„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Joanna Jakubowska - Wójcik

Wykonywanie zabezpieczeń przeciwpowodziowych
712[03].Z1.08

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Krzysztof Piela,
mgr inż. Artur Kryczka



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Joanna Jakubowska-Wójcik



Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda











Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 712[O3].Z1.08
„Wykonywanie zabezpieczeń przeciwpowodziowych”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu monter budownictwa wodnego.

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Wezbrania i powodzie

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Klasy i rodzaje wałów

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Rodzaje retencji

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

5.4.Zbiorniki retencyjne

17

5.4.1. Ćwiczenia

17

5.5. Zagrożenia powodziowe

19

5.5.1. Ćwiczenia

19

6. Ewaluacja osiągnięć uczniów

21

7. Literatura

35

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Wykonywanie zabezpieczeń

przeciwpowodziowych”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych
w szkole kształcącej w zawodzie monter budownictwa wodnego.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne podczas realizacji programu były prowadzone

z wykorzystaniem metod nauczania: wykładu, przypadków, projektów oraz ćwiczeń
praktycznych. Ponadto wskazane jest prezentowanie filmów dydaktycznych dotyczących
przyczyn wezbrań wody w rzekach oraz sposobami zwalczania i łagodzenia skutków
powodzi.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

712[03].Z1

Technologia robót hydrotechnicznych

712[03].Z1.01

Organizowanie stanowiska pracy

712[03].Z1.02

Wykonywanie pomiarów zwi

ą

zanych z robotami

hydrotechnicznymi

712[03].Z1.03

Wykonywanie robót melioracyjnych

712[03].Z1.04

Wykonywanie robót ziemnych

i pogł

ę

biarskich

712[03].Z1.05

Wykonywanie budowli regulacyjnych

712[03].Z1.06

Zabudowa potoków górskich

712[03].Z1.07

Wykonywanie budowli pi

ę

trz

ą

cych

712[03].Z1.08

Wykonywanie zabezpiecze

ń

przeciwpowodziowych

712[03].Z1.09

Wykonywanie sieci wodoci

ą

gowych i kanalizacyjnych

712[03].Z1.10

Obsługa urz

ą

dze

ń

i obiektów

hydrotechnicznych

712[03].Z1.11

Wykonywanie konserwacji

i naprawy budowli wodnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej „Wykonywanie

zabezpieczeń przeciwpowodziowych” uczeń powinien umieć:

−

organizować stanowisko pracy do wykonywania robót zgodnie z wymaganiami
technologicznymi,

−

określać cele wykonywania budowli piętrzących,

−

dokonywać klasyfikacji budowli piętrzących,

−

wyjaśniać działanie budowli piętrzących,

−

określać zmiany w środowisku spowodowane przez budowle piętrzące,

−

odczytywać rysunki budowli piętrzących,

−

rozróżniać elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budowli,

−

rozróżniać elementy jazu z zamknięciami i bez zamknięć,

−

określać zasady wykonywania robót podwodnych oraz fundamentowania budowli
wodnych,

−

określać zasady posadowienia budowli wodnych na palach, ściankach szczelnych,
studniach oraz kesonach,

−

wyjaśniać występowanie filtracji wody pod budowlami piętrzącymi,

−

określać zmiany w gruncie wywołane filtracją wody,

−

dobierać materiał, maszyny, narzędzia i sprzęt do wykonania budowli piętrzących,

−

wykonywać roboty betoniarskie, zbrojarskie, ślusarskie, kowalskie i ciesielskie,

−

montować zamknięcia budowli piętrzących,

−

montować zasuwy,

−

dobierać materiał na ścianki szczelne,

−

wykonywać dylatację,

−

wykonywać elementy umocnień wokół budowli piętrzących,

−

montować aparaturę kontrolno-pomiarową,

−

określać zasady wykonywania budowli pomocniczych,

−

posługiwać się instrukcją eksploatacyjną budowli piętrzących,

−

sprawdzać jakość wykonania robót,

−

wykonywać obmiar i przedmiar w zakresie wykonywanych robót,

−

określać zasady odbioru robót,

−

wykonywać prace związane z konserwacją i naprawą elementów budowli wodnych,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić przyczyny powstawania wezbrań oraz ich rodzaje,

−

scharakteryzować środki ochrony przed powodzią,

−

określić klasy i rodzaje wałów przeciwpowodziowych,

−

określić sposoby wykonywania wałów przeciwpowodziowych,

−

rozróżnić i wykonać budowle pomocnicze,

−

posłużyć się dokumentację techniczną,

−

ustalić trasę wałów,

−

określić wymiary wałów przeciwpowodziowych,

−

wykonać roboty przygotowawcze,

−

określić zasady doboru gruntów do budowy wałów przeciwpowodziowych,

−

określić sposoby zagęszczania kolejnych warstw gruntu podczas wykonywania wałów
przeciwpowodziowych,

−

dobrać materiały,

narzędzia

i

sprzęt

do

wykonywania

zabezpieczeń

przeciwpowodziowych,

−

określić zasady zalesiania dorzeczy,

−

wykonać prace związane z umacnianiem skarpy wału,

−

skontrolować jakość robót w czasie budowy wałów,

−

określić zasady eksploatacji wałów,

−

zapobiec przeciekom korpusu wału,

−

wykonać prace związane zabezpieczeniem wałów przed przerwaniem,

−

wykonać prace związane z zabezpieczeniem skarpy przed falowaniem oraz niszczącym
działaniem płynącej kry,

−

wykonać prace związane z konserwacją wałów,

−

wykonać prace związane odbudową przerwanych wałów,

−

rozróżnić sposoby retencjonowania wody na terenie zlewni,

−

określić sposoby ograniczenia spływu powierzchniowego,

−

określić rodzaje i przeznaczenie zbiorników retencyjnych,

−

określić zasady gospodarowania wodą zgromadzoną w zbiornikach retencyjnych,

−

określić zasady łamania lodu na rzece,

−

wykonać przedmiar i obmiar z zakresie wykonywanych robót,

−

określić zasady współpracy z przełożonymi oraz instytucjami zajmującymi się
gospodarką wodną w przypadku zagrożenia powodziowego,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska podczas
wykonywania prac związanych z budową zabezpieczeń przeciwpowodziowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Monter budownictwa wodnego 712[03].

Moduł:

Technologia robót hydrotechnicznych 712[03].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie zabezpieczeń przeciwpowodziowych

712[03].Z1.08

Temat: Zalesianie dorzeczy.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności projektowania i zalesiania obszarów dorzeczy rzek.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zdefiniować pojęcia: naturalna retencja, gatunki pionierskie drzew,

−

zlokalizować obszary leśne na terenie Polski,

−

rozróżnić rodzaje retencji,

−

określić potrzeby zatrzymywania nadmiaru wód opadowych oraz prowadzenie
racjonalnej gospodarki wodnej poprzez zalesianie stoków górskich.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ć

wiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

−

mapy Polski,

−

plany sytuacyjne rzek,

−

roczniki statystyczne,

−

materiały źródłowe.

Czas: 90 min.
Przebieg zajęć:
1.

Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości do zajęć.

2.

Podanie tematu zajęć, uświadomienie celu zajęć.

3.

Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.

4.

Przypomnienie zasad bhp.

5.

Realizacja tematu:

−−−−

nauczyciel przeprowadza wykład informacyjny na temat ogólnych wiadomości

dotyczących zalesiania terenów dorzeczy rzek,

−−−−

nauczyciel zadaje pytanie: „Jakie są zalety zalesień?” oraz „Jak właściwie należy

prowadzić gospodarkę wodną?”

−−−−

nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie się do ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

6.

Realizacja ćwiczenia:

−−−−

nauczyciel wyjaśnia, że celem ćwiczenia jest zaprojektowanie i wytypowanie
terenów przeznaczonych do nowych nasadzeń lasów,

−−−−

nauczyciel dzieli grupę na zespoły 5-6 osobowe. Każda z grup wybiera swojego
lidera,

−−−−

nauczyciel wyznacza każdej z grup inny teren w sąsiedztwie rzeki aby ustalić oraz
zaprojektować zalesianie. Uczniowie mają zadania zastanowić się jakimi gatunkami
drzew należy wykonywać zalesiania terenów w dorzeczu rzek.

Zakończenie zajęć
1.

Poszczególni liderzy zespołów przedstawiają swoje wyniki a nauczyciel dokonuje oceny
prezentacji.

2.

Omówienie wyników oraz wyciągnięcie wniosków.

3.

Nauczyciel ocenia aktywność uczniów.

Praca domowa

Na dowolnej mapie Polski zaznacz tereny, na których lesistość jest mniejsza niż 25%.

W tym celu możesz dodatkowo posłużyć się rocznikiem statystycznym.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Monter budownictwa wodnego 712[03].

Moduł:

Technologia robót hydrotechnicznych 712[03].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie zabezpieczeń przeciwpowodziowych

712[03].Z1.08

Temat: Rola i zadania sztabu kryzysowego i przeciwpowodziowego w czasie powodzi.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności kierowania zespołem ludzi, kształtowanie postawy

ludzkiej w obliczu tragedii.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować zadania sztabu kryzysowego i przeciwpowodziowego,

−

zaplanować ewakuację ludności.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ć

wiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

magnetowid, DVD.

Czas: 45 min.

Przebieg zajęć:
1.

Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości do zajęć.

2.

Wyjaśnić temat zajęć, uświadomienie celu zajęć.

3.

Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.

4.

Realizacja tematu:

−−−−

nauczyciel przedstawia rolę i zadania sztabu kryzysowego i przeciwpowodziowego,

−−−−

nauczyciel informuje uczniów, na jakie elementy należy zwrócić przeprowadzając
akcję ewakuacyjną,

−−−−

nauczyciel zadaje pytanie „Jak należy postępować aby były przestrzegane ogólne
zasady postępowania w sytuacji klęski żywiołowej”?

5.

Realizacja ćwiczeń:

−−−−

nauczyciel dzieli uczniów na 3-4 osobowe zespoły,

−−−−

wyjaśnia cel ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,

−−−−

uczniowie oglądają krótki film z prowadzonej akcji ewakuacyjnej,

−−−−

uczniowie mają zadanie sporządzić sposób ewakuacji ludności i zasad postępowania
na przykład:

−−−−

Ochrona – ochraniaj przed niebezpieczeństwem i przed dalszym narażeniami na
urazowe bodźce – zapachy, dźwięki, widoki itp. Stwórz bezpieczną przestrzeń,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

gdzie ludzie nie są narażeni na kontakt z ciekawskimi. Zwróć na to, by nie byli
wystawieni na niepowstrzymany dopływ informacji o śmierci, zagładzie,
zniszczeniu.

−−−−

Kierowanie – łagodnie, ale stanowczo steruj sytuacją a zwłaszcza staraj się o to,
by dzieci i osoby starsze nie miały kontaktu z ludźmi w bardzo złym stanie
psychicznym – ogarniętymi panika, obsesyjnie powracającymi do makabrycznych
szczegółów zdarzeń itp. Ogranicz kontakty z ludźmi w złym stanie somatycznym
– ciężko poranionymi, chorymi.

−−−−

Łączenie – łącz rodziny, ludzi z tych samych stron, ułatwiaj kontakty pomiędzy
nimi, zdobycie informacji o losie bliskich. Dostarczaj informacji pozwalających
odzyskać poczucie bezpieczeństwa i lepiej zorientować się w bieżącej sytuacji.
Ułatwiaj dostęp do zasobów.

−−−−

Pomoc doraźna – zapewnij wspierającą obecność, opiekę, interwencję kryzysową
tym, których stan psychiczny (rozpacz, panika, osłupienie, dezorientacja itp.) jest
szczególnie niepokojący.

−−−−

Organizowanie przyjaznego środowiska – np. staraj się o to by dzieci miały
zabawki (przytulanki), by ludzie starsi mogli mieć ze sobą pamiątki, zwierzęta
domowe,

−−−−

reprezentanci poszczególnych grup prezentują swoje prace.

6.

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek oraz kontroluje, czy
uczniowie zrozumieli treść ćwiczeń i czy wykonują je prawidłowo.

Zakończenie zajęć
1.

Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny wykonanych ćwiczeń, poddając ocenie:
umiejętność oddzielania informacji istotnych od mniej ważnych, sposób selekcji
materiału, przejrzystość i jednoznaczność formułowania przedstawionych wydarzeń.

2.

Nauczyciel ocenia aktywność uczniów i dziękuje za zajęcia.

Praca domowa

Ułóż pytania do kwestionariusza w zakresie - Jak ocenia Pan/Pani postępowanie

lokalnych władz i służb ratowniczych w związku z ewakuacją?

Możesz posłużyć się przykładowymi pytaniami np.

1.

Gdzie Pan był, kiedy pierwszy raz dowiedział się Pan o tym, że grozi powódź?

2.

Gdzie Pan/Pani mieszka?

Należy zebrać informacje, co do wieku, płci, statusu społeczno – ekonomicznego,

wykształcenia oraz wcześniejszych doświadczeń związanych z klęskami żywiołowymi.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Wezbrania i powodzie

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj przyczyny wezbrań i powodzi występujących na terenie Polski.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować rozdział dotyczący wezbrań i powodzi (materiał nauczania pkt.4.1.1),

2)

zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,

3)

scharakteryzować przyczyny wezbrań,

4)

określić przyczyny powodzi,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

6)

dokonać oceny poprawności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego,

–

dyskusji dydaktycznej,

–

ć

wiczeń praktycznych

Ś

rodki dydaktyczne

–

przybory do pisania,

–

mapa fizyczna Polski,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Ćwiczenie 2

Na mapie Polski zaznacz obszary szczególnie narażone na wystąpienia powodzi.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować rozdział dotyczący wezbrań i powodzi (materiał nauczania pkt.4.1.1),

2)

zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,

3)

zaznaczyć obszary szczególnie narażone na wystąpienie powodzi,

4)

zaprezentować pracę na forum grupy,

5)

dokonać oceny poprawności zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego,

–

dyskusji dydaktycznej,

–

ć

wiczeń praktycznych.

Ś

rodki dydaktyczne

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Klasy i rodzaje wałów

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na przykładzie rzeki, która znajduje się najbliżej Twojej okolicy, określ rodzaje i klasy

ważności wałów przeciwpowodziowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować rozdział dotyczący i rodzaji wałów (materiał nauczania pkt.. 4.2.1),

2)

określić rodzaje i klasy ważności wałów przeciwpowodziowych,

3)

zaprezentować pracę na forum grupy,

4)

dokonać samooceny.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego,

–

dyskusji dydaktycznej,

–

ć

wiczeń praktycznych.

Ś

rodki dydaktyczne

–

przybory do pisania,

–

mapa Twojej okolicy z lokalizacją rzeki,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj czynności związane z umacnianiem 100 metrowego odcinka skarpy wału

przeciwpowodziowego, przez obsiewanie trawą.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować rozdział dotyczący i rodzaji wałów (materiał nauczania rozdz. 4.2.1),

2)

stosować się instrukcji,

3)

zaplanować czynności związane z umacnianiem skarpy wału,

4)

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego,

–

dyskusji dydaktycznej,

–

ć

wiczeń praktycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Ś

rodki dydaktyczne

–

przybory do pisania,

–

płaty darniny, nasiona trawy do obsiewu,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Wymień i scharakteryzuj sposoby naprawy wałów przeciwpowodziowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować rozdział dotyczący i rodzaji wałów (materiał nauczania pkt. 4.2.1),

2)

wymienić sposoby naprawy wałów przeciwpowodziowych,

3)

scharakteryzować poszczególne etapy naprawy wałów przeciwpowodziowych,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

5)

dokonać oceny poprawności wykonania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego,

–

dyskusji dydaktycznej,

–

ć

wiczeń praktycznych.

Ś

rodki dydaktyczne

–

przybory do pisania,

–

profile i przekroje wałów przeciwpowodziowych,

–

makiety i tablice poglądowe budowli regulacyjnych,

–

ortofotomapy rzek, dorzeczy i terenów zalewowych,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Rodzaje retencji

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na mapie Polski w dorzeczu Wisły zaznacz najważniejsze obszary leśne. Zastanów się,

w jaki sposób kompleksy leśne wpływają na retencję terenów znajdujących się w jej
dorzeczu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować rozdział dotyczący rodzajów retencji (materiał nauczania pkt. 4.3.1),

2)

zaznaczyć obszary leśne,

3)

zastanowić się nad wpływem kompleksów leśnych na retencję,

4)

dokonać oceny poprawności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego,

–

dyskusji dydaktycznej,

–

ć

wiczeń praktycznych.

Ś

rodki dydaktyczne

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj działania w zakresie zalesiania dorzecza Odry, odbudowę struktury

drzewostanów, modernizację lub budowę małej retencji, poprawę sieci odwadniającej
i nawadniającej na obszarach wodno-błotnych i w lasach podmokłych oraz działania mające
na celu budowę infrastruktury chroniącej góry przed erozją. Zaplanuj także objęcie lasów
łęgowych specjalną formą ochrony prawnej – jako najbogatszej leśnej formacji roślinnej
naszej sfery klimatycznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować rozdział dotyczący rodzajów retencji (materiał nauczania pkt. 4.3.1),

2)

zaplanować działania związane z zalesianiem dorzecza Odry,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

4)

dokonać oceny poprawności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego,

–

dyskusji dydaktycznej,

–

ć

wiczeń praktycznych.

Ś

rodki dydaktyczne

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.4. Zbiorniki retencyjne

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na dowolnej mapie Polski zaznacz istniejące zbiorniki wodne. W tym celu posłuż się

danymi z tabeli.

Największe sztuczne zbiorniki wodne w Polsce

Lp.

pojemność

powierzchnia

wysokość piętrzenia/spadu

zbiornik

hm³

zbiornik

km²

zbiornik

m

1

Solińskie

472,0

Włocławskie

70,4

Solińskie

60,0

2

Włocławskie

408,0

Jeziorsko

42,3

Czorsztyńskie

54,5

3

Czorsztyńskie

231,9

Siemianowskie

32,5

Mietkowskie

46,7

4

Jeziorsko

202,8

Goczałkowickie

32,0

Klimkówka

36,1

5

Goczałkowickie

166,8

Zegrzyńskie

30,3

Rożnowskie

31,5

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować rozdział dotyczący zbiorników retencyjnych (materiał nauczania pkt.
4.4.1),

2)

zlokalizować i zaznaczyć zbiorniki wodne na mapie Polski,

3)

zaprezentować wyniki pracy na forum grupy,

4)

dokonać oceny poprawności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego,

–

dyskusji dydaktycznej,

–

ć

wiczeń praktycznych.

Ś

rodki dydaktyczne

–

przybory do pisania,

–

mapa Polski,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.5. Zagrożenia powodziowe

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Działania administracji rządowej oraz samorządowej w zakresie przygotowania się do

powodzi, oraz ograniczenia jej skutków, związane są z właściwie opracowanym planem
ochrony przeciwpowodziowej. Opracuj plan ochrony przeciwpowodziowej. Pamiętaj, aby
zawierał informacje dotyczące działań we wszystkich fazach zarządzania kryzysowego:
przygotowanie, zapobieganie, reakcję oraz usuwanie skutków. Opracowany plan powinien
uwzględniać: ochronę zdrowia i bezpieczeństwo ludzi, ochronę infrastruktury: dróg i mostów,
ochronę majątku, mienia: budynków, dobytku i inwentarza, ochronę środowiska,
minimalizację strat ekonomicznych i społecznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować rozdział dotyczący zbiorników powodziowych (materiał nauczania pkt.
4.5.1),

2)

sporządzić plan ochrony przeciwpowodziowej,

3)

zaprezentować wyniki pracy na forum grupy,

4)

dokonać oceny poprawności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego,

–

dyskusji dydaktycznej,

–

ć

wiczeń praktycznych.

Ś

rodki dydaktyczne

–

przybory do pisania,

–

roczniki statystyczne,

–

programy komputerowe dotyczące ochrony przed powodzią,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj i zaprezentuj różnice między zasadą gospodarowania wodą zgromadzoną

w zbiornikach a zasadą gospodarowania rezerwą przeciwpowodziową. Swoje wnioski zanotuj
w tabeli.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Zasada gospodarowania woda zgromadzoną

w zbiornikach

Zasada gospodarowania rezerwą

przeciwpowodziową

1

1

2

2

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować rozdział dotyczący zagrożeń powodziowych (materiał nauczania pkt.
4.5.1),

2)

określić różnicę między zasadą gospodarowania wodą zgromadzoną w zbiornikach
a zasadą gospodarowania rezerwą przeciwpowodziową,

3)

zapisać wnioski w tabeli,

4)

zaprezentować wyniki pracy na forum grupy,

5)

dokonać oceny poprawności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego,

–

dyskusji dydaktycznej,

–

ć

wiczeń praktycznych.

Ś

rodki dydaktyczne

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „ Wykonywanie zabezpieczeń
przeciwpowodziowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 6, 7, 8, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 5, 9, 10, 14 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. c, 4. d, 5. a, 6. a, 7. a, 8. b, 9. a, 10. d, 11. b,
12. c, 13. a, 14. b, 15. d, 16. a, 17. a, 18. b, 19. a, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić zagrożenia powodziami na
Ziemi

B

P

a

2

Określić środki ekonomiczne
stosowane w przypadku powodzi

A

P

c

3

Określić zagrożenie powodziom
w Polsce

B

P

c

4

Scharakteryzować konstrukcje wału
przeciwpowodziowego

C

PP

d

5

Scharakteryzować konstrukcje rdzenia
wału przeciwpowodziowego

C

PP

a

6

Określić prawdopodobieństwo, dla
którego projektuje się wały
przeciwpowodziowe

B

P

a

7

Wyjaśnić utrudnienie komunikacyjne
obwałowań

B

P

a

8

Określić konstrukcję przepędów dla
zwierząt

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

9

Scharakteryzować sposoby wykonania
przelewu

C

PP

a

10 Dobrać materiał do wykonania wałów

C

PP

d

11 Określić szerokość wałów

B

P

b

12

Określić odpływ wody opadowej
z terenu pokrytego roślinnością

B

P

c

13

Określić sposób budowania zbiorników
retencyjnych

B

P

a

14

Ustalić sposób ochrony przed
powodzią

C

PP

b

15 Sklasyfikować zalesienie terenu

A

P

d

16

Nazwać gatunki drzew pionierskich
stosowanych do zalesień

A

P

a

17

Określić pojemność zbiorników
retencyjnych

B

P

a

18

Wyjaśnić sposób prezentacji stanów
wodnych

B

P

b

19

Określić metody gospodarowania
rezerwą przeciwpowodziową

B

P

a

20

Określić objętość i czas trwania fali
wezbraniowej

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

5.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

6.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij ewentualne wątpliwości.

8.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

9.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań i sprawdza Twoje wiadomości z zakresu wykonywania
zabezpieczeń przeciwpowodziowych. Są to zadania wielokrotnego wyboru.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

8.

Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Powodzenia

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Każdego roku na Ziemi notowane jest około
a)

50 powodzi.

b)

80 powodzi.

c)

150 – 170 powodzi.

d)

300 powodzi.

2. Do środków ekonomicznych stosowanych w przypadku powodzi są

a)

prognozy hydrologiczne.

b)

obwałowania.

c)

ubezpieczenia majątkowe.

d)

prognozy meteorologiczne.

3. W Polsce szacuje się, że obszarów zagrożonych powodziami wynosi

a)

1 600 000 ha.

b)

2 000 ha.

c)

5 0000 ha.

d)

0,5 ha.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

4. Wał przeciwpowodziowy to sztuczne usypisko w kształcie pryzmy o przekroju

a)

rombu.

b)

kwadratu.

c)

trójkąta.

d)

trapezu.

5. Rdzeń wału przeciwpowodziowego wykonuje się z

a)

gliny.

b)

piasku.

c)

iłu.

d)

kamienia.

6. Wały przeciwpowodziowe projektuje się dla wody o prawdopodobieństwie

a)

p =1%.

b)

p = 2%.

c)

p = 5%.

d)

p = 10%.

7. Obwałowania powodują utrudnienia w komunikacji i w regulowaniu stosunków wodnych

obszarów
a)

zawala i przepustu wałowego.

b)

międzywala i zawala.

c)

pompowni odwadniających.

d)

dróg i przejazdów.

8. Przepędy dla zwierząt należy projektować w łagodnej formie skarpy od strony

międzywała w stosunku
a)

1:1.

b)

1:3.

c)

1:2.

d)

1:6.

9. Miejsca na przelewy należy wybierać na tych odcinkach wałów gdzie wysokość

a)

jest najmniejsza, a grunt zwięzły i silnie zadarniony.

b)

jest największa, a grunt zwięzły i silnie zadarniony.

c)

jest najmniejsza, a grunt zwięzły i słabo zadarniony.

d)

jest najmniejsza, a grunt jest przepuszczalny i silnie zadarniony.

10. Do wykonania wałów najbardziej odpowiednim materiałem jest mieszanina gliny lub iłu

z piaskiem gruboziarnistym. Stosunek gliny (iłu) do piasku przyjmuje się
a)

1:4.

b)

1:3.

c)

1:2.

d)

1:1.

11. Szerokość podstawy dla wałów w I klasie ważności wynosi

a)

5 m.

b)

8 m.

c)

10 m.

d)

15 m.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

12. Z powierzchni umocnionych roślinnością odpływ wody opadowej wynosi

a)

30%.

b)

0 – 20%.

c)

40%.

d)

60%.

13. Małe zbiorniki retencyjne najłatwiej wybudować za pomocą

a)

tam.

b)

przegród dolinowych.

c)

opasek.

d)

jazów.

14. Najprostszym sposobem ochrony przed powodzią jest budowanie

a)

obwałowań.

b)

wałów.

c)

zbiorników retencyjnych.

d)

polderów.

15. Zalesianie terenu jest zabudową

a)

biologiczną.

b)

gospodarczą.

c)

naturalną.

d)

środowiskową.

16. Do gatunków drzew pionierskich stosowanych do zalesień stosuje się

a)

olchę szarą.

b)

brzozę.

c)

sosnę.

d)

modrzew.

17. Zbiorniki retencyjne usytuowane w ciekach mogą magazynować fale wezbraniowe w

a)

100%.

b)

50%.

c)

10%.

d)

5%.

18. Informacje o przepływach i stanach wody podawane są często w formie

a)

krzywych hydrologicznych.

b)

krzywych meteorologicznych.

c)

krzywych sumowych.

d)

bilansu wodnogospodarczego.

19. Metody gospodarowania rezerwą przeciwpowodziową zbiorników to metoda sztywna

a)

przewidywanego dopływu, sterowania i automatyczną.

b)

półsztywną, przewidywanego dopływu, sterowania i automatyczną.

c)

półsztywną, przewidywanego dopływu i sterowania.

d)

półsztywną, przewidywanego dopływu i automatyczną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

20. Objętość i czas trwania fali wezbraniowej, będące podstawą gospodarowania rezerwą

przeciwpowodziową zbiornika, ustala się metodami
a)

analitycznymi.

b)

matematycznymi.

c)

szacunkowymi.

d)

krzywych sumowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie zabezpieczeń przeciwpowodziowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie zabezpieczeń
przeciwpowodziowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 12, 13, 15, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 8, 11, 14, 16, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi:1. a, 2. a, 3. b, 4. a, 5. a, 6. c, 7. d, 8. c, 9. a, 10. d, 11. a,
12. d, 13. b, 14. b, 15. a, 16. b, 17. a, 18. a, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wyjaśnić występowanie wezbrań wód

A

P

a

2

Rozróżnić zagadnienia wynikające
z ochrony przed powodzią

A

P

a

3

Scharakteryzować środki stosowane
w zapobieganiu powodziom
i łagodzenia ich skutkom

C

PP

b

4

Określić powszechnie stosowane
ś

rodki ochrony przed powodzią

A

P

a

5

Rozróżnić kształt wałów
przeciwpowodziowych

A

P

a

6

Określić klasy ważności wałów
przeciwpowodziowych

B

P

c

7

Rozróżnić wały przeciwpowodziowe
w zależności od usytuowania w planie

A

P

d

8

Ustalić bezpieczne odsunięcie stopy
wału od linii brzegu

D

PP

c

9

Określić proporcję materiałów
stosowanych do wykonywania wałów
przeciwpowodziowych

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

10

Określić wielkość darni służącej do
pokrycia wałów przeciwpowodziowych

B

P

d

11

Ustalić grubość sypanych warstw
wałów w celu uzyskania należytej
szczelności

C

PP

a

12 Określić cel pobierania próbek gruntu

B

P

d

13

Określić w jakiej odległości między
przekrojami dokonuje się sprawdzenia
usytuowania osi i jej długości

A

P

b

14

Scharakteryzować miejsca
występowania naturalnej retencji

C

PP

b

15

Wyjaśnić sposoby ochrony przed
powodzią

B

P

a

16 Scharakteryzować zbiorniki użytkowe

C

PP

b

17

Zastosować odpowiednie przypływy
przy ustalaniu zasad gospodarowania
wodą

C

PP

a

18

Określić zastosowanie hydrografów fal
wezbraniowych

B

P

a

19

Wyjaśnić zasady magazynowania
wody w zbiornikach retencyjnych

B

P

a

20

Wyjaśnić zasady gospodarowania
wodą

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

5.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

6.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij ewentualne wątpliwości.

8.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

9.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań i sprawdza Twoje wiadomości z zakresu wykonywania
zabezpieczeń przeciwpowodziowych. Są to zadania wielokrotnego wyboru.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

8.

Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Wezbraniem nazywamy podniesienie się stanu wody w

a)

rzece.

b)

morzu.

c)

jeziorze.

d)

zbiorniku retencyjnym.

2. Ochrona przed powodzią jest poważnym zagadnieniem

a)

gospodarczym i społecznym.

b)

tylko politycznym.

c)

tylko przyrodniczym.

d)

tylko ekonomicznym.

3. Zapobieganie powodziom i łagodzenie ich skutków polega na stosowaniu środków

a)

technicznych, administracyjnych, ekonomicznych i przyrodniczych.

b)

technicznych, administracyjnych i ekonomicznych.

c)

administracyjnych, ekonomicznych i przyrodniczych.

d)

technicznych, ekonomicznych i przyrodniczych.

4. Powszechnie stosowanym środkiem ochrony przed powodziami są

a)

wały przeciwpowodziowe.

b)

zbiorniki retencyjne.

c)

poldery.

d)

groble.

5. Wał przeciwpowodziowy to sztuczne usypisko w kształcie pryzmy o przekroju

poprzecznym
a)

trapezu.

b)

kwadratu.

c)

rombu.

d)

trójkąta.

6. Wały przeciwpowodziowe w zależności od wielkości obszaru lub obiektu, jaki chronią

dzieli się na
a)

dwie klasy ważności.

b)

osiem klas ważności.

c)

cztery klasy ważności.

d)

pięć klas ważności.

7. Zależnie od usytuowania w planie rozróżnia się wały

a)

główne (zamknięte), boczne, działowe, pierścieniowe, zarzucone, skrzydłowe.

b)

wsteczne (cofkowe), boczne, działowe, pierścieniowe, zarzucone, skrzydłowe.

c)

główne (zamknięte), wsteczne (cofkowe), boczne, działowe, pierścieniowe,
zarzucone, skrzydłowe.

d)

główne (zamknięte), wsteczne (cofkowe), boczne, działowe, pierścieniowe,
zarzucone, skrzydłowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

8. Bezpieczne odsunięcie stopy wału od linii brzegu istniejącego lub projektowanego nie

powinno być mniejsze niż
a)

5 m.

b)

20 m.

c)

10 m.

d)

5 – 8 m.

9.

Do wykonywania wałów najbardziej odpowiednim materiałem jest mieszanina gliny lub
iłu z piaskiem gruboziarnistym. Stosunek gliny (iłu) do piasku przyjmuje się w proporcji

a)

1:1.

b)

1:2.

c)

1:3.

d)

1:4.

10. Cegiełki darni do pokrycia powierzchni wału powinny mieć grubość

a)

od 6 do 10 cm i przekrój około 5x5 cm.

b)

od 6 do 10 cm i przekrój około 15x15 cm.

c)

od 10 do 20 cm i przekrój około 25x25 cm.

d)

od 6 do 10 cm i przekrój około 25x25 cm.

11.

W celu uzyskania należytej szczelności wału, sypane warstwy muszą być dobrze
związane między sobą oraz z podłożem o grubości
a)

od 0,1 do 0,9.

b)

od 0,1 do 0,2.

c)

1,0.

d)

2,0.

12. Na podstawie próbek określa się

a)

wilgotność, porowatość, ciężar objętościowy.

b)

uziarnienie, porowatość, ciężar objętościowy.

c)

uziarnienie, wilgotność, porowatość, masa.

d)

uziarnienie, wilgotność, porowatość, ciężar objętościowy.

13. Wymiary wałów, a szczególnie rzędne korony, ławek i stopy wału, pochylenie skarp,

szerokość korony i ławek, ustytuowanie osi i jej długość należy sprawdzać
w przekrojach, co
a)

10 m.

b)

50 m.

c)

15 m.

d)

100 m.

14.

Naturalna retencja uwarunkowana jest

a)

ukształtowaniem terenu, warunkami hydrogeologicznymi, a także stopniem
zagospodarowania zlewni.

b)

ukształtowaniem terenu i jego pokryciem, warunkami hydrogeologicznymi, a także
stopniem zagospodarowania zlewni.

c)

ukształtowaniem terenu i stopniem zagospodarowania zlewni.

d)

warunkami hydrogeologicznymi oraz stopniem zagospodarowania zlewni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

15.

Najbardziej skutecznym sposobem walki z powodziami jest budowa
a)

zbiorników retencyjnych za pomocą przegród dolinowych.

b)

grobli.

c)

zawali i międzywali.

d)

obwałowań.

16. Do zbiorników użytkowych zalicza się

a)

wodociągowe (komunalne), rolnicze (do nawodnień i hodowli ryb), energetyczne
(szczytowe, wyrównawcze), do ochrony jakości wód, żeglugowe, rekreacyjne.

b)

zbiorniki przemysłowe, wodociągowe (komunalne), rolnicze (do nawodnień
i hodowli ryb), energetyczne (szczytowe, wyrównawcze), do ochrony jakości wód,
ż

eglugowe, rekreacyjne.

c)

zbiorniki przemysłowe, rolnicze (do nawodnień i hodowli ryb), energetyczne
(szczytowe, wyrównawcze), do ochrony jakości wód, żeglugowe, rekreacyjne.

d)

zbiorniki przemysłowe, wodociągowe (komunalne), rolnicze (do nawodnień
i hodowli ryb), energetyczne (szczytowe, wyrównawcze), do ochrony jakości wód,
ż

eglugowe.

17. Przy projektowaniu urządzeń upustowych i innych budowli zbiornikowych oraz przy

ustalaniu zasad gospodarowania wodą wykorzystywane są przepływy
a)

charakterystyczne.

b)

miarodajne.

c)

szczytowe.

d)

bezpośrednie.

18. Hydrogramy fal wezbraniowych wykorzystuje się przy ustaleniu

a)

zasad gospodarowania rezerwą przeciwpowodziową zbiorników.

b)

zasad gospodarowania retencją przeciwpowodziową zbiorników.

c)

zasad gospodarowania wodą w zbiornikach.

d)

rezerwy przeciwpowodziowej zbiorników.

19. O możliwości magazynowania wody w zbiornikach retencyjnych w danej zlewni można

się zorientować porównując
a)

odpływy dyspozycyjne z zapotrzebowaniem wody.

b)

odpływy pozycyjne z zapotrzebowaniem wody.

c)

przypływy dyspozycyjne z zapotrzebowaniem wody.

d)

odpływy dyspozycyjne z odpływem wody.

20. Gospodarowanie wodą w zbiorniku sprowadza się do wykonania operacji oraz ustalenia

a)

pojemności zbiornika dla pokrycia potrzeb oraz wyrównania przypływu.

b)

pojemności zbiornika dla pokrycia potrzeb oraz wyrównania odpływu.

c)

kształtu zbiornika dla pokrycia potrzeb oraz wyrównania odpływu.

d)

głębokości zbiornika dla pokrycia potrzeb oraz wyrównania odpływu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie zabezpieczeń przeciwpowodziowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

7. LITERATURA

1.

Arkuszewski A., Kiciński T., Romańczyk Cz., śbikowski A.: Budownictwo wodne.
Cz. III. WSiP, Warszawa 1991

2.

Begermann W., Schiechti H.: Inżynieria ekologiczna w budownictwie wodnym
i ziemnym. Arkady, Warszawa 1999

3.

Ciepielowski A., Kiciński T.: Budownictwo wodne. Cz. I. WSiP, Warszawa 1990

4.

Zawada E., śbikowski A: Budownictwo wodne. Cz. II. WSiP, Warszawa 1991

Literatura metodyczna
1.

Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000

Czasopisma

−−−−

Nowa Edukacja Zawodowa

−−−−

Edukator Zawodowy – www.koweziu.edu.pl/edukator/index.php