Wypalenie zawodowe
pracowników socjalnych

Definicja wypalenia
zawodowego

Według Christiny

Maslach:

Wyczerpanie

Cynizm i

depersonalizacja

Brak skuteczności

Definicja wypalenia
zawodowego

•

J. Karney:

•

To postępujący i etapowy proces

•

Etap 1: zmęczenie, drażliwość,
zniechęcenie

•

Etap 2: przyjęcie dystansu wobec ludzi i
unikanie kontaktów

•

Etap 3: brak satysfakcji z pracy i poczucie
niezadowolenia

Definicja wypalenia
zawodowego

•

J. Fengler:

•

Stan wyczerpania cielesnego, duchowego
lub uczuciowego występującego w życiu
zawodowym, w czasie wolnym od pracy, w
kręgu przyjaciół, w związku partnerskim i
w rodzinie

Stopnie wypalenia
zawodowego

•

Pierwszy stopień – stadium ostrzegawcze

•

Drugi stopień

•

Trzeci stopień

Symptomy wypalenia zawodowego

Wyczerpanie

emocjonalne

Obniżenie

nastroju

Poczucie

beznadziejnośc

i i bezradności

Niemożność

wykonywania

pracy

Ciągłe

zmęczenie

Brak

możliwości

zrelaksowania

Bóle głowy,

bezsenność

Przyczyny wypalenia zawodowego

•

Czynniki zewnętrzne – związane z pracą

•

Czynniki wewnętrzne – związane z osobą

A. Siwek: Wpływ czynników indywidualnych na syndrom wypalenia
zawodowego, „Praca Socjalna” 2008, nr 6, s. 93

Przyczyny wypalenia zawodowego

A.

Senejko

:

Stres i zburzenia emocjonalne

Sztywność postaw

Ograniczona zdolność do nabywania wiedzy

Ograniczona energia fizyczna

Spadek poziomu motywacji do pracy i

awansowania
Podeszły wiek

Złe nawyki pracy

Interpersonalne źródła wypalenia

zawodowego

Brak zaufania

Mobbing w pracy

Zaburzona komunikacja

Rywalizacja
Kwestionowanie kompetencji

pracownika

Czynniki

wewnątrzorganizacyjne

Negowanie istnienia syndromu

wypalenia
Nieadekwatne określanie celów

Niewystarczające poradnictwo i

informacja
Podleganie niewłaściwemu stylowi

kierowania
Zbyt wąska specjalizacja (Senejko 2006)

Niezgodność między osobą a

środowiskiem

Zbyt duże obciążenie pracą
Brak kontroli i współdecydowania
Niedostateczne wynagrodzenie
Rozpad wspólnoty
Brak sprawiedliwości
Konflikt wartości (Senejko 2006)

Czynniki środowiskowe

Przemiany

społeczno-

polityczne

Związane z

nimi

zjawiska

Symptomy wypalenia zawodowego

Sfera funkcjonowania fizycznego

Sfera funkcjonowania

emocjonalnego

Sfera zachowań

Sfera interpersonalna

Postawy

Skutki wypalenia

zawodowego

Problemy

rodzinne

Śmierć

pracownika

Śmierć zawodowa

Śmierć zawodowa

Praca nie jest

satysfakcjonują

ca

Frustracja

Wycofanie

Apatia

Bezsilność

Uciekanie w

marzenia

Zarażenie

apatią

pozostałych

Śmierć

zawodowa

Zapobieganie wypaleniu

zawodowemu

Działania

destrukcyjne

Działania

konstruktywne

(Szpringer

2004)

Profilaktyka

•

„Aby uniknąć wypalenia zawodowego
w wymiarze psychicznym, powinieneś
często upewniać się czy to co robisz
nadal jest ciekawe, czy nadal sprawia
ci przyjemność. Musisz pamiętać o
tym, że zasoby twojej energii
psychicznej są ograniczone – nie
dopuść zatem do ich wyczerpania (…)”
Raczkowska 2010

Profilaktyka

•

Dbanie o odpowiednią ilość wypoczynku i
snu

•

Prowadzenie zdrowego stylu życia

•

Aktywność fizyczna

•

Odpowiednia dieta

•

Zwiększanie dystansu do otoczenia i
problemów innych ludzi

•

Oddzielanie pracy zawodowej od życia
prywatnego (Wieczorek-Stachowicz 2011)

Profilaktyka

Dążenie do harmonii

Rozwijanie inteligencji emocjonalnej

Umiejętność radzenia sobie ze stresem

Wprowadzenie superwizji

Realizm w stawianych sobie celach (Willan-Horla

2003)

Zachowanie równowagi

•

Realistyczne cele

•

Patrzenie na pojawiające się problemy z
różnych perspektyw

•

Świadomość własnych braków i
akceptacja ograniczeń

•

Wrażliwość na własne potrzeby fizyczne,
psychiczne, emocjonalne, duchowe i
społeczne

•

Dbanie o ciało

•

Podejmowanie nowych wyzwań

Zachowanie równowagi

•

Zwracanie uwagi na drobne radości dnia
codziennego

•

Tworzenie satysfakcjonujących relacji z
innymi

•

Używanie poczucia humoru

•

Pamiętanie, że istniejemy również poza
pracą (Willan-Horla 2003)