AGH
Teoria Maszyn i Mechanizmów
Adam Wanat gr. 9B IMiR
Analiza Mechanizmu:
Synteza strukturalna i geometryczna mechanizmu
Wymiary mechanizmu:
|AB|=0,1[m]
|BC|=0,05[m]
|OC|=0,15[m]
|BD|=0,05 [m]
Dane:
2
3
|0A|=0,0398[m]
=27°
=65°
0, 5[
/ ]
0[ / ]
A
A
v
m s
const
a
m s
ϕ
ϕ
=
=
=
Ruchliwość i klasy mechanizmu
i
i
p
i
n
w
⋅
−
−
⋅
=
∑
=
5
4
)
3
(
3
w- ruchliwość mechanizmu
n- liczba członów mechanizmu
i- klasa par występujących w łańcuchu kinematycznym
p
4
- para kinematyczna klasy czwartej
p
5
- para kinematyczna klasy piątej
Wyznaczenie ruchliwości analizowanego mechanizmu
n= 3, p
4
=0, p
5
=4
1
4
2
3
3
=
⋅
−
⋅
=
w
Ruchliwość mechanizmu
w=1
Grupa strukturalna analizowanego mechanizmu jest klasy II
Grafoanalityczne wyznaczanie prędkości mechanizmu.
Zgodnie z przyjętą prędkością członu napędzającego, prędkość
A
v
=0,5[m/s].
Aby wyznaczyć prędkość punktu B należy zapisać równanie:
B
A
BA
v
v
v
= +
.
Człon 2 porusza się ruchem złożonym więc
A
v
to prędkość unoszenia, a
BA
v
to prędkość
ruchu względnego (ruch obrotowy wokół punktu A). Podwójne podkreślenie wektora
oznacza, że znamy kierunek i wartość wektora; pojedyncze oznacza, że znamy jedynie
kierunek wektora. Wektor
A
v
jest równoległy do |OA|, a
BA
v
jest prostopadły do członu 2.
Dla punktu D możemy zapisać:
2
2, 2142[
/ ]
|
|
BA
v
rad s
BA
ω
=
=
2
|
| 0, 3321[ / ]
DA
v
AD
m s
ω
=
=
D
A
DA
v
v
v
=
+
Wektor prędkości
DA
v
jest prostopadły do |DA|
Wyznaczanie prędkości środka masy
2
2
2
2
2
|
| 0,166[ / ]
S A
S A
S
A
v
AS
m s
v
v
v
ω
=
=
=
+
Podziałka rysunkowa dla planu prędkości:
0, 01
( )
V
V
k
V
=
=
.
Na podstawie powyższych obliczeń można utworzyć plan prędkości (w programie
AutoCAD):
( )
( )
( )
(
)
( )
( )
2
2
2
2
44, 63[
]
0, 4463[
/ ]
21,14[
]
0, 2114[ / ]
45, 01[
]
0, 4501[
/ ]
16, 59[
]
0,1659[ / ]
45,85[
]
0, 4585[
/ ]
33, 21[
]
0, 3321[
/ ]
B
B
BA
BA
S
S
S A
S A
D
D
DA
DA
v
mm
v
m s
v
mm
v
m s
v
mm
v
m s
v
mm
v
m s
v
mm
v
m s
v
mm
v
m s
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
Grafoanalityczna metoda wyznaczania przyspieszeń mechanizmu.
Przyspieszenie członu napędzającego wynosi:
2
0
A
m
a
s
=
Wyznaczając przyspieszenie punktu B możemy zapisać równania:
2
2
2
2
2
3
:
|
| 0, 49[ /
]
|
| 3, 9836[ /
]
n
B
A
BA
BA
n
B
BC
BC
n
n
A
BA
BA
BC
BC
n
AB
n
BC
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
gdzie
a
AB
m s
a
BC
m s
τ
τ
τ
τ
ω
ω
=
+
+
=
+
+
+
=
+
=
=
=
=
ω
3
=V
B
/ |BC| =8,926 [rad/s]
a
A
+ a
BA
n
+ a
BA
τ
= a
BC
τ
+ a
BC
n
a
A
=0[m/s
2
]
a
BA
n
- jest równoległe do odc. AB
a
BA
τ
– jest prostopadły do odc. AB
a
BC
n
- jest równoległe do odc. BC
a
BC
τ
– jest prostopadły do odc. BC
Przyspieszenie kątowe:
2
2
1
39, 691
|
|
BA
a
AB
s
τ
ε
=
=
3
2
1
6,964
|
|
BC
a
BC
s
τ
ε
=
=
Wyznaczenie przyspieszenia pkt. D
2
2
2
2
2
|
| 0, 735[ /
]
|
| 5, 9536[
/
]
n
D
A
DA
DA
n
D
A
DA
DA
n
DA
DA
a
a
a
a
a
a
a
a
gdzie
a
AD
m s
a
AD
m s
τ
τ
τ
ω
ε
=
+
+
=
+
+
=
⋅
=
=
=
Wektor:
a
DA
n
– jest równoległy do odcinka AD
a
DA
τ
– jest prostopadły do odcinka AD
Wyznaczenie przyspieszenia pkt. środka masy S
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
|
| 0,3677[ /
]
|
| 2,976[ /
]
n
S
A
S A
S A
n
D
A
S A
S A
n
S A
S A
a
a
a
a
a
a
a
a
gdzie
a
AS
m s
a
AS
m s
τ
τ
τ
ω
ε
=
+
+
=
+
+
= ⋅
=
=
=
Przyjęcie podziałki rysunkowej dla planu przyśpieszeń:
0, 01
( )
a
a
k
a
=
=
Na podstawie powyższych obliczeń można utworzyć plan przyspieszeń:
( )
( )
( )
( )
( )
( )
(
)
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
399, 92[
]
3, 9992[
/
]
396, 91[
]
3, 9691[
/
]
49[
]
0, 49[ /
]
398, 4[
]
3, 984[
/
]
34,82[
]
0, 3482[ /
]
299, 53[
]
2, 9953[
/
]
297, 6[
]
0,1
B
B
BA
BA
n
n
BA
BA
n
n
BC
BC
BC
BC
S
S
S A
S A
a
mm
a
m s
a
mm
a
m s
a
mm
a
m s
a
mm
a
m s
a
mm
a
m s
a
mm
a
m s
a
mm
a
τ
τ
τ
τ
τ
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
(
)
( )
( )
( )
2
2
2
2
2
2
2
659[ /
]
39, 77[
]
0, 3977[
/
]
599,88[
]
0, 5998[
/
]
73, 5[
]
0, 735[ /
]
595, 36[
]
5, 9536[
/
]
n
n
S A
S A
D
D
n
DA
DA
DA
DA
m s
a
mm
a
m s
a
mm
a
m s
a
mm
a
m s
a
mm
a
m s
τ
τ
=
=
=
=
=
=
=
=
Model mechanizmu w programie SAM:
Wykresy prędkości dla poszczególnych punktów w programie SAM
Wykresy przyspieszeń dla poszczególnych punktów w programie SAM
Metoda analityczna.
Dane: φ2 φ3
- φ
SA
(t)=0
- φ0(t)=180
- l0(t)= 0,15[m]
- l2(t)=0,1[m]
- l3(t)=0,05[m]
położenie początkowe: s
A
(t)=0,0398[m]
2
( )
0.0398[ ]
( )
0, 5[ / ]
( )
0[
/
]
A
A
A
A
A
s t
m
s t
v
m s
s t
a
m s
•
••
=
=
=
=
=
Mechanizm opisujemy wielobokiem wektorowym:
2
3
0
0
A
s
l
l
l
+ + + =
Po zrzutowaniu na osie układu:
2
2
3
3
0
0
2
2
3
3
0
0
:
cos
cos
cos
cos
0
:
sin
sin
sin
sin
0
A
SA
A
SA
OX
s
l
l
l
OY
s
l
l
l
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
⋅
+ ⋅
+ ⋅
+ ⋅
=
⋅
+ ⋅
+ ⋅
+ ⋅
=
Analityczne wyznaczanie prędkości mechanizmu.
Aby wyznaczyć analitycznie prędkości kątowe mechanizmu, należy zróżniczkować równania
OX i OY po czasie. Otrzymujemy:
2
2
2
3
3
3
2
2
2
3
3
3
:
cos
sin
sin
0
:
sin
cos
cos
0
A
SA
A
SA
OX
v
l
l
OY
v
l
l
ϕ
ω
ϕ
ω
ϕ
ϕ
ω
ϕ
ω
ϕ
⋅
− ⋅
⋅
− ⋅ ⋅
=
⋅
+ ⋅
⋅
+ ⋅ ⋅
=
W celu wyznaczenia prędkości
2
ω
obracamy układ współrzędnych o kąt φ
3
:
[
]
3
2
2
2
3
3
3
3
3
3
2
2
2
3
cos(
)
sin(
)
sin(
)
0
cos(
)
2, 096
/
sin(
)
SA
SA
SA
SA
v
l
l
v
rad s
l
ϕ
ϕ
ω
ϕ ϕ
ω
ϕ ϕ
ϕ
ϕ
ω
ϕ ϕ
−
− ⋅ ⋅
−
− ⋅ ⋅
−
=
−
=
=
⋅
−
W celu obliczenia
3
ω
obracamy układ współrzędnych kąt φ
2
:
2
2
2
2
2
3
3
3
2
2
3
3
3
2
cos(
)
sin(
)
sin(
)
0
cos(
)
8, 915[
/ ]
sin(
)
SA
SA
SA
SA
v
l
l
v
rad s
l
ϕ
ϕ
ω
ϕ ϕ
ω
ϕ ϕ
ϕ
ϕ
ω
ϕ ϕ
−
− ⋅ ⋅
−
− ⋅ ⋅
−
=
−
=
= −
⋅
−
Analityczne wyznaczanie przyspieszeń mechanizmu.
Obliczamy drugą pochodną po przemieszczeniu:
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
cos
sin
cos
sin
0
l
l
l
l
ω
ϕ
ε
ϕ
ω
ϕ
ε
ϕ
⋅
⋅
− ⋅ ⋅
− ⋅
⋅
− ⋅ ⋅
=
Obracając układ współrzędnych o kąt
2
ϕ
mamy:
0
)
sin(
)
cos(
)
sin(
)
cos(
2
3
3
3
2
3
2
3
3
2
2
2
2
2
2
2
2
2
=
−
⋅
⋅
+
−
⋅
⋅
+
−
⋅
⋅
+
−
⋅
⋅
ϕ
ϕ
ε
ϕ
ϕ
ω
ϕ
ϕ
ε
ϕ
ϕ
ω
l
l
l
l
2
2
2
2
2
3
3
3
2
3
3
3
2
cos(
)
6, 099[ /
]
sin(
)
l
l
m s
l
ω
ω
ϕ ϕ
ε
ϕ ϕ
− ⋅
− ⋅
⋅
−
=
=
⋅
−
Obracając układ współrzędnych o kąt
3
ϕ
mamy:
2
2
2
2
2
3
2
2
2
3
3
3
2
2
2
2
2
2
3
3
3
2
2
2
3
cos(
)
sin(
)
0
cos(
)
39, 625[
/
]
sin(
)
l
l
l
l
l
rad s
l
ω
ϕ ϕ
ε
ϕ ϕ
ω
ω
ϕ ϕ
ω
ε
ϕ ϕ
⋅
⋅
−
− ⋅ ⋅
−
− ⋅
=
⋅
⋅
−
− ⋅
=
=
⋅
−
Wykresy prędkości kątowych oraz przyspieszeń w programie SAM
Dla członu drugiego
Dla członu trzeciego
metoda
grafoanalityczna
metoda
analityczna
Wyniki w
programie
SAM
Prędkości [m/s]
v
A
0,5
0,5
0,5
v
B
0,446
-
0,446
v
D
0,459
-
0,455
v
S2
0,449
-
0,451
Prędkości [rad/s]
ω
2
2,214
2,109
2,117
ω
3
8,926
-8,917
-8,916
Przyspieszenia [m/s2]
a
A
0
0
0
a
B
3,964
-
3,987
a
D
5,999
-
5,981
a
S2
2,995
-
2,991
Przyspieszenia [rad/s2]
ε
2
39,691
39,625
-39,621
ε
3
6,964
6,099
6,256
Analiza kinetostatyczna mechanizmu.
Na powyższym schemacie zaznaczono wszystkie obciążenia jakim poddany jest mechanizm.
Siła B
2
jest siłą bezwładności, której kierunek jest taki sam jak kierunek przyspieszenia a
S2
, a
zwrot przeciwny do tego przyspieszenia. Przyspieszenie kątowe ε
2
jest przeciwne do kierunku
prędkości obrotowej; przyspieszenie ε
3
jest zgodne z kierunkiem obrotu członu 3.
Dane:
P
2
=5[N]
2
2
2
m
g
9,81[
]
4, 905[ ]
s
m = 0,5 [kg]
G
N
=
=
M
3
=0,5Nm
Moment bezwładności wzgl. punktu S2 na podstawie wzoru:
2
2
2
S2
J
0, 0009375[
]
12
m l
kg m
⋅
=
=
⋅
wyznaczenie sił bezwładności B2, momentu od siły bezwładności oraz siły przyciągania G2:
2
2
2
2
2
2
2
2
2, 995 0, 5 1, 4975[ ]
0, 0009375 39, 691
0, 0372[
]
s
B
S
B
B
m a
B
N
M
J
M
Nm
ε
=
⋅
=
⋅
=
= −
⋅
=
⋅
=
c) uwolnienie układu od więzów:
d) obliczenia sił
Po rozpisaniu sił dla członów 2 i 3 oraz dodaniu stronami powstałych równań otrzymujemy:
12
12
2
2
2
03
03
0
N
t
N
t
R
R
B
G
P
R
R
+
+
+
+ +
+
=
Równanie momentów dla członu 3 względem pkt B:
03
3
3
03
0
|
|
0
0, 5
10
|
|
0, 05
t
iB
t
M
BC R
M
M
R
N
BC
= => −
+
=
=
=
=
∑
Równanie momentów dla członu 2 względem pkt B:
12
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
12
0
|
|
0
|
|
1, 4975 0, 02465 4, 905 0, 02212 0, 0372 5 0, 02273
2, 2245[ ]
0,1
t
iB
B
G
B
P
t
B
G
B
P
M
AB R
B l
G l
M
P l
B l
G l
M
P l
R
AB
N
= ⇔ −
− ⋅
+
⋅
+
+ ⋅
=
− ⋅
+
⋅
+
+ ⋅
=
=
−
⋅
+
⋅
+
+ ⋅
=
=
∑
Otrzymujemy:
12
12
2
2
2
03
03
0
N
t
t
N
R
R
B
G
P
R
R
+
+
+
+ +
+
=
Przy pomocy programu AutoCAD można wykreślić plan sił działających na człony 2 i 3:
12
12
12
03
03
03
2, 22
16, 39
16, 53
10
3, 04
10, 44
n
n
R
N
R
N
R
N
R
N
R
N
R
N
τ
τ
=
=
=
=
=
=
Człon napędzający:
Siła równoważąca: P
r
=13,9[N]
Reakcji podłoża: R
01
=6,29[N]
Wyniki analizy kinetostatycznej wg programu SAM:
Metoda mocy chwilowych.
2
0, 5[
/ ]
0, 449[
/ ]
0, 459[
/ ]
A
S
D
v
m s
v
m s
v
m s
=
=
=
1
2
2
2
2
2
2
2
3
3
1
2
2
2
2
2
2
2
3
3
1
1
0
cos 0
cos 0
cos(109)
cos(91)
cos(40)
cos180
0
0, 084 0, 72 0, 012 1, 76
4, 46
13, 736
0, 5
13, 736
A
R
B
S
S
D
A
R
B
S
S
D
R
R
v
P
M
G
v
B
v
P
v
M
v
P
M
G v
B v
P v
M
P
N
P
N
ω
ω
ω
ω
+
+
+
+
+
=
⋅
⋅
° +
⋅ ⋅
° +
⋅
⋅
° +
⋅
⋅
° +
⋅ ⋅
° +
⋅ ⋅
° =
−
+
+
+
+
=
=
=
o
o
o
o
o
o
Siła równoważąca:
Podsumowanie analizy kinetostatycznej.
Rodzaj
metody
Metoda wykreślna
Metoda mocy
chwilowych
Analiza
kinetostatyczna w
SAM-ie
P
R1
13,9
13,736
13,76
1
13, 736
R
P
N
=