Krzyżowanie krów

mlecznych

W Polsce najważniejszą i najliczniejszą populację
stanowi bydło mleczne doskonalone przez krzyżowanie
wypierające rasą holsztyńsko fryzyjską. U bydła HF
zarejestrowano dotychczas następujące anomalie
genowe:



MF – ośla stopa,



PG – przedłużenie ciąży,



HL – brak owłosienia,



DF – karłowatość,



IF – zaburzenia procesu kerategenezy,



PT – różowy ząb,



DP – wrodzony deficyt syntezy monofosforanu urydyny,



BL – wrodzony niedobór leukocytarnych cząstek
adhezyjnych,



CV – zespół zniekształceń kręgosłupa,



cytrullinemia.

Istnieje kilka możliwych schematów
krzyżowania krów mlecznych:



krzyżowanie wypierające,



krzyżowanie rotacyjne dwurasowe,



krzyżowanie rotacyjne trójrasowe.

Krzyżowanie wypierające

Użycie buhajów w celu uzyskania

krów czystorasowych.

Krzyżowanie rotacyjne dwurasowe

Oznacza

naprzemienne

użycie

buhajów obu ras, np. HF x SRB. Jest to
schemat łatwy do opanowania i nie
sprawia kłopotów organizacyjnych.

Krzyżowanie rotacyjne
trójrasowe

Przebiega ono według podobnego

schematu jak krzyżowanie dwurasowe,
ale

uczestniczą

w

nim

trzy

niespokrewnione rasy bydła, np. HF x
SRB x Montbeliarde. Dzięki temu
poziom

heterozji

we

wszystkich

pokoleniach rodzących się zwierząt
utrzymuje się na bardzo wysokim
poziomie.

X

holsztyńsko fryzyjska
(HF)

szwedzka czerwona
(SRB)

Korzyści mieszańców
międzyrasowych (HF x SRB)



poprawa płodności,



zmniejszenie liczby komórek somatycznych w
mleku o 20 – 30%,



ograniczenie trudności związanych z trudnymi
wycieleniami,



choroby racic,



choroby metaboliczne.
Użycie rasy SRB do krzyżowania pozwoli
zachować

bydło

w

typie

zdecydowanie

mlecznym,

choć

u

mieszańców

można

spodziewać się nieco lepszego umięśnienia.

Efekt produkcyjny krów rasy HF i mieszańców

(HF x SRB) [Osten-Sacken 2007]

Efekt poprawy wskaźników rozrodu i przeżywalności w I

laktacji [Osten-Sacken 2007]

holendersko mleczno-

mięsna (MRY)

holsztyńsko fryzyjska
(HF)

X

Użycie nasienia buhajów MRY spowoduje też
znaczącą poprawę płodności i łatwości
wycieleń u ich córek oraz ograniczenie lub
wręcz eliminację chorób metabolicznych
związanych z wysoką wydajnością. Wszystko
to

składa

się

na

obniżenie

kosztów

weterynaryjnych

i

wydłużenie

czasu

użytkowania krów, co ze względu na
rentowność

produkcji

mleka

ma

duże

znaczenie. Rentowność tę poprawia też
wysoka procentowa zawartość białka w mleku,
wynosząca średnio dla krów tej rasy 3,6 proc.

Średnia mleczność mieszańców,

krów h.f. x MRY, wynosi około 7500 kg i
dla części rolników, również w Polsce,
może być zupełnie satysfakcjonująca.

X

holsztyńsko fryzyjska
(HF)

simental

X

holsztyńsko fryzyjska
(HF)

montbeliard

U mieszańców pochodzących z krzyżowania
krów HF z buhajami ras simentalskiej lub
montbeliard

można

spodziewać

się

zdecydowanej poprawy umięśnienia, a u
krów także poprawy płodności i składu
mleka. Taka propozycja krzyżowania może
być atrakcyjna dla niektórych hodowców,
nieograniczonych warunkami żywieniowymi
czy środowiskowymi, na przykład w oborach
ze zbyt krótkimi stanowiskami.

Literatura:



Osten-Sacken A. 2008. Jeszcze raz o
krzyżowaniu

międzyrasowym.

Hodowca

bydła 8; 20 – 24,



Osten-Sacken A. 2007. Zdrowe krowy.
Farmer 3; 53 – 55,



Osten-Sacken A. 2007. Nowe możliwości.
Farmer 14; 21 – 23,



Osten-Sacken A. 2006. Mleko i mięso.
Farmer 14; 40 – 41,



Osten-Sacken A. Defekt genetyczny u bydła.