2011-03-23
Ocena obciążenia fizycznego pracą
Obciążenie fizyczne pracą
Na sumaryczną ocenę wysiłku
fizycznego składają się oceny:
1. wydatku energetycznego
2. wysiłku statycznego
3. monotypowości ruchów
1
2011-03-23
Wydatek energetyczny - metoda
chronometrażowo -tabelaryczna
Lehmana
Umożliwia ocenę stanowiska z
uwzględnieniem średnich możliwości
energetycznych człowieka.
Metoda szacunkowa (słowno-punktowa)
Metoda wymaga określenia czasu
wykonania poszczególnych rodzajów
czynności w ciągu zmiany
Wydatek energetyczny - metoda
chronometrażowo -tabelaryczna
Lehmana
Odpowiednie dane uzyskuje się z
pomiaru
Pomiar czasu powinien się odbywać w
dniach o przeciętnym rytmie pracy i
obejmować czynności typowe dla
obsługi stanowiska
Rejestracji podlegają czynności
podstawowe i pomocnicze dla danego
stanowiska oraz przerwy w pracy
2
2011-03-23
Ocena wydatku energetycznego
(EWE  efektywny wydatek
energetyczny)
WS =
"W ti
i
i
WS  sumaryczny wydatek energetyczny na zmianę roboczą
[kJ] [kcal]
ti - czas trwania poszczególnych czynności [min]
Wi  jednostkowy wydatek energetyczny związany z daną
czynnością [kJ/min] [kcal/min]
Sumaryczny wydatek energetyczny -> ocena punktowa- > ocena słowna
Ocena wydatku
energetycznego
3
2011-03-23
Ocena wydatku energetycznego
25
Uwaga Dz.U. Nr 44 /185  dotyczący maksymalnych wydatków energetycznych
dla kobiet
Ocena wydatku energetycznego
4
2011-03-23
Ocena wydatku energetycznego 
uproszczona metoda wg
Lehmana
Tabela 1. Normatywy cząstkowe wydatku energetycznego w zależności od pozycji ciała [Tytyk 2001]
Pozycja ciała Wydatek energetyczny
[kcal/min] [kJ/min]
Siedząca 0,3 1,2
Na kolanach 0,5 2,1
Kuczna 0,5 2,1
Stojąca 0,6 2,5
Stojąca pochylona 0,8 3,3
Chodzenie 1,7-3,5 7,1-14,6
Chodzenie po pochyłości bez obciążenia 0,75 na 1m 3,1 na 1m wzniesienia
wzniesienia
Ocena wydatku energetycznego 
uproszczona metoda wg
Lehmana
Tabela 2. Normatywy cząstkowe wydatku energetycznego w zależności od wykonywanej pracy [Tytyk
2001]
Rodzaj pracy Wydatek energetyczny
[kcal/min] [kJ/min]
lekka 0,3-0,6 1,2-2,5
Praca palców, dłoni i przedramienia
średnia 0,6-0,9 2,5-3,8
ciężka 0,9-1,2 3,8-5,5
lekka 0,7-1,2 2,9-5,0
Praca jednego ramienia
średnia 1,2-1,7 5,0-7,0
ciężka 1,7-2,2 7,0-9,2
lekka 1,5-2,0 6,3-8,4
Praca obu ramion średnia 2,0-2,5 8,4-10,5
ciężka 2,5-3,0 10,5-12,6
lekka 2,5-4,0 10,5-16,7
średnia 4,0-6,0 16,7-25,0
Praca mięśni, kończyn, tułowia
ciężka 6,0-8,5 25,0-35,5
bardzo ciężka 8,5-11,5 35,5-48,0
5
2011-03-23
Ocena wydatku energetycznego 
uproszczona metoda wg
Lehmana
W1 -wydatek energetyczny tab1. [kJ/min]
W2 - wydatek energetyczny tab2. [kJ/min]
W3  wydatek energetyczny na daną czynność roboczą [kJ]
t  czas trwania danej czynności roboczej [min]
W3=(W1+W2)*t
Tabela 4 (Ergonomia i ochrona pracy  materiały pomocnicze  M. Sikorski www.zgi.pg.gda.pl)
Wydatek energetyczny [kJ/8h] Ocena wydatku energetycznego
słowna punktowa
od 1260 bardzo mały 0
1260 - 3350 mały 1 - 25
3350 - 6300 średni 25 - 50
6300 - 8400 duży 51 - 75
ponad 8400 bardzo duży 76 - 100
Ocena wydatku energetycznego 
uproszczona metoda wg
Lehmana - przykład
6
2011-03-23
Dokumenty związane z
problemem
PN-EN 28996:1996
Dz.U. 1996.60.279
Pomiar EWE na podstawie pomiarów tętna:
HORST W., Ergonomia z elementami
bezpieczeństwa pracy, Wydawnictwo
Politechniki Poznańskiej, Poznań 2006
str. 80-84
Ocena stopnia obciążenia
statycznego (obciążenie pracą
statyczną)
Praca wykonywana w bezruchu, przy
długotrwałym skurczu mięśni
(przeciwdziałanie określonej sile
zewnętrznej)
Przy pracy dynamicznej następuje
skurczanie i rozkurczanie mięśni co
umożliwia właściwe ukrwienie (dotlenienie i
odżywienie komórek)
Praca statyczna - przepływ krwi jest
zablokowany przez skurcz mięśnia
Niewielki wydatek energetyczny
7
2011-03-23
Ocena stopnia obciążenia
statycznego (obciążenie pracą
statyczną)
Np. niewygodna, wymuszona pozycja
ciała, podtrzymywanie narzędzi powyżej
wysokości ramienia, przenoszenie
ciężaru itp.
Tabela 5 (Ergonomia i ochrona pracy  materiały pomocnicze  M. Sikorski www.zgi.pg.gda.pl)
Ocena stopnia Pozycja ciała przy pracy Przykłady
obciążenia statycznego
słownie punkty
Ocena
1 - 10 siedząca niewymuszona większość prac biurowych
mały 11 - 20 stojąca niewymuszona z możliwością ślusarz, stolarz
1 - 30 okresowej zmiany na siedzącą
stopnia
21 - 30 siedząca lub stojąca na przemian z nadzór techniczny,
chodzeniem bibliotekarz
średni 31 - 40 siedząca wymuszona, niepochylona pisanie na maszynie, obsługa
obciążenia
31 - 60 bądz
nieznacznie pochylona pras mechanicznych
41 - 50 stojąca niewymuszona, bez obsługa niektórych
statycznego możliwości okresowej zmiany pozycji obrabiarek, malowanie,
na siedzącą lakierowanie, praca
ekspedienta
51 - 60 stojąca wymuszona, niepochylona z motorniczy, suwnicowy
możliwością okresowej zmiany
pozycji na siedzącą
duży 61 - 70 siedząca wymuszona, bardzo szwaczka, zegarmistrz
61 - 90 pochylona
71 - 80 stojąca wymuszona, niepochylona bez piaskowanie, obsługa
możliwości okresowej zmiany pozycji niektórych obrabiarek
na siedzącą
81 - 90 stojąca wymuszona, pochylona, górnictwo, obróbka drewna
niezależnie od możliwości zmieniania
pozycji
bardzo 91 - 100 kleczaca, w przysiadzie i inne formowanie ręczne,
duży nienaturalne pozycje górnictwo, posadzki, ślusarz
91 - 100 samochodowy
8
2011-03-23
Ocena monotypowości ruchów
roboczych wg Kirschnera
Przeciążanie określonych grup
mięśniowych.
Często powtarzane ruchy związane z
pracą tych samych grup mięśni powodują
szybsze narastanie zmęczenia niż w
przypadku gdy pracują rożne grupy (stany
miejscowego zmęczenia)
Bierzemy pod uwagę liczbę
stereotypowych powtórzeń i wielkość sił
przy wykonywanej pracy
Ocena monotypowości ruchów
roboczych wg Kirschnera
Tabela 6 (Ergonomia i ochrona pracy  materiały pomocnicze  M. Sikorski www.zgi.pg.gda.pl)
Liczba powtórzeń ruchów Stopień uciążliwości
stereotypowych na zmianę roboczą
Wywierana siła słownie punktowo
do 100 N ponad 100 N
do 800 do 300 mały 1 - 30
800  1600 300 - 800 średni 31 - 60
ponad 1600 ponad 800 duży 61 - 100
9
2011-03-23
Całkowita ocena uciążliwości
pracy fizycznej
Tabela 7 (Ergonomia i ochrona pracy  materiały pomocnicze  M. Sikorski www.zgi.pg.gda.pl)
Ocena wysiłku
Ogólna W punktach
bardzo lekki 1 - 30
lekki 31 - 70
średni 71 - 120
ciężki 121 - 190
bardzo ciężki 191 - 300
10