Moja inwentura

Krok czwarty

Wydawnictwo Dwunasty Krok

Wrzesień 1990

Wrocław

Boże użycz mi

pogody ducha,

abym godził się z tym,

czego nie mogę zmienić,

odwagi,

abym zmieniał to,

co mogę zmienić,

i mądrości,

abym odróżniał

jedno od drugiego.

This is A.A. General Service

Conference-approved literature

Wszelkie prawa zastrzeżone

Wydanie II

Z oryginału niemieckiego tłumaczyli Witold i Krzysztof z gr. AA “24

Constans” w Gliwicach

Wydawnictwo “Dwunasty krok”, sp. z o.o. Wrocław. Druk: Prasowe Za-

kłady Graﬁczne, Wrocław, ul. Piotra Skargi 3/5. Nakł. 4.000 egz.
Wykonanie okładki i oprawa: Oﬁcyna Poligraﬁczna, Wrocław, ul. Bezpieczna
6a

Przewodnik po kroku czwartym

Podobnie jak wszystkie inne kroki - Krok Czwarty określa początek no-
wej drogi w naszym życiu. Przystępując do pracy nad tym krokiem rozpo-
czynamy realistyczne określanie samego siebie. Mamy nadzieję, że niniejszy
przewodnik ułatwi ci wejrzenie wgłąb siebie samego, poznawanie samego
siebie.

Aby dokonać uczciwej inwentury, potrzebne są na trzy zasadnicze po-

stawy: poszukiwanie, odwaga i sumienność.

• Czy znajdujesz się już na drodze poszukiwania? Czy próbujesz wedrzeć

się do swej świadomości i realnie opisujesz swoje postępowanie?

• Czy jesteś odważny? Aby uczciwie spojrzeć na swoją przeszłość, trzeba

wykazać się dużą odwagą.

• Czy jesteś sumienny? Teraz przyjdzie czas, by przyjrzeć się zarówno

pozytywnym, jak i negatywnym skutkom swego postępowania. Jak
porównać je z twoimi wyobrażeniami wartości?

Przeprowadź są inwenturę poszukiwawczo, odważnie i sumiennie, lecz nie

moralizuj. Twoje dotychczasowe zachowania wywołały skutki i pozytywne,
i negatywne. Dzieje się tak nie tylko u ciebie. W życiu każdego człowieka
są rzeczy wspaniałe i wstydliwe. Obejrzyj sobie te skutki, stań się na nowo
panem swojego postępowania, unikaj jednak prób karania samego siebie.
Chodzi o to byś poznał siebie samego i zaakceptował go takim, jakim jesteś.
Tylko w ten sposób możesz rozpocząć zmienianie samego siebie oraz wzrost
duchowy.

Na każdej stronnicy niniejszej broszury zostawione jest miejsce na twoje

najbardziej intymne zapiski. Wypisz przykłady zachowań ukazujących twoje
prawdziwe “ja”. Wypisz je czarno na białym. Po jakimś czasie zajrzyj do
tych uwag, sprawdź czy byłeś do końca szczery.

Dla wielu z nas pomocnym okazało się zarezerwowanie pewnej określonej

części spraw. Tych najbardziej działających nam na nerwy, do których nie
chcieliśmy się przyznać. Których nawet nie podejrzewaliśmy, iż istnieją w
naszej osobowości. Które najtrudniej było nam wypowiedzieć, a tym bardziej
podzielić się z innymi.

Przyjdzie czas, że te trudne problemy także rozwiążesz. Poznanie samego

siebie, to ciągle kroczące żądania życiowe. Krok Czwarty jest najprostszym
i bezpośrednim początkiem ulepszenia naszego życia. Drogą tą idziemy i
dzisiaj, i każdego następnego dnia. Inwentura sumienia staje się sposobem
życia wspierającym się na odwadze bycia uczciwym wobec siebie samego.

Być może - podczas swej inwentury zniechęcisz się. To jest normalne.

Może będziesz czuł się rozdrażniony, załamany, zawstydzony. Albo zaczniesz

obawiać się, że zawiedziesz. Przyłapiesz się na myśli: A może by przesunąć
tę pracę na jutro? Odnotuj te wszystkie odkrycia w swej inwenturze.

Pamiętaj, poznanie samego siebie może okazać się najważniejszym doko-

naniem twego życia. Jeśli poczujesz się za słaby, jeśli potrzebować będziesz
pomocy i wsparcia - zwróć się do swego sponsora.

Perfekcjonizm

Zbyt często skłonni jesteśmy nie określać ludzkich błędów. Ani naszych, ani
cudzych. A gdy obawiamy się, że zostaniemy skrytykowani, stawiamy przed
sobą nierealne do wykonania zadania. Kiedy zaś nie możemy ich wykonać -
czujemy się zawiedzeni.

Gdy dosięgną nas te uczucia, zaczynamy tracić cierpliwość dla naszej

rodziny, przyjaciół, współpracowników wykazujących tę samą, co my, niedo-
skonałość.

Jak mocno zraniło cię osobiste dążenie do doskonałości? Jak mocno

skrzywdziłeś innych żądając od nich tej doskonałości, której tobie nie udało
się osiągnąć?

Przyznawanie się do błędów

Większość z nas nie ma zbyt dużego doświadczenia w przyznawaniu się do
błędów. Wygląda na to, że istnieją tylko dwie możliwości: absolutna dosko-
nałość lub całkowita bezwartościowość. Przyznanie się do błędów, przyzna-
nie się do tego, że jesteśmy po prostu ludźmi - przynosi nam olbrzymią ulgę.
Czy przypominasz sobie przykłady sytuacji, w których przyznałeś się do
błędów? Czy możesz sobie pozwolić na popełnianie błędów?

Fałszywa duma

Mamy oczywiście na myśli nadmierną dumę. Jesteśmy tak dumni, że trudno
nam w ogóle przyznać się do jakiejś ludzkiej słabości. Opisz, w jaki sposób
duma uniemożliwia ci realistyczną ocenę twego zachowania.

Pokora

Czy teraz, gdy przekonałeś się, że przyznanie się do bezsilności nie stwarza
dla ciebie żadnego niebezpieczeństwa, łatwiej ci jest zachowywać się po pro-
stu - jak człowiek? Być pokornym wcale nie oznacza bycia słabym. Oznacza
to, że akceptujemy siebie samych - nasze mocne strony i nasze słabości.

Czy orientujesz się już, czym naprawdę jest pokora? Czy stać cię na to,

byś mniej usprawiedliwiał siebie? Czy potraﬁsz korzystać z wewnętrznego
spokoju, który pojawia się wraz z pokorą? Spróbuj to opisać.

Perfekcyjna kłamliwość

Gdy przestajemy być uczciwi - część naszego życia staje się zakłamaniem
i oszustwem. Wydaje nam się, że musimy robić na innych dobre wrażenie.
Często wydaje nam się też, że nie wystarcza być takimi, jacy jesteśmy. I
tworzymy fałszywe legendy.

W jaki sposób okłamywałeś w przeszłości? Jak okłamujesz siebie teraz?

Być sobą

Dziś dokonałeś czegoś ważnego: jesteś uczciwy i odpowiedzialny. W końcu
jesteś tym, kim jesteś. Czy to nie piękne uczucie?

Czy potraﬁsz sam sobie dać pewną dozę zaufania? Czy potraﬁsz zdobyć

się na tyle odwagi, by sam siebie poklepać po plecach? Czy to nowe uczucie,
jakie odczułeś wobec siebie, oddziałuje na innych?

Egoizm

“Ja chcę tego, co ja chcę, kiedy ja chcę”. Przemyśl to zdanie. Jak wiele czasu
pochłania ci zajmowanie się własnymi sprawami? Być może nie otrzymujesz
tego co byś chciał. Po cóż jednak zużywać tak wielką ilość energii, by w
ten czy inny sposób robić to, co się tobie podoba? Lub by iść przez ciebie
ustaloną drogą?

W jaki sposób skrzywdziłeś innych, gdy twe własne potrzeby stawiałeś

na pierwszym miejscu?

Dzielenie się z innymi

Gdy nam samym powodzi się dobrze, pragniemy by i innym powodziło się
dobrze, by byli szczęśliwi. Czy nauczyłeś się już słuchać innych, patrzeć na
nich, poznawać ich? Czy dojrzałeś już do tego, by wiedzieć jak reagować na
potrzeby innych? Czy potraﬁsz dać coś z samego siebie? Czy nauczyłeś się
dzielić z innymi, troszczyć się o nich? Jakie są wówczas twoje odczucia?

Użalanie się nad sobą

Trudno to uczucie rozpoznać, ale też nikt nie lubi przyznawać się do niego.
Jest nam po prostu samych siebie żal. Być może jest tak dlatego, że odczu-
wamy iż inni nas nie rozumieją, nie respektują, albo też tylko wydaje się
nam, że inni nas nie rozumieją i nie respektują. Znaczy to, że czujemy się
beznadziejnie, jako oﬁara okoliczności.

Czy rozczulałeś się już kiedyś nad sobą? Czy jeszcze teraz nachodzi cię

to uczucie?

Dobre samopoczucie

Podczas pracy nad swym wzrastaniem pojmujemy prawdziwy sens przykaza-
nia “Kochaj bliźniego swego, jak siebie samego”. Nie ma w tym przykazaniu
słów “mniej” lub “więcej”. Jeśli nauczymy się poważać samych siebie, będzie
nam dana także możliwość pokochania innych. A od tego zależy, czy samych
siebie zaczniemy uważać za ludzi pełnowartościowych.

Czy potraﬁsz już uznawać siebie za człowieka pełnowartościowego? Czy

potraﬁsz czuć się dobrze? Spróbuj opisać to uczucie opierając się na przy-
kładach i przeżyciach z niedawnej przeszłości.

Cierpliwość

Cel ten jest prawie nieosiągalny. Codziennie musimy pamiętać nad sobą. Być
może nigdy nie staniemy się naprawdę cierpliwi do końca. Ale dla naszego
życia ważne jest, by nie zostało ono zdominowane przez niecierpliwość.

Czy dostrzegłeś, że pracując nad swoim doskonaleniem się stajesz się

bardziej cierpliwy w stosunku do siebie i innych? Czy uczysz się nie brać
wszystkiego tak strasznie serio?

Niecierpliwość

Gdy przepełnieni jesteśmy niecierpliwością, wówczas nie tylko chcemy reali-
zować naszą wolę, ale dodatkowo chcemy ją realizować właśnie teraz. Gdy
opanują nas takie uczucia, a sprawy nie chcą biec tak, jak my uważamy i
nie spełniają się w przewidzianym przez nas czasie - wówczas wzrasta nasza
drażliwość. Stajemy się nie do zniesienia dla innych.

Opisz kilka sytuacji, gdy twoja niecierpliwość wyrządziła przykrość tobie

lub innym. Jak dzisiaj radzisz sobie z twoją niecierpliwością?

Nadwrażliwość

Ludzie wrażliwi opanowani są uczuciem złości. Wrażliwość i złośliwość często
wynosimy z rodzinnego domu. Opanowuje nas uczucie złości z powodu tego
jak, gdzie i kiedy żyjemy.

Uleganie negatywnym uczuciom może uczynić nas naprawdę nieszczę-

śliwymi. Nadwrażliwość, tzw. “nerwy”, są zawsze dobrą wymówką naszego
zachowania, w czasie którego nie bierzemy za siebie żadnej odpowiedzialno-
ści.

Na temat swej wrażliwości dotychczas tylko rozmawiałeś. Czy uciekasz

się do tych uczuć, gdy uważasz, że złość twoja jest uzasadniona?

Przebaczenie i zrozumienie

Fakt podjęcia wysiłku w kierunku przyjmowania sytuacji i rzeczy, których
zmienić nie potraﬁmy, oraz drugi fakt - podjęcie starań by zrozumieć ludzi,
o których sądziliśmy, że nas skrzywdzili - są oznakami naszego osobistego
wzrastania.

Co wiesz na temat przebaczania? Czy umiejętność przyjmowania rzeczy,

których zmienić nie potraﬁsz staje się istotną częścią twojego życia?

Nietolerancja

Nietolerancja może być efektem użalania się nad samym sobą oraz złości
wynikającej z twojej nadwrażliwości. Jeżeli już raz obciążyłeś kogoś winą
za twe uczucia - bardzo szybko zaczniesz stosować ten mechanizm na stałe.
Nietolerancyjnym jest bardzo łatwo stać się szczególnie wtedy, gdy inni mają
odmienny od nas sposób bycia i myślenia.

Tak samo łatwo jest jednak stać się nietolerancyjnym wobec osób nam

bliskich oraz ważnych dla naszego dalszego życia. Jak przejawiała się w prze-
szłości twoja nietolerancja wobec innych? Zadaj sobie pytanie: Czy nadal
jestem wobec innych nietolerancyjny? Przemyśl je głęboko.

Wyrozumiałość

Czy odczuwasz, że stałeś się bardziej tolerancyjny z chwilą nauczenia się
przyjmowania odpowiedzialności za swoje uczucia? Czy naprawdę jesteś
tolerancyjny wobec siebie? A wobec innych? Czy dokładniej rozpoznajesz
potrzeby innych? Czy postrzegasz innych jako istoty ze swoimi zaletami i
wadami? Czy potraﬁsz tych ludzi zrozumieć?

A czy stać cię na to, by zaakceptować samego siebie?

Usprawiedliwienia

Ileż to energii zużywaliśmy na wyszukiwanie i wyliczanie powodów, które
miały usprawiedliwiać nasze postępowanie. Czasami wyjaśnienia te były
prawdziwe, czasami - tylko częściowo, najczęściej jednak były wymyślone.

Przypomnij sobie sytuacje, w których posługiwałeś się wymówkami. Jak

czułeś się wtedy gdy używałeś wymówek? Czy i teraz nie łapiesz się czasami
na tym, że obmyślasz wymówki dla siebie?

Uczciwość

Co teraz myślisz o sobie, kiedy starasz się być uczciwy i otwarty? Czy czujesz
się lepiej? Czy twoje współżycie z innymi stało się łatwiejsze? Czy odczuwasz
ulgę, że nie musisz już usprawiedliwiać się?

Samookłamywanie się

Nieuczciwe myślenie pojawia się wówczas, gdy szukamy usprawiedliwień i
wierzymy w nie. Gdy naprawdę zaczynamy wierzyć w słuszność naszego
oburzenia. Gdy naprawdę poczujemy się wykorzystywani i niezrozumiani.
Wtedy otwiera się przed nami niebezpieczeństwo utraty wszelkiej kontroli
nad rzeczywistością.

W jaki sposób w przeszłości okłamywałeś się? W jaki sposób jeszcze

dziś w obliczu ważnych wydarzeń twego życia potraﬁsz okłamywać samego
siebie?

Uczciwość wobec siebie

Najtrudniejsza z form uczciwości jest być uczciwym wobec samego siebie.
W chwili, gdy nauczysz się samego siebie takim, jakim jesteś - najdzie cię
ochota śmiać się z samego siebie. Z twych prób bycia kimś innym niż byłeś
w rzeczywistości.

Czy potraﬁsz już spojrzeć w ten sposób na siebie samego?

Odkładanie na potem

Często zdarza się, że pewne sprawy odsuwamy do czasu, gdy będziemy mieli
właściwy nastrój, a wszystkie inne okoliczności będą takie, w jakich, według
nas, moglibyśmy zacząć działać. Czas taki przeważnie nigdy nie nadchodzi.
Gdy jednak wzrasta nacisk i jakaś praca musi być zrobiona - skłaniamy
się często do uzasadnienia, że dalsze prowadzenie tej sprawy staje się dla
nas za trudne. Stajemy się niecierpliwi i całkowicie rezygnujemy ze swej
odpowiedzialności.

Opisz przykład przedsięwzięć, których wykonanie przesuwałeś aż do na-

dejścia “właściwego czasu”. Jak zachowywałeś się, gdy wzrastały naciski na
ukończenie rozpoczętej i przerwanej pracy? Jak się wtedy czułeś?

Poczucie winy

Czasami opanowują nas złe uczucia wobec siebie samych w taki sam sposób,
w jaki kiedyś daliśmy się opanować uczuciu złości wobec innych. Poczucie
winy może stać się ważną częścią naszego sposobu życia. Będziemy wtedy w
ciągłym pogotowiu na reakcje innych ludzi. Będziemy w ciągłym wyszuki-
waniu wymówek uzasadniających nasze nieszczęśliwe samopoczucie. I w ten
oto sposób zrzucamy z siebie wszelką odpowiedzialność.

Czy dostrzegasz jeszcze u siebie poczucie winy? Czy odgrywa ono nadal

ważną rolę w twoim życiu?

Satysfakcja

Czy doznałeś już wspaniałego uczucia z powodu ukończenia jakiejś pracy, nie
dlatego, że ktoś cię do niej zmuszał, ale dlatego, że sam chciałeś ją ukończyć?
Podaj przykłady na powyższą okoliczność. W jakiej mierze pomogły ci one
czuć się dobrze?

Jak czujesz się obecnie podczas dokonywania inwentury mającej dopro-

wadzić twe życie do porządku?

Uwolnić się od poczucia winy

Czy potraﬁsz już pozbyć się tego uczucia? Czy odczuwasz, jak ważne dla
ciebie jest zastąpienie nienawiści do samego siebie akceptacją własnej osoby?
Czy potraﬁsz dostrzec, iż szacunek dla samego siebie stanowi ważny element
twego osobistego wzrastania?

Bojaźń

Czasami odczuwamy strach przed pewnymi konkretnymi rzeczami. Boimy
się, że ktoś może nas odrzucić. Że jakieś przedsięwzięcie nam się nie uda.
Że ktoś nas może na czymś przyłapać. A czasami ogarnia nas nieokreślona
obawa, że skazani jesteśmy na to, by ciągle zawodzić. Że nic się nam nie
może udać. Że wszystko się źle skończy.

Napisz o bojaźniach, które cię teraz dręczą. O bojaźniach, które burzą

spokój twej duszy.

Akceptacja

W miarę wzrastania w nas umiejętności akceptacji samego siebie wzrasta
też nasza zdolność akceptacji tego, co nas otacza. Nie musimy wówczas żyć
w ciągłym strachu. Nie musimy się ciągle bronić. Okazuje się bowiem, że
spraw, które naprawdę mogą nam sprawić kłopot, nie jest znów tak wiele.
Dziś już wiemy, że możemy tyle tylko zrobić, na ile nas stać. Ale gdy już coś
zrobimy, musi to być tak wykonane, aby nie przynosiło nam ujmy.

Czy potraﬁsz się uczyć zaufania do siebie i do innych? Czy uważasz, że

stałeś się mniej bojaźliwy? Czy mniej manipulujesz?

Plan na całe życie

Teraz, gdy dokonałeś inwentury w ramach Czwartego Kroku - zastanów się,
jaki jest twój stosunek do samoświadomości, do poznania samego siebie. A
jaki jest dziś twój stosunek do zmiany swej osobowości i ciągłego wzrostu?
Czy zamierzasz zmieniać u siebie pewne nawyki? Jakie miejsce w twojej
świadomości zajmują Kroki Czwarty i Piąty, jako części składowe Dwunastu
Kroków?

Aby zbliżyć się do tych ważnych pytań, zacznij układać swój własny plan

życia. Pewną sugestią mogłoby tu być spisanie twoich błędów. Zachowań
i nastawień, które sprawiają ci najwięcej trudności. A także poszukiwanie
przykładów, które pomogą ci poradzić sobie z tymi błędami.

Opisz także kilka pozytywnych stron twego charakteru i uwzględnij je w

planie twego osobistego wzrastania. A może przypomnisz sobie jeszcze kilka
innych sposobów mogących ci być pomocnymi w twoim planie wzrostu du-
chowego?

Jak dziś wygląda twój plan osiągnięcia tego wzrostu? Spróbuj go budować

tak dokładnie i starannie, jak rozliczałeś siebie podczas pisania tej inwentury.

Potem żyj według tego planu.

Anonimowi Alkoholicy są wspólnotą kobiet i mężczyzn, którzy dzielą się

nawzajem swoim doświadczeniem, siłą i nadzieją, aby rozwiązać swój pro-
blem i innym pomagać w wyzdrowieniu z alkoholizmu.

Jedynym warunkiem uczestnictwa we wspólnocie jest chęć zaprzestania

picia. Nie ma w AA żadnych składek ani opłat. Jesteśmy samowystarczalni
poprzez własne, dobrowolne datki. Wspólnota AA nie jest związana z żadną
sektą, partią, organizacją lub instytucją, nie angażuje się w żadne publiczne
polemiki, nie zajmuje stanowiska w jakichkolwiek sporach.

Najważniejszym celem jest pozostać trzeźwym i pomagać innym alkoho-

likom w osiąganiu trzeźwości.

Dwanaście kroków AA

1. Przyznaliśmy, że jesteśmy bezsilni wobec alkoholu, że przestaliśmy kie-

rować własnym życiem.

2. Uwierzyliśmy, że Siła Większa od nas samych może przywrócić nam

zdrowie.

3. Postanowiliśmy powierzyć naszą wolę i nasze życie opiece Boga, jak-

kolwiek Go pojmujemy.

4. Zrobiliśmy gruntowny i odważny obrachunek moralny.

5. Wyznaliśmy Bogu, sobie i drugiemu człowiekowi istotę naszych błę-

dów.

6. Staliśmy się całkowicie gotowi, aby Bóg uwolnił nas od wszystkich wad

charakteru.

7. Zwróciliśmy się do Niego w pokorze, aby usunął nasze braki.

8. Zrobiliśmy listę osób, które skrzywdziliśmy i staliśmy się gotowi za-

dośćuczynić im wszystkim.

9. Zadośćuczyniliśmy osobiście wszystkim, wobec których było to moż-

liwe, za wyjątkiem tych przypadków, gdy zraniłoby to ich lub innych.

10. Prowadziliśmy nadal obrachunek osobisty, z miejsca przyznając się do

popełnionych błędów.

11. Dążyliśmy poprzez modlitwę i medytację do coraz doskonalszej więzi

z Bogiem, jakkolwiek Go pojmujemy, prosząc jedynie o poznanie Jego
woli wobec nas oraz o siłę do jej spełniania.

12. Przebudzeni duchowo w rezultacie tych Kroków, staraliśmy się nieść

posłanie innym alkoholikom i stosować te zasady we wszystkich na-
szych poczynaniach.

Dwanaście tradycji AA

1. Nasze wspólne dobro powinno być najważniejsze, wyzdrowienie każ-

dego z nas zależy bowiem od jedności Anonimowych Alkoholików.

2. Jedynym i najwyższym autorytetem w naszej wspólnocie jest miłujący

Bóg, jakkolwiek może się On wyrażać w sumieniu każdej grupy. Nasi
przewodnicy są tylko zaufanymi sługami, oni nami nie rządzą.

3. Jedynym warunkiem przynależności do AA jest pragnienie zaprzesta-

nia picia.

4. Każda grupa powinna być niezależna we wszystkich sprawach, z wy-

jątkiem tych, które dotyczą innych grup lub AA jako całości.

5. Każda grupa ma jeden główny cel, nieść posłanie alkoholikowi, który

wciąż jeszcze cierpi.

6. Grupa AA nigdy nie powinna popierać, ﬁnansować ani użyczać nazwy

AA żadnym pokrewnym ośrodkom ani jakimkolwiek przedsięwzięciom,
ażeby problemy ﬁnansowe majątkowe lub sprawy ambicjonalne nie od-
rywały nas od głównego celu.

7. Każda grupa AA powinna być samowystarczalna i nie powinna przyj-

mować dotacji z zewnątrz.

8. Działalność we wspólnocie AA powinna na zawsze pozostać honorowa,

dopuszcza się jednak zatrudnianie niezbędnych pracowników w służ-
bach AA.

9. Anonimowi Alkoholicy nie powinni nigdy stać się organizacją; dopusz-

cza się jednak tworzenie służb i komisji bezpośrednio odpowiedzialnych
wobec tych, którym służą.

10. Anonimowi Alkoholicy nie zajmują stanowiska wobec problemów spoza

ich wspólnoty, ażeby imię AA nie zostało nigdy uwikłane w publiczne
polemiki.

11. Nasze oddziaływanie na zewnątrz opiera się na przyciąganiu, a nie

na reklamowaniu, musimy zawsze zachowywać osobistą anonimowość
wobec prasy, radia i ﬁlmu.

12. Anonimowość stanowi duchową podstawę wszystkich naszych Trady-

cji, przypominając nam zawsze o pierwszeństwie zasad przed osobi-
stymi ambicjami.