Problematyka etyczna w „Kamizelce” Bolesława Prusa.

„Kamizelka” Bolesława Prusa to nowela, która ukazała się w 1882 r. Autor przedstawił w niej króciutką historię mieszczańskiego małżeństwa. Punktem wyjścia tej opowieści stał się moment nabycia przez narratora od żydowskiego handlarza tytułowego elementu garderoby.

Małżeństwo, do którego należała niegdyś tytułowa kamizelka, było parą biednych ludzi, ciężko pracujących na swoje utrzymanie. Pan sprawował funkcję urzędnika. Pełnił swoje obowiązki sumiennie, odznaczając się pracowitością. Kobieta miała dwa zajęcia – za dnia prowadziła lekcje, a wieczorami szyła. Punktem kulminacyjnym ich historii jest choroba mężczyzny, który na jej skutek zaczął niknąć w oczach. W celu zatajenia tego faktu przed małżonką, przesuwał on pasek od kamizelki, by nie było widać, że ta staje się coraz bardziej luźna. Dla kobiety wieść o jego chorobie była wstrząsająca, jednak nie wpędziła jej w depresję. Podjęła ona heroiczną walkę o to, by zapewnić mężowi szczęście. Poza wiedzą męża również zwężała tę samą kamizelkę, by poprawić jego samopoczucie. Dzięki swojej postawie sprawiła, iż urzędnik, będąc u kresu swych dni, nadal wierzył w możliwość wyzdrowienia i starał się żyć pełnią życia.

Prus w noweli tej przedstawia fatalne warunki życia społeczności mieszczańskiej w drugiej połowie XIX w. Dom bohaterów był niewielki, a służąca, która u nich pracowała, musiała spać na skrzyni. Małżeństwo najwięcej czasu spędzało pracując, jednak zawsze udawało się im znaleźć chwilę, by móc radować się swoją obecnością. Aby opłacić lekarza, para musiała zrezygnować z usług służącej, a nauczycielka musiała wziąć na siebie jeszcze więcej obowiązków.

W „Kamizelce” w sposób bardzo ujmujący zostało ukazane uczucie łączące dwójkę głównych bohaterów. W imię tej miłości obydwoje dopuścili się oszustwa, byle tylko zminimalizować cierpienie drugiej strony. Zarówno urzędnik, jak i nauczycielka manipulowali przy kamizelce, aby poprawić samopoczucie ukochanej osoby. Należy zaznaczyć, iż oboje mieli świadomość rychłego końca ich wspólnego życia, ale podjęli heroiczną walkę z nieuniknionym, aby nadal móc cieszyć się dzielonym szczęściem.

Autor pokazuje także nowy rodzaj światopoglądu – relatywizm moralny, w myśl którego to, co uchodzi za złe, nie zawsze takie jest. Bohaterowie wprowadzają się nawzajem w błąd, jednak trudno ocenić ich działanie jako negatywne. Kierują nimi dobre chęci, mianowicie obustronna pomoc w cierpieniu. Podjęta zostaje także refleksja nad przedstawianiem umierającemu nieuchronności jego losu. Małżonka nie chce tego zrobić, by móc czerpać radość z ostatnich chwil, jakie może spędzić wspólnie ze swoim ukochanym.

„Kamizelka” Bolesława Prusa jest wzruszającą opowieścią o wielkiej sile miłości, która potrafi przezwyciężyć przeciwności losu. Bohaterowie, chociaż żyją w ubóstwie, nie szczędzą sobie czułości, nawet, gdy stają przed obliczem śmierci jednego z nich. Postanawiają rozpocząć grę opartą na kłamstwie, która jednak pozwala im przeżyć jeszcze nieco szczęśliwych chwil w okrutnym świecie.