bliżej przedszkola  3.126 marzec 2012

34

Bliżej przedszkola

P

odczas tych poszukiwań nie

zawsze wiedzą, w jaki sposób

pytać o nauczycieli. Pocztą

pantoflową dowiadują się o...

dobrej, miłej pani, lubianej przez dzie-

ci, która ma doświadczenie, bo pracu-

je już jakiś czas w zawodzie, jest wy-

kształcona, miła, ciepła, cierpliwa itp.

oczami nauczyciela

Nauczyciele z kolei interesują się tym, co

się dzieje w domu ich wychowanka. Jest

to w pełni uzasadnione. Chcą lepiej po-

znać dziecko, pomóc mu w razie koniecz-

ności, zrozumieć jego zachowania itd.

Chcą dowiedzieć się między innymi:

Co się dzieje, kiedy dziecko wraca

do domu z przedszkola?
Jakie ma warunki?
Czy jest jedynakiem?
Czy wychowuje się z dwojgiem, czy

z jednym rodzicem?
Jak rodzice je dyscyplinują?
Jak się zachowuje w domu?

oczami rodzica

W oczach rodziców nauczyciel wycho-

wania przedszkolnego jest ważną osobą

w życiu ich dziecka. Dlatego nikogo nie

może dziwić ich zainteresowanie tym,

co nauczyciele robią z ich pociechami.

Taka postawa jest w pełni uzasadniona.

Z tego względu w głowach rodziców

pojawia się zwykle wiele pytań:

Czy nauczyciel będzie wywierać do-

bry czy zły wpływ na moje dziecko?

o

o
o
o

o
o

o

Czy pomoże mu nauczyć się nowych

rzeczy?
Czy nauczy je odpowiednich zacho-

wań?
Czy nauczy tego, co powinno umieć

zanim pójdzie do szkoły?
Czy będzie odpowiednio je trakto-

wał?
Czy polubi moje dziecko?
Czy wszystkiego dopilnuje i zadba

o nie?
Czy będzie cierpliwy, wyrozumiały,

miły, konsekwentny?

Rodzic i nauczyciel

Mimo wzajemnego zainteresowania za-

chowaniem drugiej strony, pomiędzy ro-

dzicami a nauczycielami rzadko istnieje

ścisły kontakt i dobra komunikacja. Mają

oni bardzo ograniczony czas na rozmo-

wę. Rodzice mają zatem niewielki wpływ

na nauczyciela, by doprowadził do pew-

nych zmian, podobnie jak nauczyciel

bywa bezsilny, gdy próbuje wpłynąć na

zmianę postawy czy zachowania rodzi-

ca. Rodzice i nauczyciele w rzeczywisto-

ści działają raczej niezależnie i w odręb-

ny sposób. Choć każda strona jest silnie

związana z dzieckiem, niejednokrotnie

nie ma między nimi dobrych relacji i czę-

stych kontaktów. Rodzice często cierpią,

kiedy relacja dziecko – nauczyciel jest

nie najlepsza, a nauczyciele ubolewają,

kiedy obserwują, że dzieje się coś złe-

go w relacji rodzic – dziecko. Niemniej

jednak rodzice i nauczyciele nigdy nie

powinni zapominać o tym, że kształtują

stosunek dziecka do dorosłych.

o

o

o

o

o
o

o

Rozmowa

Większość rodziców i nauczycieli od-

czuwa niepokój, kiedy ma porozmawiać

z drugą stroną inaczej niż w zdawkowy

czy powierzchowny sposób. Nawet je-

żeli ustalonym celem spotkania rodzic

– nauczyciel jest omówienie zachowa-

nia dziecka, każdy nauczyciel wie, jak

dalece dyskusja może odejść od tematu.

Dla wielu z nich może być to frustrujące

oraz kłopotliwe, bo nie są przygotowa-

ni na poradzenie sobie z pojawiającymi

się w trakcie rozmowy uczuciami ro-

dziców. Rodzice kochają dzieci i chcą je

chronić. Chcą, aby nauczyciele je usły-

szeli, zrozumieli i zaakceptowali. Kiedy

dzieci sprawiają kłopoty w przedszko-

lu, rodzice często są zawiedzeni sami

sobą. Zatem niejednokrotnie to rodzic

ma problem.
Widać więc, jak ważne są umiejętności

komunikacyjne. Nauczyciele po kur-

sie Treningu Skutecznego Nauczyciela

potrafią rozpoznać dokładniej, kiedy

słuchać, a kiedy mówić, co znacznie

ułatwia proces komunikacji interper-

sonalnej. Mając określone narzędzia,

mimo wcześniej opisanych obaw, mogą

za pomocą aktywnego słuchania, ko-

munikatów „ja” i metody bez przegra-

nych wywierać pozytywny wpływ na

rodziców.
Poniżej dwie hipotetyczne rozmowy na-

uczyciela z rodzicem. W pierwszym i dru-

gim przykładzie nauczyciel początkowo

używa typowych barier w komunikacji

interpersonalnej. Następnie nauczyciel

używa aktywnego słuchania i komuni-

katów „ja”.

ważna relacja: nauczyciel – rodzic

Rodzice, którzy oddają dziecko do przedszkola, najczęściej przeżywają to wy-
darzenie równie mocno jak ich pociechy. Często poszukując placówki, przepro-
wadzają „wywiad” z innymi rodzicami, zadają wiele pytań w samej placówce,
sprawdzają informacje – chcą mieć pewność, że dokonają dobrego wyboru.

Violetta Kruczkowska

bliżej przedszkola  3.126 marzec 2012

35

PRZyKłAd i

Rozmowa nauczyciela z rodzicem:

nauczyciel: Jasiek ostatnio źle się zacho-

wuje, bije inne dzieci, to niedopuszczalne.
Rodzic: Ale jak to, w domu zachowuje się-

normalnie...
n: Być może, ale niestety, w przedszkolu

jest niegrzeczny, może coś się ostatnio wy-

darzyło u państwa, coś co powoduje takie

zachowanie?
R: Co pani sugeruje?
n: Nic takiego, mam obowiązek poinfor-

mować panią o tym, że Jaśka zachowanie

się zmieniło.
R: W domu jest wszystko w porządku, po-

rozmawiam z mężem, może do niego prze-

mówi.
n: Koniecznie, tak dalej być nie może, inne

dzieci cierpią, Jasiek jest większy i silniejszy.
R: Dobrze, porozmawiam z nim.
Tego typu rozmowa nauczyciela

z rodzicem pozostawia wiele niedo-

mówień po obu stronach, „spycha” ro-

dzica i nauczyciela na pozycje obron-

ne. „Zachęca” do stosowania rozwią-

zań siłowych. Blokuje otwartość rodzi-

ca w sytuacjach, gdy doświadcza on

trudności. Komunikuje brak akcepta-

cji, wywołuje opór. Dwoje znaczących

ludzi w życiu Jaśka... znajduje się po

dwóch stronach barykady. Poza tym

taka rozmowa przypomina troszecz-

kę... sąd nad Jaśkiem.

Rozmowa z wykorzystaniem

metody Gordona:

nauczyciel: Pani Kowalska, martwię się,

bo Jasiek ostatnio zachowuje się inaczej niż

zwykle, dzisiaj po raz kolejny popchnął

Bartka, który niemal nie upadł, strasznie

się przestraszyłam.
Rodzic: Ale jak to, w domu zachowuje się

normalnie.
n: Czuje się pani zaskoczona, ponieważ

w domu jest wszystko w porządku.
R: Tak, jestem zdziwiona, bo niczego nie

zauważyłam.
n: I to panią martwi.
R: No tak, bardzo, przecież oboje z mężem

bardzo się staramy dbać o syna jak najlepiej.
n: Chcecie być jak najlepszymi rodzicami

dla Jaśka.
R: No oczywiście, choć... ostatnio mąż trochę

więcej pracuje i zaczął wyjeżdżać służbowo.
n: Hmm, rozumiem, że tato Jaśka czasem

jest nieobecny, a wcześniej tak nie było.

R: Tak, myśli pani, że to może być powo-

dem zmiany zachowania Jaśka?
n: Nie wiem, czy w przypadku Jaśka tak

jest, ale doświadczenie pokazuje, że może

to być prawdopodobna przyczyna. Pozwoli

pani, że zapytam?
R: Proszę...
n: Czy rozmawialiście o tym z Jaśkiem,

przygotowaliście go na tę zmianę w pracy

pani męża?
R: No nie wiem, może nie do końca...
n: Uważam, że należy i warto to zrobić. Po-

wiedzieć Jaśkowi o wyjazdach taty i uprze-

dzać wcześniej, kiedy to ma nastąpić.
R: Nie sądziliśmy, że to konieczne, to takie

dwudniowe wyjazdy, a Jasiek jest jeszcze

mały.
n: Trudno pani uwierzyć, że to mogło wy-

wołać taką zmianę w zachowaniu synka.
R: Tak, naprawdę.
n: Rozumiem, myślę, że ta rozmowa wiele mi

wyjaśniła. Bardzo dziękuję. Trzeba teraz wes-

przeć Jaśka – państwo w domu, a ja w przed-

szkolu. Kiedy spotkamy się następnym razem,

zobaczymy, jaki będzie tego efekt.
R: Dobrze, bardzo pani dziękuję.
Rozmowa przeprowadzona w taki spo-

sób komunikuje akceptację, zachęca do

otwarcia się, często pomaga dotrzeć roz-

mówcy do sedna problemu. Pozostawia

„otwarte drzwi” do dialogu i szukania

najlepszych niesiłowych rozwiązań.

PRZyKłAd ii

Rozmowa nauczyciela z rodzicem:

Rodzic: Pani nie zadaje sobie trudu, żeby

zachęcić Roberta do jedzenia. Tak to nie

może dłużej wyglądać.
nauczyciel: Pan się myli. Proszę, uzgod-

nijcie państwo między sobą kwestie zwią-

zane z posiłkami syna. Pańska żona prosi-

ła, żeby go nie zmuszać.
R: No tak, nie chodzi, by go zmuszać, tylko

przekonać do jedzenia.
n: A jak pan myśli, co ja innego robię?
R: Gdyby znalazła pani dobre rozwiązanie,

pewnie by jadł z innymi dziećmi.
n: Pan wybaczy, ale ja

wiem, jak wykonywać

swój zawód. Proszę mnie

nie pouczać. A Robert nie

chodzi głodny, bo trochę

zjada w ciągu dnia.
R: Przepraszam, nie mia-

łem zamiaru pani pouczać.

Jednak z tym niejedzeniem

Roberta musi pani coś zrobić.
n: Staram się, ale państwo także muszą się

postarać.
Tego typu rozmowa „spycha” rodzica

i nauczyciela na pozycje obronne. Blo-

kuje otwartość w relacji. Komunikuje

brak akceptacji, wywołuje opór.

Rozmowa z wykorzystaniem

metody Gordona:

Rodzic: Pani nie zadaje sobie trudu, żeby

zachęcić Roberta do jedzenia. Tak to nie

może dłużej wyglądać.
nauczyciel: Martwi się pan, że Robert nie

zjada posiłków podczas pobytu w przed-

szkolu.
R: No tak, żona mówiła mi, że trwa to już

jakiś czas.
n: Uważa pan, że to stanowczo za długo.

Chciałby pan być pewny, że syn ma u nas

właściwą opiekę.
R: Tak, to chyba oczywiste, przecież spędza

w przedszkolu dużo godzin w ciągu dnia.
n: Zgadzam się z panem. Zapewniam, że

znam ten problem. Nie raz omawiałam go

z pańską żoną. Doszłyśmy nawet do tego,

że może warto, by zasięgnęli państwo w tej

sprawie opinii psychologa.
R: No tak, ale nie zdążyliśmy jeszcze tego

zrobić.
n: Potrzebują państwo więcej czasu, by się

tym zająć.
R: Tak, nie znaleźliśmy właściwej osoby.
n: Chciałby pan mieć pewność, że to będzie

ktoś kompetentny.
R: No właśnie.
n: Panie Janik, bardzo mi zależy na tym,

aby problem Roberta został rozwiązany,

bo czasem czuję się równie bezradna jak

państwo. Uważam, że trzeba porozmawiać

o tym z psychologiem.
R: Rozumiem.
n: Dziękuję za tę rozmowę.
Rozmowa przeprowadzona w taki spo-

sób komunikuje akceptację, zachęca do

otwarcia się, często pomaga dotrzeć roz-

mówcy do sedna problemu. Pozostawia

„otwarte drzwi” do dialogu i szukania

najlepszych niesiłowych rozwiązań.



Violetta Kruczkowska – psycholog, certyfikowany psychoterape-

uta systemowy, autoryzowany trener programów metody Gordo-

na, trener ART-u (trening zastępowania agresji), prezes Fundacji

„Wychowanie bez porażek”.
Licencjonowany reprezentant Gordon Training International

w Polsce, założycielka Centrum Komunikacji Gordona. Zajmuje się

psychoterapią dzieci i młodzieży, terapią rodzinną oraz indywidu-

alną psychoterapią dorosłych.

blizejprzedszkola.pl