MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Tadeusz Skóra
Wykonywanie prostych prac z zakresu obróbki ręcznej
725[02].O2.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
Recenzenci:
dr inż. Grzegorz Żegliński
mgr inż. Stanisław Górniak
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Tadeusz Skóra
Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Zych
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 725[02].O2.01
 Wykonywanie prostych prac z zakresu obróbki ręczne , zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu Monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych.
Wydawca
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Podstawy rysunku technicznego maszynowego 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Pomiary warsztatowe 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Materiały konstrukcyjne, powłoki ochronne i dekoracyjne 17
5.3.1. Ćwiczenia 17
5.4. Obróbka ręczna 21
5.4.1. Ćwiczenia 21
5.5. Połączenia 24
5.5.1. Ćwiczenia 24
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 30
7. Literatura 42
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
1. PROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie Monter sieci i urządzeń
telekomunikacyjnych 725[02].
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne,
- wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
- ewaluację osiągnięć ucznia w postaci testu wielokrotnego wyboru i testu praktycznego,
- wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki,
Poradnik zawiera materiał nauczania składający się z 5 tematów, są to: Podstawy rysunku
technicznego maszynowego, Pomiary warsztatowe, Materiały konstrukcyjne, powłoki
ochronne i dekoracyjne, Obróbka ręczna, Połączenia.
Temat:  Podstawy rysunku technicznego maszynowego przybliży uczniowi zagadnienia
związane w dokumentacja techniczną, jej odczytywaniem, interpretowaniem
i wykorzystywaniem do wykonywania prac. Szczególnie ważne jest odczytywanie rysunków.
Temat:  Pomiary warsztatowe posłuży uczniowi do opanowania umiejętności
wykonywania pomiarów, ze szczególnym uwzględnieniem suwmiarki i mikrometru.
Temat:  Materiały konstrukcyjne, powłoki ochronne i dekoracyjne posłuży uczniowi do
opanowania umiejętności dobierania materiału, ze szczególnym uwzględnieniem prac
ślusarskich.
Temat:  Obróbka ręczną i  Połączenia są najważniejszymi tematami w tej jednostce
modułowej. Przerabiając te tematy uczeń nauczy się wykonywać podstawowe prace ślusarskie
i montażowe oraz posługiwać się narzędziami.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem:
- pokazu z objaśnieniem,
- tekstu przewodniego,
- ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 testami.
W teście wielokrotnego wyboru zamieszczono:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktacje zadań,
- propozycję norm wymagań,
- instrukcję dla nauczyciela,
- instrukcję dla ucznia,
- kartę odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
W teście praktycznym zamieszczono:
- zadanie praktyczne z kryteriami,
- kartę odpowiedzi, kartę oceny i wymagania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
 725[02].O2
Proste prace montażowe
725[02].O2.01
Wykonywanie prostych prac
z zakresu obróbki ręcznej
725[02].O2.02
Montaż mechaniczny elementów
i podzespołów mechanicznych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- posługiwać się jednostkami układu SI,
- przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze maszyn, urządzeń
i narzędzi z napędem elektrycznym,
- przestrzegać zasad ochrony przeciwpożarowej przy obsłudze maszyn, urządzeń i narzędzi
z napędem elektrycznym,
- przestrzegać regulaminy obowiązujące na pracowniach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
 odczytać rysunki techniczne,
 wykonać rysunki techniczne,
 dobrać przyrządy pomiarowe do wielkości mechanicznych,
 wykonać pomiary warsztatowe,
 rozróżnić podstawowe materiały na podstawie ich własności,
 sklasyfikować podstawowe materiały stosowane w ślusarstwie,
 dobrać sposoby ochrony metali przed korozją,
 przygotować bezpieczne stanowisko pracy,
 utrzymać porządek na stanowisku pracy,
 zastosować przepisy bhp i ppoż. podczas wykonywania pracy,
 zastosować przepisy o ochronie środowiska podczas wykonywania pracy,
 rozróżnić narzędzia, maszyny i urządzenia stosowane przy obróbce ręcznej,
 zaplanować operacje z zakresu obróbki ręcznej,
 rozróżnić metody obróbki elementów,
 obsłużyć wiertarkę ręczną i stołową,
 wykonać operacje technologiczne z zakresu obróbki ręcznej,
 rozróżniać metody łączenia elementów maszyn i urządzeń,
 wykonać połączenia nierozłączne i rozłączne części maszyn,
 wykonać bruzdy, otwory w różnego typu podłożach,
 zademonstrować poprawność wykonywania zadań,
 ocenić jakość i estetykę wykonanej pracy,
 skorzystać z katalogów i norm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych 725[02].
Moduł: Proste prace montażowe 725[02].O2.
Jednostka modułowa: Wykonywanie prostych prac z zakresu obróbki ręcznej
725[02].O2.01.
Temat: Wymiarowanie rysunków technicznych.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wymiarowania rysunków technicznych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- zwymiarować wymiary liniowe,
- zwymiarować średnice,
- zwymiarować wymiary kątowe,
- zwymiarować promienie zaokrągleń,
- zwymiarować ścięcia.
Metody nauczania  uczenia się:
- metoda przewodniego tekstu
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna,
- praca w małych zespołach.
Środki dydaktyczne:
- papier, ołówek, linijka, cyrkiel,
- poradnik ucznia,
- literatura (Rysunek techniczny).
Czas: 4 godziny dydaktyczne.
Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia
Korzystając z literatury należy zwymiarować przedmioty przedstawione na rysunkach
podanych w ćwiczeniach 2 i 3 części 4.1.3 poradnika ucznia.
FAZA WST
PNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą
metodą przewodniego tekstu.
FAZA WA
AŚCIWA
INFORMACJE
1. Jakim rodzajem linii nanosi się wymiary na rysunku technicznym?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
2. Jak wymiaruje się wymiary liniowe?
3. Jak wymiaruje się średnice?
4. Jak wymiaruje się promienie zaokrągleń,
5. Jak wymiaruje się ścięcia?
6. Jak wymiaruje się wymiary kątowe?
7. Jak wymiaruje się rozstaw otworów?
PLANOWANIE
1. Zaplanuj kolejność wykonania rysunków i ich wymiarowania.
2. Ustal liczbę rzutów dla każdego rysunku.
3. Ustal niezbędne wymiary konieczne do zwymiarowania rysunków.
4. Ustal podziałkę rysunkową.
UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.
WYKONANIE
1. Wykonaj rysunki obydwu przedmiotów z ćwiczenia 2, w odpowiedniej liczbie rzutów.
2. Zwymiaruj wymiary długości, szerokości i wysokości dla rysunków z ćwiczenia 2.
3. Zwymiaruj średnice.
4. Wykonaj rysunki obydwu przedmiotów z ćwiczenia 3, w odpowiedniej liczbie rzutów.
5. Zwymiaruj rysunki.
6. Porównaj swoje rysunki z rysunkami kolegów w grupie. Określcie błędy i usterki.
7. Wspólnie wykonajcie rysunki (po uwzględnieniu wyników pracy w grupie).
8. Zwróćcie uwagę na estetykę i dokładność pracy.
9. Przygotujcie się do zaprezentowania swojej pracy.
SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie zostały wykonane rysunki wszystkich przedmiotów?
2. czy poprawnie zostały zwymiarowane rysunki?
3. Czy rysunki są czytelne i estetyczne?
ANALIZA
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej
trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne umiejętności
zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych 725[02].
Moduł: Proste prace montażowe 725[02].O2.
Jednostka modułowa: Wykonywanie prostych prac z zakresu obróbki ręcznej
725[02].O2.01.
Temat: Montaż połączeń gwintowych
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności montażu połączeń gwintowych
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- dobrać rodzaj połączenia gwintowego,
- dobrać narzędzia i materiały do wykonania połączenia gwintowego,
- przygotować stanowisko pracy, maszyny i narzędzia do wykonania połączenia
gwintowego,
- wykonać połączenie gwintowe za pomocą wkrętów,
- wykonać połączenie gwintowe za pomocą śrub, podkładek, nakrętek.
Metody nauczania:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne przedmiotowe.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w dwuosobowych zespołach.
Czas: 5 godzin dydaktycznych  300 min.
Środki dydaktyczne:
- poradnik ucznia,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika ucznia,
- wiertarka stołowa, wiertarka ręczna elektryczna,
- detale wykonane w ćwiczeniu 2 i 3 części 4.4.3,
- wiertła Ś3,3, Ś4,5, komplet gwintowników M4, wkrętak, komplet kluczy płaskich,
- wkręty M4 z łbem,
- detal wykonane w ćwiczeniu 3 części 4.4.3, i ramka wykonana w ćwiczeniu poprzednim,
- wiertło Ś4,5,
- śruby M4 x 20, nakrętki M4 i podkładki Ś4,5, wkręty M4 z łbem walcowym,
- klucze płaskie.
Przebieg zajęć:
1. Instruktaż wstępny:
- sprawdzenie obecności,
- sprawdzenie odzieży roboczej, sprawdzenie samopoczucia uczniów,
- przeprowadzenie pogadanki na temat BHP przy montażu,
- przedstawienie przebiegu lekcji,
- podanie kryteriów ocen,
- dokonanie podziału na grupy, wyznaczenie stanowisk ćwiczeniowych,
- nadzorowanie przejścia na stanowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
2. Instruktaż bieżący:
Wykonanie ćwiczenia 2 z części 4.5.3 poradnika ucznia.
- Obchód I. Sprawdzenie czy uczniowie przygotowali stanowiska pracy, dobrali narzędzia,
materiały,
- Obchód II. Sprawdzenie czy uczniowie opracowali plan pracy. Sprawdzenie jego
poprawności. Sprawdzenie czy uczniowie skompletowali zestawy części do montażu.
- Obchód III. Sprawdzenie poprawności wykonania ćwiczenia, stosowania bezpiecznych
metod pracy. Udzielanie dodatkowych instruktaży.
- Obchód IV. Sprawdzenie poprawności wykonania zadania. Ocena jakości wykonania,
wskazanie na błędy i usterki.
Wykonanie ćwiczenia 3 z części 4.5.3 poradnika ucznia
- Obchód V. Sprawdzenie czy uczniowie, dobrali narzędzia, materiały,
- Obchód VI. Sprawdzenie czy uczniowie opracowali plan pracy, czy skompletowali
zestawy części do montażu. Sprawdzenie poprawności planu pracy,
- Obchód VII. Sprawdzenie poprawności wykonania ćwiczenia, stosowania bezpiecznych
metod pracy. Udzielanie dodatkowych instruktaży.
- Obchód VIII. Sprawdzenie poprawności wykonania zadania. Ocena jakości wykonania,
wskazanie na błędy i usterki.
3. Instruktaż końcowy:
- podsumowanie zajęć,
- wskazanie na najlepiej wykonane ćwiczenia,
- omówienie ćwiczeń wykonanych przez wszystkie grupy,
- zwrócenie uwagi na błędy oraz czynności dobrze wykonywane podczas ćwiczenia,
- wystawienie ocen,
- uporządkowanie stanowisk ćwiczeniowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5. ĆWICZENIA
5.1. Podstawy rysunku technicznego maszynowego
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Narysuj poniższe przedmioty w trzech rzutach.
Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby ćwiczenie wykonywane było samodzielnie przez każdego ucznia. Na
początku nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz na wybranym przykładzie. Do
wykonywania ćwiczenia nauczyciel powinien zaopatrzyć pracownię w rzeczywiste modele
przedmiotów. Mogą być one różnorodne i o różnym stopniu złożoności.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wykonać rzut główny,
2) wykonać rzut z boku,
3) wykonać rzut z góry,
4) porównać rysunki z rysunkami kolegów.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- papier, ołówek, linijka, cyrkiel,
- poradnik ucznia,
- różne modele rzeczywiste przedmiotów do ćwiczenia,
- literatura zamieszczona w poradniku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Wskazówki do realizacji do ćwiczenia 2 i 3:
Zaleca się realizować te ćwiczenia metodą tekstu przewodniego, do czego konieczne jest
przygotowanie instrukcji (tekstu przewodniego). Należy wykorzystać umiejętności ćwiczone
w ćwiczeniu 1 oraz powiązać ćwiczenie 2 z ćwiczeniem 3. W ćwiczeniach tych nauczyciel
powinien zwrócić szczególną uwagę na umiejętność korzystania z literatury. Ćwiczenie to
można podzielić na kolejne etapy (polegające na kolejnym wykonywaniu i wymiarowaniu
rysunków) równocześnie przez całą grupę ćwiczeniowa lub każdy zespół (2  3 osobowy)
może wykonywać inny rysunek. Każdy rysunek uczniowie powinni wykonywać samodzielnie
i następnie porównać go z rysunkami pozostałych uczniów z zespołu. Następnie powinni
wykonać rysunek uwzględniający wyniki porównania i wtedy zaprezentować go przed cała
grupą lub przed nauczycielem.
Ćwiczenie 2
Narysuj poniższe przedmioty w odpowiedniej liczbie rzutów i zwymiaruj je. Płytka
z otworami wykonana jest z blachy o grubości 5 mm. Przyjmij, że przedmioty narysowane są
w podziałce 1:1.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wykonać rysunki w odpowiedniej liczbie rzutów,
2) zwymiarować je (przy oznaczaniu średnicy stawia się znak Ś),
3) porównać rysunki z rysunkami kolegów.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- metoda tekstu przewodniego.
Środki dydaktyczne:
- papier, ołówek, linijka, cyrkiel,
- poradnik ucznia,
- instrukcja do ćwiczenia (tekst przewodni)
- literatura (Rysunek techniczny).
Ćwiczenie 3
Korzystając z literatury zwymiaruj poniższe przedmioty. Rysunki narysowane są
w podziałce 1:1.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) korzystając z literatury zapoznać się ze sposobami wymiarowania otworów, ścięć, kątów,
promieni,
2) korzystając z literatury zapoznać się ze sposobem wymiarowania powtarzających się
elementów (4 otwory na górnym rysunku),
3) zwymiarować rysunki,
4) porównać rysunki z rysunkami kolegów.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- metoda tekstu przewodniego.
Środki dydaktyczne:
- papier, ołówek, linijka, cyrkiel,
- poradnik ucznia,
- literatura zamieszczona w poradniku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.2. Pomiary warsztatowe
5.2.1. Ćwiczenia
Wskazówki do realizacji: do ćwiczenia 1 i 2:
Głównym celem ćwiczeń jest poznanie różnych przyrządów suwmiarkowych
i mikrometrycznych oraz ich rozróżnianie. Uczniowie powinni samodzielnie odszukać różne
przyrządy, określić ich przeznaczenie oraz dokładności pomiary i zakresy. Warto również
zaopatrzyć pracownię w rzeczywiste przyrządy pomiarowe i podczas podsumowania
ćwiczenia (przeprowadzonego np. metoda pogadanki) przedstawić je uczniom do porównania.
Ćwiczenie 1
Korzystając z poradników odszukaj różne przyrządy suwmiarkowe i wpisz ich przeznaczenie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w poradniku ślusarza i poradniku mechanika rozdziały dotyczące pomiarów
warsztatowych,
2) wypełnić poniższą tabelę.
Lp. Nazwa przyrządu Przeznaczenie przyrządu
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia, pogadanka.
Środki dydaktyczne:
- poradnik ślusarza,
- poradnik mechanika.
Ćwiczenie 2
Korzystając z poradników odszukaj różne przyrządy mikrometryczne i wpisz ich
przeznaczenie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w poradniku ślusarza i poradniku mechanika rozdziały dotyczące pomiarów
warsztatowych,
2) wypełnić poniższą tabelę.
Lp. Nazwa przyrządu Przeznaczenie przyrządu
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia, pogadanka.
Środki dydaktyczne:
- poradnik ślusarza, poradnik mechanika.
Wskazówki do realizacji do ćwiczeń 3 i 4:
Zaleca się aby uczniowie wykonywali te ćwiczenia w małych grupach. Ćwiczenia te można
realizować metodą ćwiczeń praktycznych przedmiotowych lub metodą tekstu przewodniego.
Szczególną uwagę należy zwrócić na umiejętność odczytywania wymiarów na noniuszach
suwmiarek i na mikrometrze. Przed rozpoczęciem ćwiczeń nauczyciel powinien zwrócić
uwagę na umiejętne posługiwanie się przyrządami pomiarowymi, na ich czyszczenie
i konserwowanie. Do wykonania ćwiczenia konieczne jest przygotowanie przedmiotów do
wykonywania pomiarów. Powinny to być przedmioty o nieskomplikowanej budowie.
Ćwiczenie 3
Odczytaj wyniki pomiaru na przedstawionych w tabeli noniuszach suwmiarek. Wykonaj
pomiary rzeczywistych przedmiotów otrzymanych od nauczyciela.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze sposobem odczytywania wymiarów na suwmiarkach o dokładnościach
0,1 mm i 0,05 mm,
2) odczytać kolejne wymiary i wpisać wynik obok,
3) przedstawić wyniki nauczycielowi,
4) wykonać pomiary rzeczywistego przedmiotu,
5) wykonać szkic przedmiotu mierzonego i nanieść na nim zmierzone wymiary.
6) przedstawić wyniki nauczycielowi.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
- poradnik ślusarza,
- przedmioty do mierzenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Ćwiczenie 4
Wykonaj pomiary suwmiarką i mikrometrem. Wykonać pomiary rzeczywistych
przedmiotów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przypomnieć sobie sposób odczytywania wymiarów na suwmiarkach o dokładnościach
0,1 mm i 0,05 mm,
2) zapoznać się ze sposobem odczytywania wymiarów na mikrometrze,
3) wykonać 2 takie same szkice przedstawionego przez nauczyciela przedmiotu
i zwymiarować je (nanieść tylko linie wymiarowe),
4) opracować tabele pomiarów,
5) wykonać pomiary przedstawionego przez nauczyciela przedmiotu korzystając
z suwmiarki,
6) wykonać te same pomiary za pomocą mikrometru (tylko wymiary zewnętrzne w zakresie
właściwym dla danego mikrometru),
7) przedstawić wyniki nauczycielowi.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
- poradnik ślusarza,
- suwmiarka uniwersalna o dokładności mierzenia 0,05 mm,
- mikrometr zewnętrzny 0 do 25 mm,
- przedmioty do ćwiczeń w pomiarach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5.3. Materiały konstrukcyjne, powłoki ochronne i dekoracyjne
5.3.1. Ćwiczenia
Wskazówki do realizacji ćwiczeń:
Wszystkie ćwiczenia mają podobny charakter. Zadaniem uczniów jest odszukanie
z literatury zastosowania różnych materiałów stosowanych w ślusarstwie. Ćwiczenia mogą być
wykonywane w małych zespołach. Można je realizować metodą ćwiczeń, dyskusji
prowadzonych w grupach oraz pogadanki (zastosowanej w trakcie wykonywania ćwiczeń lub
do ich podsumowania). Szczególną uwagę należy zwrócić na umiejętność rozróżniania
materiałów.
Ćwiczenie 1
Podaj przykłady zastosowania stali (narzędziowej, konstrukcyjnej i o specjalnych
własnościach) na narzędzia, przyrządy, maszyny i urządzenia znajdujące się na pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) poszukać w poradniku zastosowanie różnych rodzajów stali,
2) wypisać w tabelę narzędzia, przyrządy, maszyny i urządzenia przy poszczególnych
rodzajach stali,
3) porównać swoje odpowiedzi z odpowiedziami kolegów.
Rodzaje stali Narzędzia, przyrządy, maszyny i urządzenia
Stale konstrukcyjne
Stale narzędziowe
Stale o specjalnych
własnościach
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenie, pogadanka, dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- poradnik ucznia,
- poradnik ślusarza, poradnik mechanika.
Ćwiczenie 2
Podaj przykłady zastosowania metali nieżelaznych i ich stopów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w poradniku mechanika odpowiednie rozdziały dotyczące metali nieżelaznych
i ich stopów,
2) wypisać w tabeli przykłady zastosowania przy poszczególnych rodzajach metali
nieżelaznych i ich stopów,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
3) porównać swoje odpowiedzi z odpowiedziami kolegów.
Zastosowanie
Aluminium
Mosiądz
Miedz

Cynk
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenie, pogadanka, dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- poradnik ucznia,
- poradnik mechanika.
Ćwiczenie 3
Podaj przykłady zastosowania przedstawionych w tabeli wyrobów hutniczych. Oblicz ile
waży odcinek 5 metrowy materiału.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w poradniku mechanika odpowiednie rozdziały dotyczące metali nieżelaznych
i ich stopów,
2) wypisać w tabeli przykłady zastosowania przy poszczególnych rodzajach metali
nieżelaznych i ich stopów,
3) porównać swoje odpowiedzi z odpowiedziami kolegów.
Materiał Zastosowanie Ciężar 5 mb
Kątownik stalowy
25x25x3
Ceownik 50E
Pręt stalowy walcowany
o średnicy 10 mm
Pręt płaski stalowy 20x5
Pręt miedziany ciągniony
o średnicy 10 mm
Pręt płaski miedziany
20x5
Blacha stalowa o grubości Ciężar arkusza
1 mm 2x1 m =
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenie, pogadanka, dyskusja.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Środki dydaktyczne:
- poradnik ucznia,
- poradnik mechanika,
- kalkulator.
Ćwiczenie 4
Podaj przykłady zastosowania przedstawionych powłok ochronnych i dekoracyjnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w poradniku mechanika odpowiednie rozdziały dotyczące powłok malarskich,
smarów, metali stosowanych na powłoki,
2) dobra odpowiednią powłokę i uzasadnić wybór,
3) porównać swoje odpowiedzi z odpowiedziami kolegów.
Dobrana powłoka ochronna
Uzasadnienie
(dekoracyjna)
Stalowa szafka znajdująca się
na chodniku
Wałek stalowy będący częścią
zamienną
Stalowy słup znaku
drogowego
Ozdobna poręcz na schodach
w banku
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenie, pogadanka, dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- poradnik ucznia,
- poradnik mechanika.
Ćwiczenie 5
Podaj przykłady zastosowania przedstawionych tworzyw sztucznych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w poradniku mechanika odpowiednie rozdziały dotyczące tworzyw sztucznych,
2) wpisać w tabelę przykłady zastosowania,
3) porównać swoje odpowiedzi z odpowiedziami kolegów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Nazwa tworzywa
Zastosowanie
sztucznego
Polietylen
Polimetakrylan
metylu (plexi)
Polipropylen
Polistyren
Polichlorek winylu
(PCV)
Poliuretan
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenie, pogadanka, dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- poradnik ucznia,
- poradnik mechanika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
5.4. Obróbka ręczna
5.4.1. Ćwiczenia
Wskazówki do realizacji ćwiczeń:
Wszystkie ćwiczenia mają charakter praktyczny. Uczniowie mają za zadanie wykonania
różnych detali metodami stosowanymi przy obróbce ręcznej. Zaleca się realizować te
ćwiczenia metodami nauczania stosowanymi podczas praktycznej nauki zawodu. Będą to
przede wszystkim instruktaże, pokazy, ćwiczenia praktyczne przedmiotowe.
Przed rozpoczęciem ćwiczeń należy przeprowadzić instruktaż dotyczący bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz wymagań ochrony środowiska (szczególnie spraw związanych
z odpowiednią segregacją odpadów powstających podczas wykonywania ćwiczeń). Przed
każdymi zajęciami nauczyciel powinien sprawdzić ubranie robocze, (czy jest ono odpowiednie
do charakteru realizowanych zajęć). W trakcie wykonywania ćwiczeń należy zwracać uwagę
na stosowanie środków ochrony osobistej oraz stosowanie odpowiednich metod pracy
i utrzymywanie porządku na stanowiskach ćwiczeniowych.
Ćwiczenie 1
Wykonaj cztery kątowniki 20,5x20,5x251 z blachy o grubości od 1,5 do 2mm i utnij
4 kątowniki 20x20x3.
20
251
Mat: kątownik
20
20x20x3
szt: 4
20,5
Mat: stal
Szt: 4
21
20,5
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować kolejność czynności podczas wykonywania kątowników,
2) dobrać narzędzia i przygotować stanowisko pracy,
3) wytrasować pasy blach na kątowniki,
4) wyciąć pasy blach,
5) wykona gięcie kątowników,
6) wytrasować i uciąć 4 kątowniki 20x20x3 na długość 21 mm,
7) sprawdzić wymiary i w razie potrzeby dokonać poprawek.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne przedmiotowe, instruktaż, pokaz.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Środki dydaktyczne:
- materiał do wykonania kątowników,
- narzędzia pomiarowe,
- narzędzia traserskie, nożyce do blach, pika do metalu,
- listwy pomocnicze i młotek drewniany lub z tworzywa sztucznego.
Ćwiczenie 2
Korzystając z materiału przygotowanego w ćwiczeniu 1 wykonaj 4 przedmioty (detale)
z poniższego rysunku oraz wypiłuj kątowniki 20x20x21 na wymiar 20 (zachowaj kąty proste).
Detal 1. szt. 4
20
250
20
20 20
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować kolejność czynności podczas wykonywania kątowników,
2) dobrać narzędzia i przygotować stanowisko pracy,
3) ściąć skosy piłka do metalu,
4) wypiłować kątowniki zachowując wymiary z rysunku,
5) stępić ostre krawędzie,
6) sprawdzić wymiary i w razie potrzeby dokonać poprawek.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne przedmiotowe, instruktaż, pokaz.
Środki dydaktyczne:
- materiał do wykonania kątowników,
- narzędzia pomiarowe,
- piłka do metalu pilniki zdzieraki i gładziki płaskie,
Ćwiczenie 3
Wykonaj pokrywę przedstawiona na rysunku przedstawionym poniżej. Materiał:
tworzywo sztuczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować kolejność czynności podczas wykonywania płyty,
2) dobrać narzędzia i przygotować stanowisko pracy,
3) uciąć płytę, wyrównać i stępić krawędzie, zachowując wymiary,
4) wytrasować otwory,
5) wywiercić otwory, które umożliwią rozpoczęcie piłowania,
6) wypiłować otwory wg rysunku,
7) stępić ostre krawędzie,
8) sprawdzić wymiary i w razie potrzeby dokonać poprawek.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne przedmiotowe, instruktaż, pokaz.
Środki dydaktyczne:
- materiał do wykonania płyty,
- narzędzia pomiarowe,
- nożyce do blach, pilniki zdzieraki i gładziki,
- wiertarka stołowa, wiertła.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
5.5. Połączenia
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Korzystając z poradnika ślusarza, poradnika mechanika i poradnika ucznia wykonaj
polecenia zawarte w tabeli.
Narzędzia:
1. Dobierz materiały ..........................................................................................
i narzędzia do pobielenia .........................................................................................
końcówki przewodu Materiały:
miedzianego .........................................................................................
.........................................................................................
2. Wykonaj szkic klina
łączącego wał o średnicy
Ś 30 z piastą koła
pasowego.
3. Wykonaj szkic wpustu
pryzmatycznego
łączącego koło zębate
z wałem o średnicy Ś 20
4. Wykonaj szkic łożyska
tocznego kulkowego
w I, II i II stopniu
uproszczenia.
Wskazówki do realizacji:
Głównym celem ćwiczenia jest zapoznanie uczniów z rodzajami połączeń oraz ich,
rozróżniania. Ćwiczenie powinno być wykonywane samodzielnie przez każdego ucznia,
a następnie uczniowie powinni porównać swoje prace, dokonać poprawek i uzupełnień.
Nauczyciel powinien skłaniać uczniów do samodzielnej pracy, jednak w razie potrzeby może
udzielać dodatkowych wyjaśnień.
Uczeń powinien:
1) przypomnieć sobie wiadomości zawarte w tym poradniku ucznia na temat związany
z kolejnym poleceniem,
2) odszukać w poradnikach odpowiednie rozdziały, tabele,
3) wypełnić tabelę,
4) porównać swoje odpowiedzi z odpowiedziami kolegów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenie, dyskusja
Środki dydaktyczne:
- poradnik mechanika,
- poradnik ślusarza,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika ucznia.
Wskazówki do realizacji ćwiczeń, 2, 3 4.
Ćwiczenia 2 i 3 powinny być realizowane w powiązaniu z ćwiczeniami z cześć Poradnika
 Obróbka ręczna . Stanowią one ich kontynuację. Wcześniej uczniowie przygotowali materiały
do wykonania skrzynki z pokrywą, a w tych ćwiczeniach zmontują całą skrzynkę.
Natomiast ćwiczenie 4 służy do praktycznego wykonania wybranych połączeń i ich
porównania.
Podczas wykonywania ćwiczeń szczególną uwagę należy zwrócić na następujące etapy
wykonania zadania:
- planowanie pracy,
- zorganizowanie stanowiska ćwiczeniowego,
- wykonanie zadania zgodnie z planem,
- samoocenę.
Podstawowa metodą powinna być metoda praktycznych ćwiczeń przedmiotowych.
Pomocniczo można wykorzystać metodę pokazu i instruktaże.
Przed rozpoczęciem ćwiczeń należy przeprowadzić instruktaż dotyczący bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz wymagań dotyczących ochrony środowiska (szczególnie spraw
związanych z odpowiednią segregacją odpadów powstających podczas wykonywania
ćwiczeń). W trakcie wykonywania ćwiczeń należy zwracać uwagę na stosowanie środków
ochrony osobistej oraz stosowanie bezpiecznych metod pracy.
Ćwiczenie 2
Wykonaj połączenie kątowników tak, aby powstała ramka. Zastosuj kątowniki wykonane
w ćwiczeniu 2 części 4.4.3 tego poradnika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) opracować plan wykonania zadania,
2) przedstawić go nauczycielowi,
3) skompletować 4 zestawy (kątownik z blachy i kształtownik),
4) wywiercić otwory Ś3,3 mm jednocześnie przez złączone komplety,
5) rozłączyć zestawy,
6) powiercić w kątownikach otwory na średnicę Ś4,5,
7) wykonać gwinty M4 w kształtownikach,
8) skręcić 4 komplety kątowników,
9) połączyć zestawy w ramkę (kolejność wykonania połączenia za pomocą wkręta zachować
taką, jak wcześniej).
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne przedmiotowe, instruktaż, pokaz.
Środki dydaktyczne:
- wiertarka stołowa,
- detale wykonane w ćwiczeniu 2 części 4.4.3,
- wiertła Ś3,3, Ś4,5,
- komplet gwintowników M4,
- wkrętak,
- wkręty M4 z łbem walcowym, szt. 8.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Ćwiczenie 3
Wykonaj połączenie ramki wykonanej w poprzednim ćwiczeniu i pokrywy wykonanej
w ćwiczeniu 2 części 4.4.3 tego poradnika. Zastosuj śruby, nakrętki i podkładki.
Uczeń powinien:
1) opracować plan pracy (wykaz kolejnych czynności),
2) przedstawić nauczycielowi opracowany plan,
3) wykonać szkic obrazujący miejsca i liczbę połączeń,
4) wykonać połączenie.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne przedmiotowe, instruktaż, pokaz.
Środki dydaktyczne:
- wiertarka ręczna elektryczna,
- detal wykonane w ćwiczeniu 3 części 4.4.3, i ramka wykonana w ćwiczeniu poprzednim,
- wiertło Ś4,5,
- 16 kompletów śrub M4 x 20, nakrętek M4 i podkładek Ś4,5,
- klucze.
Ćwiczenie 4
Wykonaj połączenia zgodnie z zamieszczonym rysunkiem. Wykonaj połączenia zgodnie
z zamieszczonym rysunkiem. Najpierw połącz płytki stalowe. Następnie połącz płytki
z tworzywa sztucznego (za pomocą kleju i nitów).
Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze sposobami wykonywania połączeń nitowych, lutowanych i klejonych
(skorzystać z poradników),
2) zapoznać się z narzędziami i materiałami stosowanymi do nitowania, lutowania i klejenia
(skorzystać z poradników),
3) opracować plan (wykaz kolejnych czynności) wykonania klejenia, lutowania, nitowania,
4) dobrać narzędzia i materiały do lutowania, klejenia i nitowania,
5) przedstawić nauczycielowi opracowane plany i zestawienia,
6) wykonać połączenia,
7) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
8) wykonać połączenia klejone nitowe płytek wykonanych z tworzywa sztucznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Plany pracy
Połączenie nitowe Połączenie lutowane Połączenie klejone
Narzędzia
Połączenie nitowe Połączenie lutowane Połączenie klejone
Materiały
Połączenie nitowe Połączenie lutowane Połączenie klejone
Uwagi o błędach, usterkach
Połączenie nitowe Połączenie lutowane Połączenie klejone
A
ączenie płytek z tworzywa sztucznego
Materiały
Połączenie nitowe Połączenie klejone
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Uwagi o błędach, usterkach
Połączenie nitowe Połączenie klejone
Opisz różnice występujące przy łączeniu metalu i tworzywa sztucznego
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne przedmiotowe, instruktaż, pokaz.
Środki dydaktyczne:
- płytki z blachy stalowej,
- płytki z tworzywa sztucznego,
- zestaw narzędzi do nitowania, lutowania, klejenia,
- materiały do nitowania, klejenia, lutowania,
- rękawice ochronne, okulary ochronne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test wyboru do jednostki modułowej  Wykonywanie prostych prac
z zakresu obróbki ręcznej
Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 19, 21 są z poziomu podstawowego,
- zadania 1, 11, 17, 18, 20, 22 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. b, 4. a, 5. c, 6. b, 7. d, 8. c, 9. c, 10. a, 11. c,
12. d, 13. a, 14. b, 15. c, 16. d, 17. d, 18. a, 19. c, 20. b, 21. c, 22, d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1. Odczytać rysunki schematyczne C PP c
2. Odczytać rysunki techniczne C P b
Ocenić poprawność zwymiarowania szkicu
3. B P b
części maszyny
Dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru z
4. C P a
dokładnością do 1 mm
Dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru z
5. C P c
dokładnością do 0,01 mm
Wykonać pomiary warsztatowe suwmiarką o
6. C P b
dokładności 0,1 mm
Wykonać pomiary warsztatowe suwmiarką o
7. C P d
dokładności 0,05 mm
8. Wykonać pomiary warsztatowe mikrometrem C P c
Rozróżnić podstawowe materiały na
9. B P c
podstawie ich własności,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Sklasyfikować podstawowe materiały
10. A P a
stosowane w ślusarstwie
Dobrać sposoby ochrony metali przed
11. C PP c
korozją
Zastosować przepisy bhp i ppoż. podczas
12. B P d
wykonywania pracy
Zastosować przepisy o ochronie środowiska
13. B P a
podczas wykonywania pracy
Rozróżnić narzędzia, maszyny i urządzenia
14. B P b
stosowane przy obróbce ręcznej
Zaplanować operacje z zakresu obróbki
15. C P c
ręcznej
Zaplanować proces wykonania połączenia
16. C P d
rozłącznego
17. Rozróżniać metody obróbki elementów B PP d
Rozróżniać metody łączenia elementów
18. B PP a
maszyn i urządzeń
19. Rozróżnić połączenia rozłączne A P c
Zaplanować proces wykonania połączenia
20. C PP b
nierozłącznego
21. Ocenić jakość i estetykę wykonanej pracy C P c
22. Skorzystać z katalogów i norm C PP d
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
7. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9. Sprawdz
wyniki.
10. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu.
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.
5. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
6. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
7. Na rozwiązanie testu masz 60 min.
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Jaki to rodzaj linii rysunkowej?
a) Przerywana.
b) Kreskowo-kropkowa.
c) Punktowa.
d) Osiowa.
2. Co przedstawia poniższy szkic?
a) Detal z blachy.
b) Wał maszynowy.
c) Koło zębate.
d) Teleskop.
3. Jakiego wymiaru brakuje na rysunku?
a) Kąta pochylenia.
b) Długości walca Ś40 lub Ś30.
c) Całkowitej średnicy wału.
d) Długości stożka.
4. Do pomiaru z dokładnością do 1 mm służy:
a) Przymiar kreskowy.
b) Suwmiarka.
c) Mikrometr.
d) Czujnik zegarowy.
5. Do pomiaru z dokładnością do 0,01 mm służy:
a) Przymiar kreskowy.
b) Suwmiarka.
c) Mikrometr.
d) Czujnik zegarowy.
6. Jaki wymiar wskazuje suwmiarka?
a) 75,0.
b) 69,3.
c) 7,5.
d) 6,93.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
7. Jaki wymiar wskazuje suwmiarka?
a) 4,37.
b) 5,90.
c) 59,00.
d) 43,80.
8. Jaki wymiar wskazuje mikrometr?
a) 14,00.
b) 13,28.
c) 13,78.
d) 14,28.
9. Metalem o następujących własnościach: o barwie czerwonej, odporny na gorącą wodę,
zasady, kwas solny, posiada dobre własności plastyczne, przewodzące, jest:
a) Mosiądzem.
b) Brązem.
c) Miedzią.
d) Aluminium.
10. Stale dzielą się na:
a) Stale węglowe i stopowe.
b) Stale normalne i o specjalnych własnościach.
c) Stale, staliwa, żeliwa.
d) hartowanie i niehartowane.
11. Do zabezpieczenia przed korozją stalowych części maszyn, które okresowo będą
trzymane w magazynie najlepiej zastosować:
a) Ocynkowanie.
b) Powłokę lakierniczą.
c) Smar konserwacyjny.
d) Odrdzewiacz.
12. Nie wolno stosować rękawic ochronnych przy następujących operacjach z zakresu
obróbki skrawaniem:
a) Piłowanie płaszczyzn.
b) Przecinanie piłką do metalu.
c) Gięcie blach.
d) Wiercenie na wiertarce stołowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
13. Odpady powstające przy pracach ślusarskich powinny być składowane w następujący
sposób:
a) Osobne pojemniki na metale, papier, zaoliwione szmaty i pozostałe śmieci.
b) Wystarczy pojemnik na metale i pozostałe śmieci.
c) Osobne pojemniki na każdy metal, papier, zaoliwione szmaty, czyste szmaty
i pozostałe śmieci.
d) Wystarczy jeden pojemnik, który na końcu zostaje opróżniony, a śmieci
posegregowane.
14. Przyporządkuj narzędzia operacjom obróbki ręcznej.
1. pilnik, 2. piłka do metalu, 3. rysik, 4. wiertło, 5. gwintownik
a) gięcie, b) prostowanie, c) wiercenie, d) gwintowanie, e) przecinanie, f) trasowanie,
g) piłowanie, h) rysowanie,
15. Wybierz sekwencję przedstawiająca poprawne przyporządkowanie
a) 1h, 2g, 3h, 4c, 5d.
b) 1g , 2e , 3f , 4c , 5d.
c) 1g , 2e , 3h , 4c , 5d.
d) 1h , 2e , 3h , 4c , 5d.
16. Kolejność wykonania detalu z rysunku powinna być następująca:
a) Piłowanie zgrubne powierzchni zewnętrznych,
wiercenie, rozwiercanie, wypiłowywanie.
b) Piłowanie zgrubne, piłowanie wykańczające,
wiercenie.
c) Trasowanie, piłowanie powierzchni zewnętrznych,
wiercenie, piłowanie powierzchni wewnętrznych.
d) Trasowanie, piłowanie, wiercenie, rozwiercanie,
wycinanie.
17. Do połączenia dwóch blach o grubości po 5 mm wkrętem z łbem stożkowym należy
wykonać następujące operacje:
a) Wiercenie, gwintowanie, wkręcenie wkręta.
b) Wiercenie, powiercenie górnej blachy i jej nagwintowanie, wkręcenie wkręta.
c) Wiercenie, powiercenie górnej blachy, nagwintowanie dolnej blachy, wkręcenie
wkręta.
d) Wiercenie, powiercenie górnej blachy, pogłębienie otworu w górnej blasze,
nagwintowanie dolnej blachy, wkręcenie wkręta.
18. Operacja polegająca na powiększaniu średnicy istniejącego otworu nazywa się:
a) Poszerzanie.
b) Rozwiercanie.
c) Pogłębianie.
d) Powiercanie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
19. Do połączeń nierozłącznych zaliczamy następujące rodzaje: Wybierz odpowiedz

zawierającą w swoim zestawie wszystkie połączenia nierozłączne.
a) Połączenia: spawane, lutowane, klejone, wtłaczane, nitowe.
b) Połączenia: spawane, zgrzewane, klinowe, lutowane, zgrzewane.
c) Połączenia: spawane, gwintowe, lutowane, zgrzewane, skurczowe.
d) Połączenia: lutowane, zgrzewane, skurczowe, nitowe, klinowe.
20. Do połączeń rozłącznych zaliczamy następujące rodzaje: Wybierz odpowiedz
zawierającą
w swoim zestawie wszystkie połączenia rozłączne.
a) Połączenia: wtłaczane, nitowe, gwintowe, klinowe.
b) Połączenia: klinowe, wpustowe, wtłaczane, skurczowe.
c) Połączenia: wpustowe, gwintowe, klinowe, sworzniowe.
d) Połączenia: wpustowe, gwintowe, klinowe, skurczowe.
21. Proces klejenia powinien być wykonany w następującej kolejności:
A B C D
1. oczyszczenie 1. oczyszczenie 1. oczyszczenie 1. nałożenie warstwy
mechaniczne, mechaniczne, chemiczne kleju,
2. nałożenie warstwy 2. oczyszczenie 2. oczyszczenie 2. ściśniecie elementów
kleju, chemiczne, mechaniczne, łączonych,
3. ściśniecie elementów 3. nałożenie warstwy 3. oczyszczenie złącza, 3. oczyszczenie
łączonych, kleju, 4. nałożenie warstwy mechaniczne,
4. oczyszczenie 4. ściśniecie elementów kleju, 4. oczyszczenie
chemiczne, łączonych, 5. ściśniecie elementów chemiczne,
5. oczyszczenie złącza. 5. oczyszczenie złącza. łączonych. 5. sprawdzenie
wytrzymałości złącza.
22. Sprawdzenie jakości wykonanego detalu możemy przeprowadzić w następujący sposób:
a) Porównując wzrokowo wykonany detal z wzorcem.
b) Porównując wzrokowo wykonany detal z rysunkiem.
c) Wykonując pomiary narzędziami pomiarowymi i porównując je z wymiarami
określonymi na rysunku.
d) wykonując pomiary mikrometrem mierzącym z dokładnością do 0,01 mm.
23. Dobierając wiertło do wykonania otworu pod gwint jego średnicę określamy
w następujący sposób:
a) Obliczamy ze wzoru.
b) Odczytujemy z napisu na gwintowniku.
c) Mierzymy średnice gwintownika.
d) Odczytujemy z tablic zamieszczonych w poradnikach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Wykonywanie prostych prac z zakresu obróbki ręcznej
Zakreśl poprawną odpowiedz

Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
21. a b c d
22. a b c d
23. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Test praktyczny do jednostki modułowej  Wykonywanie prostych prac
z zakresu obróbki ręcznej
Temat zadania: Wykonanie pokrywy z blachy
Podczas wykonywania prac z zakresu montażu urządzeń telekomunikacyjnych dostałeś
polecenie wykonania pokrywy z blachy. Pokrywa powinna być wykonana z blachy stalowej
o grubości 3 mm. Przed zamontowaniem przyspawane będą zawiasy i uchwyt do zamykania,
a następnie całość pomalowana.
W trakcie realizacji prac powinieneś wykonać:
- plan pracy,
- spis niezbędnych narzędzi i urządzeń,
- wykaz przyrządów pomiarowych, określ zakresy pomiarowe każdego z przyrządów
pomiarowych,
- wykaz niezbędnych materiałów pomocniczych,
- wykonana pokrywa,
- oceniona jej jakość.
Czas na wykonanie zadania wynosi 240 minut.
Kryteria oceniania:
- za poprawnie sporządzony plan pracy (1 pt.),
- za przygotowanie wykazu narzędzi (1 pt.),
- za przygotowanie wykazu przyrządów pomiarowych (1 pt.),
- za przygotowanie wykazu materiałów pomocniczych (1 pt.),
- za prawidłową organizację stanowiska pracy (1 pt.),
- za prawidłową kolejność wykonywanych prac (1 pt.),
- za prawidłowe wykorzystanie narzędzi (1 pt.),
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
- za prawidłowe wykorzystanie przyrządów pomiarowych (1 pt.),
- za stosowanie poprawnych technik pracy (1 pt.),
- za wykonane pomiary (3 pt),
- za zgodność z rysunkiem wykonanego detalu (6 pt),
- za uporządkowanie stanowiska pracy, wyczyszczenie używanych narzędzi i urządzeń
(1 pt.).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
KARTA ODPOWIEDZI
Do testu praktycznego  Wykonywanie prostych prac z zakresu obróbki
ręcznej
Temat zadania: Wykonanie pokrywy z blachy
Imię i nazwisko:
...........................................................................................................................
Plan pracy:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
Wykaz niezbędnych narzędzi i urządzeń:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
Wykaz przyrządów pomiarowych z zakresami pomiarowymi:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
Wykaz niezbędnych materiałów pomocniczych:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & ...&
& .
Pomiary wykonane suwmiarką:
Wymiar 90
Wymiar 60
Wymiary Ś 10
Wymiary 40
Wymiary 5
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Karta oceny
Lp. Kryterium Punkty
1. Za poprawnie sporządzony plan pracy (1pt.).
2. Za opracowanie wykazu narzędzi.(1pt.).
Za opracowanie wykazu przyrządów pomiarowych wraz z podaniem
3.
prawidłowych zakresów pomiarowych (1pt.).
5. Za opracowanie wykazu materiałów pomocniczych (1pt.).
6. Za prawidłową organizację stanowiska pracy (1pt.).
7. Za prawidłową kolejność wykonywanych prac (1pt.).
8. Za prawidłowe wykorzystanie narzędzi (1pt.).
9. Za prawidłowe wykorzystanie przyrządów pomiarowych (1pt.).
10. Za stosowanie poprawnych technik pracy (1pt.).
Za prawidłowo wykonane pomiary:
 prawidłowy pomiar wymiaru 90  1 pkt,
11.
 prawidłowy pomiar wymiaru 40  1 pkt,
 prawidłowy pomiar otworów Ś 10  1 pkt
Za zgodność z rysunkiem wykonanego detalu:
 prawidłowy wymiar 90  0,5  1 pkt,
 prawidłowy wymiar 60  0,5  1 pkt,
11.  prawidłowy wymiar 40 + 0,5  1 pkt,
 właściwa średnica 4 otworów Ś 10  1 pkt,
 właściwe rozmieszczenie otworów Ś 10  1 pkt,
 prawidłowo nacięty gwint  1 pt.
Za uporządkowanie stanowiska pracy, wyczyszczenie używanych narzędzi
12.
i urządzeń (1pt.).
Razem:
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  minimum 12 punktów,
- dostateczny  minimum 14 punktów,
- dobry  minimum 16 punktów,
- bardzo dobry  minimum 18 punktów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
7. LITERATURA
1. Bartosiewicz J.: Obróbka i montaż części. Poradnik. WSiP, Warszawa 1986.
2. Czerwiński W., Czerwiński J.: Poradnik ślusarza. WNT, Warszawa 1989.
3. Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy. WNT, Warszawa 2004.
4. Mały poradnik mechanika. Praca zbiorowa: WNT, Warszawa 1999.
5. http://pl.wikipedia.org.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45