Kontrola zakażeń
szpitalnych
Elżbieta Ołdak
zakażenie
Osoba
y
ródło
wrażliwa
Wrota Wyjście
zakażenia zakażenia
Drogi
transmisji
y
ródło zakażenia
WÅ‚asna flora Flora z zewnÄ…trz
y
ródła zakażenia w szpitalu
4
drogi transmisji
(zależą od patogenu)
kontaktowa kropelkowa pyłowa
k. bezpośredni k. pośredni
zakażenia
droga
krwiopochodne
fekalno-
HCV; HBV; HIV
oralna
 brudne ręce to
skażenie poręczy łóżka
widoczne w ciemnym
świetle
Osoba wrażliwa
Czynniki ryzyka zakażenia:
Å›ð zależne od organizmu czÅ‚owieka
Ä„ð kraÅ„cowe grupy wiekowe
Ä„ð towarzyszÄ…ce choroby przewlekÅ‚e
Ä„ð defekty ukÅ‚adu immunologicznego
óðwrodzone
óðnabyte
Ä„ð przyjmowane leki
Å›ð zależne od patogenu
Ä„ð wirulencja
Ä„ð patogenność
Ä„ð dawka ekspozycyjna
Ä„ð droga zakażenia
Szpital dziecięcy stwarza
szczególne ryzyko &
" wiele z
ródeł zakażenia
" liczne drogi transmisji
" wiele osób wrażliwych
" noworodki mają niedojrzały ukł. immunologiczny
" niesprawne bariery anatomiczne
" dzieci nie przestrzegajÄ… zasad higienicznych
" dzielą się posiłkami
" dzielÄ… siÄ™ zabawkami
" poznają świat zmysłem dotyku i smaku&
" kontakty z dziećmi są szczególnie bliskie
" sÄ… przytulane
" całowane&
Zakażenie szpitalne - definicja
" Wg Ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób
zakaz
nych u ludzi z 5 grudnia 2008 roku (Dz.U.2008.234.1570.
art.2 p.33
"  zakażenie szpitalne  zakażenie, które wystąpiło w związku z
udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w przypadku gdy choroba:
a. nie pozostawała w momencie udzielania świadczeń zdrowotnych w
okresie inkubacji albo
b. wystąpiła po udzieleniu świadczeń zdrowotnych, w okresie nie
dłuższym niż najdłuższy okres jej wylęgania
Kontrola zakażeń szpitalnych
Rozp. MZ z dn. 27.05.2010
Dz.U.10.100.646 z 09.06.2010
w sprawie zakresu, sposobów i częstotliwości
prowadzenia kontroli wewnętrznej w obszarze
Dyrektor Szpitala
realizacji działań zapobiegających szerzeniu się
zakażeń i chorób zakaz
nych
Komitet Kontroli
 organ ustawodawczy
Zakażeń
Szpitalnych
personel Å‚Ä…cznikowy
Zespół Kontroli
Zakażeń
 organ wykonawczy
Szpitalnych
Skład Komitetu KZSz
" Dyrektor szpitala lub jego przedstawiciel
" Wyznaczeni przez niego kierownicy jednostek
organizacyjnych, w tym:
" Działu diagnostyki mikrobiologicznej,
" Centralnej sterylizatorni,
" Apteki szpitalnej,
" Przewodniczący oraz członkowie ZKZSZ,
" Naczelna pielęgniarka,
" Lekarz medycyny pracy
Zadania komitetu kzsz
" opracowywanie planów i kierunków systemu zapobiegania
i zwalczania zakażeń szpitalnych;
" ocena wyników kontroli wewnętrznej przedstawianych
przez zespół kontroli zakażeń szpitalnych;
" opracowywanie i aktualizacja standardów
farmakoprofilaktyki i farmakoterapii zakażeń i chorób
zakaz
nych w szpitalu
Skład zespołu kzsz
" lekarz jako przewodniczący zespołu;
" pielęgniarka lub położna jako specjalista do spraw
epidemiologii lub higieny i epidemiologii, w liczbie nie
mniejszej niż 1 na 200 łóżek szpitalnych;
" diagnosta laboratoryjny jako specjalista do spraw
mikrobiologii, jeżeli lekarz - przewodniczący nie posiada
specjalizacji z dziedziny mikrobiologii lekarskiej.
Rozp. MZ z 27.05.2010
Dz.U. Nr 234,poz.1570 z 2008
Dz.U. Nr 76, poz.641 z 2009
W sprawie kwalifikacji członków zespołu kzsz
Zadania zespołu kzsz
Å›ðopracowywanie i aktualizacja systemu zapobiegania i
zwalczania zakażeń szpitalnych;
Å›ðprowadzenie kontroli wewnÄ™trznej oraz przedstawianie
wyników i wniosków z tej kontroli dyrektorowi szpitala i
komitetowi zakażeń szpitalnych;
Å›ðszkolenie personelu w zakresie kontroli zakażeÅ„ szpitalnych;
Å›ðkonsultowanie osób podejrzanych o zakażenie lub chorobÄ™
zakaz
ną oraz tych, u których rozpoznano zakażenie lub chorobę
zakaz
nÄ….
Kluczowe składowe zapobiegania zakażeniom
szpitalnym
Å›ðograniczenie transmisji patogenów miÄ™dzy pacjentami
poprzez:
óðdezynfekcjÄ™ rÄ…k i stosowanie rÄ™kawic,
óðprzestrzeganie zasad aseptyki
óð stosowanie wÅ‚aÅ›ciwych zasad segregacji i izolacji chorych
óðstosowanie odpowiednich technik dezynfekcji i sterylizacji
óðwÅ‚aÅ›ciwa gospodarka odpadami
Å›ðochrona pacjentów poprzez:
óðracjonalnÄ… antybiotykoterapiÄ™
óðwÅ‚aÅ›ciwe żywienie
óðszczepienia
Å›ðograniczenie procedur inwazyjnych
Å›ðnadzór nad zakażeniami, identyfikacja i kontrola ognisk
epidemicznych
Å›ðzapobieganie zakażeniom u czÅ‚onków personelu
Å›ðustawiczne szkolenie
Podstawowa zasada:
Na skórze dłoni bytuje:
" flora stała (S.epidermidis)  chroni przed skolonizowaniem
drobnoustrojami chorobotwórczymi
" flora przejściowa (głównie bakterie w tym szczepy
szpitalne)
" flora chorobotwórcza
" w miejscu zranień, zmianach ropnych
Higiena rÄ…k:
1. mycie rÄ…k
" zwyczajowe
" higieniczne
zmywa ok. 20% flory przejściowej
" chirurgiczne
2. dezynfekcja rÄ…k
" higieniczna  usuwa 80% patogenów
" chirurgiczna
Najczęściej pomijane obszary
20
Skuteczność środków
dezynfekujÄ…cych
21
Zapobiegawcze stosowanie środków ostrożności w szpitalach:
-dwa poziomy zabezpieczeń-
Å›ðstandardowe Å›rodki Å›ðÅ›rodki ostrożnoÅ›ci
ostrożności uzależnione od dróg
szerzenia siÄ™
üðdezynfekcja rÄ…k
zakażeń
üðużycie dodatkowych
barier (np. rękawiczki)
üðwziewnej
üðstosowanie materiałów
üðkropelkowej
jednorazowego użytku
üðkontaktowej
üðutrzymanie sprzÄ™tów
otaczajÄ…cych chorego w
czystości i dobrze
osuszonych
üðsegregacja odpadów
Dodatkowe środki ochrony osobistej -
rękawice ochronne:
" nie mogą zastąpić higienicznej
dezynfekcji rÄ…k
" wzmacniajÄ… barierÄ™ ochronnÄ…
w kontakcie z chorym
" stanowiÄ… ochronÄ™ przed
zakażeniami wirusami
krwiopochodnymi
" nie wolno używać tych
samych rękawic przechodząc
do drugiego pacjenta lub
wykonujÄ…c  czystÄ… i  brudnÄ…
procedurÄ™
Postacie ZSz (dorośli)
24
z wyłączeniem OIT
Postacie ZSz a profil oddziału
25
Najczęstsze zakażenia szpitalne u dzieci:
" Zakażenia p. pokarmowego
" rotawirusowe
" norowirusowe
" inne wirusy i bakterie
" Zakażenia układu oddechowego
" zakażenia RS wirusami
" szpitalne zapalenia płuc (wirusowe, bakteryjne  u osób wentylowanych)
" Zakażenia układu moczowego
" Zakażenia odcewnikowe
" miejscowe
" uogólnione
" Zakażenia miejsca operowanego
Zakażenia szpitalne a wiek
27
Grupa szczególnego ryzyka
28
Szpitalne zakażenia rotawirusami
CA RGE HA RGE
100%
23%
90%
32%
33%
38%
40%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
29
0%
2006 2007 2008 2009 2010
Zakażenia szpitalne a wiek chorych
45
40
35
CA RGE
30
HA RGE
25
20
15
10
5
0
30
0-11mo 12-23mo 24-35mo 36-47mo 48-59mo e"60mo
%
Zakażenia RSV w szpitalu
31
32