16 Â

WIAT

N

AUKI

Grudzieƒ 1999

mapy cia∏a, analiza napi´cia w g∏osie
i obserwacja rozszerzania si´ êrenic, to
Curran zapewnia, ˝e te egzotyczne, ma-
∏o znane metody wykrywania k∏amstw
nie b´dà u˝yte w nowym programie.

Inne agendy, zw∏aszcza FBI i CIA, ju˝

dziÊ rutynowo sprawdzajà poligrafem
kandydatów ubiegajàcych si´ o prac´.
Niektórzy z odrzuconych po badaniu
poligrafem protestowali g∏oÊno, ˝e spo-
tka∏a ich niesprawiedliwoÊç. Wydaje si´,
˝e teraz cz´Êç naukowców przy∏àczy si´
do protestujàcych – ofiar dziedziny na-
uki, którà nie˝yjàcy ju˝ dziÊ senator
z Karoliny Pó∏nocnej Sam J. Ervin przy-
równa∏ do czarnej magii XX wieku.

Tim Beardsley

Poligraf w Polsce

W

latach pi´çdziesiàtych kontrwy-
wiad polski zaczà∏ wykorzystywaç

poligraf, gdy˝ stwierdzono, ˝e wywiad
USA kontroluje za pomocà tego aparatu
obywateli polskich anga˝owanych do
wspó∏pracy. W sprawach kryminalnych
poligraf by∏ stosowany przez wojskowe
organy Êcigania. W latach 1969–1998 ba-
dania takie wykonano w 1180 sprawach,
w których ∏àcznie przetestowano 5243
osoby.

Po wielu latach doÊwiadczeƒ polscy

kryminalistycy i eksperci doszli do wnio-
sku, ˝e amerykaƒska teoria „detection
of deception” (wykrywania wprowadza-
nia w b∏àd) nie wyjaÊnia prawid∏owo
przyczyny zjawisk fizjologicznych reje-
strowanych w czasie testów. Opracowa-
no wi´c nowy model psychofizjologi-
cznego badania poligraficznego, we-
d∏ug którego badanie jest jednà z metod
identyfikacji kryminalistycznej, opartej
na procedurze eksperymentu psycholo-
gicznego. Celem jego jest ujawnienie Êla-
dów pami´ciowych zakodowanych w
mózgu przest´pcy lub wykazanie, ˝e ta-
kowe Êlady sà nieobecne w pami´ci oso-
by badanej. W badaniu nie mamy wi´c
do czynienia z wykrywaniem k∏amstw i
ocenà wiarygodnoÊci zeznaƒ.

Polskie doÊwiadczenia dowiod∏y, ˝e

poligraf mo˝e byç Êrodkiem obrony lu-
dzi nies∏usznie podejrzewanych lub na-
wet oskar˝onych. Podobnie jak w USA
badania takie sà prowadzone przez nie-
które instytucje paƒstwowe i ekspertów
prywatnych. W sferze biznesu poligraf
bywa przydatny do wykrywania przy-
padków wywiadu gospodarczego, de-
fraudacji, kradzie˝y itp. na szkod´ firmy,
którà dzia∏ania te mogà doprowadziç do
bankructwa.

Jacek Bieƒkuƒski,

ekspert psychofizjologicznych

badaƒ poligraficznych

KSIÑ˚KI, KTÓRE POMAGAJÑ

POZNAWAå ÂWIAT

cena podr´cznika

19,50 z∏

NAUCZYCIELU! JEÂLI UCZYSZ

Z NASZYCH PODR¢CZNIKÓW,

KONIECZNIE WEè UDZIA¸ W KONKURSIE

NA SCENARIUSZ LEKCYJNY.

PULA NAGRÓD 30 000 Z¸OTYCH!

Modu∏owy uk∏ad treÊci pozwalajàcy nauczycielowi

na dowolny dobór materia∏u

Pe∏ny 3-letni materia∏ nauczania danego przedmiotu

Ciekawe çwiczenia i pomys∏y

na proste szkolne eksperymenty

Âwietne zdj´cia i barwne ilustracje

NOWOCZESNE PODR¢CZNIKI

DLA NOWEJ, ZREFORMOWANEJ SZKO¸Y

KSIÑ˚KI, KTÓRE POMAGAJÑ

POZNAWAå ÂWIAT

NAUCZYCIELU! JEÂLI UCZYSZ

Z NASZYCH PODR¢CZNIKÓW,

KONIECZNIE WEè UDZIA¸ W KONKURSIE

NA SCENARIUSZ LEKCYJNY.

PULA NAGRÓD 30 000 Z¸OTYCH!

JEÂLI CHCESZ POZNAå SZCZEGÓ¸Y, ZADZWO¡ POD NUMER:

0-800-104-102

(linia bezp∏atna czynna od poniedzia∏ku do piàtku w godz. 9–16)

Redakcja Ksià˝ek Edukacyjnych

02-651 Warszawa, ul. Gara˝owa 7

tel. [phone] i 607-79-42, e-mail: [e-mail]

NOWOCZESNE PODR¢CZNIKI

DLA NOWEJ, ZREFORMOWANEJ SZKO¸Y