Neuralgia nerwu trójdzielnego (V)
Nerw trójdzielny (nervus trigeminus) V nerw czaszkowy
Nerw mieszany składa się z większej części czuciowej (korzeń czuciowy) i mniejszej ruchowej (korzeń ruchowy)
Włókna czuciowe biorą początek ze zwoju trójdzielnego (leży w grzbietowej cz, mostu), część ruchowa nie bierze udziału w budowie zwoju (omija go dążąc do nerwu żuchwowego)
Od nerwu V odchodzą gałązki:
n. oczny – czuciowy: czucie bólu i temperatury, ucisku, czucie proprioreceptywne z gałki ocznej, oczodołów, czoła i zatok
n. szczękowy – czuciowy: przewodzi impulsy nerwowe ze skóry szczęki ( część nosowa , gardło), odbiera wrażenia słuchowe
n. żuchwowy – czuciowy: 1/3 języka ,dziąsła, ślinianki podjęzykowa i podżuchwowa, skóra wargi dolnej , małżowina uszną; do którego dołącza się część ruchowa, która unerwia: mięśnie żwaczowe, m. żuchwowo-gnykowy, przedni brzusiec m. dwubrzuścowego
Neuralgia nerwu trójdzielnego definicja
jest nerwobólem jednej lub więcej gałęzi nerwu trójdzielnego. Klasyczna neuralgia trójdzielna jest jednostronna i charakteryzuje się krótkotrwałymi, nagłymi napadami bólu w obrębie zakresu unerwienia jednej lub więcej gałązek nerwu, występującymi samoistnie lub po podrażnieniu tzw. stref spustowych (trigger points) poprzez ucisk, dotyk, podmuch wiatru, żucie, mycie zębów, mówienie.
Neuralgia nerwu trójdzielnego potrafi być jednym z najsilniejszych bóli doświadczanych przez człowieka.
Neuralgia
nerwu trójdzielnego
etiologia
Do przyczyn neuralgii zalicza się czynniki bezpośrednio drażniące nerw:
zapalenia toczące się wokół nerwu
uszkodzenia zwoju lub korzeni
zaburzenia w ukrwieniu nerwu
ucisk korzenia nerwu przez zmienione mózgowe naczynia tętnicze lub żylne.
przyczyny
Przyczyną napadów bólu jest występujące na skutek uszkodzenia ustanie hamującego wpływu szybko przewodzących grubych włókien czuciowych na komórki nerwowe
W
większości przypadków brak jest możliwości wyjaśnienia
etiologii schorzenia. Niektóre choroby są mylnie rozpoznawane jako
neuralgia, np.: bóle wywołane przez ostre zapalenie miazgi zęba,
zapalenie zatok przynosowych, stawów skroniowo-żuchwowych, choroby
oczu, uszu.
Bóle neuralgiczne są też często interpretowane
jako dolegliwości zębopochodne, co prowadzi do prób leczenia lub
usuwania zdrowych zębów.
- za najważniejszą przyczynę uważa się konflikt naczyniowo-nerwowy:
ucisk zakończeń czuciowych nerwu trójdzielnego przez naczynia krwionośne w czaszce, w okolicy zwoju nerwu trójdzielnego à demielinizacja, czyli utrata osłonki mielinowej nerwu à masywne pobudzanie nerwu przy minimalnym drażnieniu receptorów znajdujących się w tkankach miękkich twarzy
- zapalenia toczące się wokół nerwu
uszkodzenia mechaniczne
zaburzenia w ukrwieniu nerwu
objawy kliniczne
występowanie nagłych, silnych, kłujących lub piekących, podobnych do rażenia prądem bólów w zakresie jednej połowy twarzy
ból wyzwalany jest przez niewielkie bodźce działające na tzw. strefy spustowe czyli obszary wyzwalania bólu
bodźcami tymi mogą być: dotyk skóry twarzy, mycie, golenie, mówienie, palenie, czyszczenie zębów, żucie, a także powiew wiatru lub nagła zmiana temperatury otoczenia
ból pojawia się tylko w ciągu dnia, zaczyna się nagle i nagle się kończy
w miarę trwania choroby wzrasta liczba ataków w ciągu dnia i czas ich trwania.
silne uciskanie twarzy łagodzi ból,
z chwilą zakończenia się napadu podrażnienie punktu spustowego nie wywołuje bólu (jest to okres refrakcji, który utrzymuje się kilka minut).
Napadowi
bólu mogą towarzyszyć:
-wyciek z nosa
-łzawienie
-zaczerwienienie skóry twarzy, ślinotok
-pogorszenie
słuchu
-zaburzenie smaku
-skurcz mięśni
twarzy
Chory przyjmuje typową pozycję z dłonią uciskającą miejsce, z którego wyzwalany jest ból.
Atak
rwy często poprzedzony jest tzw. aurą czyli symptomami
zwiastującymi nadejście dolegliwości. Aura objawia się:
-drgawkami mięśni
-swędzeniem
-mrowieniem
rozpoznanie
Badanie neurologiczne-brak odchyleń
Rozpoznanie polega na:
występowaniu charakterystycznego bólu, czynników wyzwalających objawy, braku odchyleń w badaniu neurologicznym, za wyjątkiem bolesności w punktach wyjścia gałęzi skórnych nerwu trójdzielnego
pierwsza gałązka nerwu V (nerw oczny) wychodzi w okolicy łuku brwiowego, druga pod okiem (nerw szczękowy), trzecia na żuchwie (nerw żuchwowy).
Neuralgia
nerwu trójdzielnego
LECZENIE
Są dwie grupy metod leczenia:
zachowawcze
operacyjne
Leczenie zachowawcze
nauka odruchowego unikania bodźców wywołujących bóle np. zmian temperatury, dotykania określonych stref na twarzy lub w jamie ustnej.
farmakoterapia: leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwpadaczkowe, najczęściej stosuje się karbamazepinę, duże dawki witaminy B12
Neuralgia
nerwu trójdzielnego
LECZENIE
Leczenie operacyjne
w przypadku nieskutecznej farmakoterapii należy rozważyć:
blokadę lub celowe uszkodzenie gałęzi nerwu trójdzielnego
- mikrochirurgiczne odbarczenie korzenia nerwu w przypadku konfliktu naczyniowo-nerwowego (leczenie objawowe)
Fizjoterapeutyczne usprawnianie w neuralgii nerwu trójdzielnego
FIZYKOTERAPIA
Promieniowanie podczerwone
Naświetlanie miejscowe lampą SOLLUX- filtr niebieski
Galwanizacja elektrodą Bergoniego (anoda na odpowiednie miejsce bólowe a katoda (bierna) w okolicę międzyłopatkową)
Jonoforeza z leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych
Prądy diadynamiczne- elektrody małe na uchwycie cyrklowym w okolicy wyjścia gałęzi nerwu trójdzielnego
Diatermia krótkofalowa
Ultradźwięki- okolica wyjścia gałęzi nerwu trójdzielnego
Elektroda Bergoniego
Fizjoterapeutyczne usprawnianie w neuralgii nerwu trójdzielnego (c.d.)
KINEZYTERAPIA
Brak, chyba że nastąpi upośledzenie mięśni mimicznych, wtedy wprowadza się ćwiczenia czynno-bierne (jak w porażeniu nerwu twarzowego). Najczęściej jednakże występuje silna przeczulica w okolicy twarzy i każde dotknięcie powoduje ból
MASAŻ
Masaż klasyczny twarzy (delikatny), jeżeli nie występuje przeczulica