AGRESJA

AGRESJA (ang. aggression, niem.

Aggres-sion, fr. aggression, roś.

agriessija) - termin używany na

określenie zachowań skierowanych

na zrobienie komuś, czemuś

krzywdy, prowadzących do

wyrządzenia zła, bólu (z łac.

aggressor - napastnik; agresio —

napaść; aggredi - przystępować,

zastępować, napadać). Agresywnymi

nazywamy te zachowania, których

istotą jest szkodliwość,

anormatywność.

Zaliczamy do nich przemoc,

morderstwo, gwałt, bicie,

pewne formy i ton

wypowiedzi (docinanie,

ironiczne i kąśliwe uwagi), a

także np. wyraz twarzy,

dźwięki muzyki, styl

ubierania się, a nawet

kolory.

Agresję przeniesiono w świat sportu,

twórczości, rywalizacji zawodowej, a

nawet pasji twórczej.

W społeczności ludzkiej agresja

występuje w postaci działań 1)

antyspołecznych, motywowanych tylko

chęcią szkodzenia; 2) prospołecznych,

przynoszących komuś szkodę, lecz

realizowanych w imię celów

społecznych, np. praworządności,

przeciwdziałania krzywdzeniu innych

itp.



Nauki humanistyczne o agresji



Terminem agresja posł

ugujemy si

najcz

ęś

ciej w

celu okre

lenia pewnej kategorii zachowa

rych cech

konstytutywn

jest zadawanie

lu, krzywdy, cierpienia drugiemu cz

owiekowi.

Tak te

ujmuj

to poj

cie wsp

ół

czesne nauki

spo

leczne przyjmując, że w agresji zawsze

znajdujemy wyraźną tendencję wyrządzenia

szkody lub krzywdy przedmiotowi działania.

Także w potocznym rozumieniu agresja jest

kojarzona głównie z działaniami szkodliwymi.

Takie zachowania również stają się najczęściej

przedmiotem zainteresowań i poszukiwań

przedstawicieli nauki, troski rodziców,

nauczycieli i innych osób uczestniczących w

wychowaniu młodego pokolenia.



Na gruncie filozofii

agresja jest

tłumaczona jako skłonność do przejawiania

postawy ofen sywnej, do atakowania. Z.

Freud, który jako pierwszy wyodrębnił to

pojęcie, dopatrywał się w agresywności

jednej z podstawowych ludzkich skłonności,

czyli popędów. Dostrzegł w nim jednak

wyłącznie aspekt negatywny. Psychologia

współczesna widzi w agresywno ści również

stronę pozytywną. Przyjmuje się, że człowiek

obdarzony z natury skłonnością do agresji

zdolny jest stawić czoła przeciwnościom i

nawet wtedy, gdy nie jest w stanie

pobudzenia, jego tonus witalny predysponuje

go do działania. Agresja jest, być może,

pierwszym odruchem inicjującym wszelki

czyn.



Na gruncie psychologii i pedagogiki przez

agresję rozumie się „wszelkie działanie (fizycz

ne lub słowne), którego celem jest wyrządze nie

krzywdy fizycznej lub psychicznej, rzeczy wistej

lub symbolicznej jakiejś osobie lub cze muś, co

ją zastępuje" (Szewczuk, 1985). A. Fraczek

(1979) agresją nazywa „czynności mające na

celu zrobienie szkody i spowodowanie utraty

cenionych społecznie wartości, zadania bólu

fizycznego lub spowodowanie cierpienia

moralnego innemu człowiekowi". Podobne

definicje znajdujemy w pracach J. Ranschburga

(1993), T. Aronsona (1987), E. Tomaszewskiego

(1976), E.R Hilgarda (1971). Nie co inne ujęcie

formułuje Zbigniew Skórny (1987) definiując

agresję jako aspołeczny sposób zachowania

się, wynikający z wrogich tendencji i chęci

szkodzenia innym lub niszczenia.



Terminy

pokrewne agresji



Zachowanie agresywne

to „poszczególne,

konkretne fakty o pewnych specyficznych

właściwościach",

agresywne zachowanie

ię

zaś

„zbiór zachowań agresywnych występujących u

danego osobnika; jeśli zachowania te są częste i

liczne, wtedy stwierdzimy, że osobnik ten jest osobą

agresywną lub że przejawia agresywność" (Skórny,

1968).

Termin

agresywność

zatem

odnosi się do

szczególnej właściwości ludzi i jest rozumiany jako

dyspozycja do zachowań agresywnych. Jest to

właściwość nabyta i utrwalona w procesie rozwoju

człowieka na podstawie uczenia społecznego, a

polegająca na częstych, nieadekwatnych do bodźca

reakcjach agresywnych o znacznym nasileniu,

występujących w stosunku do sze rokiego zakresu

obiektów społecznych. Ponadto, charakteryzuje się

ona często nieumiejętnością kontrolowania reakcji, a

także

wyraźnym

odczuwaniem i przejawianiem

postawy wrogości wobec otoczenia.



Opierając się na powyższym podziale, moż

na rozróżnić szersze i węższe rozumienie

agre sji. W ujęciu szerszym „zachowaniami

agre sywnymi są zarówno zachowania

skierowane na zewnątrz przeciw

określonym osobom lub rzeczom, jak też

zachowania skierowane przeciw samemu

sobie; zarówno zachowania przybierające

formę izolacji, jak też polegające na

demonstracji lub ataku. W ujęciu węższym

natomiast zachowaniami agresywnymi są

tylko niektóre z wymienionych rodzajów

zachowań, w szczególności zaś zachowania

skierowane na zewnątrz, przeciw

określonym oso bom lub rzeczom, a

przybierające formę ataku.

Podziały agresji



Z uwagi na różnorodne kryteria

spotykamy się z różnymi podziałami

agresji. Najczęściej spotykane

podziały agresji pokazuje tabela 1.

Kryterium podziału

Rodzaje agresji

Ze względu na kierunek



1. a) skierowana na istoty żywe: - na innych ludzi,

- na samego siebie (samo-agresja), b) skierowana

na przedmioty martwe (niszczenie, wandalizm). 2.

a) skierowane na grupę, b) skierowane na

poszczeg

lne osoby.

Ze względu na podmiot agresji



a) agresja indywidualna (agresorem jest

określona jednostka), b) agresja grupowa

(agresorem jest grupa os

b).

Ze względu na formy



1 . a) agresja bezpośrednia, b) pośrednia, c}

agresja przemieszczona. 2. a) agresja czynna, b)

agresja bierna. 3. a) agresja słowna, -

bezpośrednia, - pośrednia, b) agresja fizyczna, -

bezpośrednia, - pośrednia. 4. a) jawna, b) ukryta.

Ze względu na złożoność



a) zachowania agresywne proste, b) zachowania

agresywne z łożone.



a) zachowania agresywne proste, b) zachowania

agresywne z łożone.



1. a) agresja behawioralna, b) agresja

wyobrażeniowa. 2. a) agresja behawioralna, b)

agresja symboliczna, c) agresja tematyczna.

Ze względu na mechanizmy regulacji agresji i

wrogości



a) agresja reaktywno-emocjonalna, b) agresja

uruchamiana przez wewnętrzną potrzebę

sprawienia b

lu i cierpienia, c) agresja jako

narzędzie realizacji życiowych cel

w jednostki.

Ze względu na warunki zewnętrzne



1 . a) agresja impulsywna, b) agresja

instrumentalna. 2. a) agresja frustracyjną, b)

agresja wyuczona. 3. a) agresja wywołana

zachowaniem się innych os

b, b) agresja wywołana

wypowiedziami innych os

b, c) agresja wywołana

niepowodzeniami we własnym działaniu.

Ze względu na cel



a) zamierzona, b) niezamierzona



Pojęcie agresji często bywa używane za miennie

z terminem

przemoc,

l tak na przykład w

psychologii społecznej czytamy: „agresja czy

przemoc interpersonalna to czynności

intencjonalnie podejmowane przez ludzi (np.

specyficzne określonej sytuacji, itp.),

stanowiące zagrożenie bądź powodujące

szkody w fizycznym, psychicznym i społecznym

dobrostanie innych osób (tj. wywołujące ból,

cierpienie, destrukcję, prowadzące do utraty

cenionych wartości) (Frączok, 1996). Tak

rozumianą agresję/przemoc interpersonalną

przeciwstawia się zachowaniu zorientowanemu

na dobro innych, prowadzącemu do

korzystnych dla innych osób następstw.



Niektórzy badacze rozróżniają oba

pojęcia, l tak na przykład M.

Dąbrowska-Bąk (1996) przyjmuje, że

agresja jako „dyspozycja do

atakowania otoczenia" jest pojęciem

szerszym od przemocy, gdyż bardzo

wyraźny

jest w niej element krzywdy

(cierpienie i niesprawiedliwość) i

godzenia w dobro dziecka. W takim

rozumieniu pojęcie agresji jest bardzo

zbliżone do pojęcia agresywności.

Skłonności do

zachowań

agresywnych a płeć



Liczne badania potwierdzają powszechne

przekonanie o większej agresywności

mężczyzn. Wnikliwa analiza zagadnienia

pozwala sądzi: jednakże, że podstawowe

różnice nie zawierają się jedynie w aspekcie

ilościowym, co jakościowym. Mężczyźni

przejawiają częściej tzw. agresję gwałtowaną

i o dużym nasileniu, których konsekwencje

znajdują swoje odbicie w kronikach i

statystykach kryminalnych. O ile stosują; oni

najczęściej agresję fizyczną i wobec innego

mężczyzny, o tyle kobiety i dziewczynki

manifestują agresję poprzez zachowania

werbalne bądź formy agresji pośredniej'.

Ponadto zachowanie dziewcząt cechuje

większa wrogość i drażliwość niż chłopców

(Pospiszyl, 1986: 54-55; i 210). Odnoszenie

agresji werbalnej i przemocy psychicznej

głównie dziewcząt i kobiet przez niektórych

badaczy jest podważane, badania;

Surzykiewicza (1998:48-50) dowodzą, że

udział chłopców w zakresie agresji i

przemocy werbalnej jest częstszy niż

dziewcząt o 13% . Podobna zależność

odnosi się do przemocy psychicznej

dziewczęta o 20% rzadziej wykazują akty

takich zachowań). co ciekawe chłopców i

dziewczęta nie różnicuje częstość zachowań

agresywnych przeciw rzeczom.



Powszechnie jednak dominuje w

badaniach odmienny obraz zachowań

agresywnych chłopców i dziewcząt, takie

zachowania agresywne jak bójki i pobicia

są charakterystyczne dla chłopców,

zaś

wzajemne dokuczanie sobie, złośliwe

plotki i intrygi dla dziewcząt. Badania

potwierdzają potoczne obserwacje, że

chłopcy i dziewczęta inaczej rozwiązują

konflikty między sobą i nieporozumienia.

Chłopcy wyrażają gniew i złość poprzez

bezpośrednie starcie fizyczne dziewczęta

zaś dzięki agresji pośredniej

(plotkowanie, wyśmiewanie itp).

Wyraźne różnice

zaznaczają w rodzaju

stosowanej

przemocy psychicznej. Dziewczęta częściej niż

chłopcy ograniczają sie do bardziej

wyrafinowanych jej form (drwienie wyśmiewanie),

chłopcy zaś używają wulgarnych określeń w

stosunku do ofiary oraz stosują rozmaite groźby .



Płeć różnicuje także formy zachowań

autodestrukcyjnych. Badania przeprowadzone w

grupie nieprzystosowanych społecznie dziewcząt i

chłopców wskazują, że te pierwsze częściej

manifestują swoją złość i wrogość wobec otoczenia

poprzez ostentacyjne targnięcie na swoje życie, a

także dokonywanie samookaleczeń

. Powyższe

zależności w dużym stopniu potwierdzają

statystyki kryminalne

z których wynika, że domeną męskiej przestępczości

jest np. . rozbój grożenie użycia agresji), zaś kobiet

- zniesławienia,



W codziennych kontaktach mężczyźni

reagują, znacznie większą agresją niż

kobiety. Kobiety są bardziej wrażliwe na

oschłe zachowanie, nieuprzejme

traktowanie i niegrzeczne uwagi.

Mężczyźni z kolei reagują agresją głównie

wobec niepowodzeń, niemożności

ukończenia zadania, świadomości własnej

bezsilności, poczucia ubezwłasnowolnienia

i braku swobody (np. w konsekwencji

korka ulicznego, zależności zawodowej).

Co ciekawe, mężczyźni gwałtowanie

reagują na negatywne informacje na

temat ich inteligencji, przy czym u kobiet

tego typu prowokacje nie wywołują złości,

która prowadzi do wybuchu agresji.

Zgodnie z klasyczną psychologiczną

koncepcją agresji jako konse kwencji

frustracji (Kubacka-Jasiecka, 2006: 30)

jednostka wyposażona

jest

w potencjalny

popęd agresji, aktywizowany w sytuacji

pozbawienia możliwości realizacji ważnych

potrzeb. Dla obu płci sytuacje frustrujące

mają różne źródła. Wiąże się to z inną

hierarchią potrzeb, wartość i celów.

-przemoc i agresja służyć może kobietom i

mężczyznom odmiennym celom Mężczyźni

stosują przemoc, by uzyskać kontrolę nad

innymi, podczas gdy agresja kobieca jest na

ogół przejawem utraty samokontroli

poziomie

emocjonalnym.

Badania przeprowadzone w gangach

młodzieżowych

potwierdzają, że mężczyźni stosują agresję dla

uzyskania uznania otoczenia i wpływów

materialnych. Dziewczęta posługują się

PRZEMOCĄ BY

zyskać szacunek, ale w

odróżnieniu od chłopców nie tyle dążą

zdobycia pieniędzy, ile pragną uniknąć roli ofiary.

Reputacja twardej osoby ma im w tym pomóc W

podobny sposób można zinterpretować uzyskane

wyniki badań w grupie kobiet -sprawczyń

rozbojów. Kobiety skazane na karę pozbawienia

wolności za typowo zmaskulinizowany rodzaj

przestępstwa, jakim jest rozbój, w swoje

zewnętrzne zachowania wpisane mają cechy

„męskie", podczas gdy w rzeczywistości kierują

się silnie stereotypowymi „kobiecymi potrzebami

oraz uwewnętrzniają typowo kobiece pragnienia

pasywności, zależności i poświęcania się

Współczesne doniesienia naukowe

przedmiotu wskazują na tendencje

do zwiększenia się liczby zachowań

agresywnych wśród kobiet, także

fizycznych jej form, do tej pory

zarezerwowanych wyłącznie dla

mężczyzn. Badacze tłumaczą to

zjawisko zmniejszeniem się różnic

pomiędzy płciami. Podobne zjawisko

dotyczy i innych aspołecznych form

zachowania kobiet.



Agresja jest bardzo często utożsamiana z pojęciem

przemocy. Natomiast J. Pospieszyl uważa, że

„celem agresji jest zaszkodzenie ofiarze”, podczas

gdy celem przemocy jest „wywarcie pewnego

wpływu” na ofiarę, aby zmusić ją do postępowania

zgodnie z wolą agresora.

Światowa Organizacja Zdrowia formułuje oddzielną

definicję dla przemocy, zgodnie z którą przemoc to

„celowe użycie siły fizycznej, zagrażające lub

rzeczywiste, przeciwko sobie, komuś innemu lub

przeciwko grupie lub społeczności, co powoduje

lub jest prawdopodobne, że spowoduje zranienie,

fizyczne uszkodzenie, śmierć, ból psychologiczny,

zaburzenie rozwoju lub deprawację” . Przemoc

dzieli się zatem na trzy kategorie: przemoc

skierowana do siebie samego, czyli autoagresja,

przemoc interpersonalna oraz przemoc grupowa.



Na autoagresję

składa się zarówno zachowanie

samobójcze, jak i samouszkodzenie, przy czym

zachowanie samobójcze to nie tylko samobójstwo

dokonane, ale również jego usiłowanie lub samo

myślenie o nim.

Przemoc interpersonalną

można podzielić ze

względu na osoby, na które jest ukierunkowana.

Pierwszą grupę osób stanowią najbliżsi: dzieci,

partnerzy, osoby starsze. Druga grupa składa się z

osób niespokrewnionych, często nieznanych.

Przemoc skierowana do tej grupy ma miejsce poza

domem (w pracy, w więzieniach, w wojsku, w

placówkach opiekuńczych, w szkołach) i często jest

to przemoc zarówno fizyczna jak i seksualna.

Natomiast

przemoc grupowa

występuje wtedy,

gdy jest stosowana przez ludzi, którzy są członkami

grupy i jest nakierowana na członków innej grupy.

Z taką przemocą mamy do czynienia np. podczas

walk pseudokibiców lub osiedlowych gangów, które

rywalizują o władzę na określonym terenie

Przyczyny przemocy



1. PŁEĆ



2. FRUSTRACJA



3. DEPRYWACJA RELATYWNA



4. BEZPOŚREDNIA PROWOKACJA I ODWET



5. OBECNOŚĆ PRZEDMIOTU KOJARZĄCA Z

AGRESJĄ np.. Ostre narzędzia, broń.



6. NAŚLADOWNICTWO OSÓB ZNACZĄCYCH



7. DOZNAWANIE STANU BÓLU I NIEWYGODY



8. ŚRODKI ODURZAJĄCE

PRZEMOC DOMOWA

zachodzi, kiedy

członek rodziny, mąż, żona lub partner

próbuje zdominować fizycznie lub

psychicznie drugiego partnera, dzieci,

rodziców, dziadków, teściów, etc.,

używając przewagi fizycznej, gróźb,

szantażu, w celu zranienia moralnie lub

fizycznie.



Przemoc w rodzinie to zamierzone i

wykorzystujące przewagę sił działanie

przeciw członkowi rodziny, naruszające

prawa i dobra osobiste, powodujące

cierpienie i szkody.

Przemoc domowa charakteryzuje się tym,

że:



Jest intencjonalna.



Przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i

ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie

ofiary.



Siły są nierównomierne.



W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą.

Ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy.



Narusza prawa i dobra osobiste



Sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza

podstawowe prawa ofiary ( np. prawo do

nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.).



Powoduje cierpienie i ból.



Sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne

szkody. Doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że

ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.



Według

Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.

o przeciwdziałaniu przemocy w

rodzinie

przemoc domowa to

wszelkie

incydenty gróźb, przemocy lub nękania

(psychologicznego, fizycznego,

seksualnego, ekonomicznego lub

emocjonalnego) między osobami

dorosłymi, którzy żyją w związku

partnerskim lub są członkami tej samej

rodziny, niezależnie od płci i orientacji

seksualnej

Rodzaje przemocy

* Procenty nie sumują się do 100, gdyż niektóre formy przemocy

współwystępują ze sobą.

Rodzaje przemocy

Psychiczna

83%

Fizyczna

60%

Ekonomiczna

15%

Seksualna

Zaniedbywanie

Wyrzucanie z mieszkania

ZESPÓŁ

MALTRETOWANEGO

MĘŻA I ŻONY

Zespół maltretowanej

żony

– zjawisko społeczne,

polegające na stosowaniu

przemocy

wobec żony.



Rodzaje stosowanej przemocy są

różne: fizyczna, emocjonalna,

seksualna, ekonomiczna

(pozbawianie środków do życia).

Czynniki predysponujące



młody wiek żony, jej niskie wykształcenie,

brak własnych dochodów (od tych reguł

zdarzają się wyjątki)



mężczyzna mający niski status społeczny,

niską potrzebę osiągnięć, wyrażania uczuć



osobowość ofiary: bierna, masochistyczna,

depresyjna, bierno-zależna, niedojrzała,

lękowa



prowokowanie agresji wobec siebie



wyniesienie takiego wzorca relacji z domu

rodzinnego



przyczyny społeczno-kulturowe: taki wzorzec

obowiązuje w niektórych środowiskach

Stadia rozwoju

maltretowania



Drobne konflikty w przeciągu tygodni

lub miesięcy.



Wybuch agresji i napięcia trwający

do doby. Na tym etapie dochodzi do

aktu przemocy.



Sprawca przejawia skruchę, stara się

wynagrodzić swoje zachowanie.



CO MOŻESZ ZROBIĆ, JEŚLI TWÓJ MĄŻ LUB PARTNER STOSUJE

PRZEMOC?

Powiedz NIE !!!

– nie pozwól, aby bicie stało się codziennym

rytuałem.

Staraj się zachować zimną krew !

– chroń przede

wszystkim samą (samego) siebie.

Opracuj swój plan bezpieczeństwa

– może on uratować

życie Twoje i Twoim dzieciom.

Opracuj sobie informację, na której znajdą się

najważniejsze telefony

– najbliżsi, pogotowie ratunkowe,

noclegownie, instytucje pomocowe.

Znajdź bezpieczne schronienie

– spisz adres i telefon

miejsca, gdzie można będzie spędzić noc.

Zbieraj dowody świadczące o tym, że doznałaś (eś)

przemocy, a prawda wyjdzie na jaw

Wezwij policję

– masz prawo i obowiązek bronić siebie i

swoich bliskich.

Nie zniechęcaj się, prawo jest po to aby cię chronić

Staraj się być konsekwentna

10.

Złóż zawiadomienie o przestępstwie lub wniosek o

ściganie

ZESPÓŁ MALTRETOWANEGO

MĘŻA

Obrażani, szantażowani,

zaszczuci, a nawet bici.

Do terapeutów, a także

na policję zgłasza się

coraz więcej mężczyzn,

którzy padają ofiarami

przemocy domowej ze

strony żon i partnerek

…

- W 1999 r. notowaliśmy 4 tys. takich

przypadków rocznie, w zeszłym roku było to

aż 11 tys. - mówi podinsp. Grażyna Puchalska

z Komendy Głównej Policji. I choć

szykanowanych mężów wciąż jest w Polsce aż

ośmiokrotnie mniej niż żon, to Puchalska

zwraca uwagę na to, że tylko w ubiegłym

roku liczba poszkodowanych panów

zwiększyła się aż o 30 proc.

- To bezprecedensowy wzrost. Po części może

to wynikać z tego, że panowie nie boją się już

mówić o swoich problemach. Nie wstydzą się,

że ucierpi na tym ich duma, ambicja



O biciu partnerów otwarcie mówią

same kobiety. ”Niestety w naszym

społeczeństwie wciąż silny jest

stereotyp,

że chłop, który da się

bić babie, jest po prostu

śmieszny

. Efekt jest taki, że

panowie, nad którym znęcają się

żony, nie mają gdzie szukać pomocy”



Sławomir Mielnik, prezes Stowarzyszenia

na rzecz Równouprawnienia i

Poszanowania Prawa, które działa na rzecz

równouprawnienia płci twierdzi, że wciąż

nikt jednak tą sprawą poważnie się nie

zajmuje, bo w naszym społeczeństwie

pokutuje

stereotyp, że to kobiety

zawsze są ofiarami, a mężczyźni -

katami.

- Gdy facet uderzy kobietę, to jest

społecznie skreślony, ale już jak żona

tłucze męża, to w najlepszym wypadku

myślimy "pantoflarz" - twierdzi Mielnik,

który wraz ze swoim stowarzyszeniem

zdecydował się pomagać panom i stworzył

dla nich spotkania z terapeutami.

Fakty są takie, że

przemoc fizyczna to wciąż

domena mężczyzn,

ale to

kobiety częściej

stosują wobec

mężczyzn przemoc

psychiczną.

Bezpłatna pomoc

psychologiczna i mediacje

Przemoc wobec

dziecka



Przemoc wobec dziecka

– każde

działanie lub bezczynność jednostki,

instytucji czy społeczeństwa jako

całością także każdy rezultat takiego

działania lub bezczynności, który

zakłóca prawa i swobody dziecka oraz

jego optymalny rozwój.

Przemoc występuje nie tylko w

rodzinach patologicznych.

Agresywność jednostki wynika z

psychopatologicznej osobowości i nie

zależy od intelektu ani pełnionej

funkcji społecznej.

Zespół dziecka

maltretowanego

zespół Silvermana



Zespół dziecka maltretowanego

(zespół Silvermana)

- jest to

zespół obrażeń fizycznych powstałych u

dziecka w wyniku zamierzonego lub

niezamierzonego działania osoby

dorosłej. Może być spowodowany

biciem, szarpaniem, katowaniem z

użyciem wymyślnych narzędzi i

przedmiotów oraz stosowaniem agresji

symbolicznej tj. ograniczenie ruchów

(krępowanie) i swobody dziecka,

wyrzucanie z domu (odmrożenia),

pozbawienie żywności.

Najczęstsze objawy:

Najczęstsze objawy:



siniaki, ślady uderzeń (paskiem,

kablem) na twarzy, klatce piersiowej,

plecach, pośladkach, nogach



ślady oparzeń (od papierosa,

pogrzebacza, żelazka, nocnika)



rany twarzy, głowy (wyszarpane włosy)



rany w różnych fazach gojenia



powtarzające się złamania, zwichnięcia



niedożywienie, opuchlizna

PROFIL OFIARY

PRZEMOCY



W XX w., już w latach czterdziestych,

w pracach zapoczątkowanych przez H.

v. Hertiga, zwrócono uwagę naukową

na problem ofiary agresji i jej złożonej

roli w psychologicznym mechanizmie

powstawania i charakterze zachowań

agresywnych. W rezultacie tych badań

rozwinęła się, nader ważna dla

rozumienia agresji, dyscyplina zwana:

wiktymologią.

Termin pochodzi od

łacińskiego słowa

„victima”

oznaczającego:

„ofiarę”.

Za ofiarę

uznajemy kogoś, kto ginie, cierpi, lub

ponosi szkodę w rezultacie agresji



Badania wykazały, że istnieje często

szczególny związek pomiędzy ofiarą i

agresorem; ofiara aktywizuje

działania agresywne, nieraz wręcz je

prowokuje, a nawet współdziała z

napastnikiem. Sprawy te mają

doniosłe znaczenie praktyczne w

procesach sądowych, zwłaszcza przy

rozpatrywaniu zarzutów o kryminalną

agresje seksualną



W portrecie

psychologicznym ofiar

przemocy domowej

wymienia się

najczęściej:



złość,



niepokój,



natręctwa,



słaby kontakt z uczuciami,



myślenie magiczno-życzeniowe,



brak poczucia rzeczywistości,



wzmożoną pamięć urazowych sytuacji,



nadpobudliwość fizjologiczną,



zachowania agresywne,



zachowania samobójcze,



problemy w relacjach z ludźmi.



niskie poczucie własnej wartości,



bierne sposoby zaradcze,



dużą zależność od ludzi,



poczucie winy,



izolację społeczną,



podporządkowanie się,



poczucie lojalności,



zniekształcenie w widzeniu ludzi,



świata, życia,



nadużywanie leków i innych środków

psychoaktywnych,



choroby związane ze stresem,



gniew,

Ofiary przemocy nie

uświadamiają sobie

mechanizmów przemocy, które

to powodują, że osoby

krzywdzone trwają w takim

związku, nie mają siły na

zmianę swojej sytuacji, tracą

szacunek do siebie, obwiniają

się, popadają w depresję.

Istnieją dwa typy ofiar

przemocy



typ pasywny



typ prowokujący.

Cechy osoby pasywnej:



wrażliwość, nieśmiałość,



ostrożność w kontaktach z innymi,



niepewność, lękliwość,



poczucie osamotnienia,



niska samoocena,



nie potrafi się bronić, atakowana

ucieka, płacze.

Ofiara taka wysyła otoczeniu komunikat,

że jest słaba, bojaźliwa.

Cechy osób prowokujących:



problemy z koncentracją,



niespokojne zachowanie, nadaktywność,



wytwarza wokół siebie atmosferę napięcia,



zmienność humorów może powodować

konflikty z grupą rówieśniczą.



Dzieci, które są ofiarami przemocy

zazwyczaj:

mają chowane swoje rzeczy, czasem

również niszczone,

na przerwach często są

same, lub w towarzystwie albo blisko

kogoś dorosłego,

pogarszają się w nauce,

nie wypowiadają się na forum klasy,

niska

samoocena powoduje wycofanie się z

kontaktów z innymi,

unikają szkoły.

Oczywiście

nie każdy agresor oraz

nie każda ofiara posiadają

wszystkie wymienione wyżej

cechy

. Jednak nawet niektóre z nich

zauważone u poszczególnych osób

mogą skłonić nas do uważnego

przyjrzenia się danej osobie i

skuteczniejszego działania poprzez

zastosowanie odpowiednich technik.

PROFIL SPRAWCY

PRZEMOCY



Niska samoocena i poczucie niedostosowania



Poczucie izolacji i braku wsparcia społecznego



Brak umiejętności społecznych i asertywności



Zaburzenia psychiczne, takie jak : lęk i depresja



Nadużywanie alkoholu i/lub narkotyków



Słaba kontrola impulsów i zachowania-antyspołeczne



Zaborczość, zazdrość, lęk przed porzuceniem



Zrzucanie winy na innych, podsycanie sporów, okazywanie

agresji i przemocy w odpowiedzi na prowokację



Brak empatii w stosunku do ofiary, co może być

uwarunkowane złym stanem zdrowia fizycznego,

psychicznego, problemami seksualnymi lub uszkodzeniami w

czasie życia płodowego bądź okołoporodowego



Przeniesienie złości spowodowanej niezadowoleniem z pracy,

życia, stresem w pracy lub niedawnymi niekorzystnymi

wydarzeniami życiowymi na partnera, czyli obarczenie go

odpowiedzialnością za swoje niepowodzenia czy frustracje



Problemy społeczno. ekonomiczne, takie jak bezrobocie, złe

warunki mieszkaniowe,



trudności finansowe



Doświadczenie przemocy w dzieciństwie



Stosowanie przemocy, groźby lub używania broni

Do stosowania przemocy w stosunku

do swojej rodziny częściej przyznają
się

mężczyźni (24%) niż kobiety

(15%).

Wiek nie ma istotnego wpływu

na prawdopodobieństwo, że osoba
może być sprawcą przemocy i jedynie
wśród najstarszych respondentów (60 i
więcej lat) odsetek przyznających się
do tego rodzaju czynów jest

stosunkowo najniższy – 16%.

Okazuje się, że więcej osób przyznających

się do stosowania przemocy jest wśród

respondentów z

wykształceniem

wyższym (25%) niż wśród tych z
wykształceniem

podstawowym (15%).

Częściej deklarują,

że zdarzyło im się być sprawcami przemocy,
osoby

z miast (21%) niż ze wsi (17%).

Częściej także przyznają się do tego osoby

rozwiedzione i w

separacji (24%) oraz kawalerowie i

panny (23%) niż osoby zamężne/
żonate (18%).

Zdarza się, że

sprawcy są

jednocześnie ofiarami przemocy
w rodzinie – 13%

Polaków to

osoby, które przynajmniej raz
przemocy od członków rodziny
doświadczyły i jednocześnie
przynajmniej raz ją wobec nich
zastosowały

. Takich osób więcej

jest wśród mężczyzn (15%) niż wśród
kobiet (12%).

Tak jak możemy

wyróżnić dwa typy

ofiary, tak sprawcy

dzielą się na dwa

rodzaje. Wyróżniamy

sprawców

aktywnych

i pasywnych.

Cechy sprawcy aktywnego:



zafascynowany przemocą,



akceptacja przemocy,



impulsywność,



chęć dominacji,



niski poziom strachu jak i niski poziom empatii,



często większa siła fizyczna,



niska popularność w klasie, grupie

rówieśniczej,



agresja przejawia się w stosunku do

rówieśników jak i dorosłych.

Komunikat, jaki jest wysyłany otoczeniu to taki,

że jest silny, pewny siebie i chce dominować.

Cechy sprawcy

pasywnego:



nie inicjuje lecz uczestniczy w akcie

przemocy



sam nie czuje się pewnie wiec

przyłącza się do grupy

Jak możemy rozpoznać sprawcę

przemocy?



Swoje zachowanie agresywne będą kierować

do słabszych,



będą podporządkowywać sobie innych,



brak im zrozumienia do ofiary,



łatwo się denerwują i wybuchają,



często same nie potrafią sobie radzić z

trudnościami, to może wywoływać frustracje,



mogą czerpać korzyści materialne lub

psychiczne ze swojego zachowania

SYNDROM

SZTOKHOLMSKI

Syndrom sztokholmski

stan psychiczny

, który pojawia się

u ofiar porwania lub u

zakładników, wyrażający się

odczuwaniem sympatii i

solidarności z osobami je

przetrzymującymi

. Może osiągnąć

taki stopień, że osoby więzione

pomagają swoim prześladowcom

w osiągnięciu ich celów lub w

ucieczce przed policją.



Syndrom ten jest skutkiem

psychologicznych reakcji

silny stres

oraz

rezultatem podejmowanych

przez porwanych prób

zwrócenia się do

prześladowców i wywołania u

nich współczucia.

SKUTKI

PRZEMOCY

Pourazowy Zespół Stresu

– złożony syndrom

pourazowy.

Każdy, kto doświadczył

długotrwałego terroru (zakładnicy, jeńcy wojenni,

więźniowie obozów koncentracyjnych, ofiary

niektórych sekt religijnych,

maltretowane kobiety,

dzieci maltretowane fizycznie lub wykorzystywane

seksualnie

ofiary zorganizowanego wyzysku

seksualnego

), cierpi na ową przewlekłą, poważną

dezorganizację osobowości.

Zaburzenia mogą obejmować:

Zmiany w sferze emocjonalnej, w tym:



uporczywa dysforia



ustawiczne myśli samobójcze



skłonność do samookaleczenia



wybuchowość lub skrajne hamowanie gniewu (może

występować naprzemiennie)



kompulsywność lub skrajne zahamowania w sferze

seksualnej (może występować naprzemiennie)

Zmiany w świadomości, w tym:



amnezja lub hipermnezja w związku z traumatycznymi

przeżyciami



przejściowe stany dysocjacji



depersonalizacja/derealizacja



ponowne przeżywanie zdarzeń traumatycznych w

postaci objawów wtargnięcia

Zmiany w postrzeganiu siebie, w tym:



poczucie bezradności albo paraliżu inicjatywy



wstyd, poczucie winy i samoobwinianie



poczucie skalania albo napiętnowania (stygmatyzacji)



poczucie kompletnej odmienności od innych (może to

być poczucie własnej wyjątkowości lub dotkliwej

samotności, przekonanie o braku zrozumienia ze strony

otoczenia albo zdehumanizowane poczucie

tożsamości).

Zmiany w postrzeganiu prześladowcy, w tym:



obsesyjna koncentracja na związku z prześladowcą (łącznie z

obmyślaniem zemsty)



nierealistyczne przypisywanie prześladowcy absolutnej władzy

(uwaga: czasem ofiara bardziej realistycznie ocenia układ sił niż

klinicysta)



idealizacja albo paradoksalna wdzięczność



poczucie, że związek z prześladowcą jest wyjątkowy albo

metafizyczny



akceptacja systemu przekonań lub racjonalizacja prześladowcy

Zmiany w relacjach z innymi, w tym:



izolowanie się i wycofanie



zerwanie intymnych związków z innymi



powtarzające się poszukiwanie wybawiciela (może występować na

przemian izolowaniem się i wycofaniem)



trwały brak zaufania



nieskuteczne próby samobójcze

Zmiany w systemie wartości:



utrata dającej otuchę wiary



poczucie beznadziejności i rozpacz

U poszkodowanych zachodzą

charakterystyczne

zmiany

osobowości, łącznie upośledzeniem

zdolności do wchodzenia w związki

społeczne i deformację tożsamości

Osoby maltretowane w dzieciństwie

borykają się z podobnymi problemami w

sferze

relacji tożsamości; ponadto

są szczególnie wrażliwe na

powtarzający się uraz, zarówno

wynikający z ich osobowości, jak i

spowodowany okolicznościami

zewnętrznymi.

KORZYSTANIE Z POMOCY

RÓŻNYCH INSTYTUCJI ORAZ

OCENA ICH SKUTECZNOŚCI

Wyniki badań TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, październik 2007r.



Poziom korzystania z pomocy rodzin

dotkniętych przemocą jest bardzo
niewielki – korzystała z niej jedynie co
piąta rodzina

(21%).



Z pomocy korzystają najczęściej

rodziny, w których występują

przemoc

fizyczna (20%) i psychiczna (19%), a
rzadziej te dotknięte przemocą
seksualną (17%) i ekonomiczną
(14%).



Uzyskiwana pomoc najczęściej

ograniczała się do interwencji policji,

ew. sądu lub kuratora.

Bardzo rzadko

rodziny dotknięte przemocą korzystały

pomocy terapeutycznej, leczenia

odwykowego, „Niebieskiej Karty” itp.



Otrzymana pomoc jest jednak na ogół

oceniana jako przynajmniej częściowo

skuteczna – najbardziej w przypadku

przemocy seksualnej (79%), najmniej

– przemocy ekonomicznej (67%).



Zdecydowana większość

pozostawała bez pomocy

(z żadnej formy pomocy nie

korzystało

80% rodzin

, w

których problem przemocy w
rodzinie wystąpił).

Zazwyczaj wsparcie, z jakiego korzystają rodziny

dotknięte przemocą, ogranicza się do

zwrócenia się

do policji

. Z pomocy policji korzysta

14% rodzin, w których występuje przemoc

fizyczna, 12% tych, w których występuje przemoc

psychiczna, co dziesiąta (10%), gdy w grę

wchodzi przemoc seksualna oraz 7% w przypadku

przemocy ekonomicznej.

Oprócz wsparcia otrzymywanego od policji,

stosunków częsta jest pomoc

kuratora, sądu

czy prokuratury

– w zależności od rodzaju

przemocy korzysta z niej od 4% do 5% rodzin. Od

1% do 3% rodzin korzysta ponadto z pomocy

prawnej/

konsultacji prawnych.



Bardzo rzadkie jest niestety
korzystanie przez respondentów z
rodzin dotkniętych przemocą

pomocy terapeutycznej lub
psychologicznej w odpowiednich
instytucjach/ organizacjach.

Taka

forma wsparcia dotyczy od 2% do 5%
rodzin, w których występuje
przemoc.

Dwie na sto (2%) rodzin, w których

występowała przemoc psychiczna oraz

trzy na sto (3%), w której występowała

przemoc ekonomiczna, fizyczna lub

seksualna, korzystało

z pomocy

pracownika socjalnego, ośrodka

pomocy rodzinie

itp. Od 2% do 1%

rodzin w zależności od rodzaju

przemocy, jaką są dotknięte korzystało

natomiast

z pomocy polegającej na

uruchomieniu procedury

zobowiązującej do leczenia

odwykowego.



Centrum Praw Kobiet

22 621 35 37

Niebieska linia

22 668 70 00, 801 120

002

Policyjny telefon zaufania

800 120

226

Pomoc ofiarom przemocy

22 666 00



Olsztyn:

- Centrum Pomocy Rodzinie

ul. Kopernika 45

tel. (89) 527 20 54

- Olsztyński Telefon Zaufania

"Anonimowy Przyjaciel"

ul. Grunwaldzka 9 B m 22

tel: (89) 52 700 00

czynny całą dobę tel: 988

email:

friends@olsztyn.tpnet.pl

ETAPY

ROZWIĄZYWANIA

KONFLIKTU:

1. WYRAŻAMY GOTOWOŚĆ

ROZWIĄZANIA KONFLIKTU



uzgadniamy dogodny termin



ustalamy reguły pracy nad

problemem

2. OKREŚLAMY ISTOTĘ

PROBLEMU



nazywamy problem



mówimy, jakie uczucia wywołują w

nas zachowania partnera



określamy nasze potrzeby i

oczekiwania

POSZUKUJEMY

MOŻLIWYCH ROZWIĄZAŃ



zgłaszamy różne pomysły rozwiązań



oceniamy je z punktu widzenia

interesów obu stron

4. WYBIERAMY ROZWIĄZNIE

SATYSFAKCJONUJĄCE OBIE

STRONY



OCENIAMY WYNIKI,

PODKREŚLAJĄC STRONY

POZYTYWNE

DZIĘKUJEMY

CYKL PRZEMOCY

W RODZINIE



1. Faza narastania napięcia



W tej fazie partner jest napięty i stale poirytowany.

Każdy drobiazg wywołuje jego złość, często robi

awanturę, zaczyna więcej pić, przyjmować narkotyki

lub inne substancje zmieniające świadomość. Może

poniżać partnerkę, poprawiając swoje samopoczucie.

Prowokuje kłótnie i staje się coraz bardziej

niebezpieczny. Sprawia wrażenie, że nie panuje nad

swoim gniewem. Kobieta stara się jakoś opanować

sytuację - uspokaja go, spełnia wszystkie zachcianki,

wywiązuje się ze wszystkich obowiązków. Często

przeprasza sprawcę. Ciągle zastanawia się nad tym, co

może zrobić, aby poprawić mu humor, uczynić go

szczęśliwym i powstrzymać przed wyrządzeniem

krzywdy. Niektóre kobiety w tej fazie mają różne

dolegliwości fizyczne, jak bóle żołądka, bóle głowy,

bezsenność, utratę apetytu. Inne wpadają w apatię,

tracą energię do życia, lub stają się niespokojne i

pobudliwe nerwowo. Jest to wynik narastania napięcia,

które po pewnym czasie staje się nie do zniesienia.

Zdarza się, że kobieta wywołuje w końcu awanturę,

żeby "mieć to już za sobą".



2. Faza gwałtownej przemocy



W tej fazie partner staje się gwałtowny. Wpada w

szał i wyładowuje się. Eksplozję wywołuje zazwyczaj

jakiś drobiazg, np. lekkie opóźnienie posiłku. Skutki

użytej przemocy mogą być różne - podbite oko,

połamane kości, obrażenia wewnętrzne, poronienie,

śmierć. Kobieta stara się zrobić wszystko, żeby go

uspokoić i ochronić siebie. Zazwyczaj, niezależnie od

tego jak bardzo się stara, wściekłość partnera

narasta coraz bardziej. Czuje się bezradna, bo ani

przekonywanie sprawcy, ani bycie miłą, ani

unikanie , ani bierne poddawanie się mu nie pomaga

i nie łagodzi jego gniewu. Po zakończeniu wybuchu

przemocy, kobieta jest w stanie szoku. Nie może

uwierzyć, że to się na prawdę stało. Odczuwa wstyd i

przerażenie. Jest oszołomiona. Staje się apatyczna,

traci ochotę do życia, odczuwa złość i bezradność.



3. Faza miodowego miesiąca



Gdy sprawca wyładował już swoją złość i wie że posunął się za

daleko nagle staje się inną osobą. Szczerze żałuje za to, co

zrobił, okazuje skruchę i obiecuje, że to się nigdy nie powtórzy.

Stara się znaleźć jakieś wytłumaczenie dla tego, co zrobił i

przekonuje ofiarę, że to był jednorazowy, wyjątkowy incydent,

który już się nigdy nie zdarzy. Sprawca okazuje ciepło i miłość.

Staje się znowu podobny do tego, jaki był na początku

znajomości. Przynosi kwiaty, prezenty, zachowuje się jakby

przemoc nigdy nie miała miejsca. Rozmawia z ofiarą, dzieli się

swoimi przeżyciami, obiecuje, że nigdy już jej nie skrzywdzi.

Dba o ofiarę spędza z nią czas i utrzymuje bardzo

satysfakcjonujące kontakty seksualne. Sprawca i ofiara

zachowują się jak świeżo zakochana para. Ofiara zaczyna

wierzyć w to, że partner się zmienił i że przemoc była jedynie

incydentem. Czuje się kochana, myśli, że jest dla niego ważna i

znowu go kocha. Spełniają się jej marzenia o cudownej miłości,

odczuwa bliskość i zespolenie z partnerem. Życie we dwoje

wydaje się piękne i pełne nadziei. Ale faza miodowego

miesiąca przemijają i znowu rozpoczyna się faza narastania

napięci. Zatrzymuje ona ofiarę w cyklu przemocy, bo łatwo pod

jej wpływem zapomnieć o

koszmarze pozostałych dwóch faz. Prawdziwe zagrożenie, jakie

niesie ze sobą faza miodowego miesiąca jest związane z tym,

ze przemoc w następnym cyklu jest zazwyczaj gwałtowniejsza.

Do mechanizmów przemocy,

oprócz cyklu przemocy

zaliczamy:

syndrom wyuczonej bezradności

- zjawisko „prania mózgu”

- zespół stresu pourazowego PTSD

(PTSD- Post Traumatic Stres Disorder )

- proces wiktymizacji

- syndrom sztokholmski

- mechanizm „psychologicznej

pułapki”.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77
Slide 78
Slide 79
Slide 80
Slide 81
Slide 82
Slide 83
Slide 84
Slide 85
Slide 86
Slide 87
Slide 88
Slide 89
Slide 90
Slide 91
Slide 92
Slide 93
Slide 94
Slide 95
Slide 96
Slide 97
Slide 98
Slide 99
Slide 100

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
KAZIRODZTWO, Materiały na egzaminy, Patologie społeczne
PATOLOGIE SPOŁECZNE, RODZINY I JEDNOSTKI – WPŁYW NA STAN ZDROWIA POPULACJI
prezentacje prawo, Dialog społeczny - zagadnienia ogólne na warsztaty I
prezentacje prawo, Dialog społeczny - zagadnienia ogólne na warsztaty I
6 Metainformacja metatekst hipertekst, Dziennikarstwo i komunikacja społeczna (KUL) I stopień, Rok
Patologie społeczne - zagadnienia na kolo, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, filozof
Kopia Scenariusz zajęć - zaliczenie MS, Materiały na studia, Zagrożenia i patologie społeczne
Patologie społeczne zagadnienia na kolokwium, pedagogika społeczna
Wpływ subkultur modzieżowych na dziecko, ►Kulinaria►, ✹Resocjalizacja, patologie społeczne
odpowiedzi - egzamin, Materiały na egzaminy, Patologie społeczne
PATOLOGIE SPOŁECZNE - zagadnienia na egzamin, Studia
Patologia społeczna, Walerian Więch - programy profilaktyczne, Jest wiele programów profilaktycznych
Patologia społeczna na egzamin zagadnienia
Wpływ ustawodawstwa na rozwój patologii społecznych
prezentacja na społeczną
prezentacja patologie społeczne
Prezentacja na seminarium
internetoholizm prezentacja na slajdach
Bezrobocie prezentacja na WOS

więcej podobnych podstron

prezentacja na patologie spoleczne

Document Outline