INNE

BIEGUNKI

BYDŁA TŁA

WIRUSOWEG

O

©

Tadeusz Frymus, 2011

Zakażenie rotawirusami

– etiologia i epidemiologia

• rodzaj Rotavirus, rodzina Reoviridae
• bardzo rozpowszechnione na całym świecie
• oporne na niskie pH (HCl) i działanie soli

(żółci)

• przeżywają kilka miesięcycy w kale
• dezynfekcja: formalina, lizol, chloramina
• przyczyna biegunek cieląt, jagniąt, prosiąt,

źrebiąt, szczeniąt, kociąt, królików i innych
ssaków, też ptaków oraz niemowląt

• ważne zwłaszcza w chowie masowym

(dawka zarazka!)

Zakażenie rotawirusami

– etiologia i epidemiologia

• wyróżnia się wiele szczepów, serotypów i

grup

• raczej nie przenoszą się na inne gatunki

i na ludzi

• ale doświadczalnie można przenieść (i

choroby u innych)

• rezerwuar – dorosłe (mogą być trwałe

zakażenia)

• ogromne ilości zarazka w kale (10

11

/g),

zwłaszcza 3-4 dzień p.i.

• wnikają alimentarnie (skażona woda i

pasza, żłoby itp.)

Zakażenie rotawirusami

–

patogeneza

• okres inkubacji bardzo krótki (12 h - 3

dni)

• wirus zakaża nabłonek wierzchołków

kosmków

• powoduje ich skrócenie, bez wiremii
• to upośledza wchłanianie płynu ze

światła jelita

• a sekrecja płynu tkankowego w

kryptach jelita cienkiego do światła
jelita jest zachowana

• w efekcie tzw. biegunka ze złego

wchłania

Zakażenie rotawirusami

–

patogeneza

• niedojrzałe komórki nasuwające się z

krypt wy-dzielają mniej laktazy (=
nadmiar laktozy w świe-tle jelita) i
gorzej wchłaniają glukozę, Na, K itp.

• co sprzyja biegunce osmotycznej
• niestrawiona laktoza sprzyja

bakteriom (E.coli)

• częsta wtórna kolibakterioza
• skutki tego zależne od wieku,

zjadliwości szczepu, dawki, odporności
biernej i wtórnych zakażeń oraz
inwazji

Zakażenie rotawirusami

–

patogeneza

• od zakażeń subkinicznych, przez lekkie

biegunki do śmiertelnych

• 40% biegunek cieląt zaczynają

rotawirusy?

• więc znaczenie: straty przyrostów i

padnięcia

• choroba zwykle u młodych cieląt (1-8

tyg.)

• odporność miejscowa dość

krótkotrwała

• ogólna dłuższa, ale swoista dla

serotypu

Zakażenie rotawirusami

u

cieląt – możliwości

rozpoznawania, zwalczania

• nagła, silna biegunka zwłaszcza w 1-10

dniu życia

• wykazanie wirusa:

– w kale (ELISA, PCR)
– lub w jelitach (IF, ELISA, PCR i inne)

• serologia – trudna interpretacja, bo

one powszechne

• leczenie: tak, ale koszty
• najlepsza: higiena!!!
• są szczepienia, ale w praktyce różne

wyniki

Szczepienia przeciw

rotawirusom

• bo istotna jest odporność miejscowa (też

bierna: siara, mleko)

• sens ma szczepienie matek w ciąży

inaktywowa-nym wirusem, by z siarą
uodporniły cielę

• ale różnice antygenowe osłabiają

skuteczność

• w Polsce są szczepionki (np. BOVILIS

LACTO-VAC C, Intervet (3 szczepy inakt.
rotawirusa+ koronawirus+adhezyny K99 i
F41 E.coli)

• w USA doustnie żywym w I dniu życia

próbują

Zakażenie koronawirusami

bydła

• bardzo rozpowszechnione
• nie przenoszą się na inne gatunki
• wytrzymują pH 3,0, ale wysoka

temperatura je szybko niszczy

• u dorosłego bydła wiele zakażeń

subklinicznych

• wydalane z kałem i zakażenie

alimentarne

Zakażenie koronawirusami

bydła

• biegunki u cieląt w wieku 1 dzień

- 3 tyg.

• chyba rzadsze niż rotawirusy
• okres inkubacji ok. 24 godz.
• patogeneza, odporność,

diagnostyka jak rotawirusy

• podobne też problemy z

immunoprofilaktyką

Księgosusz - epidemiologia

• bardzo zaraźliwa, zwykle śmiertelna

choroba bydła (też owiec, kóz i większości
innych przeżuwaczy domowych i dzikich)

• od zarania dziejów klasyczna zaraza bydła
• zwalczana z urzędu w Polsce (zał. 2) i na

świecie

• dla Europy, Australii i obu Ameryk –

choroba egzotyczna (w Polsce po I. wojnie
zwalczona)

• niedawno jeszcze endemicznie: Indie,

Środkowy Wschód, część Afryki

• ostatnie potwierdzone ognisko w 2001

(Afryka)

Księgosusz - epidemiologia

• morbiliwirus bardzo podobny do

wirusów nosówki i odry

• oraz do wirusa pomoru małych

przeżuwaczy (ale on nie jest
chorobotwórczy dla bydła)

• kontakt bezpośredni z wydalinami i

wydzielinami

• też pośredni (owady), choć wirus dość

wrażliwy

• rola obrotu bydłem i czynników

społecznych (wojny, przemyt)

• po przechorowaniu trwała odporność

Księgosusz - przebieg

• choruje bydło w każdym wieku
• gwałtownie się szerzy
• inkubacja 3-15 dni, wiremia
• nagłe, ostre zachorowanie, silne objawy

gorączki

• wypływ z nosa i worków spojówkowych
• nadżerki i wynaczynienia w jamie ustnej i

dalszych odcinkach przewodu pokarmowego

• biegunka (czasem z krwią), odwodnienie i

śmierć

• więc jakby drastyczna choroba błon

śluzowych (BVD-MD)

• może być przebieg nadostry lub nietypowy

Księgosusz - zwalczanie

• likwidowanie ognisk metodami

administracyjny-mi (ubój, dezynfekcja,
izolacja, kwarantanna, nadzór nad
obrotem itp.)

• są skuteczne szczepionki z żywym

wirusem (przechowywanie!)

• FAO realizuje programy zwalczania

zmierzające do uwolnienia Ziemi od
księgosuszu do 2011 roku

• może się powiodą – w 2003 roku

niepotwierdzone ogniska w Kenii, ale w
rejonach wojen (np. Somalia!) nie do
końca rozeznana sytuacja

Pomór małych przeżuwaczy

• zwalczany z urzędu (załącznik 2)
• przebieg analogiczny jak księgosuszu,

ale nie przenosi się na bydło

• występuje w wielu państwach

afrykańskich i Azji

• w I dekadzie XXI w. znacznie się tam

rozprzestrzenił

• w 2008 dotarł do Maroka (turystyka!)

i Chin

• w 2009 do Turcji (Tracja)
• i nadal się rozszerza