F
aculty of
P
sychology
University of Warsaw
PSYCHOLINGWISTYKA
Barbara Bokus
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
2
Wykład 15.
Komunikowanie językowe a niewerbalne
Komunikowanie językowe a niewerbalne
•
Uniwersalne i kulturowo specyficzne cechy komunikacji
niewerbalnej.
•
Zachowania niewerbalne w dyskursie.
•
Porównanie komunikacji niewerbalnej z werbalną.
•
Efektywność komunikatów.
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
3
Komunikowanie językowe a niewerbalne
Werbalne
–
Niewerbalne
czy
Językowe – Niewerbalne
Pismo ideograficzne (np. egipskie, chińskie)
Pismo fenickie
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
4
The Book of Tells (Collet, 2003)
Tells
jako forma aktywności pozajęzykowej danej osoby
1/ powinny coś odkrywać, mówić o danej osobie coś, co nie
jest bezpośrednio obserwowalne;
2/ powinny być zauważone przez otoczenie
3/ powinny być odpowiednio zinterpretowane (odczytane)
Różne tells
:
np. polityczne, pozdrowieniowe, seksualne, obce,
świadczące o niepokoju, charakterystyczne dla
poszczególnych członków rodziny królewskiej, związane ze
sposobami palenia papierosów…
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
5
Visible Thought. The New Psychology of Body
Language ( Beattie, 2003)
Rola gestów towarzyszących wypowiedziom
Porównanie trzech typów sytuacji:
1/ mowa plus gesty
(o 20% zwiększa się rozumienie przekazu
werbalnego)
2/ wypowiedzi
3/ gesty
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
6
Psychologia stosunków międzyludzkich
(Argyle, 1972/1999)
Wymiary istotne w interakcjach społecznych:
dominacja – podporządkowanie
przyjazność – wrogość
Niewerbalna komunikacja jest efektywniejsza od werbalnej
na wymiarach
przyjazność – wrogość (12,5 razy)
dominacja – podporządkowanie (10 razy)
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
7
Ekman, 1982; Wierzbicka, 1999
Ekman (1982)
Rozpoznanie emocji
z wyrazu twarzy przedstawionych na fotografiach
Uniwersalność prawidłowych rozpoznań w odległych
kulturach
(północnoamerykaańska, nowogwinejska)
Zastrzeżenia Wierzbickiej (1999):
oceny jednowyrazowe , oceny przez podanie
sytuacji
Różnice w zawartości semantycznej nazw emocji (gniew,
radość)
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
8
Ukryty wymiar (
Hall, 1966/1978)
Hall (1966/1978)
•
Wewnętrzna i zewnętrzna strefa intymna
(do 15 centymetrów, od 15 do 45
centymetrów)
•
Strefa osobista (od 45 centymetrów do 1,2 metra)
•
Strefa społeczna (od 1,2 metra do 3,6 metrów)
•
Strefa publiczna (około 3,6 metra [12 stóp])
Różnice kulturowe w zakresie proksemiki
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
9
Rodzaje niewerbalnych aktów komunikacyjnych
Niewerbalne akty komunikacyjne
:
1. Gestykulacje;
2. Wyraz mimiczny twarzy;
3. Dotyk;
4. Wygląd fizyczny, sposób ubierania się/czesania/
ozdabiania,
tzw. ekspozycji wizualnej tak kobiet, jak i mężczyzn;
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
10
Rodzaje niewerbalnych aktów komunikacyjnych
5. Dźwięki paralingwistyczne, takie jak westchnienia,
pomruki, płacz, sapanie, gwizdanie, jęki, śmiech,
przydźwięki w rodzaju „eee”, „yyy”, czyli wszelkie
odgłosy, które nie tworzą słów i ich
części;
6. Intonacja, akcentowanie, barwa głosu, rytm mówienia,
szybkość mówienia, wysokość głosu;
7. Spojrzenia i wymiana spojrzeń,
kontakt wzrokowy,
/jakość i długość spojrzeń są znaczącym
elementem komunikacji/;
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
11
Rodzaje niewerbalnych aktów komunikacyjnych
8. Dystans fizyczny między rozmówcami,
(Uwaga: zjawisko inwazji w przestrzeń osobistą
człowieka – zbliżenie się na odległość
poniżej 40cm);
9. Pozycja ciała w trakcie rozmowy, poziom napięcia
bądź rozluźnienia;
10. Użycie form przestrzennych jako komunikatów
estetycznych, ideologicznych i użytkowych
(komunikowanie przez architekturę i
urbanistykę).
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
12
Funkcje komunikacji niewerbalnej
Klasyfikacja wg Scherera i Wallbotta
Całość aktów komunikacyjnych służy 4 funkcjom
w przebiegu konwersacji. Jakie są to funkcje?
1. Funkcja semantyczna
Należą tu zachowania, które mają samodzielne znaczenie
referencjalne lub powodują modyfikację znaczeń
zawartych w kanale werbalnym
(gestykulacje i sposób wizualizacji tekstu słownego);
2.
Funkcja syntaktyczna
Dwa rodzaje:
-organizacja sekwencji wypowiedzeń i segmentacja procesu
konwersacji (np. akcentowanie ważniejszych słów,
obniżanie siły emisji głosu pod koniec zdania…)
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
13
Funkcje komunikacji niewerbalnej
Funkcja syntaktyczna cd.
-synchronizacja zachowań rozmówców, dopasowanie
ich rytmu mówienia, dopasowanie pozycji ciała
i odległości między rozmówcami do aktualnego poziomu
psychologicznej intymności relacji;
3.
Funkcja pragmatyczna
– użycie komunikowania
niewerbalnego do takich celów, jak
oddziaływanie na zachowanie partnera,
podkreślanie przynależności do podgrupy,
wyrażanie swej indywidualności poprzez ruch i strój,
ekspresja stanów psychicznych,
wyrażanie własnego stosunku do tekstu partnera;
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
14
Funkcje komunikacji niewerbalnej
4.
Funkcja regulacji konwersacji
dotyczy momentu włączania się do rozmowy,
długości tury zabierania głosu,
zachęcanie lub zniechęcanie do kontynuowania
rozmowy.
Plusy i minusy powyższej klasyfikacji.
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
15
Klasyfikacja Knappa
Klasyfikacja Knappa
Kryterium:
relacja między zachowaniami niewerbalnymi
a werbalnymi
w tworzeniu łącznego znaczenia przekazu
1. Powtarzanie
(informacje zawarte w przekazie słownym
są równocześnie lub powtórnie przekazywane przez
kanał niewerbalny, np. Nie smakuje mi to;
Zapraszamy do środka!”
2.
Zastąpienie (substytucja)
w miejsce używania słów można wykonać sekwencję
niewerbalną (np. gest pozdrowienia)
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
16
Klasyfikacja Knappa
3.
Regulacja konwersacji
(odwołanie do typologii Ekmana i
Friesena)
Akcentowanie tekstu mówionego – gestykulacja rąk,
ruchy głowy, ciała podkreślają znaczenia słów poprzez
odpowiednie obrazowanie [np. wyraz szacunku i uznania
wobec rozmówcy, nawet w rozmowie telefonicznej]
4.
Maskowanie
(ukrywanie prawdziwych intencji
i emisja fałszywych):
Np. zachowania niewerbalne towarzyszące kłamstwom
-a/ unikanie kontaktu wzrokowego, spojrzenia na boki,
uciekanie wzroku,
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
17
Klasyfikacja Knappa
-b/nieadekwatnie wysoka lub nazbyt niska siła emisji głosu,
-c/zmniejszenie się liczby gestów, zablokowanie motoryczne,
-d/ zwiększenie się liczby współruchów, zasłanianie twarzy, ust,
odwracanie się od rozmówcy,
-e/ zwiększanie się liczby błędów językowych.
por. Badania Ekmana i Friesena nad funkcją maskowania
Nagrano zachowania pacjentów ukrywających silne stany lękowe
- 3 wersje filmu dla psychologów klinicznych:
- ekspresja twarzy
- ruchy kończyn i ciała
- całość ekspresji niewerbalnej pacjenta
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
18
Badania Ekmana i Friesena nad funkcją
maskowania
Charakterystyki podawane przez oglądających:
- przyjacielski, dobroduszny, sympatyczny, uczciwy i ciepły;
- wielkie napięcie, nerwowy, zagubiony, nadmiernie ostrożny;
- odważny, aktywny, uważny, przyjazny, przyjemny.
Informatywność ekspresji niewerbalnej
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
19
Kontrolowalność zachowań niewerbalnych
•
Od najbardziej kontrolowanych
do najbardziej „przezroczystych” dla rzeczywistych intencji
Werbalne – Językowe
Mimika twarzy
Ciało – Ręce – Nogi – Stopy
Właściwości głosu
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
20
Klasyfikacja Ekmana i Friesena
Kryterium: rola komunikowania niewerbalnego
w porozumiewaniu się ludzi
I. Emblematy
Wszystkie gesty i ekspresje mimiczne, a także inne akty
niewerbalne, które łatwo są przekładalne na słowa
i są łatwo odczytywane przez konwencjonalne kody
kulturowe
np. znak
V
zwycięstwa,
„puszczanie” pocałunków jako emblemat sympatii
II.
Ilustratory
Tę funkcję pełnią zachowania niewerbalne, które oferują
jakiś komentarz do wypowiadanego tekstu, są formą
wizualizacji tego, o czym się mówi:
np. wędkarz o rybie (taaaaaaka ryba)
tłumaczenie komuś drogi
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
21
Klasyfikacja Ekmana i Friesena
Ilustratory odnoszące się do pojęć symbolicznych:
-
ruchy odsłaniające dłonie („dary” mówcy) przy
wyjaśnianiu
i prezentowaniu własnych opinii;
-
ruchy zamknięte (chowanie dłoni, ściskanie pięści)
towarzyszą negatywnym stanom
emocjonalnym,
także wahaniu i niepewności,
- gest bezradności
- ilustratory wskazujące (połóż tamto tutaj!)
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
22
Klasyfikacja Ekmana i Friesena
III. Wskaźniki emocji
okazywanie przeżywanych stanów emocjonalnych,
w co przede wszystkim zaangażowany jest układ mimiczny
(por. Wyraz mimiczny u ludzi i zwierząt [1872] K. Darwina)
Wskaźniki zmian stanu emocjonalnego nadawcy:
-zmiana intonacji głosu,
-zabarwienie skóry,
-gestykulacje,
-zmiana pozycji ciała,
-sposób patrzenia na rozmówcę,
-nawiązanie/zerwanie kontaktu wzrokowego,
-gwałtowne zerwanie rozmowy
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
23
Klasyfikacja Ekmana i Friesena
IV. Regulatory konwersacyjne w czterech różnych sytuacjach:
1. Osoba mówiąca chce zakończyć swoją turę i oddać głos
słuchaczowi
(intonacja pytająca, obniżenie siły głosu,
powtarzanie dźwięków paralingwistycznych,
nawiązanie wymiany spojrzeń ze
słuchaczami);
2. Osoba mówiąca chce kontynuować turę wbrew słuchaczowi,
który sygnalizuje chęć zabrania głosu
-podniesienie siły głosu, unikanie robienia przerw w
wypowiedzi, wzrost napięcia w pozycji ciała, unikanie
bezpośrednich spojrzeń w oczy, gest zakazu i
blokowania
[podniesienie, a potem powolne opuszczanie ręki],
Osoba mówiąca kontynuuje swoją turę, nie zważając na
protesty słuchaczy.
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
24
Klasyfikacja Ekmana i Friesena
3. Słuchacz zdecydowanie chce zabrać głos
-podniesienie ręki do góry jak w szkole, przyśpieszenie
oddechu bądź przyjęcie rytmu oddechu
rozmówcy, zachęcanie mówcy do kończenia
przez akceptujące ruchy głowy [pośpieszne potakiwanie],
zwiększenie napięcia w pozycji ciała,
dążenie do nawiązania kontaktu wzrokowego,
sygnały ogólnego pobudzenia);
4. Odmowa zabrania głosu, mimo iż proces konwersacji tego
wymaga
-przyjęcie rozluźnionej pozycji ciała, utrzymanie bezruchu
i ciszy, spojrzenia unikające kontaktu wzrokowego z
mówcą, ewentualne zachęcanie do kontynuacji tury przez
uśmiech, aprobujące potakiwanie głową
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
25
Klasyfikacja Ekmana i Friesena
V. Adaptatory
Funkcja:
osiągnięcie najbardziej komfortowej pozycji konwersacyjnej
poprzez
-przyjęcie odpowiedniej pozycji ciała,
-stosownego do oczekiwań dystansu interpersonalnego,
- kąta patrzenia,
(poprawianie się w krześle, przestępowanie z nogi na nogę,
poprawianie drobiazgów ubrania,
mobilizacja pozycji przed
zabraniem głosu)
-
Autoadaptaory
-
Alteradaptatory
(dopasowanie okoliczności rozmowy
wymagań interakcyjnych)
Np. ustawianie krzeseł, odsłanianie okna…..
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
26
Badania Roberta Rosenthala
Każda jednostka konstruuje pewną wizję
rzeczywistości społecznej
Przekonania i oczekiwania mogą kierować działaniami
i kształtować poszczególne aspekty sytuacji.
- Przewidywania mogą stać się spełniającymi proroctwami.
Nasze oczekiwania mogą prowadzić do takich zachowań,
które prowokują innych do zachowań, jakich od nich oczekujemy,
przy czym żadna ze stron nie zdaje sobie sprawy
z zachodzącego procesu.
Efekt Pigmaliona
(ze sztuki Shawa) odtworzył w badaniach
eksperymentalnych (Nauczyciel-Uczeń) Robert Rosenthal.
S
h
o
rt
t
it
le
o
f
h
e
p
re
se
n
ta
ti
o
n
–
t
o
a
d
d
i
n
t
e
m
p
la
te
27
Robert Rosenthal i Kermit Fode (1963)
Rosenthal (1966)
Efekt eksperymentatora w badaniach nad zachowaniem się
10 zaawansowanych studentów w roli eksperymentatorów
Każdy badał grupę 20 osób
Badani oglądali 10 twarzy osób i mieli ocenić, czy odnieśli sukces/ponieśli
porażkę
(oceny na wymiarze od -10 przez 0 do +10)
Metoda badania
Wynik: Eksperymentator nie potrafi maskować wobec badanych swoich
oczekiwań, nawet jeśli nie ma możliwości przekazać ich
werbalnie.
Metodologia badań (tzw. ślepe próby w badaniach)
Document Outline
- Slide 1
- Slide 2
- Slide 3
- Slide 4
- Slide 5
- Slide 6
- Slide 7
- Slide 8
- Slide 9
- Slide 10
- Slide 11
- Slide 12
- Slide 13
- Slide 14
- Slide 15
- Slide 16
- Slide 17
- Slide 18
- Slide 19
- Slide 20
- Slide 21
- Slide 22
- Slide 23
- Slide 24
- Slide 25
- Slide 26
- Slide 27
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
B Bokus, PSYCHOLINGWISTYKA, 3a 2017
B Bokus, PSYCHOLINGWISTYKA 13 2017
B Bokus, PSYCHOLINGWISTYKA 14 2017
B Bokus, PSYCHOLINGWISTYKA, 4 2017
B Bokus, PSYCHOLINGWISTYKA 2 3 2017
B Bokus, PSYCHOLINGWISTYKA, 2017
psychologia (15)
Psychologia 15.05.2009
Psychologia -15.11.2008, UAM administracja, Psychologia
Psychologia 15
psychologia 15 1
15 Psychoterapia i inne niefarmakologiczne metody leczenia w psychiatrii
Psychologia zachowań intepresonalnych 15.11, notatki, psychologia
IV 15.04.2010, STUDIA, na studia, psychologia wykłady, psychologia wyklady
Psychologia społeczna wykłady 15
psychologia spoeczna (15 str), ☆♥☆Coś co mnie kręci psychologia
Książka, Psychologiczne uwiedzenie 15, ROZDZIAŁ XVI
psychologia zarządzania - cz. 15, zarzadzanie
więcej podobnych podstron