OMÓW ROLE ZAWODOWE PRACOWNIKA SOCJALNEGO

I MOŻLIWOŚCI ICH REALIZACJI W ODNIESIENIU DO PRAKTYKI ZAWODOWEJ

Role pracowników socjalnych => są oczekiwanymi wzorami zachowań profesjonalnych.

Podstawowa funkcja roli to planowana zmiana - prewencja lub rozwiązywanie problemów.

Role polegają na stosowaniu strategii i wykonywaniu zadań, powiązane z wartościami, wiedzą i uwydatniają się przez efektywne stosowanie umiejętności w trakcie interwencji.

Funkcje (obszary) pracy socjalnej w ujęciu podstawowym:

1. Konsultacje w rozwiązywaniu problemów - koncentruje się na rozwiązywaniu problemów

2. Zarządzanie zasobami - obejmuje wykorzystanie i koordynowanie systemu świadczeń socjalnych, jak też łączenie zasobów finansowych klientów ze środkami ze źródeł zewnętrznych

3. Kształcenie - dotyczy pewnych form instruowania i procesu uczenia się

Z każdą z tych funkcji powiązane są role pracownika socjalnego oraz strategie interweniowania.

KONSULTOWANIE W ROZWIAZYWANIU PROBLEMÓW

Role konsultanta:

• szczebel mikro - osoby, rodziny, małe grupy => potrzebne jest wzmocnienie w celu rozwiązywania problemów. Rola polega na umożliwieniu procesu przemiany.

Rola: umożliwiający (pomocnik)

• szczebel średni - grupy samopomocy i wsparcia => mogą korzystać z pomocy pracownika socjalnego w roli osoby ułatwiającej rozwiązywanie problemów. Instytucje mogą zamawiać usługi konsultanta w celu przeprowadzenia zmian.

Rola: ułatwiający (pośrednik)

• szczebel makro - społeczność => wymaga umiejętności technicznych związanych z rola osoby prowadzącej planowanie społeczne.

Rola: planista

1. umożliwianie (umożliwiający)

• upełnomocnianie poszczególnych klientów

• mobilizowanie ich sił i energii

• umożliwianie lub wzmacnianie dojrzałości postaw, interakcji, działania, uczenia się lub radzenia sobie w kryzysie

• jako osoba wspierająca, pomaga ludziom określać swoje potrzeby i problemy oraz pobudza do efektywnego radzenia sobie z nimi

2. ułatwianie (ułatwiający)

• określenie motywacji klienta i gotowości do zmian

• wspomaganie funkcjonowania grup formalnych lub instytucji

• mogą pełnić rolę konsultanta i pomagać w zdefiniowaniu problemów

• wspieranie pomocnych zachowań innych członków grupy

• mogą przedstawić swoje obserwacje i odczucia

3. rola planisty (planujący)

• ustalanie celów, polityki czy procedury dla jakiejś jednostki społecznej lub ekonomicznej

• angażuje liderów społeczności, personel służb socjalnych do np. zajęcia się jakimś problemem

• koordynuje i opracowuje programy

• ocena i zbadanie niezaspokojonych potrzeb

• propozycja wizji i ocena możliwości w zakresie środków i ograniczeń ze strony otoczenia

4. rola kolegi przewodnika (monitorujący kolegów)

• partnerstwo, wzajemny szacunek, koleżeńskość

• przynależność do organizacji zawodowej

• wspieranie się

• monitorowanie działań zawodowych kolegów równych rangą: doradzanie, informowanie, rola mentora, wprowadzenie w kulturę zawodu

ZARZADZANIE ZASOBAMI

Zasoby - to aktywa dostępne lub tez aktywa rezerwowe, które wspierają funkcjonowanie społeczne, zaspokajają potrzeby lub umożliwiają rozwiązywanie problemów.

Role w zakresie zarządzania zasobami:

• szczebel mikro - zajmowanie się poszczególnymi przypadkami lub też lokalizacja i koordynacja dostarczania dóbr i usług dla klienta. Przyjmujemy role udostępniającego zasoby lub też jego adwokata.

Rola: pośrednik (adwokat)

• szczebel średni - praca z grupami. Rola osoby prowadzącej zespół interdyscyplinarny lub jako mediator. Zarządzanie zasobami ludzkimi obejmuje łączenie w sieci instytucji zajmującymi się tymi sprawami.

Rola: organizator, mediator

• szczebel makro - dąży do relokacji środków społecznych poprzez zmiany o charakterze strukturalnym i instytucjonalnym. Rola katalizatorów przemian zmierzających do upełnomocniania, sprawiedliwości społecznej oraz do eliminowania ucisku.

Rola: aktywista

1. rola pośrednika (adwokata)

• wspiera i broni racji innych (np. aby zapewnić im świadczenia lub zasoby)

• rola obrońcy stosowana jest, gdy zawodzi instytucjonalne zapewnianie środków (rzecznik). Są dwa typy roli obrońcy: rola w zakresie rozdzielania środków (interweniuje w imieniu klienta, aby pokonać labirynt struktur państwowych i bronić praw klienta) lub rzecznik organizujący społeczność

• udziela informacji o dostępnych zasobach

• łączy klienta z zasobami

2. rola mediatora

• między grupami lub instytucjami w celu skoordynowania ich działania => wypełnianie luk i znoszenie barier w dostępności świadczeń

• łączenie i zbliżanie do siebie systemów w celu: wywołania interakcji i tworzenie powiązań między instytucjami, zwiększenie posiadanych środków

1. rola animatora społecznego (aktywista)

• dąży do dokonania zmian społecznych w kluczowych jednostkach społecznych i ekonomicznych

• budzi świadomość problemów społecznych lub niesprawiedliwości społecznej

• gromadzi dostępne środki w celu zmiany niekorzystnych warunków

• celem ich działań jest reforma społeczna

1. rola katalizatora

• zachęca i przynagla do innowacji i zmian w instytucjach społecznych

• poprawa systemu świadczeń społecznych

• działanie na rzecz współpracy interdyscyplinarnej w propagowaniu działań prewencyjnych

• wykonują usługi na rzecz społeczności przez aktywne uczestnictwo w różnych formach działalności ochotniczej

KSZTAŁCENIE

Role edukacyjne:

• szczebel mikro - rola edukująca uwidacznia się, gdy klient szuka informacji potrzebnych , by uzyskać dostęp do świadczeń umożliwiających rozwiązanie problemu, rozwiniecie umiejętności, poprawę funkcjonowania społecznego.

Rola: nauczyciel

• szczebel średni - szkolenie i doskonalenie personelu instytucji.

Rola: trener, instruktor

• szczebel makro - edukacja i dotarcie do szerokich rzesz społeczeństwa. Działania zapobiegające problemom społecznym (publiczne dyskusje, edukacja innych).

Rola: łącznik, także nauczyciel

1. rola nauczyciela

• zapewnia edukację nakierowaną na prewencję, interwencję oraz rozwijanie umiejętności w odniesieniu do relacji i ról

• stara się dotrzeć do ludzi potencjalnie mogących skorzystać ze świadczeń lub należących do „grup ryzyka”

• ułatwiają klientom zrozumienie powiązań między polityką społeczną, a ich sytuacją

• wymiana informacji (jako funkcja edukacyjna) mogąca wystąpić w kontaktach pracownika socjalnego z klientem w formie ćwiczeń np. odgrywanie ról

2. rola trenera (szkolącego)

• instruowanie poprzez prowadzenie szkoleń zawodowych

• doskonalenie kadr dla grup i instytucji (umowy dotyczące prowadzenia zajęć: radzenie sobie ze stresem, komunikacja, treningi asertywności

• specjaliści do spraw środków edukacyjnych

3. rola poszukiwacza „wychodzącego na zewnątrz”

• dostarcza informacji społeczności w celu edukowania obywateli np. w zakresie dostępności świadczeń i usług (plakaty, ulotki, reklamy pocztowe, stanowiska informacyjne, wystąpienia publiczne)

• pomaga uzyskać wiedzę na temat potencjalnych problemów, szkód jakie mogą wywołać i świadczeń z nimi związanych

• ogłoszenia, prasa, filmy, radio, TV => zwiększenie wrażliwości i świadomości społecznej (działalność prewencyjna)

4. rola badacza i naukowca

• angażuje się w odkrywanie i interpretację faktów oraz przyczynia się do oceny praktyki zawodowej

• budowanie teorii poprzez rozwój wiedzy i badania społeczne

• integrowanie badań z praktyką pracy socjalnej

• pracownicy socjalni mogą w różny sposób angażować się w praktykę badawczą:

• konsumenci badań - wykorzystują wyniki badań w praktycznym działaniu

• praktykujący badacze - używają metod badawczych jako strategii działań praktycznych lub wykorzystują badania jako technika terapeutyczna

• naukowcy kliniczni - stale i energicznie oceniają swoje działania praktyczne

• specjaliści-badacze - interesują się głównie badaniami i w tym zakresie się rozwijają

---