Psychologia kliniczna

Psychologia kliniczna

Ujęcie definicyjne.

Ujęcie definicyjne.

PSYCHOPATOLOGIA

PSYCHOPATOLOGIA

TO WIEDZA O ZABURZENIACH

TO WIEDZA O ZABURZENIACH

PSYCHICZNYCH. TO DZIEDZINA NAUKI

PSYCHICZNYCH. TO DZIEDZINA NAUKI

ZAJMUJĄCA SIĘ TEORETYKĄ ZABURZEŃ

ZAJMUJĄCA SIĘ TEORETYKĄ ZABURZEŃ

PSYCHICZNYCH.

PSYCHICZNYCH.

Psychologia kliniczna

Psychologia kliniczna

To dziedzina psychologii stosowanej

To dziedzina psychologii stosowanej

mająca swój obszar badań i praktyki.

mająca swój obszar badań i praktyki.

To dziedzina nauki o zaburzeniach

To dziedzina nauki o zaburzeniach

zachowania i zaburzeniach

zachowania i zaburzeniach

czynności. To nauka stosowana. To

czynności. To nauka stosowana. To

wiedza o sposobach postępowania z

wiedza o sposobach postępowania z

osobami zaburzonymi.

osobami zaburzonymi.

Obszarem badań psychologii klinicznej

Obszarem badań psychologii klinicznej

są ZABURZENIA I ODCHYLENIA OD

są ZABURZENIA I ODCHYLENIA OD

NORMY.

NORMY.

Za przedmiot badań psychologia

Za przedmiot badań psychologia

kliniczna przyjmuje rozpoznawanie,

kliniczna przyjmuje rozpoznawanie,

opisywanie, wyjaśnianie przyczyn

opisywanie, wyjaśnianie przyczyn

zaburzeń oraz PROGNOZĘ ZMIAN.

zaburzeń oraz PROGNOZĘ ZMIAN.

NORMA PSYCHICZNA

NORMA PSYCHICZNA

Norma statystyczna( norma

Norma statystyczna( norma

ilościowa)- wynika z pomiaru pewnej

ilościowa)- wynika z pomiaru pewnej

cechy w pewnej populacji. Wyniki

cechy w pewnej populacji. Wyniki

pomiaru odzwierciedlają rozkład danej

pomiaru odzwierciedlają rozkład danej

cechy w populacji. Tu określa się

cechy w populacji. Tu określa się

normalność jako takie nasilenie cechy,

normalność jako takie nasilenie cechy,

które mieści się w granicach nie

które mieści się w granicach nie

odbiegających od wartości przeciętnej

odbiegających od wartości przeciętnej

w danej populacji( krzywa Gaussa).

w danej populacji( krzywa Gaussa).

Norma psychiczna; cd:

Norma psychiczna; cd:

Norma kulturowa( społeczna)

Norma kulturowa( społeczna)

Tu wyróżnić można dwa poziomy tejże normy:

Tu wyróżnić można dwa poziomy tejże normy:

a.

a.

Zachowanie i styl bycia- przeciętne- czyli

Zachowanie i styl bycia- przeciętne- czyli

charakterystyczne dla wzoru zachowań

charakterystyczne dla wzoru zachowań

powszechnego w danej kulturze czy

powszechnego w danej kulturze czy

makrospołeczności. Normalne w tym

makrospołeczności. Normalne w tym

ujęciu jest to, co konwencjonalne, zgodne

ujęciu jest to, co konwencjonalne, zgodne

ze zwyczajami; a człowiek normalny to

ze zwyczajami; a człowiek normalny to

człowiek typowy dla grupy, kultury.

człowiek typowy dla grupy, kultury.

b.

b.

Normą jest spełnianie wyraźnie

Normą jest spełnianie wyraźnie

określonych powinności społecznych;

określonych powinności społecznych;

uczestniczenie w kulturze.

uczestniczenie w kulturze.

Norma psychiczna; cd:

Norma psychiczna; cd:

Norma teoretyczna

Norma teoretyczna

Jest stosowana gdy odnosi się stan

Jest stosowana gdy odnosi się stan

jednostek lub grup do ogólnych

jednostek lub grup do ogólnych

prawidłowości i stwierdzeń zawartych w

prawidłowości i stwierdzeń zawartych w

różnych teoriach człowieka i grupy. Tu o

różnych teoriach człowieka i grupy. Tu o

stanie normalnym bądź nienormalnym

stanie normalnym bądź nienormalnym

wnioskuje się, porównując pewne

wnioskuje się, porównując pewne

wskaźniki z twierdzeniami teoretycznymi.

wskaźniki z twierdzeniami teoretycznymi.

To podejście poszukujące normy jako

To podejście poszukujące normy jako

WZORCA-IDEAŁU.

WZORCA-IDEAŁU.

Lista kryteriów zdrowia

Lista kryteriów zdrowia

psychicznego wg M. Jahody:

psychicznego wg M. Jahody:

Pozytywne nastawienie do siebie( przyjęcie siebie

Pozytywne nastawienie do siebie( przyjęcie siebie

takim, jakim się jest; akceptacja wiedzy o sobie)

takim, jakim się jest; akceptacja wiedzy o sobie)

Wzrost i rozwój osobisty( brak stagnacji; dążenie

Wzrost i rozwój osobisty( brak stagnacji; dążenie

do samorealizacji, do wykorzystania swych

do samorealizacji, do wykorzystania swych

możliwości, umiejętności).

możliwości, umiejętności).

Autonomia( niezależność emocjonalna od

Autonomia( niezależność emocjonalna od

otoczenia; gotowość postępowania wg własnych,

otoczenia; gotowość postępowania wg własnych,

wewnętrznych standardów; respektowanie

wewnętrznych standardów; respektowanie

samego siebie; szacunek wobec własnej osoby)

samego siebie; szacunek wobec własnej osoby)

Adekwatne spostrzeganie rzeczywistości (brak

Adekwatne spostrzeganie rzeczywistości (brak

gotowych stereotypów; umiejętność mówienia

gotowych stereotypów; umiejętność mówienia

„nie wiem”, oczekiwania na właściwą informację)

„nie wiem”, oczekiwania na właściwą informację)

Lista kryteriów zdrowia

Lista kryteriów zdrowia

psychicznego wg M. Jahody;

psychicznego wg M. Jahody;

cd:

cd:

Kompetencja w działaniu( kompetentne

Kompetencja w działaniu( kompetentne

realizowanie zadań życiowych; spełnianie

realizowanie zadań życiowych; spełnianie

wymagań otoczenia i własnych oczekiwań, co

wymagań otoczenia i własnych oczekiwań, co

sprzyja rozwojowi poczucia skuteczności)

sprzyja rozwojowi poczucia skuteczności)

Pozytywne stosunki interpersonalne( czerpanie

Pozytywne stosunki interpersonalne( czerpanie

radości z towarzystwa innych; empatii,

radości z towarzystwa innych; empatii,

doznawania wsparcia, szanowania innych

doznawania wsparcia, szanowania innych

niezależnie od ich statusu; zdolność do

niezależnie od ich statusu; zdolność do

kochania i bycia kochanym).

kochania i bycia kochanym).

Lista kryteriów zdrowia

Lista kryteriów zdrowia

psychicznego wg Kratochvila:

psychicznego wg Kratochvila:

Realistyczne i atrakcyjne cele

Realistyczne i atrakcyjne cele

życiowe

życiowe

Należyta organizacja czasu

Należyta organizacja czasu

codziennego

codziennego

Autentyczne kontakty

Autentyczne kontakty

interpersonalne

interpersonalne

Lista kryteriów zdrowia

Lista kryteriów zdrowia

psychicznego wg Moskowitza:

psychicznego wg Moskowitza:

Realizm zachowania

Realizm zachowania

Plastyczność zachowania

Plastyczność zachowania

Skuteczność zachowania

Skuteczność zachowania

Uspołecznienie

Uspołecznienie

Dojrzałość

Dojrzałość

Zadowolenie z życia

Zadowolenie z życia

Norma a patologia:

Norma a patologia:

Nie ma

Nie ma

precyzyjnych definicji

precyzyjnych definicji

patologii ani wolnych od błędów

patologii ani wolnych od błędów

metod jej rozpoznawania. Nie

metod jej rozpoznawania. Nie

istnieje żaden pojedynczy

istnieje żaden pojedynczy

element, który służyłby

element, który służyłby

wszystkim przypadkom patologii;

wszystkim przypadkom patologii;

ani żaden element, który byłby

ani żaden element, który byłby

wspólny wszystkim przypadkom

wspólny wszystkim przypadkom

normy.

normy.

Właściwości patologii:

Właściwości patologii:

Cierpienie( ono nie musi być obecne w

Cierpienie( ono nie musi być obecne w

zachowaniu patologicznym; bierzemy je

zachowaniu patologicznym; bierzemy je

pod uwagę przy percepcji patologii. To

pod uwagę przy percepcji patologii. To

okoliczności, którym ono towarzyszy,

okoliczności, którym ono towarzyszy,

decydują o tym, czy jest ono

decydują o tym, czy jest ono

spostrzegane jako normalne czy też nie.

spostrzegane jako normalne czy też nie.

Jesteśmy skłonni nazywać ludzi

Jesteśmy skłonni nazywać ludzi

nienormalnymi, gdy przeżywają

nienormalnymi, gdy przeżywają

cierpienie psychologiczne. Im bardziej

cierpienie psychologiczne. Im bardziej

cierpią, tym bardziej jesteśmy pewni ich

cierpią, tym bardziej jesteśmy pewni ich

patologii.

patologii.

Trudności w przystosowaniu( chodzi o

Trudności w przystosowaniu( chodzi o

określenie czy zachowanie człowieka jest

określenie czy zachowanie człowieka jest

funkcjonalne i adaptacyjne i w jakim stopniu

funkcjonalne i adaptacyjne i w jakim stopniu

umożliwia jednostce osiągnięcie pewnych

umożliwia jednostce osiągnięcie pewnych

celów. Jeśli wyraźnie kłóci się ono z

celów. Jeśli wyraźnie kłóci się ono z

jednostkowym bądź społecznym

jednostkowym bądź społecznym

dobrostanem, gdy nie jest ono adaptacyjne

dobrostanem, gdy nie jest ono adaptacyjne

stanowi istotny czynnik diagnozy patologii.

stanowi istotny czynnik diagnozy patologii.

Dobre funkcjonowanie jednostki to zdolność

Dobre funkcjonowanie jednostki to zdolność

do pracy i utrzymywania satysfakcjonujących

do pracy i utrzymywania satysfakcjonujących

kontaktów z innymi ludźmi).

kontaktów z innymi ludźmi).

Nieracjonalność;

Nieracjonalność;

dziwaczność( patologicznym jest

dziwaczność( patologicznym jest

zachowanie pozbawione sensu bądź

zachowanie pozbawione sensu bądź

sytuacja, gdy osoby prezentują

sytuacja, gdy osoby prezentują

niezrozumiałe, irracjonalne zachowania.

niezrozumiałe, irracjonalne zachowania.

Dotyczy to także zaburzeń myślenia,

Dotyczy to także zaburzeń myślenia,

absurdalnych, dziwacznych przekonań i

absurdalnych, dziwacznych przekonań i

spostrzeżeń, nie mających podstaw w

spostrzeżeń, nie mających podstaw w

obiektywnej rzeczywistości).

obiektywnej rzeczywistości).

Nieprzewidywalność i utrata

Nieprzewidywalność i utrata

kontroli( zachowanie winna cechować pewna

kontroli( zachowanie winna cechować pewna

stałość i przewidywalność; oczekuje się, że

stałość i przewidywalność; oczekuje się, że

człowiek sam w znacznym stopniu potrafi

człowiek sam w znacznym stopniu potrafi

kontrolować siebie. W świecie

kontrolować siebie. W świecie

nieprzewidywalnym czuje się bezbronny i

nieprzewidywalnym czuje się bezbronny i

zagrożony. Zachowanie nazywamy

zagrożony. Zachowanie nazywamy

nienormalnym gdy pękają zwykłe hamulce i

nienormalnym gdy pękają zwykłe hamulce i

zasady zachowaniem kierujące jak również

zasady zachowaniem kierujące jak również

gdy pojawiające się zachowanie jest

gdy pojawiające się zachowanie jest

bezzasadne).

bezzasadne).

Wyrazistość i

Wyrazistość i

niekonwencjonalność( konwencjonalne i

niekonwencjonalność( konwencjonalne i

normalne są dla nas zachowania jakie

normalne są dla nas zachowania jakie

sami chcielibyśmy przejawiać, dlatego

sami chcielibyśmy przejawiać, dlatego

też określamy patologię czyjegoś

też określamy patologię czyjegoś

zachowania na podstawie własnego. To

zachowania na podstawie własnego. To

co rzadkie jest bardziej widoczne; jeśli do

co rzadkie jest bardziej widoczne; jeśli do

tego jest jeszcze niepożądane-

tego jest jeszcze niepożądane-

automatycznie uznawane jest za

automatycznie uznawane jest za

nienormalne).

nienormalne).

Dyskomfort obserwatora

Dyskomfort obserwatora

Naruszanie ideałów i norm

Naruszanie ideałów i norm

moralnych( nienormalnym jest

moralnych( nienormalnym jest

zachowanie niezgodne z owymi

zachowanie niezgodne z owymi

normami)

normami)

Wnioski:

Wnioski:

Ocena normalności ma charakter społeczny, wynika ona ze

Ocena normalności ma charakter społeczny, wynika ona ze

społecznych interpretacji. A przekonania społeczne łatwo

społecznych interpretacji. A przekonania społeczne łatwo

mogą być nadużywane.

mogą być nadużywane.

Nie istnieje jeden sposób, w jaki wszystkie nienormalne

Nie istnieje jeden sposób, w jaki wszystkie nienormalne

zachowania są do siebie podobne.

zachowania są do siebie podobne.

Społeczeństwo może mylić się nazywając kogoś

Społeczeństwo może mylić się nazywając kogoś

nienormalnym. Pojęcie patologii może być przypisane

nienormalnym. Pojęcie patologii może być przypisane

wszystkim typom zachowań ,które społeczeństwo w danym

wszystkim typom zachowań ,które społeczeństwo w danym

momencie uznaje za niewłaściwe.

momencie uznaje za niewłaściwe.

Obserwatorzy mogą nie być zgodni w ocenie, czy dane

Obserwatorzy mogą nie być zgodni w ocenie, czy dane

zachowanie zakwalifikować jako nienormalne.

zachowanie zakwalifikować jako nienormalne.

Czasem brak również zgodny między obserwatorami a

Czasem brak również zgodny między obserwatorami a

aktorem( a aktorzy nie są skłonni nazywać swych zachowań

aktorem( a aktorzy nie są skłonni nazywać swych zachowań

nienormalnym; bardziej przychylnie patrzą na siebie)

nienormalnym; bardziej przychylnie patrzą na siebie)