MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Ryszard Dorsz
Wykonywanie różnego typu złącz 725[02].Z3.01
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
dr inż. Grzegorz Żegliński,
mgr inż. Stanisław Górniak,
Opracowanie redakcyjne:
inż. Ryszard Dorsz
Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Zych
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 725[02].Z3.01
zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu:  Monter sieci i urządzeń
telekomunikacyjnych
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 4
2. Wymagania wstępne 7
3. Cele kształcenia 8
4. Materiał nauczania 9
4.1.`Budowa kabli telekomunikacyjnych z żyłami miedzianymi 9
4.1.1. Materiał nauczania 9
4.1.2. Pytania 10
4.1.3. Ćwiczenia 10
4.1.4. Sprawdzian postępów 12
4.2. Rodzaje złącz wykonywanych na kablach telekomunikacyjnych z żyłami
miedzianymi 13
4.2.1. Materiał nauczania 13
4.2.2. Pytania 13
4.2.3. Ćwiczenia 14
4.2.4. Sprawdzian postępów 16
4.3. Sposoby połączeń żył kabli telekomunikacyjnych 17
4.3.1. Materiał nauczania 17
4.3.2. Pytania 18
4.3.3. Ćwiczenia 18
4.3.4. Sprawdzian postępów 20
4.4. Zakończenie kabli telekomunikacyjnych na przełącznicach
w centralach telefonicznych 21
4.4.1. Materiał nauczania 21
4.4.2. Pytania 23
4.4.3. Ćwiczenia 24
4.4.4. Sprawdzian postępów 25
4.5. Zakończenie kabli telekomunikacyjnych w szafkach kablowych 26
4.5.1. Materiał nauczania 26
4.5.2. Pytania 27
4.5.3. Ćwiczenia 27
4.5.4. Sprawdzian postępów 28
4.6. Zakończenie przewodów instalacyjnych w szafkach abonenckich 29
4.6.1. Materiał nauczania 29
4.6.2. Pytania 30
4.6.3. Ćwiczenia 30
4.6.4. Sprawdzian postępów 31
4.7. Instalacja abonencka 32
4.7.1. Materiał nauczania 32
4.7.2. Pytania 32
4.7.3. Ćwiczenia 32
4.7.4. Sprawdzian postępów 35
4.8. Pomiary powykonawcze złącz kablowych (zwarcia, przerwy) 36
4.8.1. Materiał nauczania 36
4.8.2. Pytania 37
4.8.3. Ćwiczenia 37
4.8.4. Sprawdzian postępów 40
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
4.9. Montaż przewodów w łączówce szczelinowej 41
4.9.1. Materiał nauczania 41
4.9.2. 4.9.2. Pytania 42
4.9.3. 4.9.3. Ćwiczenia 42
4.9.4. 4.9.4. Sprawdzian postępów 44
5. Sprawdzian osiągnięć 45
6. Literatura 49
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o podstawowych materiałach
i urządzeniach telekomunikacyjnych, ich właściwościach oraz zastosowaniu w magistralnych,
stacyjnych i podstawowych instalacjach abonenckich telekomunikacyjnych.
W poradniku zamieszczono opisy:
- budowy kabli telekomunikacyjnych o żyłach miedzianych,
- sposobów połączeń żył kabli telekomunikacyjnych z żyłami miedzianymi w różnej
technologii (skrętka, zaciski UY, moduły 3M),
- zakończenia kabli telekomunikacyjnych na przełącznicach,
- zakończenia kabli telekomunikacyjnych w szafkach kablowych,
- zakończenia kabli instalacyjnych w szafkach abonenckich,
- instalacji abonenckiej,
- rodzaje pomiarów wykonawczych złącz kablowych,
- montażu kabli w łączówkach szczelinowych.
Reforma gospodarcza i szybki rozwój nowoczesnych technologii spowodowały
zmiany dotyczące zapotrzebowania na określone kwalifikacje zawodowe. Rozwój
technologii informatycznych, telekomunikacji i między innymi Internetu przyczyniły się
do zwiększenia zapotrzebowania na telekomunikacyjne usługi
instalacyjno-monterskie.
Celem kształcenia w zawodzie monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych jest
przygotowanie aktywnego, mobilnego i skutecznie poruszajÄ…cego siÄ™ na rynku pracy
absolwenta. Będzie to możliwe, jeżeli uczniowie będą. nabywali zarówno wiedzę jak
i umiejętności zawodowe na takim poziomie, który pozwoli im na ciągłe
doskonalenie, poszerzanie kwalifikacji, ocenę własnych predyspozycji i możliwości,
podejmowanie racjonalnych decyzji, dotyczących własnego rozwoju zawodowego oraz
planowania kariery zawodowej.
Modułowy program nauczania dla zawodu umożliwia:
nabywanie oraz potwierdzanie kwalifikacji zawodowych zarówno w systemie szkolnym,
jak i pozaszkolnym,
dostosowywanie procesu kształcenia do indywidualnych potrzeb uczniów,
adaptację treści kształcenia do zmieniających się potrzeb rynku pracy,
przeniesienie punktu ciężkości z procesu nauczania na proces uczenia.
Cele kształcenia i materiał nauczania są ściśle powiązane z zadaniami zawodowymi, co
umożliwia:
- przygotowanie ucznia do wykonywania podstawowych zadań zawodowych,
- powiÄ…zanie teorii z praktykÄ…,
- odejście od materializmu dydaktycznego,
- integrację różnych dziedzin wiedzy.
Każdy nowy temat w poradniku zawiera cztery podpunkty:
- materiał nauczania,
- pytania,
- ćwiczenia,
- sprawdzian postępów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
W rozdziale  Materiał nauczania zostały omówione zagadnienia dotyczące
wykonywania różnego rodzaju złącz, sposobów rozszywania kabli telekomunikacyjnych,
sposobów połączeń żył, wykonywania zakończeń kabli, sposoby wykonywania pomiarów
powykonawczych.
Z rozdziałem  Pytania możesz zapoznać się:
- przed przystąpieniem do rozdziału  Materiał nauczania  poznając przy okazji
wymagania wynikające z potrzeb zawodu, a po przyswojeniu wskazanych treści,
odpowiadając na te pytania sprawdzisz stan swojej gotowości do wykonania ćwiczenia,
- po zapoznaniu się z rozdziałem  Materiały , aby sprawdzić stan swojej wiedzy, która
będzie Ci potrzebna do wykonania ćwiczenia.
Kolejnym etapem poznawania tematu  wykonywanie różnego typu złącz będzie
wykonanie  Ćwiczeń , których celem jest uzupełnienie i utrwalenie informacji o poznanych
zagadnieniach.
Wykonując ćwiczenia przedstawione w poradniku lub zaproponowane przez nauczyciela,
poznasz podstawowe właściwości wyżej wymienionych złącz.
Po wykonaniu ćwiczeń, sprawdz
poziom swoich postępów rozwiązując test  Sprawdzian
postępów , zamieszczony po ćwiczeniach. W tym celu:
- przeczytaj pytania i odpowiedz na nie,
- podaj odpowiedz
wstawiając X w odpowiednie miejsce ( w miejscu TAK, jeżeli Twoja
odpowiedz jest prawidłowa, w miejscu NIE, jeżeli odpowiedz na pytanie jest
niepoprawna).
Odpowiedzi NIE wskazują na luki w Twojej wiedzy, informują Cię również, jakiego
materiału dobrze nie poznałeś. Oznacza to powrót do treści, które nie są dostatecznie
opanowane.
Poznanie przez Ciebie wszystkich lub określonej części wiadomości będzie stanowiło dla
nauczyciela podstawę przeprowadzenia sprawdzianu poziomu przyswojonych wiadomości i
ukształtowanych umiejętności. W tym celu nauczyciel posłuży się  Zestawem zadań
testowych zawierających różnego rodzaju zadania. W rozdziale 5 tego poradnika jest
zamieszczony  Zestaw zadań testowych , zawiera on:
- instrukcję, w której omówiono tok postępowania podczas przeprowadzania sprawdzianu,
- przykładową kartę odpowiedzi, w której, w przeznaczonych miejscach wpisz odpowiedzi
na pytania; będzie to stanowić dla Ciebie trening przed sprawdzianem zaplanowanym
przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
725[02].Z3
Montaż instalacji i urządzeń
telekomunikacyjnych
725[02].Z3.01
Wykonywanie różnego typu złącz
725[02].Z3.02
Montaż sieci kablowych
725[02].Z3.03
Wykonywanie remontów sieci
telekomunikacyjnych
Rys. 1. Schemat układu jednostek modułowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- korzystać z różnych z
ródeł informacji (biblioteka, Internet),
- czytać podstawowe schematy instalacji telekomunikacyjnej,
- czytać strony katalogowe urządzeń telekomunikacyjnych ze zrozumieniem,
- czytać dokumentację powykonawczą instalacji telekomunikacyjnej,
- rozróżniać elementy instalacji telekomunikacyjnej,
- rozszywać kable teletechniczne,
- wykonywać różnymi sposobami instalacje telefoniczne na podstawie dokumentacji
technicznej oraz sprawdzać jakość połączeń,
- lokalizować i usuwać proste usterki w sieciach telekomunikacyjnych,
- czytać i sporządzać prostą dokumentacje techniczną,
- oceniać i prezentować swoją pracę,
- posługiwać się podstawowymi narzędziami używanymi do obróbki kabli i montażu
urządzeń telekomunikacyjnych,
- stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie kształconych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 wyjaśniać zasady funkcjonowania sieci telekomunikacyjnych,
 interpretować normy i przepisy z zakresu budowy i eksploatacji sieci
telekomunikacyjnych,
 instalować studnie kablowe i rury kanalizacyjne,
 wykonywać różnego rodzaju złącza kablowe,
 układać w różnych środowiskach i rozszywać kable teletechniczne,
 wykonywać różnymi sposobami instalacje telefoniczne na podstawie dokumentacji,
technicznej oraz sprawdzać jakość połączeń,
 czytać i sporządzać prostą dokumentacje techniczną,
 lokalizować i usuwać proste usterki w sieciach telekomunikacyjnych,
 wykonywać konserwacje sieci,
 oceniać i prezentować swoją pracę,
 korzystać z książek, katalogów czasopism w celu odnalezienia potrzebnej informacji,
 stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie kształconych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Budowa kabli telekomunikacyjnych z żyłami miedzianymi
4.1.1. Materiał nauczania
Kable produkowane w Telefonice są to kable telekomunikacyjne pęczkowe o izolacji
i powłoce polietylenowej z zaporą przeciwwilgociową o liczbie czwórek do 50. Żyły kabli
wykonane są z miękkich drutów miedzianych o średnicy 0,4  0,5  0,6  0,8 mm2. Na żyły
wtłoczona jest izolacja z polietylenu wysokociśnieniowego o grubości 0,13  0,25 mm.
zależnie od średnicy żyły gołej. Izolowane żyły skręcane są w czwórki gwiazdowe
z odpowiednio dobranymi skokami gwarantującymi małe wartości asymetrii pojemnościowej
K1  K4, K5  K12. Długość skoków czwórek nie przekracza 120 mm, i jest różna w stosunku
do sąsiednich czwórek.
a 1. wiÄ…zka  licznikowa
oplot czerwony
2. wiÄ…zka  kierunkowa
c d
oplot niebieski
b
czwórkowy - gwiazda
Pęczek elementarny
Rys. 2. Układ żył w wiązce czwórkowej [7, s. 76]. Rys. 3. Kabel XTKMXw ( wzdłużnie uszczelniany) [7, s. 77].
Wiązki czwórkowe skręcane są w pęczki elementarne, po 5 czwórek w każdym. Pęczki
elementarne skręca się w ośrodek lub w pęczki podstawowe 25  albo 50  czwórkowe, które
z kolei są także skręcane w ośrodek. Kable o liczbie czwórek do 50 są skręcane z 5 
czwórkowych pęczków elementarnych. Ośrodki kabli zawierających od 100 do 250 czwórek
są skręcone z pęczków podstawowych 25  czwórkowych. Na rysunku 2 pokazano układ żył
w wiązce czwórkowej, na rysunku 3 pokazano układ pęczków elementarnych w ośrodku
kabla telekomunikacyjnego.
Stosowane w Poradniku do ćwiczeń kable to:
XTKMX  telekomunikacyjny (T), kabel (K), miejscowy (M), o izolacji polietylenowej (X),
i powłoce polietylenowej.
YTKSY  telekomunikacyjny (T), kabel (S), stacyjny (S), o izolacji polwinitowej (Y),
i powłoce polwinitowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
oplot pęczka
elementarnego
10 4
10 4
1
1
9
5
9 5
9
3
2
2
6
8
6
8
7
7
Rys. 4. Układ pęczków elementarnych w ośrodku kabla telekomunikacyjnego [7, s. 77].
Tabela. 1. Kod rozróżniania żył w czwórkach i czwórek w pęczkach elementarnych.
izolacja żyły - kolor
Nr
czwórki
a b c d
1 naturalna zielona szara
czerwona
2 niebieska
3 żółta
4 brÄ…zowa
5 biała
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Z ilu pęczków elementarnych składa się pęczek podstawowy?
2. Jaki kolor ma izolacja żyły  a w drugim pęczku elementarnym?
3. Co oznacza  pojęcie wiązka kierunkowa?
4. Co oznacza  pojęcie wiązka licznikowa?
5. Co to jest pęczek podstawowy?
6. Z ilu wiązek czwórkowych składa się pęczek elementarny?
7. Co nazywamy ośrodkiem kabla?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj rozszycia kabla XTKMX 25 x 4 x 0,5 na długości 25 cm na jednym końcu
kabla i 15 cm na drugim końcu kabla, porównaj kierunki biorąc pod uwagę wiązkę
licznikową i kierunkową. W przypadku niezgodności zmień odcinki zdjętej izolacji.
Następnie dokonaj podziału na pęczki elementarne i wiązki czwórkowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) ściągnąć powłokę izolacyjną na długości 25cm na jednym końcu kabla i 15 cm na drugim
końcu,
2) ściągnąć folię izolacyjną,
3) wykonać opaski na pęczkach elementarnych, wykorzystując w tym celu tasiemki
technologiczne oplatające każdy pęczek elementarny,
4) zamontować kabel w stojaku montażowym,
5) rozszyć pęczki elementarne na wiązki czwórkowe,
6) wyznaczyć pierwszy, drugi pęczek elementarny, jeżeli taki występuje w kablu,
7) dobrać niezbędne narzędzia,
8) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
9) przygotować stanowisko do prac montażowych,
10) dokonać jakości wykonanych połączeń,
11) analizować i interpretuj wyniki pomiarów, wyciągaj wnioski,
12) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
13) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
14) uporządkować stanowisko pracy,
15) dobrać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 kabel telekomunikacyjny XTKMX 25 x 4 x 0,5,
 nóż monterski,
 stojak montażowy,
 liniał o długości 30-40 cm.
Ćwiczenie 2
Wykonaj zdjęcie powłoki na długości 25 cm na jednym końcu kabla, oraz wykonaj
rozszycie kabla YTKSY 10 x 2 x 0,4 dokonując podziału na warstwy i pary elementarne.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) ściągnąć powłokę izolacyjną na długości 25cm na jednym końcu kabla i 15cm na drugim
końcu,
2) ściągnąć folię izolacyjną,
3) wykonać opaskę na ośrodku kabla, wykorzystując w tym celu tasiemkę oplatającą,
4) rozszyć kabel na wiązki dwójkowe,
5) dokonać podziału według kolorów,
6) oznaczyć kolejne warstwy kabla,
7) dobrać niezbędne narzędzia,
8) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
9) przygotować stanowisko do prac montażowych,
10) dokonać jakości wykonanych połączeń,
11) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
12) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
13) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
14) uporządkować stanowisko pracy,
15) dobrać środki ochrony osobistej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Wyposażenie stanowiska pracy:
 kabel telekomunikacyjny YTKSY 10 x 2 x 0,4,
 nóż monterski,
 stojak montażowy,
 liniał o długości 30-40 cm.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) rozszyć kabel XTKMX?
ðð ðð
2) ściągnąć folię izolacyjną?
ðð ðð
3) wykonać opaskę na ośrodku kabla?
ðð ðð
4) zdefiniować pojęcie para w kablu YTKSY?
ðð ðð
5) rozszyć kabel YTKSY na wiązki dwójkowe?
ðð ðð
6) rozróżnić poszczczególne warstwy w kablu YTKSY?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
4.2. Rodzaje złącz wykonywanych na kablach
telekomunikacyjnych z żyłami miedzianymi
4.2.1. Materiał nauczania
Miejsce połączenia sąsiadujących ze sobą odcinków kabla nazywamy złączem
kablowym.
Złącze kablowe ma za zadanie odpowiednie połączenie ośrodków kabla w sposób
zapewniający zachowanie wymaganych parametrów elektrycznych torów przesyłowych oraz
połączenie powłok i odzieży kabla w taki sposób, aby własności elektryczne, mechaniczne
i antykorozyjne otrzymanego złącza nie były gorsze od własności poszczególnych odcinków
Å‚Ä…czonych kabli.
Połączenie żył zależy od warunków technicznych (złącze w studni kablowej, w szafie
telekomunikacyjnej, złącze napowietrzne, zakończenie w szafie kablowej, w skrzynce
abonenckiej, puszce kablowej), Połączenie żył można wykonać w zależności od warunków 
na skrętkę, zaciski UY, zaciski modułowe, zakończenie na łączówkach.
Złącza możemy podzielić na:
a) złącza przelotowe są to złącza łączące dwa odcinki kabla o takiej samej liczbie wiązek,
czyli połączenie dwóch odcinków kabli zgodnie z profilem ośrodków kabla  zachowanie
kolejności wiązek,
b) złącza odgałęz
ne są to złącza, w których od kabla o większej liczbie wiązek są
odgałęzione dwa lub więcej kabli o mniejszej liczbie wiązek,
c) złącza rozdzielcze są to złącza, w których telefoniczny kabel miejscowy jest połączony
z kilkoma kablami zakończeniowymi.
Ze względu na sposób połączenia żył ośrodka kabla, rozróżniamy następujące rodzaje
złącz:
1) złącza proste są to złącza, w których wiązki łączone są ze sobą kolejno, zgodnie
z profilem danego kabla (tzn.  na wprost ),
2) złącza krzyżowane są to złącza, w których żyły w parach i pary w poszczególnych
czwórkach są łączone zgodnie ze specjalnie opracowaną tablicą krzyżowania, co ma na
celu zmniejszenie sprzężeń pojemnościowych torów,
3) złącze równoległe są to złącza, w których kabel wchodzący do złącza jest połączony
z dwoma kablami wychodzÄ…cymi, przy czym liczba wiÄ…zek we wszystkich trzech kablach
jest jednakowa.
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest złącze przelotowe?
2. Co to jest złącze równoległe?
3. Co to jest złącze rozgałęz
ne?
4. Co to jest złącze krzyżowane?
5. Co to jest złącze rozdzielcze?
6. Co nazywamy złączem kablowym?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj złącze przelotowe dokonując połączenia żył zaciskami UY, w tym celu po
rozszyciu kabla na pęczki elementarne i wiązki czwórkowe. Skręć odpowiednie wiązki
czwórkowe i połącz poszczególne żyły zaciskami UY zachowując następującą kolejność.
Pierwsza, druga, trzecia wiązka czwórkowa po połączeniu żył zaciskami UY są położone
w lewo, czwarta wiązka położona jest w prawo, symetrycznie do wiązki pierwszej, wiązka
piąta położona jest w lewo w taki sposób, że zaciski piątej wiązki znajdują się pomiędzy
zaciskami wiązki trzeciej i czwartej. Długość skrętki czwórkowej powinna wynosić minimum
35mm łącznie z zaciskami UY. Skrętka czwórkowa to trzy skręty w prawą stronę.
Rys. 5. Parametry zacisków UY  katalog firmy 3M łączenie żył kabli miedzianych [9].
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zdjąć powłokę izolacyjną na długości 25mm,
2) zdjąć folię izolacyjną,
3) wykonać opaski na pęczkach elementarnych,
4) rozszyć pęczki elementarne na wiązki czwórkowe,
5) wykonać połączenie żył zgodnie z w/w instrukcją,
6) dobrać niezbędne narzędzia,
7) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
8) przygotować stanowisko do prac montażowych,
9) dokonać jakości wykonanych połączeń,
10) analizować i interpretuj wyniki pomiarów, wyciągaj wnioski,
11) ocenić jakość i estetykę wykonanej pracy,
12) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
13) uporządkować stanowisko pracy,
14) dobrać środki ochrony osobistej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Wyposażenie stanowiska:
 dwa odcinki kabla XTKMX 25x4x0,5 o długości 1,5m,
 zaciski UY,
 nóż monterski,
 zaciskarka do zacisków UY,
 stojak montażowy.
Ćwiczenie 2
Wykonaj połączenie kabli (złącze przelotowe) XTKMX 25 x 4 x 0,5 zaciskami
modułowymi 3M, wykorzystując do tego przyrząd montażowy oraz praskę hydrauliczną.
Rys. 6. Zaciski modułowe  wygląd ogólny [9].
Rys. 7. Budowa zacisku modułowego [9].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zgromadzić materiały i narzędzia: dwa odcinki kabla XTKMX 25 x 4 x 0,5, , nóż
monterski, zaciski 3M, przyrzÄ…d do zaciskania wraz z praskÄ… hydraulicznÄ…,
2) odmierzyć i zaznaczyć na powłoce kabla z jednego końca 35 cm i drugiego końca 15 cm,
3) naciąć powłokę kabla w zaznaczonych miejscach na całym obwodzie,
4) zdjąć powłokę na końcach kabla,
5) zamocować kable w przyrządzie montażowym w taki sposób, żeby końce kabla, na
których zdjęto izolację na długości 35 cm były skierowane do siebie w odległości 2 cm
powłoka od grzebienia rozdzielającego.
6) zdjąć folię ochronną,
7) wykonać opaskę na całym ośrodku kabla wykorzystując do tego tasiemkę
technologicznÄ…, (4-5 zwoi)
8) na każdym pęczku elementarnym składającym się z pięciu wiązek czwórkowych
wykonać również opaski wykorzystując tasiemki technologiczne,
9) rozłożyć poszczególne pęczki elementarne na wiązki czwórkowe,
10) umieść poszczególne żyły w grzebieniu montażowym, stosując zasadę:
żyły odcinka kabla z lewej strony układane są na dolnej podkładce zacisku 3M,
żyły odcinka kabla z prawej strony układane są na podkładce środkowej,
11) po założeniu nakładki zewnętrznej użyć praski hydraulicznej do zaciśnięcia zacisku 3M
12) dobrać niezbędne narzędzia,
13) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
14) przygotować stanowisko do prac montażowych,
15) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
16) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
17) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
18) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
19) uporządkować stanowisko pracy,
20) dobrać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska:
 dwa odcinki kabla XTKMX 25x4x0,5 o długości 1,5m,
 zaciski 3M,
 nóż monterski,
 zaciskarka do zacisków 3M,
 praska hydrauliczna.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) połączyć żyły zaciskami 3M?
ðð ðð
2) zdjąć powłokę izolacyjną?
ðð ðð
3) wykonać opaski na pęczkach elementarnych?
ðð ðð
4) rozróżniać pęczki elementarne w kablach XTKMX?
ðð ðð
5) rozróżniać wiązki czwórkowe?
ðð ðð
6) zakładać zaciski 3M na żyły kabli XTKMX?
ðð ðð
7) stosować praskę hydrauliczną do zacisków modułowych?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
4.3. Sposoby połączeń żył kabli telekomunikacyjnych
4.3.1. Materiał nauczania
Kable XTKMX są kablami kanałowymi, ich złącza montuje się zawsze w studniach
kablowych. Po przygotowaniu studni kablowej należy ułożyć i umocować na konsolach
końce przeznaczonego do montażu kabla w taki sposób, aby zapewnić sobie wygodne
warunki pracy.
Przygotowanie końców kabla.
W przypadku kabli ziemnych najpierw należy zdjąć osłonę antykorozyjną z pancerza
kabla, a następnie pancerz owinąć kilkoma zwojami drutu (najlepiej miedzianego). Drut ten
należy przylutować do pancerza na całym obwodzie kabla, aby pancerz się nie rozwijał.
Następnie należy obciąć pancerz w odległości około 5 mm od przylutowanej obrączki z drutu
i odsłonić powłokę polietylenową kabla.
Przygotowanie do montażu samych powłok jest już identyczne w przypadku obu typów
kabli  tzn. ziemnych i kanałowych.
Przed zdjęciem powłoki polietylenowej, końce kabli należy oczyścić i ułożyć w taki
sposób, by zachodzące na siebie odcinki były nieco dłuższe niż to wynika z rozmiarów
złącza. Następnie należy odmierzyć i zaznaczyć jednym zwojem drutu (żyła kablowa)
odcinek, na którym będzie zdjęta powłoka (w celu połączenia ośrodków kabli). Z kolei należy
odmierzyć odcinek powłoki, który ma być poddany tzw. degradowaniu celem zapewnienia
uzyskania dobrej przyczepności kitu epoksydowego.
1
2
L
Rys. 8. Przygotowanie kabla do wykonania złącza [1 s. 67].
1  kabel, 2  osłona złącza,
L  długość złącza zależy od pojemności kabla.
Rys. 9. Sposób rozłożenia wiązek czwórkowych [ 1, s. 67].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
 Tabela 2. Długość złącza w zależności od pojemności kabla [1, s. 83].
Liczba czwórek Długość złącza  L 
w kablu (mm)
Liczba czwórek w kablu Długość złącza  L (mm)
Dla żył 0,4 mm
5 130
10 130
15 130
25 170
35 230
50 230
100 300
Dla żył 0,5 oraz 0,6 mm
5 130
10 130
15 170
25 170
35 230
50 230
100 300
Tabela dotyczy wszystkich kabli, na których wykonywane są złącza przelotowe
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Czy potrafisz określić ile wiązek czwórkowych jest w kablu XTKMX 20 x 4 x 0,5?
2. Czy potrafisz określić długość złącza w zależności od pojemności kabla?
3. Czy potrafisz wykonać opaski na pęczkach elementarnych?
4. Czy potrafisz rozróżniać pęczki elementarne w kablach XTKMX?
5. Czy potrafisz wykonać nawoje na osłonie kabla doziemnego?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj połączenie żył kabla metodą tradycyjną  tzn. polegającą na skręcaniu
i lutowaniu pozbawionych izolacji żył kabla. Żyły o średnicach 0,4 i 0,5 mm są tylko
skręcane ze sobą, natomiast żyły o średnicach 0,6 i 0,8 mm muszą być ponadto lutowane.
Skrętki są izolowane za pomocą polietylenowych tulejek izolacyjnych pustych lub
napełnionych pastą silikonową rys. 10 i 11. Sposób wykonania skrętek na poszczególnych
żyłach, sposób zakładania tulejek izolacyjnych, sposób formowania wiązek czwórkowych
pokazany jest na poniższych rysunkach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
tulejka izolacyjna
pierwsza faza wykonania skrętki
prawidłowo wykonana skrętka
skrętka przygięta do żyły
połączenie żył z nasuniętą tulejką izolacyjną
Prawidłowo wykonana izolacja na wiązce czwórkowej
Rys. 10. Sposób wykonania skrętek [1, s. 68].
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zdjąć powłokę izolacyjną na długości 25mm,
2) zdjąć folię izolacyjną,
3) wykonać opaski na pęczkach elementarnych,
4) wykonać nawój na osłonie kabla doziemnego,
5) rozszyć pęczki elementarne na wiązki czwórkowe,
6) wykonać połączenie żył zgodnie z w/w instrukcją oraz rysunkiem nr 9,
7) dobrać niezbędne narzędzia,
8) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
9) przygotować stanowisko do prac montażowych,
10) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
11) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
12) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
13) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
14) uporządkować stanowisko pracy,
15) dobrać środki ochrony osobistej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Rys. 11. Sposób izolowania skrętek tulejkami: [1, s. 85].
a  tulejka pusta (dwustronnie otwarta),
b  tulejka napełniana pastą silikonową (jednostronnie otwarta)
Wyposażenie stanowiska:
 dwa odcinki kabla XTKMX 25x4x0,5 o długości 1,5 m,
 drut nawojowy,
 spoiwo lutownicze,
 silikon,
 nóż monterski,
 lutownica,
 stojak montażowy.
4.3.2. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcie złącza telekomunikacyjnego?
ðð ðð
2) zdjąć powłokę izolacyjną?
ðð ðð
3) wykonać opaski na pęczkach elementarnych?
ðð ðð
4) rozróżniać pęczki elementarne w kablach XTKMX?
ðð ðð
5) rozróżniać wiązki czwórkowe?
ðð ðð
6) dokonywać nawojów na osłonie kabla doziemnego?
ðð ðð
7) lutować skrętki?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
4.4. Zakończenie kabli telekomunikacyjnych na przełącznicach
telekomunikacyjnej w centralach telefonicznych
4.4.1. Materiał nauczania
Przełącznica telekomunikacyjna to urządzenie umożliwiające połączenie kabli
magistralnych z kablami stacyjnymi. Przełącznica główna (PG)  przełącznica dla
zakończenia kabli magistralnych, przychodzących z sieci rozdzielczej. Podstawę stanowi
stelaż w wersji wolnostojącej, przyściennej lub naściennej wyposażony w głowice łączówki,
które umożliwiają stosowanie zabezpieczeń oraz wykonywanie pomiarów.
Przełącznice są montowane przy centralach lub jako wyposażenie systemów
dostępowych.
Charakterystyka funkcjonalna przełącznic głównych:
 idealne rozwiązanie dla dużych systemów,
 dostępne w wersji wolnostojącej lub przyściennej,
 możliwość montażu łączówek 8 lub 10-parowych w blokach 100, 64, 128-parowych,
 możliwość zabudowy w "pionach" lub "poziomach",
 bogate wyposażenie dodatkowe,
 zabezpieczenia,
 szeroka gama sznurów i wtyków pomiarowych,
 kolorowe oznaczniki i kołki izolujące, łatwa rozbudowa.
Na polskim rynku możemy spotkać wiele firm np. Pioch, Reichle de Massami , Krone,
Optomer, 3M, Optokon, FCA, oferujących stojaki, jak i łączówki do zabudowy przełącznicy
głównej.
Na rys. 12 przedstawiony jest przykładowy ogólny model TM/GB produkowany przez
firmę QUANTE POUYET GROUP (która aktualnie została kupiona przez firmę 3M)
i oferowany przez telekomunikacyjne firmy handlowe, w ćwiczeniu przełącznica pokazana
jest jako przykład stosowanych w telekomunikacji przełącznic, zasady rozłożenia głowic
i sposoby połączenia strony liniowej z magistralną są takie same. Różnice polegają na tym,
czy jest to układ poziomy, czy pionowy.
Ramy nośne typu TM/GB przeznaczone są do przełącznic dwustronnych wolnostojących
o bardzo dużych pojemnościach.
OPIS
 podstawa, stojaki i wsporniki sÄ… wykonane ze stali pokrytej warstwÄ… farby chroniÄ…cej
przed korozjÄ…,
 pierścienie i prowadnice przewodów wykonane ze stopu aluminium pokrytego żywicą
epoksydowÄ…,
 plastikowy tunel prowadzÄ…cy dla kabla prowadzonego do poziomo umieszczonych
modułów połączeniowych,
 ramię do rozwijania przewodów krosowych,
 drabinki jezdne,
 prowadnice do drabinek,
 plastikowe prowadzenia - osłony kabli krosowych ułatwiające ułożenie i izolację kabli.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Podstawowym modułem konstrukcji wsporczej (stojaka) przełącznicy jest pion. Piony
połączone między sobą tworzą sekcję. Zespoły (bloki) łączówkowe po stronie liniowej (L),
we wszystkich typach przełącznic, montowane są w układzie pionowym, natomiast po stronie
stacyjnej (S) najczęściej spotykanym rozwiązaniem jest układ poziomy, na życzenie
użytkownika mogą być one umieszczane w układzie pionowym.
Bardzo często stosowanym obecnie typem przełącznic są konstrukcje wsporcze MDF
produkowane przez Agmar Telecom. Posiadają one uniwersalną budowę modułową, dzięki
czemu każdorazowo można je dostosowywać indywidualnie do wymagań technicznych,
eksploatacyjnych i lokalowych.
Podejście takie pozwoliło maksymalnie przybliżyć się do potrzeb i możliwości
technicznych odbiorców zarówno przy montażu nowych przełącznic, jak i przy rozbudowie i
przebudowie istniejÄ…cych.
Konstrukcje wsporcze przełącznic wykonane są z typowych, lekkich, aluminiowych
anodowanych elementów (kształtowników), łączonych między sobą, zamykanymi przy
pomocy klucza ampułowego. Przełącznice są rozbieralne. Rozwiązanie to pozwala na szybki,
bezkolizyjny montaż i demontaż konstrukcji, na dokonywanie wszelkich zmian i przeróbek w
trakcie montażu, rozbudowę oraz stopniową wymianę starych przełącznic na nowe bez
przerw eksploatacyjnych.
Konstrukcje mogą być mocowane do ścian, podłóg oraz do sufitu. Doprowadzenie kabli
może się odbywać od góry lub od dołu.
Konstrukcje wsporcze są wytrzymałe na obciążenia kablami stacyjnymi i krosowymi.
Dają możliwość przejrzystego rozprowadzenia kabli i mocowania ich uchwytami oraz
opaskami zaciskowymi w pionach i poziomach.
Tablica 3. Przełącznice stosowane w technice telekomunikacyjnej [6].
Lp. Nazwa przełącznicy
WolnostojÄ…ca dwustronna-
1. w układzie pionowo (L) -poziomym (S)
lub pionowym (LiS)
Przyścienna jednostronna-
2. w układzie pionowo (L) -poziomym (S)
lub pionowym (LiS)
Naścienna pojedyncza-
3.
w układzie pionowym (LiS)
Naścienna podwójna-
4. w układzie pionowo (L) -poziomym (S)
lub pionowym (LiS)
Istnieją, jak widać powyżej w tabeli, przełącznice o mniejszej pojemności naścienne lub
przyścienne jednostronne. Jednakże w poradniku ucznia zajmiemy się tylko przełącznicą
dwustronnÄ… wolnostojÄ…cÄ….
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Ogólna budowa przykładowej przełącznicy głównej przedstawia się następująco:
Rys. 12. Przełącznica telekomunikacyjna wolnostojąca [6].
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest przełącznica telekomunikacyjna?
2. Jakie znasz rodzaje przełącznic?
3. Czy na przełącznicy można stosować łączówki 8-parowe?
4. Do czego służy pręt dystansowy?
5. Co to jest strona liniowa przełącznicy?
6. Jakie rozróżniasz rodzaje zabudowy przełącznic?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zamontuj kabel stacyjny na przełącznicy telekomunikacyjnej wolnostojącej. Wykonaj
rozszycie kabla YTKSY 25x2x0,5 na długości 35cm na końcu kabla wprowadzonego do
przełącznicy. Kabel prowadz
z kanału kablowego do gniezdnika odpowiedniej głowicy
kablowej np. typu Krone wg wskazań prowadzącego zajęcia. Zamontuj poszczególne pary
kabla YTKSY w łączówkach głowicy kablowej używając przyrządu montażowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zdjąć powłokę izolacyjną,
2) zdjąć folię izolacyjną,
3) wykonać opaskę na kablu,
4) przymocować kabel do konstrukcji przełącznicy opaskami montażowymi,
5) rozszyć kabel,
6) określić poszczególne warstwy,
7) zamontować żyły w łączówkach głowicy kablowej przy użyciu przyrządu montażowego,
8) dobrać niezbędne narzędzia,
9) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
10) przygotować stanowisko do prac montażowych,
11) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
12) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
13) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
14) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
15) uporządkować stanowisko pracy,
16) dobrać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
kabel YTKSY,
opaski montażowe,
nóż monterski,
przyrząd montażowy,
przełącznica wolnostojąca,
dokumentacja techniczna przełącznicy.
Ćwiczenie 2
Zamontuj kabel magistralny na przełącznicy telekomunikacyjnej wolnostojącej. Wykonaj
rozszycie kabla XTKMX 25 x 4 x 0,5 na długości 35cm na końcu kabla wprowadzonego do
przełącznicy po stronie magistralnej. Kabel prowadz
z kanału kablowego do gniezdnika
odpowiedniej głowicy kablowej np. typu Krone wg wskazań prowadzącego zajęcia. Zamontuj
poszczególne wiązki czwórkowe kabla XTKMX w łączówkach głowicy kablowej używając
przyrządu montażowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zdjąć powłokę izolacyjną,
2) zdjąć folię izolacyjną,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
3) wykonać opaskę na kablu,
4) przymocować kabel do konstrukcji przełącznicy opaskami montażowymi,
5) rozszyć kabel na pęczki elementarne i wiązki czwórkowe,
6) zamontować żyły w łączówkach głowicy kablowej przy użyciu przyrządu montażowego,
7) dobrać niezbędne narzędzia,
8) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
9) przygotować stanowisko do prac montażowych,
10) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
11) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
12) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
13) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
14) uporządkować stanowisko pracy,
15) dobrać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 kabel XTKMX 25 x 4 x 0,5,
 opaski montażowe,
 nóż monterski,
 przyrząd montażowy,
 przełącznica wolnostojąca,
 dokumentacja techniczna przełącznicy.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) rozszyć kabel YTKSY?
ðð ðð
2) rozszyć kabel XTKMX?
ðð ðð
3) rozróżniać wiązki czwórkowe kabla XTKMX?
ðð ðð
4) użyć przyrządu montażowego?
ðð ðð
5) rozróżnić żyły kabla YTKSY?
ðð ðð
6) wprowadzić kabel YTKSY do głowicy zamocowanej na przełącznicy?
ðð ðð
7) zamocować łączówki w gniezdnikach?
ðð ðð
8) zamocować żyły w łączówkach?
ðð ðð
9) rozróżnić stronę magistralną od strony stacyjnej przełącznicy?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
4.5. Zakończenie kabli telekomunikacyjnych w szafkach
kablowych
4.5.1. Materiał nauczania
Szafy kablowe wykonane sÄ… z blachy aluminiowej oraz profili aluminiowych
i stalowych. Wszystkie elementy szaf zabezpieczone są w pełni przed korozją. Standardowo
obudowy szaf malowane są na kolor szary RAL 7035, istnieje możliwość pomalowania szafy
na dowolny kolor z dowolną fakturą. Szafy przystosowane są do montażu zamków ABLOY
i FAB. Szafy składają się z następujących modułów:
1) podstawa betonowa,
2) cokół,
3) uniwersalna rama łączówek,
4) obudowa szafy.
Szafa montowana jest na podstawie betonowej, w której umieszczona jest rama stalowa.
Cokół odizolowany jest od podstawy betonowej za pomocą przegrody aluminiowej
wyposażonej w przelotki gumowe pozwalające na przeprowadzenie kabli o różnych
średnicach. Rama łączówek wykonana jest ze stali i zapewnia możliwość zamontowania
w szafie gniezdników i elementów mocujących łączówek wszystkich producentów. Rama
łączówek wraz z obudową szafy może być rozbudowywana w celu zwiększenia pojemności
szafy. Szafa wyposażona jest w demontowane drzwi, otwierające się pod kątem większym od
90°. WewnÄ…trz szafy umieszczony jest czujnik sygnalizacji otwarcia drzwi. Kable wewnÄ…trz
obudowy mocowane są za pomocą specjalnych uchwytów w celu zabezpieczenia przed ich
przesuwaniem. W szafach wykonane są otwory wentylacyjne wyposażone w filtry, które mają
za zadanie wychwytywanie pyłu. Wszystkie elementy szaf połączone są linkami
uziemiającymi. Na poniższym rysunku przedstawiona jest przykładowa szafa kablowa.
Rys. 13. Przykład szafy kablowej bez wyposażenia teletechnicznego [4].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce:
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest szafa kablowa?
2. Gdzie majÄ… zastosowanie szafy kablowe?
3. W jaki sposób są wprowadzane kable do szaf kablowych?
4. Co stanowi wyposażenie szafy kablowej?
5. W jaki sposób są mocowane żyły kabla na osprzęcie telekomunikacyjnym?
6. Jakie jest rozmieszczenie głowic rozdzielczych i magistralnych w szafce kablowej?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj montaż kabla XTKMX w szafce kablowej. Kabel XTKMX wychodzący
z kanału kablowego wprowadz
do szafki kablowej i doprowadz
do pierwszej głowicy
magistralnej, która znajduje się w lewym górnym rogu szafki kablowej. Przymocuj kabel do
konstrukcji wsporczej głowic rozszyj go, zamocuj żyły w łączówkach głowicy typu Krone
przy użyciu przyrządu montażowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) rozróżnić głowice rozdzielcze i magistralne,
2) rozmieść w/w głowice w szafce kablowej,
3) wprowadzić kabel wychodzący z kanału kablowego do szafki kablowej,
4) użyć opasek montażowych do mocowania kabla do konstrukcji wsporczej głowic
kablowych,
5) rozszyć kabel XTKMX 50 x 4 x 0,5,
6) stosować podstawkę umożliwiającą wykonywanie zapasów żył na głowicy kablowej,
7) mocować żyły w łączówkach przy użyciu przyrządu montażowego,
8) dobrać niezbędne narzędzia,
9) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
10) przygotować stanowisko do prac montażowych,
11) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
12) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
13) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
14) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
15) uporządkować stanowisko pracy,
16) dobrać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 szafka kablowa,
 kabel XTKMX 50 x 4 x 0,5,
 głowice kablowe,
 przyrząd montażowy,
 nóż monterski,
 podstawka do wykonywania zapasów,
 instrukcja producenta szafki kablowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
4.5.1. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz? Tak Nie
1) rozszyć kabel XTKMX 50 x 4 x 0,5?
ðð ðð
2) użyć przyrządu montażowego ?
ðð ðð
3) rozróżnić żyły kabla XTKMX 50 x 4 x 0,5?
ðð ðð
4) wprowadzić kabel XTKMX 50 x 4 x 0,5 do głowicy zamocowanej
w szafce kablowej?
ðð ðð
5) rozpoznawać głowice magistralne i rozdzielcze?
ðð ðð
6) zamocować łączówki w gniezdnikach?
ðð ðð
7) zamocować żyły w łączówkach?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
4.6. Zakończenie przewodów instalacyjnych w szafkach
abonenckich
4.6.1. Materiał nauczania
Szafka abonencka zewnętrzna stosowana w domach wielorodzinnych wykonana jest
z blachy aluminiowej. Malowana jest lakierem proszkowym na kolor RAL 7035.
Zastosowane materiały (w przypadku szafek wykonanych z aluminium) oraz pokrycia
lakiernicze zapewniają całkowitą odporność na korozję.
Szafki służą do instalowania łączówki 10-parowej (lub wielokrotność) z ochronnikami.
Konstrukcja umożliwia odchylenie łączówki do przodu ułatwiając wykonanie prac
instalatorskich. A
ączówki mocowane są w gniezdnikach, które z kolei mocowane są do
konstrukcji wsporczej do której również mocuje się przewody instalacyjne za pomocą opasek
montażowych.
Szafki posiadają estetyczny wygląd, wysoką trwałość i zapewniają wysoką
funkcjonalność podczas montażu i w trakcie prac instalatorskich.
Zabezpieczeniem szaf przed jej otwarciem przez osoby nieupoważnione jest stosowanie
zamków typu: ABLOY, FAB, RONIS lub EURO-LOCKS.
Wyposażenie typowej szafki abonenckiej:
1) konstrukcja wsporcza gniezdnika,
2) gniezdnik,
3) łączówki telekomunikacyjne,
4) zacisk zerujÄ…cy,
5) przepusty izolacyjne dla wprowadzanych przewodów.
Rys. 14. Przykład szafki abonenckiej 20 parowej [4].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Do czego służy szafka abonencka?
2. Co stanowi wyposażenie szafki abonenckiej?
3. Jakie łączówki można mocować w szafce abonenckiej?
4. Czy w szafkach abonenckich można stosować ochronniki?
5. Czy należy w szafkach abonenckich stosować podstawki umożliwiające wykonanie
zapasów żył?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj fragment zasilania instalacji abonenckiej  montaż przewodu instalacyjnego
w szafce abonenckiej na pierwszej łączówce. Wykonaj zapas łączeniowy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) rozpoznać szafki kablowe,
2) montować zamki np. typu ABLOY,
3) montować gniezdniki pod łączówki,
4) wprowadzać przewód przez przepusty izolacyjne,
5) uszczelniać przewody instalacyjne w przepustach izolacyjnych,
6) montować łączówki w szafce abonenckiej,
7) mocować przewód instalacyjny do konstrukcji szafki kablowej stosując opaski
montażowe,
8) montować żyły przewodu instalacyjnego w łączówkach,
9) dobrać niezbędne narzędzia,
10) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
11) przygotować stanowisko do prac montażowych,
12) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
13) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
14) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
15) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
16) uporządkować stanowisko pracy,
17) dobrać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 szafka abonencka,
 gniezdnik,
 łączówka,
 przewód instalacyjny,
 opaski montażowe,
 nóż monterski,
 przyrząd montażowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
4.6.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz? Tak Nie
1) rozszyć przewód instalacyjny?
ðð ðð
2) użyć przyrządu montażowego?
ðð ðð
3) rozróżnić żyły przewodu instalacyjnego?
ðð ðð
4) wprowadzić przewód instalacyjny do szafki kablowej?
ðð ðð
5) zamocować łączówki w gniezdnikach?
ðð ðð
6) zamocować żyły w łączówkach?
ðð ðð
7) stosować podstawkę do wykonywania zapasów?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
4.7. Instalacja abonencka
4.7.1. Materiał nauczania
Instalacja abonencka to połączenie pomiędzy szafką abonencką, a gniazdkiem abonenta
lub gniazdami abonenta szczegóły pokazane są w ćwiczeniach rys. 15 i 16. W skład instalacji
abonenckiej wchodzą takie elementy jak: kompletna szafka abonencka, przewód instalacyjny
o tylu parach ilu będzie podłączonych abonentów. W zależności od podłoża przewód
instalacyjny prowadzony jest w rurkach instalacyjnych lub listwach maskujÄ…cych. Ostatnim
elementem wchodzącym w skład instalacji abonenckiej jest gniazdo telefoniczne.
4.7.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co stanowi wyposażenie szafki abonenckiej?
2. Jakie łączówki można mocować w szafce abonenckiej?
3. Czy w skrzynkach abonenckich można stosować ochronniki?
4. Czy należy w szafkach abonenckich stosować podstawki umożliwiające wykonanie
zapasów żył?
5. Do czego służą listwy maskujące?
6. W jaki sposób jest mocowany przewód instalacyjny w gniazdku telefonicznym?
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W pomieszczeniu biurowym w celu podłączenia telefonu wykonaj instalację telefoniczną
oraz maskujÄ…cÄ… zgodnie z planem pomieszczenia i schematem instalacji  Do strony  a
łączówki w zainstalowanej wcześniej szafce abonenckiej podłącz kabel instalacyjny. Do
gniazda G1 podłącz telefon. Urządzenie zainstaluj i uruchom zgodnie z załączoną instrukcją
producenta.
G1
szafka abonencka
Rys. 15. Projekt instalacji telefonicznej  jedno gniazdo.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
200cm
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) rozpoznać typy szafek abonenckich,
2) rozpoznać gniazda telefoniczne,
3) montować gniezdniki pod łączówki,
4) wprowadzać przewód przez przepusty izolacyjne,
5) montować listwy maskujące,
6) montować rurki instalacyjne
7) montować łączówki w puszce kablowej,
8) mocować żyły przewodu instalacyjnego w łączówkach.
9) mocować przewód instalacyjny w gniazdku telefonicznym,
10) dobierać niezbędne narzędzia,
11) sporządzać wykaz narzędzi i materiałów,
12) przygotować stanowisko do prac montażowych,
13) dokonać sprawdzenia jakości wykonanych połączeń,
14) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
15) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
16) uporządkować stanowisko pracy,
17) dobierać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 szafka abonencka,
 gniezdnik uniwersalny,
 łączówka,
 przewód instalacyjny,
 listwy maskujÄ…ce,
 rurki instalacyjne,
 uchwyty do rurek instalacyjnych,
 wkręty w zależności od podłoża,
 gniazdo telefoniczne,
 nóż monterski,
 przyrząd montażowy,
 podstawka do wykonywania zapasów.
Ćwiczenie 2
W pomieszczeniach biurowych dla telefonu wykonaj instalacjÄ™ telefonicznÄ… oraz
maskujÄ…cÄ… zgodnie z planem pomieszczenia i schematem instalacji  w zainstalowanej
wcześniej szafce abonenckiej dołącz do łączówki przewód instalacyjny, a z drugiej strony
podłącz do gniazd telefonicznych. Do gniazda G1 podłącz telefon. Do gniazda G2 podłącz
telefaks. Urządzenia zainstaluj i uruchom zgodnie z załączoną instrukcją producenta.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
G1
G2
szafka abonencka
Rys. 16. Projekt instalacji telefonicznej  2 gniazda.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) rozpoznać szafki abonenckie,
2) rozpoznać gniazda telefoniczne,
3) montować gniezdniki pod łączówki,
4) wprowadzać przewód przez przepusty izolacyjne,
5) montować listwy maskujące,
6) montować rurki instalacyjne,
7) montować łączówki w puszce kablowej,
8) mocować żyły przewodu instalacyjnego w łączówkach,
9) mocować przewód instalacyjny w gniazdku telefonicznym,
10) dobrać niezbędne narzędzia,
11) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów
12) przygotować stanowisko do prac montażowych,
13) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
14) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
15) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
16) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
17) uporządkować stanowisko pracy,
18) dobrać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 szafka abonencka,
 gniezdnik,
 łączówka,
 gniazda telefoniczne,
 listwy maskujÄ…ce,
 rurki instalacyjne,
 uchwyty do rurek instalacyjnych,
 wkręty w zależności od podłoża,
 przewód instalacyjny,
 nóż monterski,
 przyrząd montażowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
200cm
szafka
abonencka
G1
do centralki
YTKSY 1x2
łączówka
Rys. 17. A
ączówka w szafce abonenckiej.
4.7.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz? Tak Nie
1) rozszyć przewód instalacyjny?
ðð ðð
2) użyć przyrządu montażowego?
ðð ðð
3) rozróżnić żyły przewodu instalacyjnego?
ðð ðð
4) wprowadzić przewód instalacyjny do szafki kablowej?
ðð ðð
5) zamocować łączówki w gniezdnikach szafki kablowej?
ðð ðð
6) zamocować żyły w łączówkach?
ðð ðð
7) podłączyć gniazdo telefoniczne?
ðð ðð
8) stosować podstawkę do wykonywania zapasów?
ðð ðð
9) mocować listwy instalacyjne?
ðð ðð
10) mocować rurki instalacyjne?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
1
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
4.8 . Pomiary powykonawcze złącz kablowych (zwarcia, przerwy)
4.8.1. Materiał nauczania
Rodzaje przeprowadzanych pomiarów  Pomiary powykonawcze
Po zmontowaniu linii kablowej należy wykonać pełne pomiary końcowe zbudowanej
linii. Do pomiarów końcowych należą następujące pomiary wykonywane za pomocą sygnału
stałoprądowego:
a) pomiar rezystancji izolacji,
b) pomiar rezystancji pętli,
c) pomiar na przerwy,
d) pomiar na zwarcia między żyłami i do powłoki.
Pomiary eksploatacyjne
Eksploatowane linie telekomunikacyjne sÄ… poddawane tzw.  pomiarom okresowym"
Wykonywanym przez pracowników kolumn kablowych. Składają się na nie pomiary
przeprowadzone zarówno za pomocą prądu stałego, jak i przemiennego. Pomiarów prądem
stałym dokonuje się w zależności od rodzaju linii,  co 3, 6 lub12 miesięcy, obejmując nimi
badanie:
a) rezystancji izolacji,
b) rezystancji pętli żył.
Pomiary oparte na wykorzystaniu prądu przemiennego są wykonywane, zależnie od
rodzaju linii, co 2, 3 lub 5 lat i obejmujÄ…:
Pomiar rezystancji izolacji żył kablowych jest wykonywany najczęściej
megaomomierzem induktorowym o zakresie pomiarowym 0  20000 ©, i napiÄ™ciu 250V lub
500V. Przed przystąpieniem do pomiarów należy ustawić megaomomierz w pozycji
poziomej, a następnie sprawdzić działanie megaomomierza przy zwartych i rozwartych
zaciskach.
Rezystancję izolacji żyły w kablu mierzy się w stosunku do pozostałych żył połączonych
ze sobą i z uziemioną metalową powłoką kabla.
Przy pomiarze do jednego zacisku podłącza się badaną żyłę, a do drugiego ziemię, bądz

powłokę polwinitową kabla.
Pomiar przeprowadza się obracając korbka induktora początkowo powoli, a następnie
stopniowo zwiększając prędkość obrotów do 120  150 obr/min. Przy takiej prędkości
następuje ustalenie się wskazówki miernika, co umożliwia odczytanie zmierzonej wartości
rezystancji izolacji.
Zmierzoną wartość rezystancji izolacji należy odczytać po ustaleniu się wychylenia
wskazówki miernika ( w zależności od długości badanej linii czas ustalania się położenia -
wynikający z czasu ładowania się żył  wynosi od 15 sekund do 1 minuty ).
Wartość odczytana na skali induktora jest wartością odnoszącą się do całej linii, i dlatego
każdorazowo należy dokonywać przeliczenia w celu uzyskania wartości rezystancji
przypadającej na 1 km kabla ( rezystancji jednostkowej Rj ), posługując się wzorem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
 Rj = Ri * l [M&! * km]
gdzie: Ri  odczytana wartość rezystancji izolacji w M©,
l  długość mierzonej linii w km.
Przeliczenie takie jest konieczne, ponieważ we wszystkich wymaganiach i normach
podawana jest jednostkowa wartość rezystancji izolacji.
a) badanie tłumienności skutecznej toru,
b) badanie tłumienności zbliżnoprzenikowej,
c) badanie odstępu zdalnoprzenikowego,
d) badanie impedancji falowej toru.
Oprócz pomiarów okresowych, wykonuje się również badania eksploatacyjne związane
z lokalizacją uszkodzeń oraz tzw.  pomiary poawaryjne . Pomiary te wykonywane są
w odniesieniu do samego kabla, bez uwzględnienia stacji wzmacniakowych, urządzeń
komutacyjnych oraz innych urządzeń włączanych w linie kablową.
W zakres obowiązków montera kabli telekomunikacyjnych wchodzi wykonywanie
następujących pomiarów:
a) badanie na przerwy i zwarcie miedzy żyłami i powłoka,
b) pomiar rezystancji izolacji,
c) pomiar rezystancji pętli żył.
4.8.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co stanowi wyposażenie torby monterskiej?
2. Do czego używamy próbnika monterskiego?
3. Do czego używamy telefonu monterskiego?
4. Na jakiej długości należy zdjąć izolację z żył w celu przeprowadzenia badań?
5. Jakiego rodzaju pomiary należy wykonać po wykonaniu złącza?
6. W jaki sposób wykonujemy pomiar rezystancji izolacji?
7. Jaki przyrząd jest nam niezbędny do wykonania pomiarów na przerwy?
4.8.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj badanie na przerwy w żyłach kabla telekomunikacyjnego. Układ, w jakim
przeprowadzisz badanie, czy żyły w kablu nie mają przerw, pokazane jest na rysunku 18. Na
jednym końcu kabla wszystkie żyły połącz sobą i z powłoką ołowianą, a na drugim końcu
włącz po kolei żyły do próbnika monterskiego, telefonu monterskiego lub generatora
sygnałowego. Brak dz
więku świadczyć będzie o przerwie żyły.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
2
2
A B
3
3
Rys. 18. Badanie na przerwy generatorem sygnałowym.
: 1  badany kabel, 2  końce żył, 3  generator sygnałowy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) rozpoznać kable telekomunikacyjne,
2) zdjąć powłokę izolacyjną,
3) wykonać opaski z tasiemek technologicznych,
4) rozszyć kable stacyjne i magistralne,
5) przygotować kable do badań,
6) dobrać niezbędne narzędzia,
7) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
8) przygotować stanowisko do prac montażowych,
9) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
10) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
11) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
12) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
13) uporządkować stanowisko pracy,
14) dobrać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska pracy
 stojak montażowy
 kabel telekomunikacyjny
 nóż monterski,
 próbnik monterski,
 telefon monterski,
 generator sygnałowy,
 instrukcje obsługi ww. przyrządów.
Ćwiczenie 2
Wykonaj badanie na zwarcia między żyłami i powłoką kabla telekomunikacyjnego.
Układ w jakim przeprowadzisz badanie zwarcia między żyłami i powłoka przedstawiono na
rysunku 19. Wszystkie żyły rozłóż wachlarzowato i zdejmij izolację na końcach żył na
długości ok. 20 mm, połącz je metalicznie ze sobą, z powłoką i z jednym biegunem
generatora sygnałowego. Drugi biegun generatora lub telefonu monterskiego podłącz do
kolejnych żył (po uprzednim wyłączeniu jej z wiazki) końcem przewodu dołączonym do
drugiego bieguna generatora sprawdz
, czy nie ma zwarcia między poszczególnymi żyłami,
lub między powłoką kabla. Przy zwarciu zadziała dzwonek.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
2
3
1
Rys. 19. Badanie na zwarcia między żyłami i powłoką polwinitową generatorem sygnałowym .
1  badany kabel, 2  koniec żyły badanej, 3  izolowane końce żył.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) rozpoznać kable telekomunikacyjne,
2) zdjąć powłokę izolacyjną,
3) wykonać opaski z tasiemek technologicznych,
4) rozszyć kable stacyjne i magistralne,
5) przygotować kable do badań,
6) dobrać niezbędne narzędzia,
7) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
8) przygotować stanowisko do prac montażowych,
9) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
10) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
11) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
12) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
13) uporządkować stanowisko pracy,
14) dobrać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stojak montażowy
 kabel telekomunikacyjny
 nóż monterski,
 próbnik monterski,
 telefon monterski,
 generator sygnałowy,
 instrukcje obsługi ww. przyrządów.
Ćwiczenie 3
Wykonaj pomiar rezystancji izolacji kabla telekomunikacyjnego megaomomierzem
o zakresie pomiarowym 0  20000 ©, i napiÄ™ciu 250V lub 500V. Przed przystÄ…pieniem do
pomiarów ustaw megaomomierz w pozycji poziomej, a następnie sprawdzić działanie
megaomomierza przy zwartych i rozwartych zaciskach. Rezystancję izolacji żyły w kablu
zmierz w stosunku do pozostałych żył połączonych ze sobą i z uziemioną metalową powłoką
kabla. Przy pomiarze do jednego zacisku podłącz badaną żyłę, a drugą do powłoki
polwinitowj kabla. Pomiar przeprowadz
obracając korbką powoli, a następnie stopniowo
zwiększając prędkość obrotów do 120  150 obr/min. Przy takiej prędkości następuje
ustalenie się wskazówki miernika, co umożliwia odczytanie zmierzonej wartości rezystancji
izolacji. Zmierzoną wartość rezystancji izolacji odczytaj po ustaleniu się wychylenia
wskazówki miernika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) rozpoznać kable telekomunikacyjne,
2) zdjąć powłokę izolacyjną,
3) wykonać opaski z tasiemek technologicznych,
4) rozszyć kable stacyjne i magistralne,
5) przygotować kable do badań,
6) dobrać niezbędne narzędzia,
7) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
8) przygotować stanowisko do prac montażowych,
9) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
10) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
11) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
12) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
13) uporządkować stanowisko pracy,
14) dobrać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stojak montażowy,
 kabel telekomunikacyjny,
 nóż monterski,
 megaomomierz.
4.8.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz? Tak Nie
1) obsługiwać megaomomierz?
ðð ðð
2) rozszyć kabel telekomunikacyjny?
ðð ðð
3) sprawdzić kabel telekomunikacyjny na zwarcia między żyłami
ðð ðð
i do powłoki ?
4) sprawdzić kabel telekomunikacyjny na przerwy w żyłach?
ðð ðð
5) użyć generator sygnałowy?
ðð ðð
6) użyć telefon monterski?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
4.9 . Montaż przewodów w łączówce szczelinowej
4.9.1. Materiał nauczania
A
ączówka szczelinowa na przykład firmy Krone służy do mocowania przewodów i kabli
drutowych. Średnica drutu od 0,4 do 0,8 mm i średnicy koszulki izolacyjnej 1,5 mm.
A
ączówka mocowana jest w gniezdnikach (profilowane koryta metalowe) stałych, w których
mocowanych jest 10 łączówek lub w gniezdnikach uniwersalnych dających możliwość
mocowania dowolnej ilości łączówek.
Rozróżniamy dwa rodzaje łączówek, łączówki nierozłączne i łączówki rozłączne dające
możliwość oddzielenia abonenta od centrali podczas wykonywania pomiarów
eksploatacyjnych. Do wykonania tej operacji używa się kołków izolacyjnych.
W warunkach wewnętrznych używa się łączówek suchych, natomiast w warunkach
zewnętrznych używa się łączówek żelowanych.
A
ączówki są to elementy wielokrotnego użytku, a połączenia w nich wykonywane
nazywamy gazoszczelnymi tzn. odpornymi na wpływy atmosferyczne. Do montażu żył
drutowych w łączówce szczelinowej służy przyrząd montażowy pokazany na rys. 20.
Rys. 20. Przyrząd montażowy [10].
1. popychacz,
2. blokada,
3. przycisk wysuwajÄ…cy,
4. końcówka do demontażu łączówki z gniezdnika,
5. zawias,
6. haczyk do demontażu przewodów z łączówki,
7. blokada obcinaczek,
8. obcinaczki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
4.9.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia.
1. Co to jest łączówka szczelinowa?
2. Ile maksymalnie może wynosić średnica drutu w łączówce szczelinowej?
3. Co to jest gniezdnik uniwersalny?
4. Do czego służą łączówki rozłączne?
5. W jaki sposób możemy oddzielić abonenta od centrali?
6. Jaka jest różnica pomiędzy łączówką stosowaną w warunkach zewnętrznych
i wewnętrznych?
Rys. 21. Sposób użycia przyrządu montażowego [10].
4.9.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj montaż żył kabla XTKMX 25 x 4 x 0,5 w łączówce szczelinowej stosując
w tym celu przyrząd montażowy. W tym celu powinieneś zamontować w gniezdniku pięć
łączówek szczelinowych dziesięcioparowych, następnie zdjąć powłokę z kabla na długości
350 mm i rozszyć go na pęczki elementarne i wiązki czwórkowe. Przymocować kabel do
gniezdnika opaskami montażowymi. Używając przyrządu montażowego zamontuj żyły
w łączówkach szczelinowych. Sposób użycia przyrządu oraz sposób montażu żył w łączówce
pokazany jest na rysunkach 21, 22. W duże oczko (A) pod spodem łączówki, włóż właściwy
pęczek żył. Następnie rozłóż go pod spodem i wprowadz
w odpowiedniej kolejności w małe
oczka prowadnic (B) z czoła łączówki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
Prowadnice B
Oczko A
Rys. 22. Montaż żył kabla w łączówce szczelinowej [10].
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) rozszyć kabel na pęczki elementarne i wiązki czwórkowe,
2) zamocować kabel w gniezdniku używając opasek montażowych,
3) zamocować pierwszą łączówkę w gniezdniku,
4) przeprowadzić pierwszą wiązkę czwórkową przez oczko (A),
5) zamocować żyły w łączówce używając przyrządu montażowego,
6) postępować w ten sam sposób z kolejnymi wiązkami czwórkowymi,
7) te same czynności wykonać dla kolejnych łączówek,
8) dobrać niezbędne narzędzia,
9) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
10) przygotować stanowisko do prac montażowych,
11) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
12) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
13) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
14) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
15) uporządkować stanowisko pracy,
16) dobrać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 nóż monterski,
 przyrząd montażowy,
 gniezdnik,
 łączówki szczelinowe,
 kabel XTKMX 25 x 4 x 0,5,
 opaski montażowe,
 dokumentacja przełącznicy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Ćwiczenie 2
Wykonaj przyłączenie przewodów łączeniowych do łączówki szczelinowej. W tym celu
do zamontowanych w gniezdniku łączówek z przyłączonymi żyłami kabla magistralnego
doprowadz
przewody łączeniowe (krosówkę). Przewód łączeniowy jest przewodem
jednoparowym, gdzie izolacja żyły  a jest koloru jasnego, natomiast izolacja żyły  b jest
koloru ciemnego. Przewody łączeniowe ułóż w kanale łączówki z prawej lub lewej strony.
Następnie wprowadz
w wyjściowe szczeliny łączówki od strony wejściowej, po czym ustaw
popychacz przyrządu montażowego obcinaczkami w kierunku zbędnego końca przewodu
i dokonaj montażu. (patrz rysunek 21 i 22).
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zgromadzić narzędzia i materiały: przyrząd montażowy, gniezdnik z łączówkami,
2) wprowadzić przewody łączeniowe do kanału łączówki, pięć par z prawej strony, pięć par
z lewej strony łączówki,
3) zamocować przewody łączeniowe w łączówce,
4) zdemontować przewody za pomocą przyrządu montażowego,
5) dobrać niezbędne narzędzia,
6) sporządzić wykaz narzędzi i materiałów,
7) przygotować stanowisko do prac montażowych,
8) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
9) analizować i interpretować wyniki pomiarów, wyciągać wnioski,
10) oceniać jakość i estetykę wykonanej pracy,
11) zademonstrować poprawność wykonanego ćwiczenia,
12) uporządkować stanowisko pracy,
14) dobrać środki ochrony osobistej.
Wyposażenie stanowiska
 przyrząd montażowy,
 gniezdnik,
 łączówki szczelinowe,
 przewód łączeniowy (krosówka),
 dokumentacja przełącznicy.
4.9.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz? Tak Nie
1) rozszyć kabel XTKMX 25 x 4 x 0,5?
ðð ðð
2) zamocować w/w kabel w gniezdniku?
ðð ðð
3) rozróżnić przewód instalacyjny od przewodu przyłączeniowego?
ðð ðð
4) oddzielić abonenta od sygnału z centrali telekomunikacyjnej?
ðð ðð
5) zamocować łączówki w gniezdniku?
ðð ðð
6) wymontować przewody z łączówki stosując przyrząd montażowy?
ðð ðð
7) wyróżnić żyłę  a w przewodzie krosowym?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję,
2. Wykonaj zadanie praktyczne,
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych,
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi,
5. Test składa się z 20 pytań,
6. Za każde poprawnie rozwiązane zadanie uzyskasz 1 punkt,
7. Dla każdego zadania podane są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d,
8. Tylko jedna odpowiedz
jest poprawna,
9. Wybraną odpowiedz zakreśl kółkiem,
10. Staraj siÄ™ wyraz
nie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedz
, skreśl ją kreską ukośną i zakreśl tą odpowiedz
, którą uważasz za prawdziwą,
11. Przed wykonaniem każdego zadania przeczytaj bardzo uważnie polecenie,
Powodzenia!
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Jak oznaczamy kabel telekomunikacyjny magistralny w izolacji polietylenowej:
a) TKm,
b) TKM,
c) XTKMX,
d) YTKSY.
2. Czy duża litera X na początku symbolu kabla telekomunikacyjnego oznacza:
a) rodzaj materiału, z którego wykonana jest powłoka kabla,
b) rodzaj materiału, z którego jest wykonana izolacja żył,
c) rodzaj materiału, z którego wykonane są żyły kabla,
d) ilość żył w kablu.
3. Czy kabel telekomunikacyjny to:
a) linka wielożyłowa,
b) drut,
c) przewód instalacyjny,
d) przewód o żyłach miedzianych.
4. Złącze rozgałęz
ne to:
a) złącze gdzie żyły są łączone na skrętkę,
b) złącze gdzie żyły łączone są zaciskami UY,
c) gdzie żyły jednego kabla rozdzielane są np. na dwa kable,
d) gdzie żyły jednego kabla są łączone z żyłami drugiego kabla.
5. Minimalna długość skrętki w złączu przelotowym wynosi:
a) 30 mm,
b) 25 mm,
c) 35 mm,
d) 45 mm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
6. Minimalna długość skrętki przy łączeniu żył zaciskami UY wynosi:
a) 30 mm,
b) 25 mm,
c) 35 mm,
d) 50 mm.
7. Połączenie żył zaciskami UY wykonujemy przy użyciu;
a) szczypcy uniwersalnych,
b) szczypcy płaskich,
c) zaciskarki,
d) imadła ślusarskiego.
8. Złącze równoległe to:
a) złącze przelotowe,
b) żyły jednego kabla są połączone z żyłami drugiego kabla na wprost,
c) żyły jednego kabla są połączone z żyłami dwóch kabli o tej samej pojemności, co
pierwszy kabel,
d) żyły jednego kabla są połączone z żyłami dwóch kabli o różnej pojemności, co
pierwszy kabel.
9. Złącza równoległe stosujemy:
a) w przypadku trudnych warunków terenowych,
b) w centralach telefonicznych,
c) w szafkach kablowych,
d) w puszkach kablowych.
10. Kabel telekomunikacyjny magistralny to:
a) przewód wielożyłowy,
b) przewód wielodrutowy,
c) przewód zawierający wiązki czterożyłowe,
d) przewód zawierający wiązki trzyżyłowe.
11. Ośrodek kabla telekomunikacyjnego to:
a) żyły aluminiowe,
b) przewody,
c) światłowód,
d) żyły miedziane.
12. Zakończenie kabla telekomunikacyjnego na przełącznicy to:
a) montaż kabla na głowicy kablowej,
b) złącze przelotowe,
c) złącze rozgałęz
ne,
d) złącze równoległe.
13. Szafka kablowa to:
a) zakończenie kabla magistralnego,
b) zakończenie kabla stacyjnego,
c) zestaw głowic magistralnych i rozdzielczych,
d) zestaw głowic rozdzielczych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
14. Szafka kablowa służy do:
a) rozdziału sygnału telefonicznego,
b) połączenia kabli magistralnych,
c) połączenia kabli stacyjnych,
d) połączenia kabli zakończeniowych.
15. Puszka abonencka to miejsce połączenia:
a) kabli magistralnych,
b) kabli stacyjnych,
c) instalacji abonenckiej z sieciÄ… telekomunikacyjnÄ…,
d) kabli zakończeniowych.
16. Instalacja abonencka to:
a) połączenie gniazda abonenta z siecią magistralną,
b) połączenie gniazda abonenta z przełącznicą telekomunikacyjną,
c) połączenie gniazda abonenta z siecią rozdzielczą,
d) połączenie między dwoma gniazdami w domu abonenta.
17. Pomiar na zwarcia między żyłami wykonujemy przy użyciu:
a) oscyloskopu,
b) multimetru,
c) generatora sygnału,
d) omomierzem
18. Pomiar na przerwy w żyłach kablowych wykonujemy przy użyciu:
a) oscyloskopu,
b) multimetru,
c) generatora sygnału,
d) omomierzem.
19. Pomiar na zwarcia między żyłami a powłoką kabla wykonujemy przy użyciu:
a) oscyloskopu,
b) multimetru,
c) generatora sygnału,
d) omomierzem.
20. Konstrukcja, w której mocowane są łączówki kablowe nazywa się:
a) mocownikiem,
b) gniezdnikiem,
c) konstrukcjÄ… wsporczÄ…,
d) Å‚Ä…cznikiem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko........................................................
Wykonywanie różnego typu złącz
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1
a b c d
2
a b c d
3
a b c d
4
a b c d
5
a b c d
6
a b c d
7
a b c d
8
a b c d
9
a b c d
10
a b c d
11
a b c d
12
a b c d
13
a b c d
14
a b c d
15
a b c d
16
a b c d
17
a b c d
18
a b c d
19
a b c d
20
a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
6. LITERATURA
1. Różalski Janusz, Sztern Andrzej: Poradnik montera kabli telekomunikacyjnych. WKiA
,
Warszawa 1982
2. Skoczylas Jan: Eksploatacja telekomunikacyjna. WSiP, Warszawa 1996
3. Zagrobelny Tadeusz: UrzÄ…dzenia teletransmisyjne. WSiP, Warszawa 1996
4. www.ris.com.pl
5. Katalog kabli  TELEFONIKA
6. Katalog Przełącznice telefoniczne  TELPROS Poznań
7. Katalog firmy Krone - osprzęt telekomunikacyjny
8. Katalog Bydgoskiej Fabryki Kabli
9. Katalog firmy 3M łączenie - żył kabli miedzianych
10. Instrukcja producenta  Krone (przyrząd montażowy)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49