Zajęcia 7.

Teorie humanistyczno-

egzystencjalne.

Seminarium „Psychologia osobowości i różnic

indywidualnych”

Mgr Mariusz Zięba, SWPS

Mgr Mariusz Zięba, seminarium "Psychologia osobowości i różnic indywid
ualnych"

2

Zajęcia 7 - 22.04.2005

Teoria Carla Rogersa



Jedynym motywem działania człowieka jest

tendencja do samorealizacji.



Tendencja do samorealizacji

(self-actualizing tendency) –

dążenie do rozwijania własnych zdolności i możliwości w

sposób który służy zarówno zachowaniu, jak i ulepszeniu

organizmu.



Wartościowanie organizmalne

– organizm sam „wie” co

jest dla niego dobre i służy samorealizacji, a co złe i zagraża

samorealizacji.



Zasada zgodności z doświadczeniem

– uświadamiane są

tylko doświadczenia zgodne z pojęciem Ja.



Człowiek poszukuje lub unika pewnych doświadczeń nie

dlatego, że polepszają jego funkcjonowanie, ale dlatego że

realizują jego

potrzebę samoakceptacji

.

Mgr Mariusz Zięba, seminarium "Psychologia osobowości i różnic indywid
ualnych"

3

Zajęcia 7 - 22.04.2005

Teoria A. Maslowa



Podstawowe pojęcie w teorii Abrahama Maslowa
to

potrzeba

, rozumiana w podwójnym

znaczeniu:



Potrzeba jako dyspozycja – organizm stale
potrzebuje czegoś do prawidłowego
funkcjonowania



Nawet jeszcze nie ujawnione potrzeby
podstawowe stanowią potencjalny składnik
osobowości.



Znaczenie motywacyjne posiadają jedynie
potrzeby zaktualizowane, aktualne stany braku
czegoś.

Mgr Mariusz Zięba, seminarium "Psychologia osobowości i różnic indywid
ualnych"

4

Zajęcia 7 - 22.04.2005

Teoria A. Maslowa

Potrzeby podstawowe:



Stałość przejawiana się u różnych jednostek



Mają szczególne znaczenie dla funkcjonowania człowieka – ich
niezaspokojenie prowadzi do patologii



Są wrodzone, a jedynie ich sposób przejawiania się jest
warunkowany kulturowo



Ułożone są w naturalną hierarchię, od potrzeb o większym
znaczeniu biologicznym, do potrzeb „wyższych” – specyficznie
ludzkich



Potrzeby niższe dysponują większą siłą motywacyjną – potrzeby
mniej podstawowe biologicznie dochodzą do głosu tylko wtedy,
gdy nie są „zagłuszane” przez bardziej podstawowe.



Przy niewystarczającym zaspokojeniu potrzeba nie blokuje
pojawienia się potrzeby wyższej, lecz nadal pozostaje aktywnym
wyznacznikiem zachowania.

Mgr Mariusz Zięba, seminarium "Psychologia osobowości i różnic indywid
ualnych"

5

Zajęcia 7 - 22.04.2005

Teoria A. Maslowa

Potrzeby podstawowe:

fizjologiczne

bezpieczeństwa

przynależności i miłości

osiągnięć i adekwatności

uznania i dominacji

samorealizacji,

wiedzy i rozumienia,

estetyczne

Mgr Mariusz Zięba, seminarium "Psychologia osobowości i różnic indywid
ualnych"

6

Zajęcia 7 - 22.04.2005

Teoria A. Maslowa

Cechy osób samorealizujących się:



Sprawniejsza percepcja rzeczywistości i bardziej zadowalające
relacje z nią



Dystans wobec rzeczywistości, potrzeba prywatności



Autonomia, niezależność od kultury i otoczenia, wola, aktywność



Ciągła świeżość ocen



Doświadczenia mistyczne, doświadczenia szczytowe



Gemeinschaftsgefühl (poczucie wspólnoty z innymi ludźmi)



Związki interpersonalne



Demokratyczna struktura charakteru



Rozróżnianie środków i celów, dobra i zła



Filozoficzne, niezłośliwe poczucie humoru



Twórczość



Opór wobec inkulturacji, transcendowanie każdej konkretnej
kultury

Mgr Mariusz Zięba, seminarium "Psychologia osobowości i różnic indywid
ualnych"

7

Zajęcia 7 - 22.04.2005

Praca semestralna



Praca semestralna



Napisanie

recenzji

z artykułu naukowego dot. tematyki

zajęć lub

eseju

będącego analizą (w oparciu o literaturę

dot. tematyki zajeć) jakiegoś konkretnego przypadku z
życia, zjawiska społecznego itp.



Maksymalnie 8 stron



Terminy



Termin 1 (nieobowiązkowy): oddanie wstępnej wersji
pracy w celu uzyskania od prowadzącego opinii,
komentarzy, propozycji zmian i uzupełnień. Termin do 20
maja 2005.



Termin 2: oddanie ostatecznej wersji pracy. Termin do
3 czerwca 2005.

Mgr Mariusz Zięba, seminarium "Psychologia osobowości i różnic indywid
ualnych"

8

Zajęcia 7 - 22.04.2005

Jak napisać pracę?

Polecam książkę



Trzeba wybrać/uzgodnić temat, który ma związek
z psychologią osobowości i różnic indywidualnych
i jest interesujący dla piszącego pracę



Trzeba stosować podstawowe standardy pisania
prac, np.:



umieścić w bibliografii na końcu pracy wszystkie
źródła, z których korzystamy pisząc pracę



umieścić bezpośrednio w tekście odwołania do źródeł
(Nęcka, Stocki, 1999) z bibliografii



Napisać z sensem i bez lania wody

Mgr Mariusz Zięba, seminarium "Psychologia osobowości i różnic indywid
ualnych"

9

Zajęcia 7 - 22.04.2005

Przykładowe tematy



Recenzja artykułu wybranego samodzielnie
(uzgodnić wybór!) lub uzyskanego od M.
Zięby



Część opisowa: krótkie (1-2 strony) streszczenie
głównych tez autora



Część krytyczna (4-5 str.): analiza artykułu – porównanie
z poglądami innych autorów i teorii psychologii osobowości
i różnic indywidualnych, analiza z punktu widzenia jego
„sensowności” (np. czy metoda badań jest poprawna, na
co autor nie zwrócił uwagi, jakie pytania się nasuwają itp.).



Podsumowanie / Wnioski (1 str.): co z tego wynika? Jak
oceniasz ten artykuł i w jakim stopniu zgadzasz się z jego
tezami? Co warto by jeszcze wyjaśnić (np. prowadząc
nowe badania)

Mgr Mariusz Zięba, seminarium "Psychologia osobowości i różnic indywid
ualnych"

10

Zajęcia 7 - 22.04.2005

Przykładowe tematy



Recenzja artykułu – lista proponowanych do
uzyskania od mgra Zięby, w tym m.in.:

1.

Chodkiewicz J., Pisarski A. (2003). Podejście
poznawczo-behawioralne w terapii uzależnienia od
alkoholu. Psychoterapia, 1(124), 61-68.

2.

Galijska E. (2003). Muzykoterapia zaburzonego
poczucia tożsamości. Psychoterapia, 3(126), 61-72.

3.

Golińska L. (2003). Poczucie koherencji a
zadowolenie z życia w różnych jego fazach. Nowiny
Psychologiczne, 4(2003), 33-46

4.

Karczmarek M., Bieniak A., Zawadzki B., Strelau J. (2003).
Zdarzenie traumatyczne a system cenionych
wartości: Wyniki badań ofiar Powodzi Stulecia.
Studia Psychologiczne, tom 41 zeszyt 2, 27-48

Mgr Mariusz Zięba, seminarium "Psychologia osobowości i różnic indywid
ualnych"

11

Zajęcia 7 - 22.04.2005

Przykładowe tematy



Analiza przypadku – osoby

Wybór przypadku z książki Ashcraft,D. (2001). Teorie
osobowości. Studia przypadków lub podobnego – opis osoby
na kilku stronach.



Część opisowa: (2 s.) opis osoby, w przypadku wziętym z
ww. książki można pominąć, ew. krótka charakterystyka w
punktach



Część krytyczna (4-5 str.): analiza przypadku w
kategoriach jakiejś konkretnej, wybranej teorii psychologii
osobowości. Ważny jest wybór tych elementów danej
teorii, które najlepiej nadają się do analizy danego
przypadku.



Podsumowanie / Wnioski (1 str.): Co z tego wynika?
Jakie mogą być wskazania (np. terapeutyczne) dla
postępowania wobec tej osoby.

Mgr Mariusz Zięba, seminarium "Psychologia osobowości i różnic indywid
ualnych"

12

Zajęcia 7 - 22.04.2005

Przykładowe tematy



Analiza przypadku – zachowania, sytuacji

Przykłady: uprawianie sportów ekstremalnych (wyjaśnianie
np. w kategoriach predyktorów osobowościowych), procedura
rekrutacji i selekcji pracowników w jakiejś firmie (np. ocena
doboru mierzonych cech oraz narzędzi pomiaru)



Część opisowa: (1- 2 str.) opis przypadku (zachowania,
sytuacji) – najważniejsze elementy



Część krytyczna (4-5 str.): analiza przypadku w
kategoriach jakiejś konkretnej, wybranej teorii psychologii
osobowości. Ważny jest wybór tych elementów danej
teorii, które najlepiej nadają się do analizy danego
przypadku.



Podsumowanie / Wnioski (1 str.): Co z tego wynika?
Jakie mogą być wskazania (np. terapeutyczne) dla
postępowania wobec tej sytuacji, tego zachowania.