F

aculty of

P

sychology

University of Warsaw

PSYCHOLINGWISTYKA

Barbara Bokus

S

h

o

rt

t

it

le

o

f

h

e

p

re

se

n

ta

ti

o

n

–

t

o

a

d

d

i

n

t

e

m

p

la

te

2

Wykład 3a. Rozwój struktur pojęciowych
Eksperyment Sacharowa w laboratorium
Wygotskiego

Wygotski: Rozwój pojęć

I. Faza obrazu synkretycznego

II. Faza kompleksów

- kompleksy skojarzeniowe

- kompleksy kolekcje

- kompleksy łańcuchowe

- kompleksy rozproszone

- kompleksy–pseudopojęcia

III. Faza pojęć

S

h

o

rt

t

it

le

o

f

h

e

p

re

se

n

ta

ti

o

n

–

t

o

a

d

d

i

n

t

e

m

p

la

te

3

Test Hanfmanna-Kasanina i tekst o Czurych,
Binych…

W badaniach Sacharowa w laboratorium Wygotskiego:

•

22 klocki (5 barw, 6 kształtów, 2 wysokości,

2 wielkości podstawy, 4 bezsensowne nazwy)

Badania testem Hanfmanna-Kasanina
(powtórzenie eksperymentu Sacharowa)

i badanie tworzenia pojęć na podstawie tekstu

•

o Czurych, Binych, Kadych i Motych

S

h

o

rt

t

it

le

o

f

h

e

p

re

se

n

ta

ti

o

n

–

t

o

a

d

d

i

n

t

e

m

p

la

te

4

Główne tezy na temat rozwoju funkcji
językowych
w ontogenezie

•

Można wytwarzać pojęcia, angażując bardziej jeden z
dwóch podstawowych systemów przetwarzania informacji:
obrazowy (percepcyjny) lub
językowy.

•

Angażowanie wyłącznie jednego z nich (bez powiązania z
drugim) jest prawdopodobnie niemożliwe.

•

Pojęcia „konkretne” wytwarzane są w powiązaniu z
nazwami, a „pojęcia werbalne” tworzą się na
podstawie myślowego wyobrażenia obiektów, o czym
świadczy dostrzeżony transfer.

•

Różnice w sposobie przyswajania pojęć:

Pojęcia „werbalne” są trudniejsze do przyswojenia, ale

bardziej trwałe w sensie odporności na błędy.

S

h

o

rt

t

it

le

o

f

h

e

p

re

se

n

ta

ti

o

n

–

t

o

a

d

d

i

n

t

e

m

p

la

te

5

Wyniki

(

O.B. Dzieci 14-letnie

)

Test Hanfmanna-Kasanina

•

czas wykonania: 520 sek,

liczba wskazówek: śr. 5,5

Zadanie werbalne

•

czas wykonania: 983,4 sek,

liczba wskazówek: śr. 4,

Transfer obu metod

•

Każda z grup rozwiązuje nowe zadanie szybciej

i z mniejszą liczbą błędów, niż robiła to
grupa, która wykonywała
dane zadanie po raz pierwszy,
bez uprzednich ćwiczeń.

S

h

o

rt

t

it

le

o

f

h

e

p

re

se

n

ta

ti

o

n

–

t

o

a

d

d

i

n

t

e

m

p

la

te

6

Błędy w wykonaniu testów

•

Inne błędy w obu grupach:

•

Grupa werbalna (a), mimo że popełnia mniej błędów
niż grupa z testem klockowym (b),
to popełnia
więcej błędów typu złej identyfikacji cechy,
niż błędów polegających
na przypisaniu niewłaściwej nazwy.

•

Proporcje tych błędów są odwrócone w grupie b).

S

h

o

rt

t

it

le

o

f

h

e

p

re

se

n

ta

ti

o

n

–

t

o

a

d

d

i

n

t

e

m

p

la

te

7

Koncepcja J. Brunera

•

J. Bruner:

Cztery procesy przechodzenia

od pojęć przedjęzykowych

do pojęć w

języku