N

O W O C Z E S N Y

T

E C H N I K

D

E N T Y S T Y C Z N Y

48

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

Wielofunkcyjne zęby sztuczne

do zastosowania w protezach osiadających lub całkowitych
protezach podpartych na wszczepach – cz. I

nych jamy ustnej oraz pomniejszenie
o około 1 cm wysokości wyrostka zębo-
dołowego. Jeżeli dodamy jeszcze jeden
centymetr korony zęba, to osiągniemy
sumę w relacji szczęka – żuchwa wy-
noszącą 4 cm (1).

Tego stanu rzeczy nie możemy lekce-

ważyć, lecz uzmysłowić sobie przydat-
ność wykonywanych protez całkowi-
tych, czyli przywrócenie funkcji żucia,
harmonizację formy twarzy pacjenta,
poprawę fonetyki i estetyki.

R

ODZAJE

PROTEZ

CAŁKOWITYCH

W zależności od podłoża protetycznego
rozróżniamy następujące rodzaje pro-
tez całkowitych:
− ruchome protezy całkowite osiadają-

ce na wyrostku zębodołowym,

− ruchome protezy całkowite (protezy

nakładkowe), których filarami mogą
być implanty lub zęby, na których
osadzono korony teleskopowe,

− stałe protezy całkowite osadzone

na implantach.
Wszystkie koncepcje i metody re-

habilitacji utraconych tkanek sprowa-
dzają się praktycznie do tego samego.
Pierwszy etap kliniczny to wyciski sy-
tuacyjne, które umożliwiają wykonanie
modeli orientacyjnych odzwierciedla-
jących sytuację w jamie ustnej pacjenta
oraz stanowią bazę dla zaplanowania
uzupełnienia protetycznego. W przy-
padku wykonywania całkowitych pro-
tez osiadających należy przestrzegać
wytycznych dotyczących planowania
i wykonywania uzupełnień protetycz-

Protetyczne leczenie bezzębnych pa-
cjentów to zawsze ogromne wyzwa-
nie, ponieważ w takich przypadkach
klinicznych uzupełniamy nie tylko
utracone zęby, lecz również utracone
tkanki miękkie oraz strukturę kości.
Te wszystkie czynniki decydują o es-
tetycznej i funkcjonalnej odbudowie
utraconych tkanek. Kwestia oczywista
to wieloletnie doświadczenie stomato-
loga i technika dentystycznego, którzy
będą wykonywali dane uzupełnienie
– nie należy zapominać o doborze wła-
ściwych materiałów, jak zęby konfek-
cyjne.

Życzeniem każdego pacjenta jest

atrakcyjny wygląd i minimalizacja bólu
związanego z leczeniem oraz adaptacją
nowych protez. W wielu przypadkach
pacjenci pragną poprawy funkcji żu-
cia, dobrego efektu kosmetycznego
i poprawy wymowy, którą powinny
gwarantować im nowe protezy. Kon-
cepcja tworzenia protezy całkowitej
to kompletna rehabilitacja bezzębne-
go wyrostka. Utrata zębów prowadzi
do zmian w wyglądzie wyrostków zę-
bodołowych szczęki i żuchwy. Mecha-
nizm zaniku wyrostków zębodołowych
polega na znacznym nasileniu procesu
dysymilacji komórek w porównaniu
z procesami asymilacji. Utrata zębów
prowadzi również do zaniku sieci na-
czyniowej – dochodzi do zaburzeń
procesów odnowy i do nasilenia się
czynności osteoklastów. Wynik takie-
go wyniszczającego działania to zanik
prawidłowych czynności fizjologicz-

TITLE



Artificial multifunctional

teeth for total rehabilitations with
conventional and implant supported
prosthesis – part 1

SŁOWA KLUCZOWE



proteza całkowita

STRESZCZENIE



Koncepcja tworzenia

protezy całkowitej to kompletna
rehabilitacja bezzębnego wyrostka.
Utrata zębów prowadzi do zmian
w wyglądzie wyrostków zębodołowych
szczęki i żuchwy.

KEY WORDS



total prosthesis

SUMMARY



The concept of creating

a complete denture is total
rehabilitation of toothless alveolar.
Loss of teeth leads to changes in the
appearance of alveolar processes in jaw
and mandible.

Marco Antonio Bottino, tłumaczenie Renata Faria

W

przypadku wykony-

wania całkowitych

protez osiadających należy
przestrzegać wszystkich

wytycznych dotyczących

planowania i sporządzania
uzupełnień protetycznych.

1

/ 2 0 1 2

nych. Dlatego wycisk, zasięg protezy
wyznaczony na modelu roboczym,
szkielet przejmujący funkcję nośnika
protezy oraz elementy kotwiczące mu-
szą być perfekcyjnie wykonane i wza-
jemnie dopasowane tak, aby ustawione
zęby mogły zapewnić dobre utrzyma-
nie, właściwą stabilizację, balans i oklu-
zję uzupełnienia (2-3).

Protezy całkowite osadzone na stałe

na implantach cieszą się ogromną po-
pularnością wśród pacjentów ze wzglę-
du na swoją stabilność i wytrzymałość
w środowisku jamy ustnej. Korzyści
wypływające z natychmiastowego ob-
ciążenia wyrostka po ekstrakcji i na-
tychmiastowej implantacji umożliwiają
w przeciągu krótkiego czasu rozpoczę-
cie leczenia z przewidywalnym wyni-
kiem (4-5).

Wiele badań nad zastosowaniem

protez nakładkowych lub ruchomych
protez osadzonych na filarach w posta-
ci implantów tylko potwierdziło opty-
malny wskaźnik sukcesu (6-8).

Ogólne zasady i koncepcje dla

wszystkich rodzajów protez całkowi-
tych są zależne od warunków pola
protetycznego. Publikowana tabela
obrazuje w wyrazisty sposób etapy
kliniczne i laboratoryjne w zależności
od różnych typów protez całkowitych
(tabela 1).

D

OBÓR

ZĘBÓW

SZTUCZNYCH

W przypadku całkowitego bezzębia siły
żucia protezy mogą mieć negatywny
wpływ na tkankę oporową. Dlatego na-
leży stworzyć należytą okluzję (9), która
pozwoli na właściwe funkcjonowanie
nowego uzupełnienia protetycznego
(2-10).

W czasie wykonywania protez cał-

kowitych chirurg stomatolog nie może
koncentrować się tylko i wyłącznie
na wiedzy naukowej, zdolnościach ma-
nualnych i standardowych proporcjach
estetycznych fizjonomii człowieka, lecz
dostrzegać również wyobrażenia i pra-
gnienia pacjenta (11). Dobór zębów
konfekcyjnych to jeden z najważniej-

szych aspektów w czasie wykonywa-
nia protez całkowitych – precyzyjne
kryteria określające właściwy dobór
zębów sztucznych nie istnieją. Niefor-
tunny wybór zębów prowadzi nie tylko
do odrzucenia przez pacjenta wykona-
nej protezy, lecz również do zaburzeń
czynnościowych i estetycznych (12).

Długoletnie obserwacje klinicz-

ne określiły podstawowe wytyczne,
wg których dokonujemy wyboru
zębów konfekcyjnych. Zęby sztucz-
ne kompletowane są w garniturach:
po sześć zębów dla odcinka przednie-
go (góra i dół) oraz po osiem zębów dla
odcinka bocznego. Kształt i wielkość
bazują na budowie konstytucjonalnej
człowieka, czyli sześciu górnych zę-
bach przednich, które mają przemożny
wpływ na estetykę.

Stosując za długie zęby, wywołujemy

efekt „za szerokiego uśmiechu”. W po-
rozumieniu z pacjentem można doko-
nać wyboru krótszych zębów, nawet
w przypadku pojawienia się podstawy
protezy.

Warto przypomnieć, że przeprowa-

dzono odpowiednie badania (11) doty-
czące wpływu czynników estetycznych
na różnorodność sposobów ustawiania
górnych przednich zębów siecznych.
Ustawianie górnych zębów przednich
to czysto subiektywny aspekt i dlatego
protezy zostały zaprezentowane nie-
jednorodnej grupie osób, składającej
się ze studentów, specjalistów i laików.
Rodzaje ustawek zębów przednich
w protezach zostały przyporządkowa-
ne do odpowiednich grup wiekowych,
czyli dla ludzi młodych (klasyczna),
starszych kobiet i mężczyzn oraz z dia-
stemą.

Wyniki badań wykazały, że ustaw-

ka w stylu ludzi młodych (klasyczna)
uzyskała przychylność 38,57%, gru-
pa seniorów 32,85%, bez wskazania
na mężczyzn i kobiety. Najmniej za-
interesowania okazała grupa żeńska.
32,86% testowanych osób odrzuciło
proponowany rodzaj, męska ustawka
zdobyła 31,43% uznania, a ustawka

N

O W O C Z E S N Y

T

E C H N I K

D

E N T Y S T Y C Z N Y

50

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

z diastemą tylko 22,86% (również nie
stwierdzono istotnych różnic pomiędzy
kobietami i mężczyznami).

Trochę starsze badania mogą pomóc

w określeniu najważniejszych cech
estetycznych uzębienia. Klasyczne
koncepcje przedstawione przez zna-
nych naukowców są do dzisiaj aktual-
ne. Niektórzy autorzy badali związki
zachodzące między kształtem zębów
i indywidualnymi cechami, takimi jak
płeć, osobowość i wiek (13-15). Dalsze
badania prowadzono nad kształtem zę-
bów przednich w zależności od czyn-
ników morfofizjologicznych (16). Po-
strzeganie jednej osoby przez drugą
jest zawsze wrażeniem subiektywnym.
Kiedy obserwujemy środkowe sieka-
cze, instynktownie kojarzymy je z siłą,
energią, autorytetem, atrakcyjnością
danego osobnika lub apatią i brakiem
pewności siebie. Boczne zęby sieczne
asocjują z takimi wartościami, jak arty-
styczna, emocjonalna oraz intelektual-
na ekspresja osobowości, a to oznacza,
że określenie kształtu zębów przednich
ma pozytywny lub negatywny wpływ
na przyszły wygląd naszego pacjenta.

W czasie dobru zębów sztucznych

w celu stworzenia dobrej estetyki nale-
ży zwrócić uwagę na pomiar pionowy,
płaszczyznę zgryzową, linię środkową,
linię kłów i linię uśmiechu (17). Dodat-
kowe czynniki, które odgrywają ogrom-
ną rolę w estetyce nowego uzębienia,
to kształt, wielkość, kolor i przyporząd-
kowanie zębów konfekcyjnych do typu
pacjenta (18). Podczas anamnezy nie
należy zapominać o takich czynnikach
jak krąg kulturowy, szerokość geogra-
ficzna i warunki socjalne oraz najważ-
niejsze – pragnienia pacjenta związane
z indywidualnym wyglądem estetycz-
nym wykonywanego uzupełnienia.

Harmonijna okluzja protezy całko-

witej ma ogromny wpływ na właściwe
fizjologiczne funkcjonowanie układu
stomatognatycznego.



KONTAKT

Denon Dental Sp. z o.o.

www.dental.pl

Piśmiennictwo
1. Madeira M.C.: Anatomia da face. 5. wyda-

nie. Ed. Sarvier; 2004. str. 288.

2. da Cunha V.P.P., Santos J.F.F., Marchi-

ni L., Neisser M.P., Bottino M.A.: Alterações
do plano oclusal durante o processamento
laboratorial de próteses totais: revisão da li-
teratura. „Rev. Biocięnc. Taubaté”, 2000;
6(1):41-7.

3. Almeida E.O., Freit as-Júnior A .C.,

Assunção W.G.: Os desafios da prótese
total: problemas e soluções. „Rev Inpeo
de Odontologia Cuiabá”, 2008; 2(1):1-76.

4. Maló P., Rangert B., Nobre M.: All-on-4 im-

mediate-function concept with Branemark
System implants for completely edentulous
maxillae: a 1-year retrospective clinical
study. „Clin. Implant. Dent. Relat. Res.”,
2005;7 (suplement 1):88-94.

5. Pomares C.: A retrospective clinical study

of edentulous patients rehabilitated accor-
ding to the ‘all on four’ or the ‘all on six’
immediate function concept. „Eur. J. Oral.
Implantol.”, 2009; 2(1):55-60.

6. Chiapasco M., Gatti C.: Implant-retained

mandibular overdentures with immediate
loading: a 3- to 8-year prospective study
on 328 implants. „Clin. Implant. Dent. Relat.
Res.”, 2003; 5(1):29-38.

Ruchoma, całkowita

proteza osiadająca

Ruchoma, proteza

całkowita, której

fi larami są implanty

Stała proteza

całkowita

na implantach

Wycisk sytuacyjny

tak

tak

tak

Montowanie komponen-

tów na implantach

tak

tak

tak

Wycisk indywidualny

łyżka z żywicy akrylowej

łyżka z żywicy akrylowej

łyżka z żywicy akrylowej

lub specjalna łyżka

wyciskowa

Wycisk czynnościowy

pasty eugenolowo-cynko-

we, elastomerowe

elastomerowe

elastomerowe

Próba podstawy prot.

żywica akrylowa

żywica akrylowa

żywica akrylowa

Woskowe

wały wzorników

tak

tak

tak

Relacja szczęki/żuchwy

tak

tak

tak

Ustawianie zębów

okluzja zbalansowana

(zwarcie zrównoważone)

okluzja zbalansowana

(zwarcie zrównoważone)

okluzja zbalansowana

(zwarcie zrównoważone)

okluzja z wzajemną

ochroną

Próba ustawionych

zębów

tak

tak

tak

Próba metalowej podbu-

dowy (szkieletu)

nie

tak (system belkowo-za-

trzaskowy)

nie (system pierścienia-O)

tak

Polimeryzacja

konwencjonalna

z odciążeniem na ele-

mentach utrzymujących

na belce

Założenie protezy

tak

tak

tak (zamocować ze wska-

zanym momentem

obrotowym)

Kontrola okluzji

tak

tak

tak

Powtórna kontrola

uzupełnienia

tak

tak

tak

7. Liao K.Y., Kan J.Y., Rungcharassaeng K.,

Lozada J.L., Herford A.S., Goodacre C.J.:
Immediate loading of two freestanding im-
plants retaining a mandibular overdenture:
1-year pilot prospective study. „Int. J. Oral
Maxillofac. Implants”, 2010;25(4):784-90.

8. Cune M., Burgers M., van Kampen F., de Put-

ter C., van der Bilt A.: Mandibular overdentu-
res retained by two implants: 10-year results
from a crossover clinical trial comparing
ballsocket and bar-clip attachments. „Int.
J. Prosthodont.”, 2010; 23(4):310-7.

9. Rizzatti-Barbosa C.M., Dallari A.: Alterações

oclusais da prótese total antes e após sua
polimerização: análise da variação do ângu-
lo das cúspides do primeiro molar superior.
„RGO”, 1996; 44(2):83- 6.

10. Turano J.C., Turano L.M.: Fatores deter-

minantes da oclusão em prótese total.
In Fundamentos de prótese total. 4. Ausg.
São Paulo: „Quintessence”; 1998. S.2000-
1. Kap.13.

11. Castro Jr. O.V., Hvanov Z.V., Frige-

rio M.L.M.A.: Avaliação estética da mon-
tagem dos seis dentes superiores anteriores
em prótese total. „Pesq. Odont. Bras.” 2000;
14(2):177-82.

Pełne piśmiennictwo dostępne w redakcji.

Tabela. 1