Rak płuc

Iwona Stanna

EPIDEMIOLOGIA



Dane epidemiologiczne wskazują, że rak płuca

stanowił ok.

14%

(21 524 chorych) wśród

wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe

w roku 2013 i był

najczęściej rozpoznawaną

chorobą onkologiczną w Polsce.



W 2013 roku na raka płuca zachorowało ok.

609

mężczyzn (co stanowi

19%

wśród

wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe

mężczyzn) oraz ok.

6 915

kobiet (

spośród

zachorowań kobiet). Zachorowalność ogółem

w 2013 roku wyniosła ponad

21,5 tys.

OBJAWY



kaszel,



nawroty zapalenia płuc,



krwioplucie,



ból,



skrócenie oddechu przy wysiłku,



stany podgorączkowe,



chrypka,



trudności w przełykaniu,



chudniecie,



osłabienie, senność, znużenie,



objawy paranowotworowe,



objawy zależne od przerzutów.

ROZPOZNANIE



Diagnostyka obrazowa:



tomografia komputerowa (TK)



Pozytonowa tomografia emisyjna (PET)



Rezonans magnetyczny (MR)



Bronchoskopia



Biopsja



Badanie patomorfologiczne



Diagnostyka molekularna

ROZPOZNANIE



W Polsce bardzo mała część chorych na raka

płuca (około 6%) rozpoczyna leczenie w

pierwszym stadium rozwoju choroby.



W ramach diagnostyki raka płuca w 2015 roku CT

w trybie ambulatoryjnym wykonano u 23,7 tys.

osób, 34,6 tys. badań.



W 2015 roku wykonano w Polsce ok. 27,5 tys.

bronchofiberoskopii,



Liczba biopsji diagnostycznych przeprowadzanych

w Polsce w ramach hospitalizacji szybko rośnie,

do ok. 27 tys. rocznie w 2015 roku



Badania z wykorzystaniem rezonansu

magnetycznego (MR) wykonuje się w Polsce u 5%

chorych na raka płuca.



Diagnostyka molekularna w kwalifikowaniu

do leczenia chorych na niedrobnokomórkowego

raka płuca jest w Polsce stosowana od niedawna

Diagnostyka molekularna



Diagnostyka molekularna u chorych na raka płuca ma

na celu potwierdzenie wystąpienia określonych zmian

molekularnych w komórkach nowotworu, co umożliwia

indywidualny dobór terapii celowanych.



Krajowe zalecenia z 2014 roku wskazują, że oznaczenie

mutacji genu

EGFR

należy wykonać u chorych

z rozpoznaniem niepłaskonabłonkowego,

niedrobnokomórkowego raka płuca, natomiast badanie

rearanżacji genu

ALK

— u chorych z rozpoznaniem raka

gruczołowego lub zawierającego komponent utkania

gruczołowego



Zgodnie z zaleceniami Międzynarodowego Towarzystwa

do Badań nad Rakiem Płuca (International

Association for the Study of Lung Cancer, IASLC) z 2016

roku, w razie rozpoznania niepłaskonabłonkowego,

niedrobnokomórkowego raka płuca należy rutynowo

wykonać badania w kierunku mutacji w genie

kodującym

EGFR, ALK i ROS1

Klasyfikacja histologiczna wg

WHO



rak płaskonabłonkowy



rak drobnokomórkowy



raki gruczołowe



rak wielokomórkowy



rak gruczołowo – płaskonabłonkowy



raki pleomorficzne



rakowiaki



raki niesklasyfikowane

Podział kliniczny



Rak drobnokomórkowy - nienadający się

do leczenia operacyjnego, z dobrymi wynikami

leczenia

chemicznego

i (lub)

napromieniowania

(około 25%). Charakteryzuje się ponadto

szybkim wzrostem i wczesnym tworzeniem

przerzutów



Rak niedrobnokomórkowy - oporny

chemioterapię

, natomiast nadający się

do leczenia operacyjnego (około 75%)

radioterapii



Rak płaskonabłonkowy



Gruczolakorak w tym rak

pęcherzykowokomórkowy oskrzeli



Rak wielokomórkowy

LECZENIE



leczenie chirurgiczne



chemioterapia



radioterapia



brachyterapia



terapie celowane



leczenie paliatywne

TERAPIE CELOWANE



Ukierunkowanie terapii polega na bezpośrednim

oddziaływaniu leku na charakterystyczny na

poziomie molekularnym element komórki

nowotworowej.



Zwykle takimi elementami są określone mutacje

genetyczne białek zlokalizowanych w obrębie

komórki nowotworowej.



Większość z tych mutacji, w tym najczęstsze –

delecje (utrata fragmentu genu) w eksonie 19 oraz

substytucja (zamiana nukleotydów) w eksonie 21, są

związane z wrażliwością komórek nowotworowych

na działanie inhibitorów kinazy tyrozynowej egFR.



W Polsce refundowane są trzy leki z tej grupy

(erlotynib i gefitynib, afatynib). Działanie tych leków

polega na blokowaniu funkcji zmutowanego czynnika

EGFR, co w rezultacie powoduje obumieranie

komórek rakowych.

PRZYCZYNY

Palenie tytoniu

Palenie bierne

Kontakt z kancerogennymi substancjami

chemicznymi i pierwiastkami

promieniotwórczymi:

- azbest

- krzemionka

- radon

- chrom

- arsen

- promieniowanie jonizujące

- węglowodory aromatyczne

PRZYCZYNY

Uwarunkowania genetyczne

- 8%

zachorowań na nowotwór płuca jest

związana z czynnikami dziedziczenia; u

krewnych osób z rakiem płuca, ryzyko

zachorowania wzrasta 2–4-krotnie

Wiek

- Większość zachorowań

na nowotwory złośliwe płuca występuje

po 50 roku życia (96% zachorowań u

mężczyzn i 95% zachorowań u kobiet)

Przebyte nowotwory

ROKOWANIE

Rak niedrobnokomórkowy

– przeżycie 5-letnie

w zależności od stopnia zaawansowania TNM:

I – 60% - 70%

II – 40% - 50%

IIIa – poniżej 15%

IIIb i IV – 1%

Rak drobnokomórkowy



Chorzy nie leczeni – mediana przeżycia wynosi 6 –

8 miesięcy.



Chorzy leczeni za pomocą radioterapii i

chemioterapii – dwuletnie przeżycie wynosi 2-40%.



W przypadku postaci ograniczonej, u chorych w

dobrym stanie ogólnym rokowanie jest lepsze: u

około 10% można uzyskać długotrwałe przeżycie

(remisje całkowite trwające dłużej niż 3 lata).

PROFILAKTYKA

PIERWOTNA

Walka z nikotynizmem – główną przyczyną

zachorowań.



W 2005 roku weszła w życie Ramowa

Konwencja o Ograniczaniu Zdrowotnych

Następstw Palenia Tytoniu (WHO Framework

Convention on Tobacco Control – FCTC), która

zawiera propozycje rozwiązań w walce z

paleniem tytoniu w celu zmniejszenia liczby

palących o 40% do 2025 roku. obowiązek

umieszczania napisów ostrzegawczych na

opakowaniach wyrobów tytoniowych

PROFILAKTYKA

PIERWOTNA

Walka z nikotynizmem – główną przyczyną zachorowań.



Ważniejsze działania prewencyjne to: zakaz reklamy

oraz wysokie podatki na wyroby tytoniowe, edukacja

społeczna, dostępność leczenia przeciwtytoniowego

oraz zakaz palenia w miejscach publicznych.



W krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce,

wprowadzane są specjalne opakowania wyrobów

tytoniowych, zawierające drastyczne zdjęcia,

prezentujące konsekwencje palenia tytoniu.

Fotografie umieszczane na opakowaniach mają

zniechęcić do zakupu, a w następstwie – do

nałogu.



ogólnospołeczne kampanie promujące zdrowy tryb

życia, wolny od nałogu palenia papierosów.

PROFILAKTYKA WTÓRNA



screening , a więc prowadzenie

okresowych badań przesiewowych,

do których zalicza się przede

wszystkim okresowe badania RTG i

tomografii komputerowej klatki

piersiowej oraz cytologiczne

badanie plwociny.

PROFILAKTYKA WTÓRNA

Badania te są prowadzone szczególnie

wśród grup społecznych bezpośrednio

narażonych na czynniki ryzyka, które

powodują raka płuc:



wśród pracowników przemysłu

chemicznego,



metalurgicznego i górnictwa;



wśród osób starszych,



a także wśród osób, które uprzednio

przebyły inne choroby nowotworowe.

PALENIE TYTONIU



Czynne palenie tytoniu jest przyczyną

90% zachorowań na raka płuca wśród

mężczyzn oraz 80% wśród kobiet



Ryzyko zachorowania na nowotwór

płuca wśród palących tytoń jest około

15–30 krotnie większe



Ryzyko wystąpienia raka płuca u osoby

niepalącej, narażonej na bierne

palenie, wzrasta o 20%–30%

Narodowy program zwalczania chorób

nowotworowych 2016 – 2024

Promocja zdrowia i profilaktyka



Cele Programu w tym obszarze będą osiągane

dzięki realizacji szeregu działań

nakierowanych w szczególności na rozwój

profilaktyki wczesnej nowotworów złośliwych,

polegających na utrwalaniu

prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia

oraz na profilaktyce pierwotnej (I fazy),

polegającej na zapobieganiu chorobom przez

kontrolowanie czynników ryzyka, ze

szczególnym nastawieniem na raka szyjki

macicy, raka piersi, raka jelita grubego,

raka

płuc.

Narodowy program zwalczania chorób

nowotworowych 2016 – 2024

Promocja zdrowia i profilaktyka



Celem zwiększenia świadomości

społeczeństwa i jego edukacji będą

realizowane działania zarówno

na poziomie centralnym, jak i lokalnym

polegające w głównej mierze

na działaniach informacyjnych,

promocyjnych, edukacyjnych

przeciwdziałających zachorowaniom

na nowotwory, w tym:

Narodowy program zwalczania chorób

nowotworowych 2016 – 2024

Promocja zdrowia i profilaktyka

1) działania promujące aktywny tryb życia;

2) działania promujące zdrowe odżywianie;

działania na rzecz ograniczenia

palenia tytoniu;

4) działania na rzecz ograniczenia spożywania

alkoholu;

5) działania na rzecz profilaktyki nowotworów

złośliwych skóry, w szczególności czerniaka

złośliwego;

działania na rzecz zwiększenia

zgłaszalności na badania przesiewowe

;

7) działania promujące karmienie piersią.

Narodowy program zwalczania chorób

nowotworowych 2016 – 2024

Cele szczegółowe

Poprawa stanu wiedzy społeczeństwa

na temat

postaw prozdrowotnych przeciwdziałających i

zapobiegających zachorowaniom na nowotwory, w

szczególności stanu wiedzy dzieci i młodzieży do lat 25.

- działania na rzecz ograniczenia palenia tytoniu i

zwrócenie uwagi na problem nowotworów

uwarunkowanych paleniem tytoniu;

- zwrócenie uwagi na prawidłowy sposób żywienia,

aktywność fizyczną i konieczność utrzymania

prawidłowej masy ciała jako podstawowych czynników

obniżających ryzyko zachorowania;

- działania ograniczające ekspozycję na czynniki

rakotwórcze w środowisku naturalnym, miejscu

zamieszkania i pracy oraz zwrócenie uwagi na dbałość

o środowisko naturalne i przeciwdziałanie

zanieczyszczeniom;

Zwiększenie zgłaszalności

na badania profilaktyczne

Narodowy program zwalczania chorób

nowotworowych 2016 – 2024

Profilaktyka wtórna



Zwiększenie dostępności do metod wczesnego

rozpoznawania nowotworów, w tym

prowadzenie profilaktyki wtórnej

(II fazy)

polegającej na zapobieganiu konsekwencjom

choroby poprzez jej wczesne wykrycie i

leczenie (np. badanie przesiewowe) oraz

wdrożeniu procedur zapewnienia jakości

diagnostyki nowotworów, w tym działania

polegające na uzupełnianiu oraz

wymianie wyeksploatowanych wyrobów

medycznych służących do diagnostyki

nowotworów.



Ponadto planuje się realizację działań z

zakresu diagnostyki molekularnej i

genetycznej opieki onkologicznej.

Narodowy program zwalczania

chorób nowotworowych

2016 – 2024

1. W ramach programu będą

finansowane przez ministra właściwego

do spraw zdrowia koszty wykonywania

badań płuc przy użyciu tomografu

komputerowego oraz funkcjonowania

bazy danych klinicznych i

histopatologicznych, wprowadzanych

przez ośrodki pulmonologicznei

torakochirurgiczne.

Narodowy program zwalczania

chorób nowotworowych

2016 – 2024

2. Badania finansowane w ramach Programu

będą kierowane do osób spełniających

następujące kryteria:



wiek od 50. do 70. roku życia;



palenie przez minimum 20 paczkolat (lub

wymiennie innych produktów tytoniowych w

tożsamej ilości);



narażenie na ekspozycję czynników

rakotwórczych (azbest, radon, uran, arszenik,



beryl, produkty przemiany węgla kamiennego);



niezależnie od wieku, ze wskaźnikiem

odsetkowym FEV1 < 70% wartości należnych.

Narodowy program zwalczania

chorób nowotworowych

2016 – 2024

Kolejną grupą kierunków interwencji

realizowanych w tym priorytecie będą

działania nakierowane na profilaktykę

III

fazy

, czyli zahamowanie postępu choroby

oraz ograniczanie powikłań. W

szczególności będą podejmowane

działania dotyczące rozwoju i

upowszechniania współczesnych metod

rehabilitacji chorych, ograniczania

odległych następstw leczenia oraz opieki

paliatywnej w onkologii, w tym

obejmujące aspekty psychoonkologii.

Narodowy program zwalczania

chorób nowotworowych

2016 – 2024

Uzupełnianie oraz wymiana

wyeksploatowanych wyrobów

medycznych, służących do leczenia

nowotworów

Zakup endoprotez na potrzeby

leczenia dzieci z nowotworami kości

Zintegrowana opieka nad pacjentami

onkologicznymi i ich bliskimi

BIBLIOGRAFIA

P. Krawczyk, R. Ramlau, Ł. Spychalski, R.

Świerzewski: Rak płuca standardy diagnostyki

i leczenia w Polsce RAPORT. Warszawa 2015.

A. Kozierkiewicz (red.): Strategia walki z

rakiem płuca. Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc,

Polska Grupa Raka Płuca, Polska Liga Walki z

Rakiem. Warszawa 2017.

M. Dylewska, M. Mikułowska, S. Nowak, B.

Falkiewicz: Rak płuca w Polsce – perspektywa

społeczna i medyczna ‘2016. Warszawa 2016.

Narodowy program zwalczania chorób

nowotworowych 2016 – 2024.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
rak płuc
rak pluc, Klinika
pyt 16 rak pluc, Fizjoterapia
Rak płuc
RAK PŁUC, Pielęgniarstwo internistyczne, Pulmonologia
Rak płuc, rak nerki
Rak płuc
Rak płuc
rak płuc
Rak pluc
(A14) Rak Pluc lub Rak Pluc i Rozedma
Ropniak opłucnej, ropień płuca, rak płuc, wady serca, tętniaki, miażdżyca, zatory tętnicze, choroba
RAK PŁUC iwona
Obrzęk płuc 2
epidemiologia, czynniki ryzyka rola pielegniarki rak piersi szkola, nauczyciel
RAK P UC

więcej podobnych podstron