Ekonomika turystyki

ćwiczenia 6

polityka turystyczna

Polityka turystyczna – świadomie kształtowana przez ośrodek

decyzji (podmiot polityki turystycznej) działalność, polegająca na

określaniu

i

realizacji

celów

ekonomicznych

oraz

pozaekonomicznych (społecznych, ekologicznych, kulturalnych i

innych) związanych z rozwojem turystyki, przy pomocy zespołu

instrumentów

prawnych,

ekonomiczno-finansowych,

administracyjno-organizacyjnych, jak i wynikających z ogólnej

polityki państwa.

Polityka turystyczna jest to działalność

polegająca na

poszukiwaniu optymalnego zaspokajania turystycznych potrzeb

społeczeństwa, racjonalnym wykorzystaniu zasobów pracy i

kapitału w sferze gospodarki turystycznej (z poszanowaniem

środowiska przyrodniczego), kształtowaniu optymalnych, z

punktu widzenia turystyki, rozmiarów i struktury ruchu

turystycznego, na zastosowaniu praw ekonomicznych w sferze

gospodarki turystycznej oraz na koordynowaniu rozwoju

turystyki, z uwzględnieniem jej funkcji i różnorodnych związków z

innymi sferami życia kraju.

Warunkiem koniecznym skuteczności polityki turystycznej jest

oddziaływanie na wszystkie najbardziej istotne elementy popytu i

podaży turystycznej.

Grupa środków realizacji polityki turystycznej związana z

ustawodawstwem obejmuje przepisy prawne dotyczące przede

wszystkim funkcjonowania miejscowości turystycznych, bazy

noclegowej,

przedsiębiorstw

turystycznych

(organizatorzy

turystyki, pośrednicy turystyczni, agenci turystyczni i inni

usługodawcy turystyczni), pilotów i przewodników, transportu

pasażerskiego,

ruchu

granicznego

(przepisy

wizowe,

paszportowe, celne, sanitarne).

Do narzędzi ekonomiczno-finansowych

zaliczyć

można

system podatkowy (zwolnienia, ulgi), subwencje, dotacje,

dofinansowania, kredyty, ulgi inwestycyjne, kursy walutowe,

ograniczenia dewizowe.

Instrumenty administracyjno-organizacyjne

wynikają

z

działalności narodowych organizacji turystycznych i narodowej

administracji turystycznej, obejmują również dokumenty o

charakterze strategicznym, jakimi są strategie i programy

rozwoju turystyki opracowywane przez jednostki samorządowe

różnych szczebli.

Narzędzia wynikające z ogólnej polityki państwa związane

są z kształtowaniem dochodów ludności oraz ilości i struktury

czasu wolnego, aktywizacją

regionów słabo rozwiniętych

gospodarczo i sektora usługowego, współtworzeniem i realizacją

polityki

zagranicznej,

planowaniem

zagospodarowania

przestrzennego, utrzymywaniem równowagi rynkowej czy też

możliwościami i zasadami korzystania z walorów środowiska.

Polityka turystyczna powinna obejmować takie zagadnienia, jak:

•

badanie rynku turystycznego,

•

planowanie rozwoju turystyki,

•

rozwój infrastruktury turystycznej i paraturystycznej,

•

rozwój produktów turystycznych,

•

przygotowanie kadr na potrzeby turystyki,

•

konstrukcja optymalnego modelu organizacyjnego

turystyki,

•

rozwój gospodarki turystycznej (tworzenie sprzyjających

warunków dla przedsiębiorstw turystycznych),

•

promocja turystyczna,

•

badanie rezultatów prowadzonej polityki i formułowanie

wynikających z nich wniosków na przyszłość.

Do najważniejszych podmiotów polityki turystycznej zaliczyć można:

•

podmioty międzynarodowe (m.in. UNWTO, IATA, Wydział

Turystyki w Komisji Europejskiej, OECD),

•

krajowe organy ustawodawcze i wykonawcze,

•

narodową administrację turystyczną (np. Departament Turystyki

w ministerstwie właściwym ds. turystyki),

•

narodową organizację turystyczną (np. POT),

•

organy samorządu terytorialnego (wojewódzkiego, powiatowego

i gminnego),

•

regionalne i lokalne organizacje turystyczne (np. ROT-y i LOT-y),

•

turystyczny samorząd gospodarczy (m.in. PIT, PZH, Izba

Gospodarcza „Uzdrowiska Polskie”, regionalne izby turystyczne),

•

niekomercyjne organizacje działające w obszarze turystyki (m.in.

PTTK, PTSM).

UNWTO (United Nations World Tourism Organization) Światowa

Organizacja Turystyki jest agendą ds. turystyki Organizacji Narodów Zjednoczonych. WTO powstała w 1975 roku w miejsce

działającego od 1947 roku Międzynarodowego Związku

Oficjalnych Organizacji Turystycznych.

Głównym celem UNWTO jest promocja rozwoju odpowiedzialnej,

zrównoważonej i uniwersalnie dostępnej turystki, ze szczególnym uwzględnieniem interesów krajów rozwijających się.

Organizacja wspiera wdrożenie światowego kodeksu etycznego dla

turystyki z uwzględnieniem zabezpieczenia, że kraje członkowskie, cele turystyczne i sektor biznesowy zmaksymalizują pozytywne efekty

turystyczne na tle ekonomicznym, społecznym i kulturowym i

wykorzystają korzyści z niej płynące w celu minimalizacji negatywnych efektów na gruncie społecznym i środowiskowym.

Obecnie Światowa Organizacja Turystyki zrzesza 154 kraje

członkowskie reprezentowane przez narodowe organizacje

turystyczne. Ponadto w ramach UNWTO funkcjonuje 7 krajów

stowarzyszonych oraz 2 kraje – obserwatorzy, które nie

posiadają statusu kraju członkowskiego.

Polska jest członkiem - założycielem Światowej Organizacji

Turystyki od roku 1975.

UNWTO

jest

także

jedną

z

nielicznych

instytucji

międzynarodowych o statucie organizacji międzynarodowej

dopuszczającą do udziału w swoich obradach przedstawicieli

sektora prywatnego.

Organizacje

pozarządowe

oraz

przedstawiciele

sektora

prywatnego, jako członkowie afiliowani UNWTO, są skupieni w

Radzie Biznesu. Głównym zadaniem Rady jest pogłębianie

współpracy pomiędzy sektorami prywatnym i publicznym w

ramach prowadzonej przez Organizację polityki nakierowanej na

kreowanie pozytywnego wizerunku turystyki i tworzenia jak

najlepszych warunków dla jej rozwoju.

Głównym celem działalności Światowej Organizacji Turystyki jest:

•

promocja

i

rozwój

turystyki

jako

dziedziny

stymulującej

przedsiębiorczość, rozwój gospodarczy i społeczny;

•

inicjowanie działań w zakresie ochrony środowiska oraz dziedzictwa kulturowego;

•

służenie radą i pomocą rządom państw członkowskich w zakresie

rozwoju turystyki.

Program działania UNWTO obejmuje następujące zadania:

•

prowadzenie badań w zakresie statystyki turystyki międzynarodowej;

•

dokonywanie analiz ekonomicznych wpływu turystyki na rozwój

różnych sektorów gospodarek narodowych;

•

działalność informacyjno-publicystyczna;

•

koordynacja działalności organizacji narodowych;

•

działalność na rzecz rozwoju turystyki w krajach rozwijających się.

Ważną

rolę

w rozwoju turystyki i liberalizacji przepisów

dotyczących międzynarodowego ruchu turystycznego spełnia

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

Powstała ona w 1960 roku na podstawie Konwencji Paryskiej.

Członkami – założycielami OECD było 20 najbardziej rozwiniętych

krajów świata.

Obecnie OECD należy do najbardziej liczących się organizacji

ekonomiczno-społecznych na świecie. Członkami OECD są prawie

wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej w tym Polska.

Decyzje Rady OECD, najwyższego organu organizacji, są prawnie

wiążące i obowiązują wszystkich członków. W działalności

merytorycznej Organizacji ważną rolę odgrywają specjalistyczne

komitety sektorowe, z których jeden zajmuje się zagadnieniami

dotyczącymi turystyki – Komitet Turystyki OECD.

W skład Komitetu Turystyki OECD wchodzą wysocy urzędnicy

(wiceministrowie, dyrektorzy departamentów), odpowiedzialni za

politykę turystyczną w swoich państwach.

Działalność Komitetu Turystyki jest skoncentrowana na trzech

dziedzinach:

• na kontroli polityki i kontroli zmian strukturalnych, które

wywierają wpływ na turystykę międzynarodową, zarówno w

krajach należących do OECD, jak i nie będących jej

członkami;

• na liberalizacji przepisów i wprowadzaniu ułatwień w turystyce

i w gospodarce turystycznej oraz innych sektorów gospodarek

narodowych związanych z działalnością turystyczną;

• na prowadzeniu badań związanych z rozwojem turystyki i

publikowaniem tych badań.

W Polsce głównym organem narodowej administracji turystycznej

jest Departament Turystyki w Ministerstwie Sportu i Turystyki RP.

Departament

Turystyki

odpowiada

za

programowanie

rozwoju, kształtowanie mechanizmów prawno-ekonomicznych

oraz promocję turystyki na rynku krajowym i zagranicznym. Do

zakresu działania departamentu należą w szczególności zadania

dotyczące:

• Realizacji zadań związanych z kreowaniem rozwoju i promocji

turystyki.

• Opracowania, wdrażania i monitorowania programów i decyzji

dotyczących sektora turystyki.

• Prowadzenia spraw związanych z zagospodarowaniem

turystycznym kraju. c

• Prowadzenia prac związanych z tworzeniem mechanizmów

regulacji rynku turystycznego, w szczególności w zakresie

rozwoju przedsiębiorczości, podnoszenia jakości oraz ochrony

konsumentów usług turystycznych.

• Dokonywania

oceny

funkcjonowania

sektora

usług

turystycznych.

• Podejmowania prac legislacyjnych w zakresie warunków

prowadzenia działalności gospodarczej w sferze turystyki.

• Prowadzenia spraw wynikających z zadań ministra właściwego

do spraw turystyki określonych ustawą

o usługach

turystycznych.

• Prowadzenia spraw wynikających z nadzoru ministra

właściwego do spraw turystyki nad Polską Organizacją

Turystyczną.

• Realizacji zadań

związanych z prowadzeniem badań

statystycznych statystyki publicznej w zakresie statystyki

turystycznej.

• Udziału w procesie tworzenia prawa wspólnotowego

dotyczącego turystyki oraz prowadzenia spraw wynikających z

członkostwa Polski w Unii Europejskiej.

• Realizacji zadań

dotyczących turystyki, wynikających z

członkostwa

Polski

w

instytucjach

i

organizacjach

międzynarodowych (np. UNWTO, OECD, CEI).

• Programowania oraz prowadzenia spraw w zakresie szkolenia i

doskonalenia kadr zawodowych i społecznych turystyki.

• Inspirowania i wspierania procesu kształcenia kadr turystyki.

Polska Organizacja Turystyczna (POT) została powołana na

mocy Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o Polskiej Organizacji Turystycznej. Jest jedną

z 200 narodowych organizacji

turystycznych na świecie. Głównym zadaniem realizowanym

przez POT jest promocja Polski jako kraju atrakcyjnego pod

względem turystycznym.

Bezpośredni nadzór nad działalnością

Polskiej Organizacji

Turystycznej prowadzi minister właściwy ds. turystyki w

Ministerstwie Sportu i Turystyki.

POT współpracuje z Regionalnymi Organizacjami Turystycznymi

(ROT) oraz Lokalnymi Organizacjami Turystycznymi (LOT) w celu

promocji regionalnych i lokalnych produktów turystycznych.

Podstawowym zadaniem samorządu wojewódzkiego jest

wpływanie, za pomocą różnorodnych instrumentów, na rozwój

społeczno-gospodarczy województwa.

Zadania samorządu wojewódzkiego związane bezpośrednio bądź

pośrednio z rozwojem turystyki dotyczą:

• kontroli działalności gospodarczej organizatorów, pośredników

i agentów turystycznych

• edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego,

• kultury i ochrony jej dóbr,

• modernizacji terenów wiejskich,

• zagospodarowania przestrzennego,

• ochrony środowiska,

• gospodarki wodnej, w tym ochrony przeciwpowodziowej,

• transportu zbiorowego i dróg publicznych,

• kultury fizycznej i turystyki,

• ochrony praw konsumentów,

• bezpieczeństwa publicznego,

• przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku

pracy.

Z punktu widzenia rozwoju regionalnej gospodarki turystycznej

istotnym zadaniem powierzonym do realizacji jednostkom

samorządu

terytorialnego

szczebla

wojewódzkiego

jest

konstruowanie

regionalnych

strategii

rozwojowych.

Stanowią

one podstawę

dla prowadzenia przez organy

samorządowe polityki rozwoju regionalnego. W ramach tej

polityki uwzględnia się

m.in. utrzymanie i rozbudowę

infrastruktury technicznej (np. drogi) i społecznej o znaczeniu wojewódzkim, działania na rzecz ochrony środowiska i ochrony

dziedzictwa kulturowego, co wiąże się z uwarunkowaniami

rozwoju turystyki na danym obszarze.

Ustawa z 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym

stanowi, że powiat wykonuje zadania publiczne o charakterze

ponadgminnym m.in. w zakresie kultury fizycznej i turystyki.

Pozostałe zadania, ważne z punktu widzenia turystyki, związane są przede wszystkim z infrastrukturą techniczną: transportem i

drogami

publicznymi,

gospodarką

nieruchomościami,

zagospodarowaniem przestrzennym, nadzorem budowlanym i

gospodarką wodną.

Do kompetencji gmin, jako jednostek samorządu terytorialnego,

należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym,

niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. W

szczególności do zadań gmin należy zaspokajanie zbiorowych

potrzeb wspólnoty, które są tzw. zadaniami własnymi gminy. W

2001 roku do zadań własnych samorządów gminnych włączono

sprawy związane z turystyką. Należy jednak podkreślić, że

większość pozostałych zadań własnych wymienionych w ustawie

ma również

istotne znaczenie dla tworzenia warunków

sprzyjających rozwojowi turystyki na obszarze gminy.

Są to m.in. zadania związane z:

• ładem przestrzennym, gospodarką terenami i ochroną

środowiska,

• infrastrukturą techniczną,

• infrastrukturą społeczną,

• kulturą, w tym opieką nad zabytkami,

• promocją gminy,

• zielenią gminną i zadrzewieniami,

• współpracą z organizacjami pozarządowymi,

• współpracą ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi

innych państw.

Oprócz ogólnego obowiązku rozwijania turystyki, wynikającego z

ustawy o samorządzie terytorialnym, na organach samorządu

gminnego spoczywają zadania określone również w innych

ustawach, przede wszystkim w ustawie o usługach turystycznych.

Dotyczą one m.in. prowadzenie ewidencji pól biwakowych oraz

tzw. innych obiektów, w których świadczone są

usługi

hotelarskie.

Oprócz ogólnego obowiązku rozwijania turystyki, wynikającego z

ustawy o samorządzie terytorialnym, na organach samorządu

gminnego spoczywają zadania określone również w innych

ustawach, przede wszystkim w ustawie o usługach turystycznych.

Dotyczą one m.in. prowadzenie ewidencji pól biwakowych oraz

tzw. innych obiektów, w których świadczone są

usługi

hotelarskie.

Dziękuję za uwagę