Opinia dr hab Jarosława Wyrembaka z 3 stycznia 2017 r

Warszawa, dnia 3 stycznia 2017 roku

BAS-WAL-2777/16

Pan

Dariusz Salamo

czyk

Zast

pca Szefa

Kancelarii Sejmu

Opinia prawna

w sprawie zachowa

grupy Posłów w trakcie 33. posiedzenia Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 grudnia 2016 roku, i nast

puj

cych po nim –

oraz mo

liwo

ci przywrócenia elementarnego porz

dku prawnego w sali posiedze

Sejmu

I. Tezy opinii

1) Ju

wiele lat temu, S

d Najwy

szy bardzo trafnie podkre

lił, i

z samej istoty mandatu

poselskiego – piastowanego przez posła w imieniu i z wyboru Narodu – wynika,

e musi

on by

wykonywany przy u

yciu godziwych metod post

powania, nienaruszaj

cych

zasad dobrej wiary ze strony społecze

stwa do tego, kto go posiada; jego wykonywanie

nie mo

e wyra

w podburzaniu do dokonywania aktów przemocy lub braniu w nich

udziału, albo w publicznym nawoływaniu do nieposłusze

stwa obowi

zuj

cej ustawie, itp.

(wyrok S

du Najwy

szego I KZP 40/93 z dnia 16 lutego 1994 roku – zobacz tak

e: wyrok

du Najwy

szego I CSK 31/07 z dnia 13 kwietnia 2007 roku).

2) Analiza post

powania ka

dego posła – oraz ewentualnych konsekwencji prawnych

konkretnych wypowiedzi, gestów, działa

, zaniecha

, zachowa

etc. - w ka

dym

przypadku prowadzona mo

e by

na ró

nych płaszczyznach (z uwzgl

dnieniem regulacji

dotycz

cych immunitetu parlamentarnego), w szczególno

ci:

-(a) - w perspektywie uwarunkowanej Zasadami Etyki Poselskiej;

-(b)– w perspektywie odpowiedzialno

ci regulaminowej (dyscyplinarnej),

uwarunkowanej przepisami ustawy o wykonywaniu mandatu posła oraz senatora i

przepisami Regulaminu Sejmu;

-(c)- w perspektywie cywilnoprawnej, na podstawie przepisów Kodeksu

cywilnego;

-(d)– w perspektywie prawnokarnej, na podstawie przepisów Kodeksu

karnego.

3) W ka

dym przypadku, dla rozstrzygni

cia o ewentualnej odpowiedzialno

ci posła – i to

w zakresie ka

dej z wyró

nionych płaszczyzn - konieczne jest przeprowadzenie

stosownego post

powania dowodowego przez wła

ciwy podmiot (dla jednoznacznego

zdefiniowania stanu faktycznego) – i wydanie na tej podstawie stosownego orzeczenia

przez nale

ycie umocowany do tego organ.

4) Dla prawidłowej oceny prawnej zachowa

grupy Posłów w trakcie 33. posiedzenia

Sejmu w dniu 16 grudnia 2016 roku, i nast

puj

cych po nim, zasadnym mo

e by

obj

cie

stosownym post

powaniem wyja

niaj

cym i sprawdzaj

cym wypowiedzi, informacji,

okoliczno

ci, zdarze

rozgrywaj

cych si

/pojawiaj

cych si

tak

e poza sal

posiedze

Sejmu.

5) Udokumentowany przebieg posiedzenia Sejmu w dniu 16 grudnia 2016 roku, jak

równie

publicznie znane zdarzenia, które nast

piły pó

niej w zwi

zku z tym

posiedzeniem, daj

natomiast podstaw

do stwierdzenia,

e zasadnym jest ich zbadanie

przez wła

ciwe organy Sejmu oraz przez Prokuratur

– w szczególno

ci: w kontek

cie

przepisów powołanych w niniejszej opinii. Udokumentowane i publicznie znane fakty

pozwalaj

bowiem przynajmniej na stwierdzenie,

e zachodzi powa

ne podejrzenie, i

sali posiedze

Sejmu, w zwi

zku z przebiegiem 33. posiedzenia Sejmu w dniu 16 grudnia

2016 roku, doszło do wielokrotnego i ra

żą

cego naruszenia Zasad Etyki Poselskiej – a

nawet: podejrzenie popełnienia przest

pstw przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej lub

przeciwko działalno

ci instytucji pa

stwowych; nie mo

e by

bowiem w

tpliwo

przynajmniej co do tego,

e w sali posiedze

Sejmu była i jest stosowana niedozwolona

przemoc – i to: według kwalifikacji prawnokarnych.

6) Regulamin Sejmu dopuszcza – w ramach odpowiedzialno

ci regulaminowej posłów -

liwo

ść

obni

enia uposa

enia lub diety parlamentarnej posła, na zasadach

okre

lonych w art. 23-25 tego

Regulaminu (omówionych bli

ej w dalszej cz

ęś

ci niniejszej

opinii).

7) Z zachowaniem zawartych w opinii uwag szczegółowych, zasadnym jest

przedstawienie nast

puj

cego zestawu mo

liwych sposobów przywracania ładu

prawnego wobec sytuacji zaistniałej w zwi

zku z 33. posiedzeniem Sejmu w dniu 16

grudnia 2016 roku:

podj

cie próby zaanga

owania Konwentu Seniorów (zgodnie z art. 14

Regulaminu Sejmu, Konwent Seniorów jest organem zapewniaj

cym

współdziałanie klubów w sprawach zwi

zanych z działalno

i tokiem prac

Sejmu);

II.

podj

cie próby mediacji;

III.

czasowe przeniesienie dalszych posiedze

Sejmu do innej sali obrad;

IV.

podj

cie czynno

ci koniecznych do egzekwowania wszystkich mo

liwych

konsekwencji prawnych zachowa

grupy Posłów – zwłaszcza: stosowanej

przemocy - na wszystkich mo

liwych płaszczyznach prawnych, to jest:

a) na płaszczy

nie odpowiedzialno

ci etycznej;

b) na płaszczy

nie odpowiedzialno

ci regulaminowej (dyscyplinarnej);

c) na płaszczy

nie odpowiedzialno

ci cywilnoprawnej (zwłaszcza w

aspekcie odpowiedzialno

ci za ewentualne naruszenie dóbr

osobistych oraz za ewentualn

szkod

, powodowan

konieczno

organizacji posiedze

Sejmu poza główn

sal

plenarn

Sejmu);

d) na płaszczy

nie odpowiedzialno

ci prawnokarnej;

podj

cie stosownych czynno

ci przez Stra

Marszałkowsk

8) Zastosowanie ka

dego ze wskazanych sposobów działania – w tym nawet zwrócenie

o podj

cie stosownych czynno

ci do Stra

y Marszałkowskiej – mo

e zosta

uznane

za uzasadnione. Nie mo

e bowiem by

tpliwo

ci co do tego,

e blokowanie i okupacja

mównicy sejmowej oraz fotela Marszałka Sejmu stanowi - według klasyfikacji prawnych –

przemoc, wykluczaj

ca mo

liwo

ść

prawidłowego funkcjonowania Sejmu i wypełniania

swoich zada

przez organy Sejmu. Jako taka, stanowi akt niebywałego zamachu,

naruszaj

cego polsk

kultur

parlamentarn

, dobre tradycje i zwyczaje parlamentarne.

Oznacza tak

e sprzeniewierzenie si

przez grup

Posłów zło

onemu

lubowaniu

poselskiemu, zobowi

zuj

cemu mi

dzy innymi do przestrzegania Konstytucji i innych

praw Rzeczypospolitej Polskiej. Wobec faktu,

e tre

ść

lubowania okre

la sama

Konstytucja, bez w

tpienia działania podejmowane przez grup

Posłów - w zwi

zku z

przebiegiem 33. posiedzenia Sejmu - mo

na uzna

tak

e za sprzeniewierzenie si

Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

9) Decyzja Marszałka Sejmu o wykluczeniu Posła z posiedzenia Sejmu – podj

ta w trakcie

33. posiedzenia w dniu 16 grudnia 2016 roku – była w pełni legitymowana prawnie.

Kwestia ta – wobec oczywistej karygodno

ci zachowa

Posła, do jakich doszło w trakcie

33. posiedzenia Sejmu w dniu 16 grudnia 2016 roku – nie mo

e budzi

adnych

tpliwo

ci.

II. Przedmiot opinii

Pismem z dnia 27 grudnia 2016 roku, do Biura Analiz Sejmowych zwrócił si

Pan

Dariusz Salamo

czyk - Zast

pca Szefa Kancelarii Sejmu – zlecaj

c wykonanie opinii

prawnych na temat „konsekwencji wi

ążą

cych si

z zachowaniem posłów blokuj

cych od

dnia 16 grudnia 2016 r. mównic

i fotel Marszałka oraz sal

posiedze

, a tak

e na temat

liwo

ci post

powania Marszałka Sejmu w celu przywrócenia porz

dku na sali obrad”.

III. Podstawowe akty prawne dotycz

ce przedmiotu zlecenia

1) Konstytucja RP;

2) ustawa z dnia 9 maja 1996 roku o wykonywaniu mandatu posła i senatora;

3) ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny;

4) ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny;

5) uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 roku Regulamin

Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej;

6) uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 lipca 1998 roku Zasady Etyki

Poselskiej.

IV.

Uwagi wprowadzaj

ce – zarys kontekstu normatywnego materii

stanowi

cej przedmiot zlecenia

Z uwagi na przedmiot zlecenia, zasadnym jest, by przypomnie

e zgodnie z art.

14 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 1996 roku o wykonywaniu mandatu posła i senatora, w

wykonywaniu obowi

zków poselskich poseł w szczególno

ci ma prawo:

wyra

swoje stanowisko oraz zgłasza

wnioski w sprawach rozpatrywanych

na posiedzeniach Sejmu i jego organów;

wybiera

i by

wybieranym do organów Sejmu;

zwraca

do Prezydium Sejmu o rozpatrzenie okre

lonej sprawy przez Sejm

lub komisj

sejmow

;

zwraca

do komisji sejmowej o rozpatrzenie okre

lonej sprawy;

uczestniczy

w podejmowaniu poselskich inicjatyw ustawodawczych i

uchwałodawczych oraz w rozpatrywaniu projektów ustaw i uchwał Sejmu;

uczestniczy

w dyskusji nad sprawami rozpatrywanymi przez Sejm lub komisje

sejmowe;

wnosi

interpelacje i zapytania poselskie.

Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 2 powołanej ustawy, zasady i tryb korzystania z

ej wyszczególnionych praw oraz z innych uprawnie

poselskich w Sejmie (tak

e: tryb

i formy udzielania odpowiedzi na interpelacje i zapytania poselskie oraz ich rozpatrywania

przez Sejm) okre

la regulamin Sejmu.

Przepis art. 5 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora stanowi natomiast

dzy innymi,

e tryb rozpatrywania spraw posłów niewykonuj

cych obowi

zków

poselskich, jak równie

zasady odpowiedzialno

ci regulaminowej posłów, okre

regulamin Sejmu.

Wypada przypomnie

dalej,

e zgodnie z art. 7 ust. 4 pkt 2) uchwały Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 roku Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej

Polskiej, do podstawowych obowi

zków posła nale

y w szczególno

ci stosowanie si

wynikaj

cych z Regulaminu Sejmu polece

Marszałka Sejmu.

Według art. 175 Regulaminu Sejmu, Marszałek Sejmu czuwa nad przestrzeganiem

w toku obrad Regulaminu Sejmu oraz powagi i porz

dku na sali posiedze

. Marszałek

Sejmu mo

e zwróci

uwag

posłowi, który w swoim wyst

pieniu odbiega od przedmiotu

obrad - okre

lonego w porz

dku dziennym - przywołaniem posła "do rzeczy". Po

dwukrotnym przywołaniu posła "do rzeczy", Marszałek mo

e odebra

przemawiaj

cemu

głos. Marszałek Sejmu - po uprzednim zwróceniu uwagi - ma prawo przywoła

posła "do

porz

dku", je

eli uniemo

liwia on prowadzenie obrad. W przypadku niezastosowania si

przez posła do polecenia Marszałka Sejmu (do polecenia, o jakim wy

ej mowa),

Marszałek ma prawo ponownie przywoła

posła "do porz

dku", stwierdzaj

uniemo

liwia on prowadzenie obrad. Wreszcie - Marszałek ma prawo podj

ąć

decyzj

wykluczeniu posła z posiedzenia Sejmu, je

eli poseł nadal uniemo

liwia prowadzenie

obrad i na tym samym posiedzeniu został ju

upomniany w trybie wskazanym powy

ej;

poseł wykluczony z posiedzenia Sejmu jest obowi

zany natychmiast opu

sal

posiedze

. Je

eli poseł nie opu

ci sali posiedze

, Marszałek Sejmu zarz

dza przerw

obradach.

Koniecznym jest, by jednoznacznie podkre

w tym kontek

cie,

e decyzja

Marszałka Sejmu o wykluczeniu Posła z posiedzenia Sejmu – podj

ta w trakcie 33.

posiedzenia w dniu 16 grudnia 2016 roku – była w pełni legitymowana prawnie. Kwestia

ta – wobec karygodno

ci zachowa

Posła, do jakich doszło w trakcie 33. posiedzenia

Sejmu w dniu 16 grudnia 2016 roku – nie mo

e budzi

adnych w

tpliwo

ci.

Zgodnie z art. 110 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałek

Sejmu przewodniczy obradom Sejmu i strze

e praw Sejmu – zgodnie za

z art. 112

Konstytucji, organizacj

wewn

trzn

i porz

dek prac Sejmu oraz tryb działalno

ci jego

organów okre

la regulamin Sejmu, uchwalony przez Sejm; według art. 104 Konstytucji,

posłowie w tre

ci składanego

lubowania zobowi

zuj

dzy innymi do

przestrzegania Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej.

Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 lipca 1998 roku Zasady Etyki

Poselskiej stanowi mi

dzy innymi,

e poseł na Sejm, na mocy

lubowania składanego

zgodnie z art. 104 Konstytucji, kieruje si

w swojej słu

bie publicznej obowi

zuj

cym

porz

dkiem prawnym, ogólnie przyj

tymi zasadami etycznymi oraz solidarn

trosk

dobro wspólne (art.1). Poseł powinien zachowywa

w sposób odpowiadaj

godno

ci posła, kieruj

c si

dzy innymi zasad

dbało

ci o dobre imi

Sejmu (art.2).

Powinien nale

ycie wypełnia

swoje obowi

zki - w sprawach tego wymagaj

cych

powinien kierowa

wzgl

dami merytorycznymi (art.5). Poseł powinien unika

zachowa

, które mog

godzi

w dobre imi

Sejmu - powinien szanowa

godno

ść

innych

osób (art.6).

Za naruszenie Zasad Etyki Poselskiej poseł ponosi odpowiedzialno

ść

okre

lon

przepisami Regulaminu Sejmu (art.8 powoływanej uchwały).

W charakterze komentarza do wy

ej eksponowanych regulacji, podkre

trzeba,

e sposoby i formy naruszania Zasad Etyki Poselskiej mog

bardzo ró

ne – bez

tpienia do najbardziej powa

nych i karygodnych nale

żą

na przykład:

1) zachowania i wypowiedzi nosz

ce znamiona szyderstwa, l

enia, kpiny b

drwiny, zwłaszcza w stosunku do osoby kieruj

cej obradami Sejmu – w

szczególno

ci: wobec Marszałka Sejmu;

2) zachowania naruszaj

ce dobra osobiste osoby kieruj

cej obradami Sejmu – w

szczególno

ci: Marszałka Sejmu - b

bezpo

rednio zmierzaj

ce do ich

naruszenia (np.: poprzez natarczywe lub napastliwe zachowania naruszaj

nietykalno

ść

osobist

– b

bezpo

rednio zmierzaj

ce do jej naruszenia);

3) ostentacyjne i uporczywe ignorowanie uwag i polece

Marszałka Sejmu;

4) zakłócanie przyj

tego porz

dku obrad – w szczególno

ci: poprzez ostentacyjne

i uporczywe odbieganie od przedmiotu obrad;

5) destabilizowanie ładu posiedzenia Sejmu;

6) parali

owanie przebiegu obrad;

7) stosowanie jakiejkolwiek formy niedozwolonej przemocy;

8) uniemo

liwianie wykonywania czynno

ci urz

dowych – zwłaszcza poprzez

stosowanie jakiejkolwiek formy niedozwolonej przemocy;

wiadome i celowe prowokowanie b

eskalowanie napi

ęć

i agresji;

10) wzywanie, zach

canie, namawianie, pod

eganie do stosowania przemocy

czynnego prowokowania oraz eskalowania napi

ęć

i agresji;

11) publiczne manifestowanie lub wyra

anie swoim zachowaniem aprobaty dla

oczywistych i ra

żą

cych narusze

Zasad Etyki Poselskiej – zwłaszcza w sytuacji

wielo

ci i uporczywo

ci tych

e narusze

Zgodnie z art. 145 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992

roku Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, rozstrzygni

cia w sprawie posłów,

którzy zachowuj

w sposób nieodpowiadaj

cy godno

ci posła wydaje Komisja Etyki

Poselskiej – na podstawie „Zasad etyki poselskiej”. Komisja rozpatruje sprawy, które

nale

żą

do jej wła

ciwo

ci, z własnej inicjatywy (art. 145 ust. 4). Według art. 147 ust. 1

Regulaminu Sejmu, po rozpatrzeniu sprawy i stwierdzeniu naruszenia przez posła „Zasad

etyki poselskiej", Komisja mo

e w drodze uchwały:

1) zwróci

posłowi uwag

2) udzieli

posłowi upomnienia,

3) udzieli

posłowi nagany.

Uchwały Komisji podaje si

do wiadomo

ci publicznej (art. 147 ust. 2 Regulaminu

Sejmu).

Maj

c na uwadze przedmiot zlecenia, warto zaznaczy

dalej,

e od

odpowiedzialno

ci wynikaj

cej z naruszenia Zasad Etyki Poselskiej odró

nale

„odpowiedzialno

ść

regulaminow

”

(nazywan

Regulaminie

Sejmu

tak

odpowiedzialno

dyscyplinarn

). Podstaw

tej

e odpowiedzialno

ci stanowi mi

dzy

innymi art. 7 Regulaminu Sejmu, który rozstrzyga,

e posła obowi

zuje obecno

ść

i czynny

udział w posiedzeniach Sejmu oraz organów Sejmu, do których został wybrany (art. 7 ust.

1 Regulaminu) – do podstawowych obowi

zków posła nale

y w szczególno

ci: 1)

udział w głosowaniach podczas posiedze

Sejmu i w komisjach sejmowych, 2)

stosowanie si

do wynikaj

cych z Regulaminu Sejmu polece

Marszałka Sejmu (art.

7 ust.4, pkt. 1 i 2 Regulaminu Sejmu).

Zgodnie z art. 22 ust. 1 Regulaminu Sejmu, za niewykonywanie obowi

zków

poselskich Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych mo

e, w drodze

uchwały:

1) zwróci

posłowi uwag

2) udzieli

posłowi upomnienia,

3) udzieli

posłowi nagany.

Regulamin Sejmu dopuszcza tak

e – w ramach odpowiedzialno

ci regulaminowej

posłów - mo

liwo

ść

obni

enia uposa

enia lub diety parlamentarnej posła, na zasadach

okre

lonych w art. 23-25 tego

Regulaminu.

W przypadku uniemo

liwiania przez posła pracy Sejmu lub jego organów - a w

szczególno

ci: w przypadku stwierdzenia przez Marszałka Sejmu w trybie art. 175 ust. 4

Regulaminu Sejmu,

e poseł uniemo

liwia prowadzenie obrad - Prezydium Sejmu mo

podj

ąć

uchwał

o obni

eniu uposa

enia lub diety parlamentarnej posła, w wysoko

nieprzekraczaj

cej 1/2 uposa

enia poselskiego lub pełnej diety parlamentarnej

miesi

cznie na okres nie dłu

szy ni

3 miesi

ce (art. 23 ust. 1 Regulaminu Sejmu).

W przypadku wykluczenia posła z posiedzenia Sejmu w trybie art. 175 ust. 5

Regulaminu Sejmu, Marszałek Sejmu zarz

dza obni

enie jego uposa

enia poselskiego

lub diety parlamentarnej na zasadach, o jakich mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1 i ust. 3-7

Regulaminu Sejmu (art. 25 ust. 1 Regulaminu Sejmu), za

Prezydium Sejmu mo

e podj

ąć

uchwał

o obni

eniu posłowi uposa

enia w wysoko

ci nieprzekraczaj

cej 1/2 uposa

enia

poselskiego lub o utracie prawa do pełnej diety parlamentarnej na okres do 6 miesi

(art. 25 ust. 2 Regulaminu Sejmu).

Podstaw

zarz

dzenia przez Marszałka Sejmu obni

enia uposa

enia i diety

parlamentarnej albo jednego z tych

wiadcze

(je

eli tylko ono przysługuje posłowi) – na

zasadach okre

lonych w art. 24 Regulaminu Sejmu - mo

e by

tak

e nieusprawiedliwiona

nieobecno

ść

na posiedzeniu Sejmu lub niewzi

cie w danym dniu udziału w wi

cej ni

1/5

głosowa

lub nieusprawiedliwiona nieobecno

ść

na posiedzeniu komisji, je

eli liczba tych

nieobecno

ci przekroczyła 1/5 liczby posiedze

komisji w miesi

cu kalendarzowym (art.

24 ust. 1 Regulaminu Sejmu).

Maj

c na uwadze przedmiot zlecenia, warto zaznaczy

dalej,

e w zwi

zku z nim

pozostawa

mog

przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny. Zwa

bowiem wypada,

e w Rozdziale XVII tego

Kodeksu, zatytułowanym Przest

pstwa

przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, prawodawca rozstrzyga mi

dzy innymi o

odpowiedzialno

ci karnej osoby, która maj

c na celu zmian

przemoc

konstytucyjnego

ustroju Rzeczypospolitej Polskiej, podejmuje w porozumieniu z innymi osobami

działalno

ść

zmierzaj

bezpo

rednio do urzeczywistnienia tego celu – odpowiedzialno

ść

karn

ponosi tak

e ten, kto czyni przygotowania do popełnienia takiego przest

pstwa (art.

127 Kodeksu karnego).

W tym samym Rozdziale prawodawca ustanawia tak

e odpowiedzialno

ść

karn

- osoby, która w celu usuni

cia przemoc

konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej

Polskiej, podejmuje działalno

ść

zmierzaj

bezpo

rednio do urzeczywistnienia tego celu

– i w tym przypadku odpowiedzialno

ść

karn

ponosi tak

e ten, kto czyni przygotowania

do popełnienia takiego przest

pstwa (art. 128 Kodeksu karnego);

- osoby, która przemoc

lub gro

bezprawn

wywiera wpływ na czynno

ci urz

dowe

konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej (art. 128 Kodeksu karnego).

Z kolei przepisy Rozdziału XXIX, zatytułowanego Przest

pstwa przeciwko

działalno

ci instytucji pa

stwowych oraz samorz

du terytorialnego, ustanawiaj

dzy

innymi odpowiedzialno

ść

karn

- osoby, która narusza nietykalno

ść

cielesn

funkcjonariusza publicznego (lub osoby do

pomocy mu przybranej) podczas lub w zwi

zku z pełnieniem obowi

zków słu

bowych

(art. 222 Kodeksu karnego) – z przepisów cz

ęś

ci ogólnej Kodeksu karnego wynika,

odpowiedzialno

ść

karn

ponosi tak

e ten, kto usiłuje dokona

takiego przest

pstwa;

- osoby, która przemoc

lub gro

bezprawn

wywiera wpływ na czynno

ci urz

dowe

organu pa

stwowego – tak

e osoby, która stosuje przemoc lub gro

bezprawn

w celu

zmuszenia funkcjonariusza publicznego (albo osoby do pomocy mu przybranej) do

przedsi

wzi

cia lub zaniechania prawnej czynno

ci słu

bowej (art. 224 Kodeksu

karnego);

- osoby, która zniewa

a funkcjonariusza publicznego (lub osob

do pomocy mu

przybran

) podczas i w zwi

zku z pełnieniem obowi

zków słu

bowych – tak

e osoby,

która publicznie zniewa

a lub poni

a konstytucyjny organ Rzeczypospolitej Polskiej (art.

226 Kodeksu karnego);

- funkcjonariusza publicznego, który – przekraczaj

c swoje uprawnienia lub nie

dopełniaj

c obowi

zków – działa na szkod

interesu publicznego lub prywatnego (art. 231

Kodeksu karnego).

V. Stanowisko w sprawie stanowi

cej przedmiot zlecenia

Po zarysowaniu stanu prawnego - i powołaniu przepisów, które mog

pozostawa

w istotnym zwi

zku ze spraw

stanowi

przedmiot zlecenia – koniecznym jest, by

odnie

ść

bezpo

rednio do obj

tego zleceniem pytania o:

1) „konsekwencje wi

ążą

ce si

z zachowaniem posłów blokuj

cych od dnia 16

grudnia 2016 r. mównic

i fotel Marszałka oraz sal

posiedze

”,

2) mo

liwo

ci post

powania Marszałka Sejmu w celu przywrócenia porz

dku na

sali obrad”.

W charakterze uwagi wprowadzaj

cej warto zauwa

e ju

wiele lat temu S

Najwy

szy bardzo trafnie podkre

lił, i

z samej istoty mandatu poselskiego –

piastowanego przez posła w imieniu i z wyboru Narodu – wynika,

e musi on by

wykonywany przy u

yciu godziwych metod post

powania, nienaruszaj

cych

zasad dobrej wiary ze strony społecze

stwa do tego, kto go posiada. Jego

wykonywanie nie mo

e wyra

w podburzaniu do dokonywania aktów

przemocy lub braniu w nich udziału, albo w publicznym nawoływaniu do

nieposłusze

stwa obowi

zuj

cej ustawie, itp. (wyrok S

du Najwy

szego I KZP 40/93

z dnia 16 lutego 1994 roku – zobacz tak

e: wyrok S

du Najwy

szego I CSK 31/07 z dnia

13 kwietnia 2007 roku).

Ad. 1).

Analiza post

powania ka

dego posła – oraz ewentualnych konsekwencji prawnych

konkretnych wypowiedzi, gestów, działa

, zaniecha

, zachowa

etc. - w ka

dym

przypadku prowadzona mo

e by

na ró

nych płaszczyznach (z uwzgl

dnieniem regulacji

dotycz

cych immunitetu parlamentarnego), w szczególno

ci:

-(a)- w perspektywie uwarunkowanej Zasadami Etyki Poselskiej;

-(b)– w perspektywie tzw. odpowiedzialno

ci regulaminowej (dyscyplinarnej),

uwarunkowanej przepisami ustawy o wykonywaniu mandatu posła oraz senatora i

przepisami Regulaminu Sejmu;

-(c)- w perspektywie cywilnoprawnej, na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego;

-(d)– w perspektywie prawnokarnej, na podstawie przepisów Kodeksu karnego.

W ka

dym przypadku, dla rozstrzygni

cia o ewentualnej odpowiedzialno

ci posła

– i to w zakresie ka

dej z wyró

nionych płaszczyzn - konieczne jest przeprowadzenie

stosownego post

powania dowodowego przez wła

ciwy podmiot (dla jednoznacznego

zdefiniowania stanu faktycznego) – i wydanie na tej podstawie stosownego orzeczenia

przez nale

ycie umocowany do tego organ. Nadmieni

w tym kontek

cie warto,

e dla

prawidłowej oceny prawnej zachowa

grupy Posłów w trakcie 33. posiedzenia Sejmu w

dniu 16 grudnia 2016 roku, i nast

puj

cych po nim, zasadnym mo

e by

obj

cie

stosownym post

powaniem wyja

niaj

cym i sprawdzaj

cym wypowiedzi, informacji,

okoliczno

ci, zdarze

rozgrywaj

cych si

/pojawiaj

cych si

tak

e poza sal

posiedze

Sejmu. Biuro Analiz Sejmowych nie ma legitymacji do wykonywania czynno

mieszcz

cych si

w zakresie kompetencji przysługuj

cych w tym zakresie organom

Sejmu, Prokuraturze oraz S

dom. St

d te

, nie jest mo

liwe rozstrzygni

cie na gruncie

niniejszej opinii o konsekwencjach prawnych poszczególnych zachowa

Posłów w trakcie

33. posiedzenia Sejmu w dniu 16 grudnia 2016 roku – oraz nast

puj

cych po nim.

Udokumentowany przebieg posiedzenia Sejmu w dniu 16 grudnia 2016 roku, jak

równie

publicznie znane zdarzenia, które nast

piły pó

niej w zwi

zku z tym

posiedzeniem, daj

natomiast podstaw

do stwierdzenia,

e zasadnym jest ich zbadanie

przez wła

ciwe organy Sejmu oraz przez Prokuratur

– w szczególno

ci: w kontek

cie

przepisów powołanych w niniejszej opinii. Udokumentowane i publicznie znane fakty

pozwalaj

bowiem przynajmniej na stwierdzenie,

e zachodzi powa

ne podejrzenie, i

sali posiedze

Sejmu, w zwi

zku z przebiegiem 33. posiedzenia Sejmu w dniu 16 grudnia

2016 roku, doszło do wielokrotnego i ra

żą

cego naruszenia Zasad Etyki Poselskiej – a

nawet: podejrzenie popełnienia przest

pstw przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej lub

przeciwko działalno

ci instytucji pa

stwowych; nie mo

e by

bowiem w

tpliwo

przynajmniej co do tego,

e w sali posiedze

Sejmu była i jest stosowana niedozwolona

przemoc – i to: według kwalifikacji prawnokarnych.

Ad. 2).

Odnosz

c si

do obj

tego zleceniem pytania o mo

liwo

ci post

powania

Marszałka Sejmu w celu przywrócenia porz

dku na sali obrad, podkre

wypada

najpierw,

e zostały one prawidłowo zidentyfikowane i zdefiniowane w O

wiadczeniu

Marszałka Sejmu w sprawie przebiegu 33. posiedzenia Sejmu 16 grudnia 2016 r., w tre

którego Marszałek Sejmu trafnie wskazał, i

miał dwa rozwi

zania: poprosi

Stra

Marszałkowsk

o przywrócenie porz

dku lub przenie

ść

posiedzenie do innej sali, aby

kontynuowa

obrady i zabezpieczy

powag

Sejmu.

Według stanowiska autora niniejszej opinii, wskazane przez Marszałka Sejmu

warianty s

w pełni legitymowane prawnie, i ci

gle zachowuj

swoj

aktualno

ść

– tak

wobec zdarze

maj

cych miejsce po 16 grudnia 2016 roku.

W odniesieniu do analizowanych wariantów, zasadnym mo

e by

podkre

lenie

dwóch istotnych kwestii:

1) koniecznym jest uwzgl

dnienie wszystkich mo

liwych niebezpiecze

stw i

zagro

wynikaj

cych z podj

cia wła

ciwych czynno

ci przez Stra

Marszałkowsk

– analiza publicznie znanych faktów nie pozwala bowiem

wykluczy

e celem przemocy stosowanej przez grup

Posłów, celem okupacji

mównicy sejmowej, mo

e by

miedzy innymi sprowokowanie czynno

ci Stra

Marszałkowskiej (dla realizacji partykularnych celów politycznych), co mo

powodowa

agresj

i demonstracyjn

, radykaln

eskalacj

przemocy w czasie

ewentualnego

podejmowania

stosownych

czynno

przez

Stra

Marszałkowsk

;

2) nie ma

adnych przeszkód prawnych do czasowego organizowania i

prowadzenia dalszych obrad Sejmu poza główn

sal

plenarn

Sejmu – w tym

zakresie, według stanowiska autora niniejszej opinii, zachowuj

pełn

aktualno

ść

racje podniesione w szczególno

ci przez profesora dr hab.

Bogusława Banaszaka w opiniach prawnych dotycz

cych mo

liwo

kontynuowania 33. posiedzenia Sejmu w dniu 16 grudnia 2016 roku w Sali

Kolumnowej Sejmu (BAS, opinia prawna 2697/16 z dnia 20 grudnia 2016 roku,

oraz: BAS, opinia prawna 2757/16 z dnia 27 grudnia 2016 roku).

Warianty

eksponowane,

zapewne

uzupełni

wariantem

zakładaj

cym prowadzenie mediacji – z zastrze

eniem,

e mógłby on znale

źć

racjonalne

uzasadnienie i realne zastosowanie głównie wówczas, gdyby mo

na było rozs

dnie

oczekiwa

e wszyscy uczestnicy mediacji przyst

do nich działaj

c w dobrej wierze;

nym za

testem i znakiem dobrej wiary mogłoby by

zaprzestanie stosowania

niedozwolonej przemocy oraz porzucenie

żą

formalnie niemo

liwych do spełnienia.

Z zachowaniem wy

ej wyra

onych uwag szczegółowych, zasadnym jest zatem

przedstawienie nast

puj

cego zestawu mo

liwych sposobów przywracania ładu

prawnego wobec sytuacji zaistniałej w zwi

zku z 33. posiedzeniem Sejmu w dniu 16

grudnia 2016 roku:

podj

cie próby zaanga

owania Konwentu Seniorów (zgodnie z art.

14 Regulaminu Sejmu, Konwent Seniorów jest organem

zapewniaj

cym współdziałanie klubów w sprawach zwi

zanych z

działalno

i tokiem prac Sejmu);

II.

podj

cie próby mediacji;

III.

czasowe przeniesienie dalszych posiedze

Sejmu do innej sali

obrad;

IV.

podj

cie czynno

koniecznych do egzekwowania wszystkich

liwych konsekwencji prawnych zachowa

grupy Posłów –

zwłaszcza: stosowanej przemocy - na wszystkich mo

liwych

płaszczyznach prawnych, to jest:

a) na płaszczy

nie odpowiedzialno

ci etycznej;

b) na

płaszczy

nie

tzw.

odpowiedzialno

regulaminowej

(dyscyplinarnej);

c) na płaszczy

nie odpowiedzialno

ci cywilnoprawnej (zwłaszcza w

aspekcie odpowiedzialno

ci za ewentualne naruszenie dóbr

osobistych

oraz

ewentualn

szkod

powodowan

konieczno

organizacji posiedze

Sejmu poza główn

sal

plenarn

Sejmu);

d) na płaszczy

nie odpowiedzialno

ci prawnokarnej;

W szczególno

ci: skierowanie stosownych wniosków do wła

ciwych Komisji Sejmowych, przygotowanie

ewentualnych pozwów, zło

enie zawiadomie

o podejrzeniu popełnienia przest

pstw.

zwrócenie si

o podj

cie stosownych czynno

ci do Stra

Marszałkowskiej.

Wybór najbardziej wła

ciwych

rodków działania nale

y oczywi

cie do Marszałka

Sejmu. Zastosowanie ka

dego ze wskazanych sposobów działania – w tym nawet

zwrócenie si

o podj

cie stosownych czynno

ci do Stra

y Marszałkowskiej – mo

e zosta

uznane za uzasadnione. Nie mo

e bowiem by

tpliwo

ci co do tego,

e blokowanie i

okupacja mównicy sejmowej oraz fotela Marszałka Sejmu stanowi - według klasyfikacji

prawnych – przemoc, wykluczaj

ca mo

liwo

ść

prawidłowego funkcjonowania Sejmu i

wypełniania swoich zada

przez organy Sejmu. Jako taka, stanowi akt niebywałego

zamachu, naruszaj

cego polsk

kultur

parlamentarn

, dobre tradycje i zwyczaje

parlamentarne. Oznacza tak

e sprzeniewierzenie si

przez grup

Posłów zło

onemu

lubowaniu poselskiemu, zobowi

zuj

cemu mi

dzy innymi do przestrzegania Konstytucji

i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej. Wobec faktu,

e tre

ść

lubowania okre

la sama

Konstytucja, bez w

tpienia działania podejmowane przez grup

Posłów - w zwi

zku z

przebiegiem 33. posiedzenia Sejmu - mo

na uzna

tak

e za sprzeniewierzenie si

Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Autor:

Dr hab. Jarosław Wyrembak

ekspert ds. legislacji

w Biurze Analiz Sejmowych

Akceptował:

Wicedyrektor Biura Analiz Sejmowych

Wojciech Arndt

Deskryptory bazy REX:

posiedzenia Sejmu, Konstytucja RP, odpowiedzialno

ść

posła, odpowiedzialno

ść

regulaminowa, Zasady Etyki Poselskiej, Komisja Etyki Poselskiej, Regulamin Sejmu,

Kodeks cywilny, Kodeks karny

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Opinia prof KJ dr hab Grzegorza Górskiego z 4 stycznia 2017 r
Opinia prof UW, dr hab Jarosława Szymanka 27 grudnia 2016 r
Opinia prof dra hab Romualda Kmiecika z 3 stycznia 2017 r
Opinia prof dra hab Romualda Kmiecika z 3 stycznia 2017 r
Opinia dr Piotra Chybalskiego z 4 stycznia 2017 r
Opinia uzupełniająca prof zw dr hab Bogusława Banaszaka Uniwersytet Zielonogórski 27 grudnia 2016 r
Opinia prof zw dr hab Bogusława Banaszaka Uniwersytet Zielonogórski 20 grudnia 2016 r
I Frejman, Metodologia badań pedagogicznych - wykład - prof. dr hab. S. Frejman
PEDcw w4s6, aaa VI semestr, PEDcw prof. dr hab. J.Pięta
egzamin prof dr hab Urlich
BUD WODNE Wyklad 1 dr hab inz Nieznany
TEORIA STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH, Uczelnia - notatki, prof. dr hab. Sebastian Wojciechowski
geografia w1s2, uczelnia, geografia turystyczn, GEOt dr hab. J.Gilarowski
II Frejman, Metodologia badań pedagogicznych - wykład - prof. dr hab. S. Frejman
Pedagogika przedszkolna dr hab Sieradzka Baziur mgr M…
GLOBALNA MŁODZIEŻ opracowanie, Socjologia wychowania - wykład - prof. zw. dr hab. Zbyszko Melosik
3. Wykład z teorii literatury - 20.10.2014, Teoria literatury, Notatki z wykładu dr hab. Skubaczewsk
Ks dr hab D Oko Z papieżem przeciw homoherezji

więcej podobnych podstron