Sytuacja gospodarcza w wybranych
krajach UE
1. Konkurencyjność państw na tle kryzysu.
2. Stan finansów publicznych przed i podczas
kryzysu finansowego 2008-2012 oraz
koniunktura gospodarcza w okresie kryzysu
finansowego:
2.1 Grecja
2.2 Hiszpania
2.3 Węgry
2.4 Niemcy
2.5 Francja
2.6 Wielka Brytania
1. Konkurencyjność państw na tle kryzysu
GLOBAL COMPETITIVENESS INDEX for some EU countries & Eastern Partnership
( Rank 144/142)
RANKING  RANKING  RANKING 
Countries/economies at each stage
COUNTRY
of development
2012-2013 2011-2012 2009-2010
Germany 6 6 5
United Kingdom 8 10 12
Denmark 12 8 5
Stage 3: Innovation-driven
Austria 16 19 18
economies / 35
Belgium 17 15 19
France 21 18 15
Ireland 27 29 29
Estonia 34 33 33 Transition from stage 2 to stage 3 / 21
Spain 36 36 42
Stage 3: Innovation-driven
economies / 35
Czech Republic 39 38 36
Poland 41 41 39 Transition from stage 2 to stage 3 / 21
Azerbaijan 46 55 57 Transition from stage 1 to stage 2 / 17
Hungery 60 48 52 Transition from stage 2 to stage 3 / 21
Ukraine 73 82 82
Georgia 77 88 90 Stage 2: Efficiency-driven / 33
Armenia 82 92 92
Moldova 87 93 93 Stage 1: Factor-driven / 38
Stage 3: Innovation-driven
Greece 96 90 90
economies / 35
Subindex weights and income thresholds for stages of development
The 12 pillars of competitiveness
Global Competitiveness Index
12 pillars of competitiveness are grouped into three factor groups, that, for their
part, encompass 110 components and are estimated by the scores from 0 to 7
- from 5.45 to7 score-very high indicator
- from 4.51 to 5.44 score-high indicator
- from 3.51 to 4.50 score-middle indicator
- from 3.01 to 3.50 score-law indicator
- from 0 to 3 score-very law indicator
GCI score* (2012-2013)
[5.39,5.72 ]
[5.00,5.39[
[4.60,5.00[
[4.20,4.60[
[3.80,4.20[
[2.78 ,3.80[
Not covered
* The interval [x,y] is inclusive of x but exclusive of y. Highest value; lowest value.
These components are divided into two directions:
- competitive advantage
- competitive disadvantage
Zasada "nic o nas bez nas" w pakcie fiskalnym
W obecnej pespektywie finansowej (2007-2013) podział środków polityki spójności
wynosi: 51,4% dla nowych państw członkowskich,
48,6% dla starych krajów UE.
Budżet zaproponowany przez Komisję Europejską proponuje, aby w nowej
perspektywie finansowej (2014-2020) ten stosunek na rzecz nowych państw
członkowskicho�do 55,6%. Jest to dodatkowy argument za obroną budżetu KE (przez
Polskę).
Dyskusje nad tzw. budżetem strefy euro będą oddzielone od negocjacji nad wieloletnim
budżetem UE na lata 2014-2020, o co również bardzo intensywnie zabiegała Warszawa.
Ponadto Polsce udało się zrealizować postawione cele: w nowo tworzonym europejskim
nadzorze bankowym zapewniona zostanie równowaga pomiędzy państwami
członkowskimi strefy euro i państwami spoza eurolandu.
Zgodnie z kryteriami konwergencji (które określają warunki konieczne do
przystąpienia do strefy euro) deficyt krjau członkowskiego może wynieść
najwyżej 3% PKB, a dług publiczny nie może przekroczyć 60% PKB.
Dług publiczny powyżej
W 2011 r. aż 17 krajów
60% PKB miało pod
europejskich miało deficyt
koniec 2011 r. 14 krajów:
powyżej granicy 3% PRB:
Grecja, Włochy, Portugalia,
Irlandia, Grecja, Hiszpania,
Irlandia, Belgia, Francja,
Wielka Brytania, Słowenia,
Wielka Brytania, Węgry,
Cypr, Litwa, Rumunia,
Niemcy, Austria, Cypr,
Francja, Polska (5%),
Malta, Hiszpania i
Słowacja, Holandia,
Holandia.
Portugalia, Włochy, Belgia,
A
otwa i Czechy.
Najniższy dług publiczny
Najniższy deficyt
odnotowano w
odnotowano w
Estonii (6,1%.), Bułgarii
Luksemburgu, Finlandii i
(16,3%) i Luksemburgu
Niemczech.
(18,3 %)& .
Polska (56,4%).
Dla wszystkich 27 krajów Unii Europejskiej w 2012 r. deficyt finansów publicznych do 4,4%
PKB (wobec 6,5% w 2010 r.), a dług publiczny o�- do 82,5% PKB (80% rok wcześniej).
o�
o�
o�
The world economy is expected to grow 3.3% this year (2012), the slowest since
2009, and 3.6% next year, compared to the July forecast of 3.5% in 2012 and 3.9% in
2013, the IMF said in its World Economic Outlook.
It also stressed the global growth has a one-in-six chance to slip below 2% as the
recession worsens.
Eurostat, the European Union's statistics agency, said the number of people without
jobs in the 17 countries that use the euro rose 162,000, to 17.134 million in February,
the highest total since the data were first compiled in January 1995.
That pushed the unemployment rate to 10.8% of the work force, the highest rate since
June 1997 and an increase from 10.7% in January.
Unemployment rate in the EU
The ECB has become the  European Monetary Fund
 Wysoki nominalny wzrost gospodarczy (napędzany inflacyjnym wzrostem cen
niektórych dóbr), nie mający charakteru długotrwałego, prowadzący do powstawania nie
równowagi w gospodarce, doprowadził w konsekwencji do kryzysu. Patrząc z dzisiejszej
perspektywy można wskazać na podstawowy błąd w reakcji na kryzys. W analizowanych
powyżej działaniach rządów i rynków finansowych widać zasadniczy element wspólny.
Z punktu widzenia perspektywy działania, rządy i rynki finansowe są skoncentrowane
na krótkim okresie. Zbyt małą wagę przypisuje się długoterminowemu spojrzeniu
na gospodarkę i jej funkcjonowaniu w obszarze monitorowania ryzyka. Dotyczy
to zarówno wyceny ryzyka w bieżących cenach aktywów jak i oceny ex post ryzyka
fiskalnego przez perspektywę kryteriów z Maastricht.
Reformy gospodarcze w UE  unia bankowa
Nadzór nad bankami w strefie euro z poziomów narodowych przenoszony na szczebel
Europejskiego Banku Centralnego
UNIA BANKOWA
I FILAR
II FILAR III FILAR
jednolity nadzór:
wspólny system wspólny mechanizm
" wydawanie i cofanie
gwarancji depozytów restrukturyzacji i uporządkowanej
pozwoleń na prowadzenie
likwidacji banków
działalności bankowej;
" ocena transakcji
kupna/sprzedaży
realizowanych przez grupy
bankowe;
" nadzór nad zgodnością z
wymogami dotyczącymi
kapitału, dz
wigni finansowej
i płynności;
" prowadzenie nadzoru nad
konglomeratami
finansowymi;
" wdrażanie środków
wczesnej interwencji,
żądając od banków podjęcia
działań naprawczych.
2. Stan finansów publicznych przed i podczas
kryzysu finansowego 2008-2012
oraz koniunktura gospodarcza w okresie
kryzysu finansowego:
2.1 Grecja
 Gospodarka Grecji, z PKB w wys. ok. 215 mld EUR (2011 r.) zajmuje
15 miejsce w EU27, z PKB/głowę mieszkańca (PPS) w wys. 19 000 EUR tj. 76% średniej
UE27;
Przełom lat 2008-2009 oznaczał dla Grecji koniec okres kilkuletniego szybkiego wzrostu
gospodarczego, w którym gospodarka rozwijała się w przeciętnym tempie ok. 4% PKB
rocznie, znacznie przewyższając średnią dla krajów strefy euro. Dominującym czynnikiem
wzrostu w tym okresie był szybki wzrost konsumpcji prywatnej i inwestycji, głównie
w budownictwie rezydencjalnym - będący efektem niskich stóp procentowych i łatwości
dostępu przedsiębiorstw do kredytu - do czego przyczyniło się wejście Grecji w 2002 roku
do strefy euro;
Wiodącą rolę w gospodarce odgrywają sektory usługowe: ok. 73,3% PKB; przemysł 
ok. 21,3% PKB; rolnictwo - 5,4% PKB;
Głównym z
ródłem dewiz dla greckiej gospodarki jest:
- sektor żeglugowy, generujący ok. 4% PKB. Grecka flota handlowa dysponuje ok. 17%
światowego tonażu statków i prawie połową tonażu UE
-sektor turystyczny (ok. 16 mln turystów rocznie) - przyczynia się do generacji ok. 20%
greckiego PKB.
Wpływy z turystyki mogą w 2012 r. o 15% z powodu pogłębiającego się kryzysu
finansowego i niepewności dotyczącej pozostania kraju w strefie euro.
W 2011 r. dochody z turystyki w Grecjio�w porównaniu z 2010 r. o 10% do 10,5 mld
euro. W ubiegłym roku Grecję odwiedziło ok. 1,5 mln turystów więcej niż rok wcześniej,
osiągając rekordowy poziom 16,5 mln odwiedzających.
 Grecką gospodarkę charakteryzuje relatywnie niska i ciągle spadająca konkurencyjność
międzynarodowa. Wg. World Economic Forum dot. konkurencyjności na lata 2012-2013 Grecja lokowana
jest na 96 miejscu, w latach 2010-2012 Grecja była na 90, w 2009 r. - na 71, w 2003 r. - na 39 pozycji;
Grecja jest krajem o stosunkowo słabym poziomie integracji z gospodarką światową. Wolumen obrotów
handlu zagranicznego w stosunku do PKB wynosi dla Grecji ok. 42%;
Grecką wymianę międzynarodową charakteryzuje strukturalny deficyt handlowy, obniżony nieco
w 2010 r. w związku z wzrostem eksportu (o 8,5%) i spadkiem importu ok. 11% (głównie z krajów UE);
Głównymi parterami w eksporcie Grecji są: Niemcy, Włochy, Cypr, Bułgaria, Wlk. Brytania, Rumunia,
Francja, Stany Zjednoczone, Turcja i Hiszpania; w imporcie: Niemcy, Włochy, Francja, Rosja, Chiny,
Holandia, Korea Południowa, Belgia, Iran, Wlk. Brytania Hiszpania i Turcja;
Spadek BIZ do Grecji od 2009 roku wynosi ponad 25%, strumień inwestycji greckich wypływających
za granicę odnotował 58% spadek.
Pod koniec 2008 r. ówczesne greckie statystyki odnotowywały spadek konsumpcji prywatnej, obniżenie
popytu wewnętrznego i pojawiły się pierwsze problemy w greckim systemie bankowym. Wyraz
nie było
już również widać, że także kluczowe,  zewnętrzne" sektory greckiej gospodarki tzn. żegluga i turystyka
stają się ofiarą światowego kryzysu i wpływają negatywnie na ogólny stan greckiej gospodarki. W latach
2009-2010 uległy wzmocnieniu się wszystkie te negatywne tendencje, a gospodarka Grecji weszła w fazę
głębokiego kryzysu gospodarczego, w którym tkwi do tej pory;
Rząd grecki już 5 lat walczy z najgłębszym w historii kryzysem finansów publicznych oraz
negatywnymi zjawiskami w gospodarce realnej (spadek PKB,  zwijanie się aktywności gospodarczej,
wzrost inflacji, ograniczenie wydatków publicznych, wzrost podatków, napięć społecznych itd.).
Bezrobocie sięga 25%, a poziom życia znacznej części ludności obniżył się znacznie. Budżet na 2013 r.
uchwalono mimo gwałtownych demonstracji protestacyjnych. Przed gmachem parlamentu protestowało
 według ocen policji  ponad 13 tys. ludzi.
Główne wskaz
niki ekonomiczne Grecji
Uaktualizowane dane dotyczące wskaz
ników rozwoju gospodarczego Grecji
w oparciu o dane z września 2011 r. oraz lutego 2012 r.
Wartość
Okres Okres Wartość (%)
(%)
Inflacja (CPI) sierp. 11/sierp. 10 1,7 stycz. 12/stycz.10 2,3
Zharmonizowany indeks cen
sierp. 11/sierp. 10 1,4 stycz. 12/stycz.10 2,1
konsumenckich (HICP)
Wzrost PKB II 2011 - 7,3 IV kw. 2011 - 7,0
Bezrobocie I 2011 15,9 III kw. 2011 17,7
Produkcja przemysłowa
(bez budowlano-lipiec 11/lipiec 10 - 2,8 grudz. 11/grudz. 10 -11,3
montażowej)
Sprzedaż detaliczna czerw.11/czerw.10 - 8,2 list.11/list.10 - 5,2
Wskaz
nik cen produkcji
lipiec 11/lipiec 10 9,1 grudz. 11/grudz. 10 5,7
sprzedanej przemysłu
Poziom produkcji
kwiec.11/kwiec.10 -29,5 paz
dz. 11/ paz
dz.10 -51,4
budowlano-montażowej
Scenariusze rozwoju długu publicznego Grecji
Po wyborach w paz
dzierniku 2009 r, okazało się, że szereg, przekazywanych do KE,
podstawowych danych statystycznych (dotyczących m.in. deficytu budżetowego, długu
publicznego itp. oraz innych wskaz
ników gospodarczych), było nieprawdziwych i ukrywało
dramatyczny stan finansów publicznych;
Transakcja wymiany bondów państwowych Grecji, którymi wierzycielami są prywatne
inwestorzy na nowe z stratą ponad dwie trecie ich wartości w marcu 2012 r. pozwoliło uwolnić
się od obowiązków wg ww. obligacji na 177 mld z 350 EUR;
 W 2010 r. podjęto negocjacje tzw.  trojki (ekspertów KE/EBC/MFW) z administracją grecką dot.
sprecyzowania i uzgodnienia warunków udostępnienia Grecji pomocy finansowej. Uzgodniona
ostatecznie wartość pakietu finansowego UE/MFW wynosi 110 mld EUR (z czego 80 mld EUR przypada
na pożyczki dwustronne od krajów strefy Euro, a 30 mld EUR na pożyczki z MFW);
11.5 mld EUR zasiliła m.in. nowopowstający Fundusz Stabilizacji Finansowej, stanowiący rezerwę
kapitałową dla systemu bankowego. Uruchomienie mechanizmu wsparcia KE/EBC/MFW uratowało
Grecję od ogłoszenia natychmiastowej niewypłacalności;
W ramach podpisanego z KE/ECB/MFW porozumienia (tzw. Memorandum) Grecja zobowiązała się
do implementacji skonkretyzowanego, trzyletniego, gospodarczego Programu Dostosowawczego na lata
2011-2013;
Grecja jest jednym z głównych beneficjentów podjętych decyzji dot. polityki gospodarczej odnoszących
się do obniżenia oprocentowania pożyczek zaciągniętych w ramach mechanizmu wsparcia, przedłużenia
średniego terminu spłaty rat kredytowych dla całości unijnej części kredytu, podwyższenia efektywnych
możliwości kredytowych EFSF oraz dopuszczenia interwencji na pierwotnym rynku długu przez
Europejski Instrument Stabilności Finansowej EFSF (póz
niej, po 2013 roku  przez ESM );
W 2012 r. pierwsza transza międzynarodowej pomocy finansowej wyniosła 7,5 mld EUR; podjęta
decyzja o wydzieleniu Grecji drugiego pakietu  130 mld EUR , z którego w listopadzie br. odblokowana
została kolejna transza  31,5 mld euro. Na wykup bonów skarbowych na tych miast trzeba przeznaczyć
5 mld euro.
W całości w/w kwota, tj. koszt dodatkowych dwóch lat, bez których Grecja może być zmuszona
do opuszczenia strefy euro. Francusko-niemiecki duet ministerialny pokazał na wspólnej konferencji
prasowej, że ich kraje są zjednoczone w kwestii rozwiązania problemu greckiego długu. Nie zgadzają się
na obniżenie zysków prywatnych kredytodawców. Ale wciąż nie jest jasne, po które narzędzia będą
chcieli sięgnąć, by dać Grecji więcej czasu bez uciekania się do trzeciego pakietu pomocowego.
EBI zaczął umieszczać w umowach kredytowych zawieranych z greckimi firmami klauzulę
pozwalająca im spłacać pożyczki w walutach innych niż euro ( klauzula drachmy ).
W paz
dzierniku 2012 r. Elstat (grecki urząd statystyczny ) informował w komunikacie
o rewizji danych dotyczących kurczenia się greckiej gospodarki w roku 2011; według tych
danych gospodarka skurczyła się jednak o 7,1 proc. PKB, a nie 6,9 proc., jak
przewidywano wcześniej. Dane greckiego urzędu na temat deficytu i długu publicznego
kraju potwierdził Eurostat. Z danych tego biura za 2011 r. wynika, że deficyt strefy euro
w tym okresie spadł do 4,1% PKB, a dług publiczny wzrósł do 87,3% PKB.
W 2010 r. deficyt stanowił 6,2 % PKB strefy euro, a dług publiczny  85,4%. Deficyt i dług
publiczny Grecji za rok 2011 zostały zrewidowane w górę do poziomu odpowiednio
9,4% i 170,6 % PKB.
Według porozumienia z międzynarodowymi wierzycielami kraj powinien do 2020 roku
zredukować swój dług poniżej 120 % PKB.
Stawką drugiej transzy pomocy (31,5 mld euro) w br. jest PLAN OSZCZ
DNOŚCI, który
przyjął grecki parlament  18,5 mld euro do 2016 r. Decyzja greckiego parlamentu to dopiero
pierwszy krok do realizacji zapowiadanych reform. Kluczowym jest przyjęcie ustawy
budżetowej na 2013 rok. Za projektem budżetu głosowało 167 deputowanych w 300-
osobowym parlamencie , zmiany przewidują:
- likwidację premii świąteczych,
- obniżkę płacy minimalnej o 22%,
- podższenie wieku emerytalnego do 67 lat,
- obniżki emerytur i płac w sektorze publicznym,
- podwyżki podatków na tytoń ,
- reformy rynku pracy, wprowadzenie przepisów umożliwiających łatwiejsze zwalnianie
i zatrudnianie pracowników.
2. Stan finansów publicznych przed i podczas
kryzysu finansowego 2008-2012
oraz koniunktura gospodarcza w okresie
kryzysu finansowego:
2.2 Hiszpania
 Gospodarka Hiszpanii, z PKB w wys. ok. 1073 mld EUR (2011 r.) zajmuje
13 miejsce w EU27, z PKB/głowę mieszkańca (PPS) w wys. 23 000 EUR tj. 93% średniej UE27.
Hiszpania znajduje się w grupie krajów UE (tzw. PIGS), które najsilniej odczuły spowolnienie wzrostu
gospodarczego i trudności na rynkach finansowych i najpóz
niej wyjdą z recesji. Najpoważniejszym
problemem Hiszpanii w latach 2008-2010 stała się w drastycznym tempie rosnąca stopa bezrobocia.
Tylko w 2009 r. kryzys doprowadził do likwidacji 1 mln miejsc pracy, z czego 40% przypadło na sektor
budownictwa. W 2011 r. każdy czwarty Hiszpan został bezrobotnym, wśród młodych ludzi  każdy
drugi. Liczba bezrobotnych w Hiszpanii wzrosła w marcu 2012 r. o prawie 39 tys. i osiągnęła
rekordowy poziom 4,75 mln. Według danych Eurostatu bezrobocie w tym kraju jest najwyższe
w państwach UE, wg. rządu bezrobocie w 46-milionowej Hiszpanii do końca 2012 r. osiągnie poziom
25% osób w wieku produkcyjnym. Rozwiązania przyjęte w ustawie z 10 lutego br. o reformie rynku
pracy dotyczą trzech głównych bloków reform w zakresie zwolnień, układów zbiorowych oraz umów
o zatrudnieniu [7].
Wzrostowi bezrobocia towarzyszyły rosnące tempo długu publicznego, ponad 60% PKB (rys.)
oraz wysokość zadłużenia sektora prywatnego (ok. 180% PKB). Utrzymująca się w latach 2010-
2011 niekorzystna sytuacja finansów publicznych (zwłaszcza na poziomie regionalnym), spekulacje
rynków finansowych nt. niskiej wartości hiszpańskich papierów dłużnych, powstała w wyniku
 greckiego efektu zakażenia oraz kryzysu finansów w USA doprowadziły do tego, iż działania
tutejszego rządu stały się przedmiotem stałego monitoringu ze strony międzynarodowych instytucji
finansowych, agencji ratingowych oraz nadzoru Komisji Europejskiej (dyscyplina budżetowa).
Sytuacji nie sprzyja relatywnie wysoki wskaz
nik inflacji: 3,2%PKB (w ujęciu r/r), powodowany
stałym wzrostem cen surowców energetycznych, na ciągłe wahania narażony był madrycki indeks
giełdowy.
Dzięki wprowadzanym reformom, Hiszpania zaczęła powracać na ścieżkę wzrostu, jednak tempo
odbudowy pozostaje bardzo powolne, a jedyną siłą napędową gospodarki jest eksport i wpływy z
turystyki.
Głównym problemem kraju jest wysoki koszt obsługi długu publicznego. W ostatnich
miesiącach kilkakrotnie zarejestrowano rekordowe poziomy oprocentowania obligacji krótko
i długoterminowych, przekraczające psychologiczną granicę 7%.
Podstawowe wskaz
niki makroekonomiczne
2012
Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011
(prognoza)
PKB na 1 mieszkańca
21,7 20,5 22,6 23,3
(w tys. Ź )
PKB (dynamika w %) 1,2 -3,7 - 0,1 0,7
Deficyt budżetowy
-3,8 -12,3 -11,3 -8,9 cel:5,8
(% PKB)
Dług publiczny (% PKB) 39,4 59,4 67,3 68,5
Inflacja (w %) 4,1 -0,3 1,8 3,2
24,6
(35,8
wśród
Bezrobocie (w %) 11,3 18,2 20,1 21,6
obcokrajowców )
Eksport ( w %) 3,7 -15,7 17,4 15,4
Import (w %) 0,6 -26,2 14,2 9,6
 Plan Konsolidacji Finansów Publicznych zakłada dodatkowe oszczędności państwa
w wysokości 15 mld euro, które mają spowodować obniżenie deficytu budżetowego
z poziomu 11,2% do 6% PKB w roku 2011:
- Obniżenie średnio o 5% wynagrodzeń urzędników państwowych, począwszy od czerwca
2010 r. oraz o 15% wynagrodzeń członków rządu i wysokich urzędników państwowych,
zawieszenie w 2011 r. rewaloryzacji rent i emerytur, zniesienie świadczenia  becikowego"
w wysokości 2,5 tys. euro na dziecko, począwszy od 2011 r., obniżenie w latach 2010-2011
o 6 mld euro publicznych inwestycji infrastrukturalnych, zmniejszenie funduszy na leki
refundowane oraz zmniejszenie o 600 mln euro środków przeznaczonych w 2010-2011 na
oficjalną pomoc rozwojową;
- Poprawa sytuacji na rynku pracy. Wprowadza ona nowe rozwiązania w zakresie
uelastycznienia i obniżenia kosztów zwolnień i wpisuje się w założenia polityki flexisecurity;
- Uzdrowienie sektora finansowego przysłużyło się zakończenie reformy systemu kas
oszczędnościowych, po pierwsze poprzez zmniejszenie ich liczby, po drugie poprzez prawną
poprawę dostępu kas do rynku kapitałowego;
- Zapowiedz
powołania nowych instrumentów na rzecz zwalczania szarej strefy (włączenie
do systemu społecznego osób zatrudnionych na nielegalnych kontraktach, możliwość
rozłożenia spłaty długu wobec Fiskusa).
Wzrost rentowności hiszpańskich obligacji wskazuje, że tanie pożyczki udzielone przez
EBC w ramach operacji LTRO nie zdołały złagodzić fiskalnej presji na niektóre europejskie
rządy.
*LTRO (Long-Term-Refinancing-Operations)  3-letnie niskooprocentowane pożyczki.
Hiszpania już otwarcie deklaruje, że nie będzie w stanie osiągnąć zakładanej wcześniej
skali konsolidacji fiskalnej (4,4% PKB). Celem rządu jest zamknięcie 2012 r. deficytem
finansów publicznych w wysokości 5,8% PKB. Tymczasem przy obecnej dynamice
wzrostu i poziomie oprocentowania stabilizacja długu do PKB wymaga ograniczenia
deficytu do poziomu 0,5-1% PKB. W tej sytuacji jest jasne, że dług będzie nadal szybko
przyrastał. W tej sytuacji należy się liczyć z tym, że z czasem rynek może zacząć nabierać
coraz większego przekonania, że problemy Hiszpanii (również Portugalii) mają jednak
naturę strukturalnej niewypłacalności, a nie tylko braku płynności. Zasilane kolejnymi
LTRO banki nie będą więcej skłonne do nabywania kolejnych emisji obligacji
i niezbędna będzie redukcja długów.
 Udział poszczególnych sektorów i sekcji w tworzeniu PKB przedstawia się następująco: rolnictwo,
hodowla i rybołówstwo 0,2%, energia 3,0%, przemysł 3,3%, budownictwo -5,4%, usługi 0,7%.
Kluczowymi dla hiszpańskiej gospodarki w momencie słabego wzrostu gospodarczego są sektory:
zagraniczny i turystyczny.
W słabej kondycji pozostaje nadal sektor budowlany. Hiszpania poszukuje alternatywnych dla
budownictwa sektorów gospodarki koncentrując się na rozwoju nowych branży: energii odnawialnych,
transporcie towarowym, a ostatnio przede wszystkim na technologiach i usługach telekomunikacyjnych
(rządowy plan Avanza 2 dot. stworzenia społeczeństwa cyfrowego). W 2010 r. udział tego ostatniego
sektora w tworzeniu hiszp. PKB wyniósł 7%. Ludzie tracą swoje nieruchomości z powodu niepłacenia
kredytu w trudnej sytuacji, której nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy kredytu
hipotecznego. Od 2008 r. domy straciły około 350 tys. Hiszpanów. Pod groz
bą eksmisji znajdują się 200
tys. os. więcej. Decyzja podjęta przez Asocjację banków wprowadza na 2 lata zakaz eksmisji.
Reforma finansowa była niezbędna m.in. ze względu na spore zadłużenie sektora budowlanego.
Wszystkie aktywa powiązane z nieruchomościami w kwocie 323 mld euro dzielą się na  aktywa
toksyczne", których wartość wyceniana jest na 175 mld euro (stanowią je niespłacane kredyty,
nieruchomości przejęte przez banki, tereny pod nieruchomości i nieruchomości w trakcie budowy
należące do banków), oraz aktywa, które nie wykazują jeszcze problemów (pozostałe 148 mld euro).
Na oczyszczenie rynku z  toksycznych aktywów", banki będą musiały przeznaczyć
50 mld euro. Fundusze zostaną przeznaczone na zwiększenie rezerw gwarancyjnych zabezpieczających
aktywa i sprzedaż aktywów po niższej cenie.
Kolejną z planowanych zmian jest przeprowadzenie procesu fuzji instytucji finansowych. Celem
jest likwidacja instytucji najsłabszych, zmniejszenie ilości ich oddziałów (o około 20%) oraz poprawa
jakości zarządzania nimi. Instytucje, które połączyły się po 30 września 2011 roku mogą kwalifikować
się jako instytucje znajdujące się w procesie fuzji, co oznacza, że będą mogły skorzystać z pomocy
finansowej w procesie uzdrawiania z aktywów toksycznych.
2. Stan finansów publicznych przed i podczas
kryzysu finansowego 2008-2012
oraz koniunktura gospodarcza w okresie
kryzysu finansowego:
2.3 Węgry
 Gospodarka Węgr, z PKB w wys. ok. 101 mld EUR (2011 r.) zajmuje
22 miejsce w EU27, z PKB/głowę mieszkańca (PPS) w wys. 10 100 EUR tj. 40% średniej
UE27.
Prezydencja węgierska zakończyła, z dniem 30 czerwca 2011 roku, pracę pierwszego, po
wejściu w życie traktatu z Lizbony, trio (ES-BE-HU).
Pod koniec marca 2011 roku rząd węgierski zadecydował o nie przystąpieniu do paktu
na rzecz konkurencyjności. Odnosząc się do postanowień paktu premier V. Orb�n
podkreślił, że zaproponowane w nim rozwiązania pokrywają się z gospodarczą polityką
jego rządu za wyjątkiem kwestii podatkowych. Zaznaczył, że RW nie jest
zainteresowana ani harmonizacją, ani koordynacją podatków na szczeblu UE, ale
konkurencją podatkową. Węgry chcąc zachować niezależność podatkową nie mogą się
zgodzić na zaproponowane przez UE opracowanie wspólnych metod wyznaczania
podstawy opodatkowania i określenia wspólnych zasad obliczania podatku CIT;
Rozwiązania dot. zmniejszenia zadłużenia państwa zaproponowane przez rząd RW
w tzw.  Planie K�lm�na Sz�ll są o wiele bardziej restrykcyjne, niż te proponowane
w pakcie na rzecz konkurencyjności. Ministerstwo Gospodarki Narodowej RW wydało
komunikat, według którego przystąpienie do paktu Euro Plus nie leży w interesie RW.
Pomimo, iż Węgry (jak i Wielka Brytania) nie przystąpią do Paktu zadeklarowały
wspieranie celów paktu, takich jak zwiększanie konkurencyjności, promocja zatrudnienia,
wspieranie stabilności finansowej krajów euro oraz dążenie do poprawy efektywności
funkcjonowania finansów publicznych.
Główne wskaz
niki makroekonomiczne Węgr
 16 grudnia 2011 r. eksperci MFW i KE, decyzją komisarza O. Rehna, opuścili
Budapeszt przed zakończeniem planowanych rozmów ws. kredytu. Powodem przerwania
nieformalnych rozmów są planowane przez węgierski rząd kontrowersyjne działania
przedstawione w ostatnim okresie, tj. połączenie Węgierskiego Banku Narodowego
z nadzorem finansowym oraz całkowite upaństwowienie składek emerytalnych;
21 grudnia 2011 r. agencja ratingowa Standard&Poor s obniżyła ocenę wiarygodności
kredytowej Węgier do poziomu  śmieciowego (z BBB- do nieinwestycyjnego BB+) z
perspektywą negatywną. Jako główną przyczynę agencja Standard&Poor s podała brak
przewidywalności w polityce gospodarczej Węgier, pogorszenie perspektyw rozwoju
gospodarczego kraju oraz ogólnie złą sytuację gospodarczo-finansową na świecie;
6 stycznia 2012 r. agencja Fitch Ratings obniżyła ocenę kredytową Węgier do poziomu
 śmieciowego (z BBB- do nieinwestycyjnego BB+) z perspektywą negatywną. Oznacza
to, że spośród trzech największych międzynarodowych agencji ratingowych (Moody s,
S&P, Fitch) wszystkie obniżyły długoterminowy rating kredytowy Węgier do poziomu
 śmieciowego . Jako główną przyczynę agencja Fitch Ratings podała wzrost niepewności
związanej z kształtowaniem się sytuacji gospodarczej Węgier, a także pogorszenie
perspektyw inflacyjnych i budżetowych. Rząd niezwłocznie opublikował komunikat, w
którym stwierdził, że obniżenie ratingu było bezpodstawne.
Aktualne poziomy oceny wiarygodności kredytowej Węgier:
Moody s  Ba1 (z perspektywą negatywną),
Standard&Poor s  BB+ (z perspektywą negatywną),
Fitch  BB+ (z perspektywą negatywną).
 17 stycznia br. KE zadecydowała o uruchomieniu wobec Węgier procedury w związku
z naruszeniami prawa wspólnotowego. Komisja uznała obniżenie wieku emerytalnego
sędziów i prokuratorów z 70 do 62 lat za dyskryminację w zatrudnieniu ze względu na
wiek, a nowe ustawy o banku centralnym i urzędzie rzecznika ds. ochrony danych
osobowych za ograniczające niezależność obu instytucji. Węgry mają miesiąc na
ustosunkowanie się do zarzutów Komisji. W przypadku braku uwzględniania zaleceń
Komisji przez Węgry na dalszym etapie istnieje możliwość skierowania sprawy do
Trybunału Sprawiedliwości UE, który może nałożyć karę finansową;
Komisja uruchomiła kolejny etap procedury nadmiernego deficytu wobec Węgier.
Formalnie kraj ten spełnił wymóg Traktatu z Maastricht maksymalnego deficytu na
poziomie 3% PKB, gdyż w 2011 r. odnotował nadwyżkę finansów publicznych na poziomie
3,6% PKB. Wynik ten osiągnięto jednak dzięki jednorazowemu zabiegowi przejęcia
aktywów otwartych funduszy emerytalnych, bez którego faktyczny deficyt wyniósłby około
6% PKB. Zdaniem Komisji działania Budapesztu oznaczają złamanie dotychczasowych
zobowiązań ograniczania deficytu. Kolejne działania Komisji  wydanie nowych
rekomendacji korekty deficytu oraz częściowe lub całkowite zamrożenie środków funduszy
spójności w przypadku niewypełnienia zaleceń  musi zostać poprzedzone zgodą Rady UE;
Premierowi Orb�nowi zależy na porozumieniu z Komisją, ponieważ bez tego wykluczone
będzie udzielenie Węgrom pożyczki przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, o którą
w obliczu pogarszającej się sytuacji finansowej zwróciły się w listopadzie ubiegłego roku.
Poparcie Komisji Europejskiej jest jednym z warunków MFW, który zresztą również
domaga się zmiany ustawy o banku centralnym.
 Mając na celu zapewnienia finansowej ochrony przed nieprzewidzianymi
i niekorzystnymi zewnętrznymi wydarzeniami gospodarczymi rząd węgierski zdecydował
w lutym 2011 r. o powstaniu w budżecie na 2011 rok rezerwy stabilizacyjnej, tj. specjalnego
funduszu na poziomie 250 mld HUF (ok. 900 mln EUR). Środki z rezerwy mogą zostać
uruchomione tylko w przypadku powstania rzeczywistych zagrożeń dla finansów państwa
(o ile nie zostaną wykorzystane, pod koniec roku powrócą do budżetu). W bezpośrednio
podległych rządowi resortów i instytucji państwowych przeprowadzono cięcie wydatków
budżetowych na rzecz rezerwy na łącznym poziomie 187 mld HUF,
z których najważniejsze, to: w ministerstwie zasobów narodowych, min. spraw
wewnętrznych, min. obrony, min. rozwoju narodowego, min. rozwoju obszarów wiejskich;
Pod koniec lipca 2010 roku parlament RW przyjął pakiet ustaw gospodarczych
i finansowych, w tym wzbudzający duże emocje również poza granicami Węgier (z uwagi na
międzynarodowy charakter inwestycyjny tej branży), tzw.  podatek bankowy ;
W celu poprawy kondycji finansowej państwa 18 paz
dziernika 2010 r. parlament węgierski
przyjął przepisy dot. tzw. podatków kryzysowych, które zostały nałożone na sektor
energetyczny, telekomunikacyjny i sieci handlowe;
Od 1 stycznia 2011 roku na Węgrzech obowiązuje 16%-owy liniowy podatku od osób
fizycznych;
Z dniem 1 września 2011 r. weszły w życie przepisy dot. podatku od niezdrowej żywności
na Węgrzech (tzw.  podatku chipsowego ). Ustawa wymienia pięć kategorii produktów,
które zostały objęte tym podatkiem: napoje orzez
wiające, napoje energetyczne (paczkowane
słodycze, paczkowane chipsy, słone przekąski. Podatek nakładany jest zarówno na
producentów, jak i na importerów ww. produktów;
Rząd zapowiedział, że od 2012 roku podstawowa stawka VAT na Węgrzech wyniesie 27%.
 Plan reform strukturalnych, pod nazwą  Planu K�lm�na Sz�ll rząd węgierski przedstawił
1 marca 2011 r. Zgodnie z założeniami planu priorytetem rządu jest trwała redukcja długu
publicznego (cel, to osiągnięcie poziomu 65-70% PKB do 2014 r. z ok. 80% w 2010 r.),
którego maksymalna dopuszczalna wartość została określona w tekście nowej konstytucji
(wchodzi w życie z 2012 r.). Wg projektu zmniejszy się również deficyt budżetowy, który w
roku bieżącym ma wynieść 2,94%, w 2012 r. 2,5%, w 2013 r. 2,2%, a w 2014 r. 1,9% PKB.
W ocenie przedstawicieli administracji węgierskiej dzięki obu nowym węgierskim planom
gospodarczym (Sz�chenyiego oraz obecnemu) wzrost gospodarczy kraju ukształtuje się w roku
2014 r. na poziomie 4-6%, co powinno przynieść wzrost zatrudnienia o 300 tys. miejsc pracy.
Plan zakłada zmniejszenie zadłużenia państwa w rozbiciu na następujące obszary, przy czym
2/3 oszczędności stanowić będą cięcia w wydatkach, a 1/3 zwiększone wpływy do budżetu
(tabele).
Motorem wzrostu gosdpodarczego jest przede wszystkim rolnictwo i produkcja
przemysłowa zorientowana na eksport.
W okresie styczeń-wrzesień 2011 roku wartość węgierskiego eksportu wyniosła 59.621,2
mln EUR, a importu 54.170,4 mln EUR, przy dodatnim dla Węgier saldzie na poziomie
5.450,8 mln EUR (dla porównania: 3.934,6 mln EUR w okresie styczeń-wrzesień 2010 r.). W
okresie styczeń-wrzesień 2011 roku wolumen eksportu wzrósł o 12%, a importu o 9% w
stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. Pod względem wartości dostaw Polska
znalazła się na 8. miejscu wśród odbiorców i na 5. wśród dostawców.
Najważniejsi odbiorcy węgierskiego eksportu to: Niemcy, Włochy, Wielka Brytania,
Rumunia, Słowacja, Austria, Rosja, Polska, Czechy i Holandia.
Najważniejsi partnerzy w węgierskim imporcie to: Niemcy, Rosja, Chiny, Austria, Holandia,
Polska, Włochy, Słowacja, Francja i Czechy.
Zmniejszenie zadłużenia
Węgr w rozbiciu na następujące obszary, mld HUF)
Pakiet oszczędnościowy Węgr w 2013 r.
Rząd węgierski, po ogłoszonym (5 paz
dziernika br.) pakiecie oszczędnościowym na kwotę 397 mld HUF
w 2013 r., zdecydował (17 paz
dziernika br.) o podjęciu dodatkowych działań i zapowiedział
wprowadzenie nowego pakietu oszczędnościowego na poziomie 367 mld HUF w 2013 r. Minister
gospodarki uzasadnił tę decyzję oficjalną opinią Komisji Europejskiej, otrzymaną przez rząd w połowie
paz
dziernika br., według której  mimo podjętych wcześniej korekt (pakiet oszczędnościowy o wartości
133+397 mld HUF (z których Komisja za zasadne i do spełnienia uznała jedynie dwie trzecie działań) 
deficyt budżetowy w 2013 r. wyniósłby 3,7-3,9%, zamiast spodziewanego 2,7%.
Najważniejsze elementy nowego pakietu oszczędnościowego, to:
wycofanie się rządu z uzgodnionej ze Związkiem Banków redukcji podatku bankowego o połowę
w 2013 roku (ma to przynieść wpływy rzędu 72 mld HUF),
dwukrotne podniesienie stawki podatku od transakcji finansowych (zamiast uchwalonego wcześniej
poziomu 0,1% stawka podniesiona zostanie do 0,2%), co przynieść ma 90 mld HUF; Skarb Państwa
również zapłaci wyższą stawkę (40 mld HUF),
przy obliczaniu podatku obrotowego opłacanego na rzecz samorządów lokalnych (maksymalna stawka
2%) podmioty gospodarcze będą mogły odliczyć od przychodów tylko 80% swoich kosztów (35 mld
HUF), co dotknie najmocniej hurtownie i sieci handlowe,
wprowadzenie podatku wymierzonego w operatorów mediów (tzw.  utility tax ), obliczanego od
długości posiadanych podziemnych przewodów i kanałów (30 mld HUF), co dotknie firmy energetyczne
oraz samorządy świadczące usługi kanalizacyjno-komunalne (koszty usług zostają zamrożone),
wprowadzenie wyższej stawki składki zdrowotnej od pozapłacowych świadczeń pracowniczych (tzw.
kafeterii), co oznacza jej podwyższenie z 10% do 27% (40 mld HUF),
zaostrzenie kontroli skarbowej, wprowadzenie systemu indywidualnych kontroli w odniesieniu do
faktur wystawionych na kwotę co najmniej 2,5 mln HUF (zamiast wcześniejszych 5 i 10 mln HUF) 
planowane wpływy do budżetu na poziomie 60 mld HUF.
Niektóre podstawowe wskaz
niki makroekonomiczne Węgr
2009 2010 2011 2012 2012 2013 2014
-1,2 (I-III)
-1,3 (IV-VI)
Wzrost PKB (%) -6,3 1,2 1,7 -1,2 0,3 1,3
-1,2 (I-VI)
Produkcja
-17,7 10,5 5,4 1,4 (VIII) : : :
przemysłowa (%)
Inflacja (%) 4,2 4,9 3,9 6,6 (IX) 5,6 5,3 3,9
Bezrobocie (%) 10,0 11,2 10,9 10,4 (VII-IX) 10,8 10,8 10,6
Deficyt budżetowy
: : 4,3 : -2,5 -2,9 -3,5
(% PKB)
Modyfikację lub rozwinięcie polityki gospodarczej rządu Węgr wg. MFW
cofnięcie rozszerzenia podatku transakcyjnego na bank centralny (MNB),
wzrost efektywności poborów podatkowych,
rewizja liniowego systemu podatkowego,
obniżenie kosztów administracyjnych państwa,
ukierunkowanie systemu wsparcia socjalnego,
zniesienie podatku bankowego,
rewizja państwowej dotacji dla komunikacji zbiorowej,
zmniejszenie wydatków lokalnych samorządów .
Parlament węgierski przyjął przepisy zmieniające od 2013 r. poziom należnego podatku
akcyzowego wobec następujących produktów:
alkohol  podwyżka o 15% (za wyjątkiem piwa i szampana, gdzie podwyżka wyniesie 10%),
LPG  podwyżka o 50% od stycznia 2013 i kolejne 50% od maja 2013 roku,
papierosy  podwyżka do 12.500 HUF za tysiąc sztuk plus 31% ceny detalicznej (min. 24.920 HUF).
Wpływy z podwyżki akcyzy mają zasilić budżet ochrony zdrowia.
2. Stan finansów publicznych przed i podczas
kryzysu finansowego 2008-2012
oraz koniunktura gospodarcza w okresie
kryzysu finansowego:
2.4 Niemcy
 Gospodarka Niemiec, z PKB w wys. ok. 2571 mld EUR (2011 r.) zajmuje
9 miejsce w EU27, z PKB/głowę mieszkańca (PPS) w wys. 31 400 EUR tj. 125% średniej UE27;
Gospodarka niemiecka została dotknięta kryzysem jak żadna inna gospodarka krajów członkowskich
OECD mimo, że w Niemczech nie było bańki na rynku nieruchomości, nie istniało ponadnormatywne
zadłużenie gospodarstw domowych, deficyt budżetu państwa tylko nieznacznie przekraczał granice
wytyczone Paktem Stabilności i Wzrostu (-3,2%), a wzrost nie był napędzany przez boom w sektorze
finansowym. Gospodarka niemiecka ucierpiała z powodu załamania handlu światowego (o ponad 11%
według danych MFW), światowego eksportu (o ponad 25%), drastycznego spadku światowego popytu na
trwałe dobra przemysłowe, stanowiące ok. 70% niemieckiego eksportu;
W odpowiedzi na recesję w sektorze realnym rząd RFN zastosował narzędzia polityki gospodarczej,
wzmacniające popyt i zabezpieczające miejsca pracy, zwiększając  w celu sfinansowania tego
działania - zadłużenie sektora publicznego na skalę niespotykaną w powojennej historii gospodarczej
RFN;
Podejmowane działania rządu nie miały charakteru protekcjonistycznego, nie wspierały żadnej
konkretnej gałęzi gospodarki, a wspieranie sektora finansowego miało służyć ochronie obywateli przed
skutkami ewentualnego załamania się rynków finansowych, a nie ochronie interesów banków, albowiem
dobrze funkcjonujący system finansowy traktowany jest jako dobro publiczne;
Pakiety oferowały obywatelom obniżenie podatków, większe dopłaty na dzieci, obniżenie składek na
ubezpieczenie zdrowotne, premię za złomowanie starych samochodów, kredyty na modernizację starych
i budowę nowych mieszkań, możliwość podnoszenia kwalifikacj i dalszego kształcenia;
Podmiotom gospodarczym zaoferowano programy finansowania i gwarancji ze środków banku KfW,
lepsze gwarancje na kredyty finansujące eksport, więcej funduszy na badanie i rozwój, premię za ochronę
środowiska, przyspieszoną amortyzację, nowe uregulowania dotyczące finansowania pracy w skróconym
wymiarze czasu.
 Najnowsze propozycje rządzącej w Niemczech koalicji kanclerz Angeli Merkel od 2013 r.:
- zasiłek dla matek, które będą same wychowywać dziecko, zamiast korzystać z przedszkola. Przez
dwa lata mogłyby otrzymywać od państwa nawet 150 euro miesięcznie. Jednak, zdaniem krytyków
takie rozwiązanie nie będzie sprzyjać integracji obcokrajowców a poza tym, może pogorszyć pozycję
kobiet na rynku pracy;
- od sierpnia 2013 r. rodzice, których dzieci w wieku 1-2 lat nie będą uczęszczały do oficjalnych
placówek wychowawczych, będą otrzymywali tzw. miesięczną premię wychowawczą w wysokości
100 euro. Od sierpnia 2014 r. dofinansowanie ma wzrosnąć do 150 euro;
- zmiany dot. opieki zdrowotnej. Od 1 stycznia 2013 roku przestanie obowiązywać opłata za
korzystanie z przychodni lekarskich, co w praktyce oznacza odciążenie obywateli na poziomie około
2 mld euro w skali roku (10 euro płacone raz na kwartał). Finansowanie tego zostanie przejęte przez
Fundusz Zdrowia;
- nastąpi obniżka składki na ustawowe ubezpieczenie emerytalne o 0,7 pkt. proc. do 18,9%, która tym
samym osiągnie najniższy poziom od 1995 r. Dzięki temu budżety gospodarstw i przedsiębiorstw
zostaną odciążone o ponad 6 mld euro.
- podwyżkę najniższych emerytur.
Pomysły wzbudziły duże kontrowersje. Opozycja komentuje je krótko, uważa, że to prezent przed
przyszłorocznymi wyborami. CDU i liberałowie z FDP te zarzuty odpierają i wyliczają długą listę grup,
które na zmianach skorzystają. Dzięki temu koalicja rządząca CDU/FDP mogłaby przy okazji osiągnąć
przewagę w przyszłorocznych wyborach do Bundestagu.
 Ważnym czynnikiem wzrostu był  obok odradzającej się działalności inwestycyjnej
i prywatnej konsumpcji  eksport. Eksport mierzony w cenach stałych wzrósł o 14,2%,
a import o 13%. Przyczynił się do tego wzrost popytu na pojazdy mechaniczne i półprodukty do
produkcji. Impulsy napływały z szybko rozwijających się krajów azjatyckich, przede wszystkim z Chin,
ale także z Ameryki A
acińskiej, podczas gdy tradycyjne rynki eksportowe w krajach wysoko
rozwiniętych przeżywają okres spadku tempa eksportu. Zdaniem ekspertów w najbliższych latach można
oczekiwać nieproporcjonalnie wysokiej dynamiki wzrostu i handlu ze strony rynków azjatyckich.
Gospodarka niemiecka utorowała już sobie drogę na te rynki w poprzednich latach i w najbliższym
czasie można oczekiwać silnego wzrostu eksportu na te kierunki;
Jednocześnie niemiecka gospodarka wykazuje wysoką otwartość nie tylko w odniesieniu do swojego
eksportu ale także - importu. Udział importu w popycie końcowym, tzw.  intensywność importu
towarów i usług, w poprzednich latach podwoiła się z poniżej 20 % na początku lat dziewięćdziesiątych
do prawie 35 % w roku 2008. Udział importowanych półproduktów w eksporcie stanowi łącznie nawet
więcej niż 42%. 60% niemieckiego importu pochodzi z krajów UE 27, więc z ożywienia w gospodarce
niemieckiej korzystają także kraje członkowskie UE;
Gospodarka niemiecka jest największą gospodarką w strefie euro, udział PKB RFN
w PKB strefy euro wyniósł ponad 27%;
Problemem priorytetowym jest problem niżu demograficznego, gdyż Niemcy wykazują najniższy
odsetek narodzin w skali globu. Dla porównania  w Indiach rocznie opuszcza uniwersytety 12-krotnie
więcej inżynierów niż w Niemczech. Wzrost liczby imigrantów przyczynia się bardziej do redukcji
poziomu dobrobytu niż do jego wzrostu. Przyczyną jest słabe wykształcenie imigrantów i duża liczba
bezrobotnych w obrębie tej grupy.
Otwarcie niemieckiego rynku pracy w 2011 r.
1 maja 2011 r. dla pracowników z Polski i 7 innych państw członkowskich Unii Europejskiej
przestały w Niemczech obowiązywać okresy przejściowe ograniczające jedną z podstawowych
swobód europejskiego rynku wewnętrznego, jaką jest prawo do swobodnego przepływu osób.
Tym samym, obywatele polscy uzyskali możliwość podejmowania pracy na terenie RFN, bez
uprzedniego ubiegania się o otrzymanie stosownego pozwolenia.
Według danych Federalnej Agencji Pracy na koniec sierpnia 2011 r., na niemieckim rynku pracy
obecnych było ponad 170 tys. Polaków. W okresie maj-sierpień 2011 r. pracę rozpoczęło
ok. 36 tys. osób, przy czym uwzględniają czwyczajowe zwiększenie się liczby pracowników
z Polski w tym okresie w latach minionych, szacuje się, że wzrost wynikający z wprowadzenia
swobody przemieszczania się pracowników wyniósł blisko 31,5 tys. osób. Polacy stanowili
więcej niż 2/3 wszystkich obywateli nowych państw członkowskich UE, którzy w tym czasie
podjęli pracę w Niemczech. Przy założeniu niezmienności warunków makroekonomicznych
i sytuacji na rynkach pracy obu krajów należy przypuszczać, że w ciągu roku od otwarcia rynku
pracy zatrudnienie w Niemczech podejmie ok. 60 tys. Polaków.
Saldo migracji osób z polskim obywatelstwem w okresie maj-grudzień 2011 r. wyniosło 21,4 tys.
osób. Pokazuje to, iż wzrost liczby zatrudnionych Polaków w Niemczech tylko w ok. 50%
spowodowany był napływem nowych osób. W wielu przypadkach pracę podjęły osoby już
wcześniej mieszkające w Niemczech i prowadzące własną działalność gospodarczą lub
pozostające do tej pory bez zatrudnienia.
Wskaz
niki makroekonomiczne RFN
 DeStatis (niemiecki FederalnyGUS) opublikował wstępne dane dotyczące gospodarki niemieckiej
za rok 2011, z których wynika, że rok 2011 był kolejnym rokiem znaczącego wzrostu gospodarczego
w Niemczech. Niemiecki PKB (w cenach stałych, oczyszczony sezonowo) wzrósł o 3% w stosunku do
roku poprzedniego, to jest wzrost wyższy, niż przewidywały prognozy (między 2% i 2,7%).
Impulsy wzrostowe pochodziły głównie z rynku krajowego, w minionym roku udział obrotów
z zagranicą w tworzeniu PKB był niższy, niż w roku poprzednim. Udział rynku wewnętrznego
w tworzeniu PKB szacuje się na 2,1% (udział wydatków konsumpcyjnych 1,1%, inwestycji brutto
+1,0%) , a udział obrotów z zagranicą na 0,8%. Szczególnie warty odnotowania jest wzrost prywatnej
konsumpcji, który wyniósł 1,5% w cenach stałych, co jest najwyższym wskaz
nikiem w ciągu ostatnich
5 lat.
Wzrost odnotowano w prawie wszystkich działach gospodarki, szczególnie silny w sektorze
produkcji (o 6%). Udział sektora produkcji w tworzeniu PKB w Niemczech wynosi 25%, sektora usług
 69%, co odpowiada strukturze tworzenia PKB w 2008 r., a więc przed kryzysem.
Po raz kolejny padł rekord dotyczący liczby osób czynnych zawodowo  udział osób bezrobotnych
w ogólnej liczbie osób zdolnych do pracy wynosił średnio 5,7%, co stanowiło najniższy poziom od
1991 r. Liczba godzin pracy wszystkich wzrosła o 1,8%. Wydajność pracy, mierzona wartością PKB
przypadającą na jednego zatrudnionego wzrosła o 1,6%.
Odnotowano także znaczny wzrost płac i dochodów z kapitału. Płace zatrudnionych wzrosły
o 4,5% (netto o 3,6%), najszybciej od roku 1992. Natomiast dochody przedsiębiorstw i kapitałowe
wzrosły zaledwie o 1,5% (w 2010 r. wzrosły o 10,5%).
Rozporządzalny dochód gospodarstw domowych wzrósł o 3,3% i wynosił w skali kraju 1627 mld euro
i został skonsumowany, a nie odłożony w postaci oszczędności, które spadły o 10,9% w stosunku do
roku poprzedniego, kiedy to wzrosły o 11,3%.
Wskaz
nik cen konsumenta (inflacja) ukształtował się na poziomie 2,3%, wskaz
nik inflacji bazowej
(bez cen energii i spożywczych towarów sezonowych) wynosił 1,5%.
 W obliczu ogromnego zadłużenia państw eurolandu celem Berlina jest solidne gospodarowanie
i stopniowe uzdrawianie budżetów, ale jednoczesne bardziej zrównoważony wzrost gospodarczy oraz
wspieranie zatrudnienia poprzez reformy strukturalne.
Sektor publiczny, który składa się z finansów federacji, landów, gmin i ubezpieczeń społecznych
wykazał w 2011 r. deficit 26,7 mld euro, co stanowiło 1% PKB, znacznie poniżej dopuszczanych
Traktatem z Maastricht 3% PKB i znacznie poniżej wartości z lat poprzednich, które tę granicę
przekraczały (- 4,3% w 2010 r.  najwyższy poziom, jaki kiedykolwiek zanotowano w Niemczech).
W drugiej korekcie budżetu na 2012 r. rząd federalny obniża swoją prognozę dotyczącą spodziewanego
deficytu. Mimo dodatkowych obciążeń wynikających ze stabilizacji strefy euro tegoroczny poziom
zadłużenia netto ma wynieść już tylko 27,7 mld euro. W 2013 r. deficyt budżetowy ma kształtować się
jeszcze na poziomie 18,8 mld euro, w 2014 r.  na poziomie 13,1 mld euro, a w 2015 r.  na poziomie
4,7 mld euro.
Według dotychczasowego planu od 2016 r., w którym zaplanowane jest osiągnięcie pierwszej
nadwyżki budżetowej od ponad 40 lat, ma rozpocząć się stopniowa redukcja niemieckiego długu
publicznego. Od roku 1990 wysokość zadłużenia Niemiec się potroiła, podczas gdy PKB nominalnie
nawet nie podwoił. Oficjalna wysokość długu publicznego wynosi 1,7 biliona euro, to jest ok. 82%
PKB (2010 r.);
Do Konstytucji został wprowadzony artykuł, ograniczający możliwość zaciągania przez rząd nowego
zadłużenia do wysokości 0,35% PKB (wyjątek mogą stanowić sytuacje związane z katastrofami
naturalnymi lub głębokie recesje gospodarcze). Zasada ta będzie obowiązywać od roku budżetowego
2016, a kraje związkowe od roku 2020. Do tego czasu rząd powinien zredukować deficyt budżetowy
i zrównoważyć budżet (w roku 2016 deficyt budżetu państwa nie musiał być wyższy niż 0,35% PKB
oraz zmniejszyć deficyt finansów publicznych do 3% PKB do roku 2013, zgodnie z kryteriami PSiW;
Dzięki tej regulacji możliwe będzie prowadzenie takiej polityki finansowej, która nie pozostawi
ogromnego zadłużenia następnym pokoleniom, a mimo to zostawi miejsce na działania, które nie będą
zmuszały do zachowań procyklicznych w czasie recesji;
A
ączna kwota cięć budżetowych na lata 2011-2014 ma wynieść prawie 80 mld euro.
 Od wybuchu kryzysu w roku 2008 rząd RFN jest wyjątkowo aktywnie zaangażowany
w opracowanie narzędzi uregulowania wyjścia z kryzysu na rynkach finansowych
i zapobiegających kryzysom w sferze realnej gospodarki i podejmuje aktywne działania na
forum UE i spotkaniach członków grupy G20 w tym zakresie;
Dla rządu RFN sprawą zasadniczej wagi stało się, aby zasady społecznej gospodarki
rynkowej zostały przyjęte w całym świecie, bo kryzys pokazał, że nie chodzi tylko
o wprowadzenie nowych regulacji, ale o określenie, jaka jest rola państwa we współczesnej
gospodarce. Rząd RFN niezmiennie od początku kryzysu prezentuje stanowisko, że zadaniem
państwa jest być strażnikiem porządku społecznego a instytucje państwa powinny
gwarantować niezakłóconą wolną konkurencję dla podmiotów gospodarczych. W związku
z rosnącym znaczeniem poprawności, przejrzystości i integralności biznesu
międzynarodowego i finansów, jak i etyki biznesowej, rząd RFN prezentuje pogląd,
że potrzebne są powszechnie obowiązujące standardy w tej dziedzinie.
2. Stan finansów publicznych przed i podczas
kryzysu finansowego 2008-2012
oraz koniunktura gospodarcza w okresie
kryzysu finansowego:
2.5 Francja
 Gospodarka Francji, z PKB w wys. ok. 1997 mld EUR (2011 r.) zajmuje
10 miejsce w EU27, z PKB/głowę mieszkańca (PPS) w wys. 30 600 EUR tj. 122% średniej UE27;
Francja jest piątą potęgą gospodarczą świata (po USA, Chinach, Japonii i Niemczech). Wzrost PKB za
cały 2010 r. osiągnął 1,4%, przy -2,7% recesji odnotowanej na koniec 2009 r.;
W obliczu spowolnienia gospodarczego w strefie euro, rząd zmuszony był jednak skorygować
dotychczasowe prognozy wzrostu PKB. W 2011 r. wzrost wyniesie 1,75%, a w 2012 r. 1,0.
W latach 2013-2016 wzrost PKB ma utrzymywać się na średniorocznym poziomie 2,0%. Obok wejścia
Francji na ścieżkę zrównoważonego wzrostu gospodarczego, który przełożyć się ma na trwałą poprawę
sytuacji na rynku pracy, kluczowym priorytetem rządu staje się trwała poprawa stanu finansów publicznych.
Deficyt publiczny w 2010 r. wyniósł 7,1% PKB, osiągając wartość ponad 136 mld euro, Wg. rządowych
prognoz deficyt na koniec 2011 r. nie przekroczy progu 5,7% PKB ;
Uruchomiono we Francji program tzw.  wielkiej pożyczki , w ramach którego przeznaczyć kwotę 35 mld
euro (wraz z wkładem prywatnym ok. 60 mld euro) celem sfinansowania nowych, długoletnich inwestycji
publicznych. Dotyczą one 5 najważniejszych obszarów: konkurencyjność, szkolnictwo wyższe i szkolenia
zawodowe, badania naukowe, technologie przemysłowe i wsparcie małych i średnich firm, technologie
służące zrównoważonemu i proekologicznemu rozwojowi, jak również rozbudowa infrastruktury
teleinformacyjnej. Równocześnie, rząd podkreśla, iż pomimo cięć wydatków w przypadku większości
pozycji budżetowych w 2011 r. nie ograniczono nakładów na szkolnictwo wyższe oraz badania;
W ramach równoważenia FP rząd założył osiągnięcie 3 kluczowych celów: zredukowania deficytu
publicznego do poziomu 4,5% PKB w 2012 r., 3% PKB w 2013 r., 2% w 2014 r.,
1% w 2015 r. i zlikwidowania deficytu najpóz
niej w 2016 r.; powstrzymania, a następnie szybkie obniżanie
poziomu długu publicznego, który stanowi główny hamulec wzrostu dla fr. gospodarki i czyni ją zależną od
rynków finansowych; utrzymania poziomu zatrudnienia, konkurencyjności i ochrony systemu
zabezpieczenia społecznego, przy jednoczesnym wysiłku służącym konsolidacji finansów publicznych.
 Rząd przyjął w II poł. 2011 r. dwa dodatkowe programy w celu obniżenia deficytu publicznego (sierpień
i listopad). Pierwszy z nich zakłada wdrożenie oszczędnościowych działań w wysokości 11 mld euro (w
okresie 2011-2012), drugi natomiast, przewiduje wygenerowanie do 2016 r. dodatkowych 17,4 mld euro
oszczędności, w tym 7 mld euro do końca 2012 r. Obok wprowadzenia zmian podatkowych
(obejmujących m.in. likwidację ulg podatkowych, zamrożenie niektórych progów i podniesienia
niektórych podatków oraz składek społecznych), ponad połowa z planowanych działań polega na dalszym
ograniczeniu wydatków związanych z funkcjonowaniem państwa (nie tylko administracji centralnej, ale
i ubezpieczeń społecznych oraz samorządu terytorialnego);
Na lata 2011-2014 realizowany jest m.in. program zastępowania jedynie połowy zwalnianych stanowisk
przez urzędników odchodzących na emerytury. Pozwolić ma to
w efekcie na obniżenie liczby etatów o 100 tys. (w okresie 2009-2011), a w całym pięcioletnim okresie
(2007-2012) zatrudnienie w administracji zmniejszyć się ma o 150 tys. osób (7% ogółu zatrudnionych),
powracając do poziomu z lat 90-tych;
Na koniec 2010 r. poziom zadłużenia sektora finansów publicznych (administracja centralna,
samorządy, sektor ubezpieczeń społecznych), liczony według kryteriów z Maastricht osiągnął rekordową
wartość 1591,2 mld euro, co oznacza wzrost o 98,5 mld euro w porównaniu z 2009 r. W relacji do PKB,
na koniec 2010 r. dług publiczny wyniósł 82,3% (przy 79,0% w 2009 r.
i 68,2% w 2008 r.). Zadłużenie publiczne w ciągu I półrocza 2011 r. wzrosło o 101,5 mld euro, osiągając
skumulowany poziom 1692,7 mld euro (86,2% PKB). Według prognoz rządu, zadłużenie publiczne do
końca 2011 r. nieznacznie spadnie i nie przekroczy 84,1% PKB.
W 2012 r. osiągnie próg 86,2% PKB, a począwszy od 2013 r. rząd deklaruje stopniowe obniżanie
zadłużenia, tak aby do 2016 r. osiągnąć poziom 79,8% PKB.
Główne wskaz
niki makroekonomiczne Francji
Aktualności makroekonomiczne z rynku francuskiego
W maju br. odnotowano systematyczne pogarszanie się sytuacji na rynku: wskaz
nik sytuacji rynkowej
obniżył się o 2 punkty, sytuując się na poziomie niższym niż 10 punktów w odniesieniu do średniej
długookresowej. Ilość zamówień spadła.
Z powodu niższej sprzedaży w większości sektorów handlu, zaczęły gromadzić się zapasy towarów.
Ponadto, przewiduje się kolejne spadki aktywności w następnych miesiącach. Te dwie kwestie zaważą
na dalszej wymianie handlowej (na poziomie zamówień od dostawców).
Obroty osiągnięte w sektorach: hotelarskim i restauracyjnym odnotowały najwyższy spadek w ciągu
ostatnich trzech miesięcy. Oczekiwania związane z kolejnymi miesiącami są raczej pesymistyczne.
Poziom bezrobocia, zgodnie z danymi Międzynarodowego Biura Pracy osiągnął 9,6% w pierwszym
kwartale 2012. Takiego poziomu bezrobocia nie osiągnięto od czwartego kwartału 1999r. Wysoki
poziom bezrobocia, a także brak perspektyw w długim okresie ograniczają wydatki na konsumpcję
gospodarstw domowych.
W czerwcu sytuacja na rynku we wszystkich sektorach uległa znacznemu pogorszeniu: wskaz
nik
osiągnął 10 punktów mniej poniżej średniej długookresowej. W czerwcu, 86% dyrektorów z sektora
małych i średnich przedsiębiorstw (MSP), wyraziło zaniepokojenie sytuacją makroekonomiczną
Francji (w marcu było to 73%). Marża na produktach została ponownie obniżona: osiąga około
27,3%. Inflacja i słaba dynamika gospodarcza spowodowały usytuowanie marży na tym poziomie.
Sytuację pogarsza fakt, iż utrudniony jest dostęp do środków finansowych na rynku. W czerwcu, 73%
MSP miało problemy z uzyskaniem dofinansowań, wśród nich 47% przedsiębiorstw musiało składać
dodatkowe gwarancje.
 Do najważniejszych partnerów handlowych Francji w eksporcie należą w kolejności - Niemcy, Włochy,
Belgia, Hiszpania, Wielka Brytania, USA, Holandia, Chiny z Hongkongiem, Szwajcaria, Rosja;
w imporcie  Niemcy, Chiny z Hongkongiem, Belgia, Włochy, Hiszpania, USA, Wielka Brytania,
Holandia, Rosja, Szwajcaria;
Najważniejszymi inwestorami we Francji są państwa UE (61% ogółu inwestycji: Wlk. Brytania 17,6%,
Niemcy 14,2%, Holandia 6,4%, Luksemburg 6,3 %, Belgia 5,8%, Włochy 4,2%), USA (22,5%)
i Szwajcaria (7,7%); Fr. inwestorzy lokowali środki finansowe głównie w UE (60% ogółu inwestycji:
w tym w Belgii 15,5%, Holandii 10,2%, Wlk. Brytanii 9,8%, Niemczech 6,4%, Włoszech 4,8%,
Luksemburgu 3,5%,), USA (17,5%) i Szwajcarii (3,4%);
Udział poszczególnych sektorów w tworzeniu PKB przedstawiał się następująco: rolnictwo, hodowla
i rybołówstwo  2%, przemysł (wraz z energią)  13%, budownictwo  6%, usługi rynkowe i publiczne 
79%. Francja jest jednym z najbardziej uprzemysłowionych krajów świata. W przemyśle pracuje
ponad 3,7 mln osób (ok. 14,7% ogółu zatrudnionych); Ważnymi gałęziami są przemysł
elektromaszynowy (Schneider Electric) i przemysł przetwórstwa surowców (Saint-Gobain,
ArcelorMittal). Francuski przemysł farmaceutyczny (Sanofi-Aventis, Pierre Fabre, Servier) jest
największy w UE (produkcja 26,2 mld euro). Silną pozycję na światowym rynku mają koncerny telekom.
i TI (France T�l�com, SFR, Vivendi, Alcatel-Lucent, Thomson), branży chemicznej, przemysłu lotniczego
(EADS, Dassault), czy kosmicznego (Arianespace). Francja przoduje także w produkcji artykułów
luksusowych w postaci odzieży, wyrobów jubilerskich, biżuterii, galanterii skórzanej, kosmetyków (m.in.
LVMH, l Or�al, Chanel, HermŁs). Udział francuskich marek w europejskim rynku motoryzacyjnym
wynosi ponad 20% (PSA, Renault);
Sektor bankowy i finansowy zatrudnia ponad 800 tys. i tworzy około 5% PKB. Największe instytucje:
BNP Paribas, Soci�t� G�n�rale, BPCE, Cr�dit Agricole, Cr�dit Mutuel i Dexia.
Francuskie banki importują metody z USA
Francuskie banki tradycyjnie większość udzielonych kredytów wpisują do swoich bilansów,
w przeciwieństwie do ich amerykańskich odpowiedników, które od dawna przekształciły je w papiery
wartościowe, sprzedawane inwestorom. Podczas kryzysu finansowego rentowność tych papierów
załamała się wraz z załamaniem się rynku nieruchomości, przynosząc inwestorom i bankom ogromne
straty.
Jednak szefowie francuskich banków mówią, że rygorystyczne zasady dotyczące kapitału i płynności
finansowej  wprowadzone w wyniku krachu, który nastąpił w latach 2007-2008  powodują
kurczenie się zysków. To z kolei skłania ich do szukania innych metod na zwiększenie dochodów.
Praktyka ta, po którą sięgają teraz banki francuskie  zwana sekurytyzacją  polega na sprzedaży
należności hipotecznych, a na ich podstawie emisji papierów wartościowych.
W pierwszych sześciu miesiącach 2012 r. 8,4 mld dol. kredytów stało się przedmiotem sekurytyzacji
i zostało sprzedanych na francuskim rynku. Dla porównania w tym samym okresie ubiegłego roku
kwota ta wyniosła 6,5 mld dol.
Analitycy mówią, że zwrócenie się ku sekurytyzacji może wzmóc niestabilność finansową, zamiast ją
zmniejszyć:  Kiedy banki nie ponoszą ryzyka za udzielone przez siebie kredyty, wtedy zawsze istnieje
niebezpieczeństwo, że obniżą standardy ich udzielania& Możemy sprawić, że firmy ubezpieczeniowe
kupujące te pakiety kredytowe od banków będą w pełni zdawały sobie sprawę z ryzyka, jakie te
kredyty niosą .
2. Stan finansów publicznych przed i podczas
kryzysu finansowego 2008-2012
oraz koniunktura gospodarcza w okresie
kryzysu finansowego:
2.6 Wielka Brytania
 Gospodarka Wielkiej Brytanii, z PKB w wys. ok. 1747 mld EUR (2011 r.) zajmuje
11 miejsce w EU27, z PKB/głowę mieszkańca (PPS) w wys. 27 800 EUR tj. 111% średniej UE27;
Zjednoczone Królestwo jest państwem o gospodarce rynkowej, czwartym co do wielkości rynkiem
w Europie (po Niemczech, Francji i Włoszech), a siódmym co do wielkości rynkiem na świecie (po USA,
Japonii, i Chinach). W ciągu ostatnich dwóch dekad rząd brytyjski dokonał prywatyzacji wielu
przedsiębiorstw państwowych, odchodząc w znacznym stopniu od zasad tzw. państwa opiekuńczego
(welfare state). Największy udział w brytyjskim PKB mają usługi, głównie bankowe i ubezpieczeniowe,
a dzięki bogatym złożom gazu i ropy, Wielka Brytania odgrywa znaczącą rolę w światowej produkcji
surowców (4% światowej produkcji ropy w 2009 r.). Gospodarka Wielkiej Brytanii uznawana jest za jedną
z najbardziej liberalnych gospodarek Unii Europejskiej;
W kategoriach makroekonomicznych, gospodarka WB po okresie głębokiej recesji w latach 2009-2010
(spadek PKB o 4,9%), nadal nie wróciła na ścieżkę trwałego wzrostu;
Rząd WB kontynuował w bieżącym roku program oszczędności budżetowych przy równoczesnym
prowadzeniu przez Bank of England (BoE) bardzo luz
nej polityki monetarnej. W maju 2012 r. BoE ogłosił
wstrzymanie programu tzw. quantitative easing (luzowania ilościowego), przede wszystkim ze względu na
inflację utrzymującą się powyżej założonego celu. W kwietniu 2012 r. wskaz
nik inflacji CPI wyniósł
3,0 %, natomiast wskaz
nik RPI*  3,5 %;
Największym rynkiem zbytu dla towarów brytyjskich były USA, na drugim miejscu uplasowały się
Niemcy, a na trzecim Holandia. Te trzy państwa są również największymi eksporterami na rynek brytyjski
(w następującej kolejności: Niemcy, USA, Holandia). Polska uplasowała się na 24 miejscu pod względem
eksportu brytyjskiego oraz 14 miejscu pod względem importu do WB;
Wg ogłoszonego 21.03.2012 r. preliminarza ustawy budżetowej 2012-13, priorytetami rządu WB są:
kontynuacja planu konsolidacji finansów publicznych, wydłużenie horyzontu zapadalności długu
publicznego (ponad 50 lat) i utrzymanie niskiej rynkowej stopy pożyczkowej dla WB, reforma systemu
podatkowego, dalsze cięcia wydatków na świadczenia społeczne, reforma systemu emerytalnego.
*Retail Price Index czyli wskaz
nik cen detalicznych obrazujący zmiany cen towarów nabywanych do konsumpcji w
gospodarstwach domowych Wielkiej Brytanii, uwzględniający koszty spłaty długu hipotecznego i poziom cen nieruchomości.
Tabela głównych wskaz
ników ekonomicznych
Prognoza na**
2012**
Dane Aktualnie*
2013 2014 2015
Wzrost PKB (%) 0,8 -0,5 (II kw. 2012) 2 2,7 3
Dług publiczny
71,9 65,7 (VI/2012) 75 76,3 76
(% PKB)
Inflacja (%) 2,8 2,5 (VIII/2012) 1,9 1,9 2
Bezrobocie (%) 8,7 8,1 (V-VII/ 2012) 8,16 8 7,2
 Po Stanach Zjednoczonych i Niemczech, strategicznym kierunkiem brytyjskiego eksportu
i inwestycji mają stać się Chiny. W listopadzie 2010 r. uruchomiono chińsko-brytyjski fundusz
inwestycyjny o wartości 500 mln USD, który ma inwestować środki w przedsiębiorstwa
średniej wielkości z potencjałem rozwoju handlu z Chinami;
W I półroczu 2011 r. w porównaniu do podobnego okresu 2010 r. import z Chin wzrósł
o 6%, a eksport do Chin o 20,6% i wiele wskazuje na to, że w miarę tworzenia się chińskiej
klasy średniej i przeorientowania społeczeństwa z wytwórczego na bardziej konsumpcyjne,
popyt na towary i usługi made in UK będzie się zwiększał. WB ma nadzieję, że do r. 2015 jej
eksport do Chin osiągnie wartość 100 mld USD. Szczególne nadzieje WB wiąże z promocją
na rynku chińskim takich dziedzin gospodarki jak: wysoko zaawansowane przetwórstwo,
niska emisja dwutlenku węgla w rozwijających się miastach, usługi finansowe oraz
media cyfrowe;
Wielka Brytania jest jednym z najważniejszych na świecie centrów finansowych
i handlowych. Usługi, a zwłaszcza bankowość, ubezpieczenia i usługi biznesowe stanowią
największą część brytyjskiego PKB (76%) i zatrudniają 80% ogółu siły roboczej;
Produkcja przemysłowa, gdzie najważniejsze gałęzie przemysłu to: produkcja maszyn
i urządzeń, sprzętu elektrycznego, wyposażenia dla kolejnictwa, przemysł stoczniowy,
lotniczy, produkcja pojazdów silnikowych i części do nich, sprzętu elektronicznego
i telekomunikacyjnego, przemysł metalurgiczny, chemiczny, wydobycie węgla i ropy,
produkcja papieru, przetwórstwo żywności i przemysł tekstylny, stopniowo traci na znaczeniu,
wnosząc do brytyjskiego PKB wkład w wysokości 23% i zatrudniając 18% łącznej liczby
pracujących. Rolnictwo, którego wkład w PKB wynosi 1%, jest nowoczesne, wysoce
zmechanizowane i zatrudnia 1,5% wszystkich pracowników, zapewniając ok. 60%
zapotrzebowania kraju na żywność.
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne
W 2010 r. poziom bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) brytyjskich przedsiębiorstw spadł
do 23 mld GBP. Jest to najniższy poziom BIZ brytyjskich przedsiębiorstw od 1996 r. Największy
przyrost BIZ firm z WB odnotowano w regionie Australii i Oceanii w wysokości 9 mld GBP.
BIZ firm z WB
Nr Państwo Wartość (mln GBP)
1 Stany Zjednoczone 184,335
2 Holandia 147,445
3 Luxemburg 138,393
4 Francja 54,076
5 Irlandia 41,536
Zagraniczne przedsiębiorstwa zainwestowały w Wielkiej Brytanii w 2010 roku 32 mld GBP. Jest
to najniższy poziom napływu BIZ od 2004 r. Największą inwestycją było przejęcie przez firmę Kraft
Foods Inc. firmy Cadbury  transakcja o wartości 11,5 mld GBP. Największym inwestorem
zagranicznym w Wielkiej Brytanii tradycyjnie są Stany Zjednoczone z inwestycjami na poziomie 20 mld
GBP. Drugim największym inwestorem jest Holandia, z inwestycjami na poziomie 11,4 mld GBP.
Napływ BIZ do WB
Nr Państwo Wartość (mln GBP)
1 Stany Zjednoczone 200,245
2 Holandia 114,702
3 Francja 67,800
4 Luxemburg 65,166
5 Niemcy 50,622
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne 2009 r. (w mld GBP)
Finanse publiczne (więcej [8])
W dn. 22 czerwca 2010 r. kanclerz George Osborne przedstawił w Parlamencie budżet nowego gabinetu
koalicyjnego, Emergency Budget, wyznaczający nowe kierunki brytyjskiej polityce fiskalnej i
gospodarczej, oraz prezentujący prognozy, opracowane przez nowoutworzony, niezależny Office for
Budget Responsibility (OBR), na których po raz pierwszy został oparty dokument budżetowy. W dn.
21.03.2012r. Kanclerz Skarbu, G. Osborne, ogłosił ustawę budżetową na rok budżetowy 2012/2013  UK
Budget Report 2012, przewidującą m.in.:
szereg szerzej zakrojonych reform systemu podatkowego, których celem jest wynagrodzenie
wysiłku/pracy oraz wsparcie wzrostu gospodarczego. Reformy zakładają m.in. obniżenie niektórych
stawek podatkowych, dywersyfikację z
ródeł dochodów budżetowych, rozszerzenie bazy podatkowej, a
także zapewnienie uczciwego, wydajnego oraz prostego sytemu podatkowego;
środki w ramach planu wsparcia przez Rząd WB biznesu, stanowią rozszerzenie instrumentów
zapowiedzianych w The Plan for Growth oraz w dokumencie budżetowym Autumn Statement 2011, a
także The National Infrastructure Plan 2011, które zapowiedziały łącznie ok. 250, obecnie już
wdrażanych, reform gospodarczych oraz inwestycji infrastrukturalnych. Ich celem jest pobudzenie
inwestycji, eksportu, przedsiębiorczości, a także wsparcie rynku pracy;
strategię Rządu w 3 obszarach:
- (a) stabilna gospodarka,
- (b) bardziej uczciwy, wydajny i prosty system podatkowy, który powinien także oddziaływać pro-
wzrostowo, wzmocnić konkurencyjność międzynarodową brytyjskiego systemu podatkowego, być
korzystny dla gospodarstw domowych,
- (c) reformy na rzecz wsparcia stabilnego i długoterminowego wzrostu gospodarczego.
Relacje Wielkiej Brytanii z UE
Brytyjski premier David Cameron przegrał parlamentarne głosowanie. Głosowanie bardzo istotne, bo
dotyczące kolejnego, siedmioletniego budżetu UE na lata 2014-2020:
Premier zapowiadał, że jest zwolennikiem redukcji wspólnotowych wydatków, ale przyznał też, że
jest w stanie zaakceptować utrzymanie ich na dotychczasowym poziomie, z uwzględnieniem inflacji.
Takiej postawie od początku sprzeciwiała się Partia Pracy.  Jest nowym Johnem Majorem ,
powiedział szef Partii Pracy, wspominając brytyjskiego premiera, który zastąpił 20 lat temu Margaret
Thatcher .
Propozycja Brukseli  tj.o�o 5% wpłat WB do budżetu WE.
W tym czasie blisko połowa Brytyjczyków ankietowanych przez ośrodek YouGov* głosowałaby
w referendum za wystąpieniem z UE  49%. 28% ankietowanych głosowałoby za pozostaniem. 17%
stanowią niezdecydowani. Reszta nie jest zainteresowana referendum. 29% uczestników ankiety było
przekonanych, że Wielka Brytania jest wpływowym członkiem UE. W związku z tym, że Europa
w następstwie kryzysu ściślej się integruje, część brytyjskiej opinii jest przekonana, że UE nie jest tą
samą organizacją, do której Wielka Brytania wstępowała, i należy przeanalizować warunki
członkostwa.
Premier D. Cameron nie wykluczył referendum ws. Unii w następnej kadencji parlamentu,
po 2015 r., ale nie chce, by dotyczyło ono kwestii, czy Wielka Brytania ma pozostać w UE czy nie,
lecz warunków, na jakich mogłaby pozostać. Konserwatywna partia Camerona jest też pod presją
eurosceptycznej Partii Niepodległości Zjednoczonego Królestwa, która domaga się wystąpienia
Wielkiej Brytanii z UE.
*W analogicznym sondażu przeprowadzonym przez YouGov w Niemczech 57% respondentów opowiedziało się za pozostaniem ich
kraju w UE, a 25% wolałoby Unię opuścić. 59% uznało, że Niemcy są w UE liczącym się krajem.
y
RÓDA
A INFORMACJI
1. Globalny raport konkurencyjności (The Global Competitiveness Report 2012 2013),
http://reports.weforum.org/global-competitiveness-report-2012-2013/,
http://pl.wikipedia.org/wiki/Globalny_raport_konkurencyjno%C5%9Bci
2. Breakingviews Euro zone bank stress test, http://graphics.thomsonreuters.com/11/07/BV_STRSTST0711_VF.html
3. IMF more upbeat, but cautious on growth,
http://www.euronews.com/2012/04/17/imf-more-upbeat-but-cautious-on-growth/
4. The IMF cuts global outlook, warns of further slump, http://rt.com/business/news/imf-global-forecast-cut-969/
5. Eurostat News Realese euroindicators, 155/2012 - 31 October 2012,
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_PUBLIC/3-31102012-BP/EN/3-31102012-BP-EN.PDF
6. Eurostat News Realese euroindicators, 97/2012 - 20 June 2012
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_PUBLIC/2-20062012-AP/EN/2-20062012-AP-EN.PDF
7. Hiszpański rynek pracy,
http://www.madryt.msz.gov.pl/pl/wspolpraca_dwustronna/wspolpraca_gospodarcza/hiszpanski_rynek_pracy
8. Gospodarka brytyjska,
http://www.londyn.msz.gov.pl/pl/wspolpraca_dwustronna/informacje_ekonomiczne/gospodarka_brytyjska
9. Węgierska gospodarka w połowie 2012 roku,
http://www.budapest.trade.gov.pl/pl/Informacje_gospodarcze/article/detail,8049,Wegierska_gospodarka_w_polowie_
2012_roku.html
10. Otwarcie niemieckiego rynku pracy w 2011 r.,
http://www.berlin.msz.gov.pl/pl/wspolpraca_dwustronna/gospodarka2/otwarcie_niemieckiego_rynku_pracy_w_201
1_r_
11. Przewodnik gospodarczy Francja 2011,
http://www.paris.trade.gov.pl/pl/PrzewodnikgospodarczyFrancja2011/article/detail,4716,Przewodnik_gospodarczy_F
rancja_2011.html
12. Euro-Zone Data Paint Bad Picture for Growth, Wall Street Journal, April 2, 2012, http://www.greekcrisis.net/