadzili niemcy.

-W sztokholmie niemcy osiągneli najwieksze sukcesy.

-W Berlinie przerwano igrzyska przez I wojnę światową.

Kultura fizyczna w obliczu I wojny światowej

-Popierano politykę agresji

-Powstały młodzieżowe kompanie, zorganizowane na wzór wojskowy, rekrutowano tu głownie młodzież zrzeszona z towarzystw turnerskich, sportowych i organizacji młodziezowych.