21.11.2013
ZASADA - Wasal mojego wasala jest moim wasalem.
Rozrzucenie tych ziem nie mogło spowodować jakichkolwiek buntów.
Struktura społeczna: rycerstwo wyższe – lennicy króla, są przez niego wzywani, rycerstwo pospolite – za pośrednictwem szeryfa, a pospolici są wzywani przez szeryfa. Grupa chłopów – dwie grupy. Wolni – którzy rozpadają się na chłopów osadzonych na ziemiach panów feudalnych i na tych którzy są osadzeni na ziemi kościoła. Nie wolni – tzw. Wilani (czyli niewolnicy). W 13 w. grupa ta zanika. Nie wyodrębnia się grupa mieszczan, są oni zaliczani do chłopów. Nie wyodrębniano stanu duchownego. Nigdy nie powstały głębokie różnicy miedzy rycerstwem.
Powody:
Nie było ścisłego powiązania.
Dobra rycerskie mogły być dzierżone przez ludzi nierycerskiego stanu.
W 13 w. obowiązek bezpośredniego uczestniczenia w wojnie została zamieniona na specjalny podatek, rycerze byli zwolnieni z udziału w wojnie.
Angielskie rycerstwo zaczyna unikać pasowania na rycerza. Dlaczego? Wiąże się to z prawna zasadą, dobra, majątkowe mógł dziedziczyć najstarszy syn. Inni zaczynają zajmować się innymi zawodami, np. rzemiosło. W 14 w. zaczyna pojawiać się Gentry – z społeczeństwa mieszczańskiego, chłopskiego, rycerskiego. Miasto to ośrodek handlu, rzemiosła i obrotu finansowego. Po za miastem jest produkcja rolna – w Anglii jest inaczej. Usytuowanie na terenach wiejskich, a w mieście hodowane owce. Miasta angielskie nie były otoczone fasadą etc. Trudno było określić gdzie jest miasto a gdzie wieś. W Anglii nie wykształciły się cechy. Jest pełna swoboda przepływu osób, dóbr.
Relacja państwo-Kościół:
Żaden poddany królewski nie mógł być sądzony przez sąd bez zgody króla.
Żaden akt papieski nie mógł obowiązywać bez zgody króla.
Kościół był traktowany jako lenno.
Zwierzchność władzy świeckiej nad duchowną.
Nie ma wyższej władzy od króla – nie ma władzy papieskiej. Wszystko należy do króla.
Instytucje centralne.
Kuria Królewska:
Król – do 12 w. nie było sukcesji tronu (z ojca na syna)
Kanclerz – na początku osobisty sekretarz króla. Później zajmował się sprawami, tak że wszystkie papiery wpływay do niego, posiadał klucze do skarbca, zarzadca.
Główny Justycjariusz – instytucja która w 12 w. zanika, zastępca króla na czas jego nieobecności.
Exchequeu – urzędnik królewski, spełnia funkcje finansowe (skarbu państwa). W hrabstwie podatki zbiera szeryf. Kontroluje on hrabiego, by zapłacił krolowi tyle ile powinien. Stał na straży ludności.
Ścisła rada Królewska – wchodzili do niej możni władcy, świeccy duchowni, którzy w danym momencie przebywali na dworze, jeśli król chciał zasięgnąć władzy zbierał ich. Jednak król nie był związany decyzjami Ścisłej Rady.
Wielka rada – odbywała się przynajmniej raz na 3 lata. Szeryf – z hrabstw zwoływał rycerstwo pospolite a Król – z całego państwa (?!)
Parlament wykształcił się z Wielkiej Rady Królewskiej w 13 w. I w 14 w. podzielił się na Izbę Lordów i Izbę Gmin. Jest on organem doradczym. Do 17 w. dochodziło do sporów, spięć. Nie może być nazwany dziełem ustawodawczym, miał kompetencje sądownicze. Sądził urzędnika jeśli wpłynęło do niego pismo z Izby Gmin do Izby Lordów. PODATKI ważna rzecz do konsultowania z Parlamentem.
Izba Gmin – powstała z nieformalnych zebrań rycerstwa pospolitego. Zaczyna rekrutować z wyborów hrabstw. Wolni posiadacze ziemscy, których dochód wychodził 40 szerlingów. Ma on czynne prawo wyborcze.
Izba Lordów – nie liczył się status ale tytuł nadany przez króla. Jeśli nadano tytuł Lorda, automatycznie wchodził do Izby Lordów.
Wielka Karta Swobód – VI 1215 r. – Magna Chata Liberatus.
Powstanie: pierwszy dokument wolnościowy w Europie, którą wydał Jan bez Ziemi. Jan miał dobra w północnej Francji i hrabiowie francuscy wezwali Jana na sąd, on poczuł się dotknięty i nie udał się do sądu. Doszło do wojny. Nie zwoływał Wielkiej rady by obgadać watek podatków. Doszło do konfliktu o arcybiskupa. Efekt: papież obłożył Jana ind edyktem (zwolnił z obowiązku posłuszeństwa). Dochodzi do buntu. Wszystkie stany Anglii buntują się przeciwko królowi i wymuszają na Niego wydanie takiego dokumentu. Na czym polega nowość? Wcześniejsze dokumenty miały charakter przywilejów (np. danego miasta czy dla handlarzy śledziami). WKS dotyczy wszystkich miast. Uprawnienia, które Król daje swoim poddanym. Król sam ogranicza swoją władze (pierwsze w Europie).
Uprawnienia Króla, które daje swoim poddanym:
Żaden poddany królewski nie może być więziony bez prawomocnego wyroku.
Każdy oskarżony ma prawo do obrony.
Każdy będzie sądzony przez równego sobie (w Polsce 16 w.).
Poddany Króla może spokojnie przemieszczać się po kraju, przenosić się, wyjeżdżać, wracać – swoboda poruszania.
W 14 w. zanika pańszczyzna, ludzie mogą zmieniać miejsce zamieszkania.
Struktura Anglii – Shire.
hrabstwo – na ich czele stoi hrabia, realną władze sprawował szeryf (wicehrabia). Szeryf był urzędnikiem królewskim. Ogromna władza szeryfa: wojskowa, administracyjna, sądownicza, skarbowa. W 13 w. pojawia się pomocnik szeryfa – koroner. Hrabstwo jest traktowane jako osoba fizyczna. Wszyscy jego mieszkańcy odpowiadają za czyny popełniony w danym hrabstwie, jeśli np. na terenie hrabstwa znalezione zwłoki to wicehrabia domniemywał że mieszkańcy hrabstwa wiedzą kto jest sprawcą i wtedy wszyscy odpowiadali za ten czyn. Zbierano podatki. Zwoływano Wielka Radę Królewską.
Gmina – wieś. Na czele wsi stał sołtys.
Setnia
Okres: 1588 – 1688. Okres bogaty w myśl polityczną. B. ważny w dziejach Anglii.
1588 – 1603
1588 – Anglia pokonuje Hiszpanię, zaczyna przekształcać się w mocarstwo.
1603 – koniec rządów Elźbiety I, doktryna Richarda Hookera/ideologia ruchu Purytian.
1603 – 1625
Okres panowania Jakuba I, rządy Karola I./doktryna Edwarda Coke.
Rewolucja Purytańska 1640 – 1660
J. Lilburne – Lewellerzy, G. Winstanley – Diggerzy.
1660 – 1688
1660 – restauracja Stuartów.
1688 – koncepcja Roberta Filmera.