dr Wojciech Więcław
KATEDRA RACHUNKOWOŚCI
MENEDśERSKIEJ SGH
1
JAKI JEST CEL SPRZ
DZENIA RACHUNKU
ZYSKÓW I STRAT PRZEDSI
BIORSTWA ?
U\
ytkownicy sprawozdania finansowego są
zainteresowani efektywnością działalności
przedsiębiorstwa  tzn. na ile działalność
przedsiębiorstwa dodaje wartość do wartości
przedsiębiorstwa.
Celem rachunku zysków i strat jest właśnie
dostarczenie informacji o efektywności
działalności przedsiębiorstwa.
2
1
JAK ZDEFINIOWAĆ ZYSK (STRAT
) NETTO ?
Poniewa\
celem wyniku finansowego jest ustalenie na ile
działalność przedsiębiorstwa  dodaje wartość do wartości
przedsiębiorstwa to zysk (strata) netto musi być kategorią
opartą o wartość aktywów netto podmiotu ekonomicznego.
Aby ustalić, na ile działalność przedsiębiorstwa  dodaje
wartość do wartości przedsiębiorstwa, nale\
y ustalić
zmiany w kapitale własnym (tj. aktywach netto), jakie
mają miejsce w okresie sprawozdawczym. Z tych zmian
wyłącza się zmiany w kapitale własnym wynikające z
wniesienia lub pobrania przez właścicieli  gdy\
transakcje
te powodują odpowiednio wzrost lub spadek kapitału
własnego, nie mający jednak nic wspólnego z
efektywnością działalności jednostki.
3
JAK ZDEFINIOWAĆ ZYSK
(STRAT
) NETTO ?
ZMIANY
ZMIANY
KAPITAA

KAPITAA

KAPITAA
U
KAPITAA
U
WA
ASNEGO
WA
ASNEGO
WA
ASNY
WA
ASNY
WYNIKAJ
CE
WYNIKAJ
CE
Z INNYCH
Z INNYCH
AKTYWA
AKTYWA
CZYNNIKÓW
CZYNNIKÓW
NIś WNIESIENIA/
NIś WNIESIENIA/
POBRANIA
POBRANIA
ZOBOWI
ZANIA
ZOBOWI
ZANIA
WA
AŚCICIELI
WA
AŚCICIELI
4
2
PRZYCHODY I KOSZTY
PRZYCHODY
KOSZTY
-
ZYSK (STRATA) NETTO
=
Definicja przychodów i kosztów, wprowadzona przez
rachunkowość opiera się właśnie o wpływie
poszczególnych transakcji na wartość aktywów netto.
5
PRZYCHODY I KOSZTY
Par. 70 a) i b) Zało\
eń koncepcyjnych prezentacji i
sporządzania sprawozdań finansowych MSSF:
 a) Przychody to zwiększenia korzyści ekonomicznych w
trakcie okresu obrotowego w formie uzyskania lub
ulepszenia aktywów lub zmniejszenia zobowiązań,
powodujące wzrost kapitału własnego, z wyjątkiem
wkładów wnoszonych przez udziałowców/akcjonariuszy,
b) Koszty to zmniejszenia korzyści ekonomicznych w
trakcie okresu obrotowego w formie rozchodu lub spadku
wartości aktywów albo powstania zobowiązań,
powodujące zmniejszenie kapitału własnego, z wyjątkiem
podziału kapitału na rzecz właścicieli.
6
3
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
U\
ytkownicy sprawozdania finansowego
prawdopodobnie będą oczekiwali informacji o
tym, jaką wartość dodaje działalność
przedsiębiorstwa w regularnych odstępach czasu.
7
ZASADA OKRESU
SPRAWOZDAWCZEGO
(period concept)
Rachunkowość dokonuje pomiaru efektów
działalności przedsiębiorstwa za określony
okres  zwany okresem sprawozdawczym.
Zasadniczo okresem sprawozdawczym jest jeden
rok. Spółki mające papiery wartościowe na
regulowanym rynku sporządzają ponadto
sprawozdania kwartalne.
8
4
CZY MOśNA UTOśSAMIAĆ ZYSK (STRAT
) NETTO
W RACHUNKOWOŚCI ZE EKONOMICZNYM
(ZYSKIEM) STRAT
NETTO ?
Przez ekonomiczny zysk (stratę) netto rozumie się wzrost wartości
ekonomicznej przedsiębiorstwa, skorygowany o wniesienia i
pobrania właścicieli.
PROBLEMY:
- Nieuwzględnianie w zysku (stracie) netto ujęcia i zmian wartości
wielu aktywów  w tym szczególnie wartości niematerialnych i
prawnych,
- Rachunkowość w du\
ej mierze opiera się na przeszłych zdarzeniach
gospodarczych  i wskutek tego nie uwzględnia w zysku (stracie)
netto efektów przyszłych transakcji,
- Dla ekonomistów zysk lub strata netto przedsiębiorstwa uwzględnia
koszt kapitału własnego  gdy\
kapitał własny w praktyce kosztuje
podobnie jak kapitał obcy (rachunkowość finansowa nie uwzględnia
kosztów kapitału własnego).
Z ekonomicznego punktu widzenia, rachunkowy zysk (strata)
netto to rachunkowa próba pomiaru wartości dodanej do
9
przedsiębiorstwa, przypadającej właścicielom.
PODSTAWOWE PROBLEMY W OBSZARZE
RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT
PROBLEMY
KIEDY NALEśY
KIEDY NALEśY
UJMOWAĆ
UJMOWAĆ KOSZTY?
PRZYCHODY?
10
5
UJMOWANIE PRZYCHODÓW
 Przychód ujmuje się wówczas, gdy jest prawdopodobne, \
e
jednostka osiągnie korzyści ekonomiczne, które mo\
na
wycenić w wiarygodny sposób (MSR 18).
Zasada ujęcia przychodu (revenue recognition principle)
stwierdza, \
e warunek ten jest spełniony, gdy przychód jest:
a) wypracowany (earned)  tj. gdy jednostka wykonała
zasadniczo wszystko to, co powinna była wykonać (albo
prawie wszystko to, co powinna była wykonać), aby być
uprawnionym do uzyskania korzyści z danej transakcji, tj.
proces osiągnięcia zysku (earning process) jest zakończony
lub prawie zakończony oraz
b) istnieje mo\
liwość wiarygodnej wyceny przychodu.
11
UJMOWANIE PRZYCHODÓW
Działalność przedsiębiorstwa mo\
na
rozpatrywać jako zbiór działań i
procesów.
12
6
CYKL DZIAA
ALNOŚCI OPERACYJNEJ
PRZEDSI
BIORSTWA PRODUKCYJNEGO
ZAPA
ATA PRZEZ ODBIORC

POTWIERDZENIE ODBIORU
PRODUKTÓW PRZEZ
NABYCIE MATERIAA
ÓW
ODBIORC

PRZETWARZENIE
WYSA
ANIE DO ODBIORCY
MATERIAA
ÓW
PRODUKTU I WYSTAWIENIE
W PRODUKTY GOTOWE
FAKTURY
OTRZYMANIE ZAMÓWIENIA
KONTROLA JAKOŚCI
OD ODBIORCY
ODDANIE PRODUKTÓW
DO MAGAZYNU WYROBÓW
13
GOTOWYCH
Na jakim etapie nale\
y uznawać
przychód ?
14
7
CYKL DZIAA
ALNOŚCI OPERACYJNEJ
Ekonomicznie rzecz biorą ka\
dy z tych etapów dodaje
Ekonomicznie rzecz biorą ka\
dy z tych etapów dodaje
pewną wartość w procesie generowania wartości
pewną wartość w procesie generowania wartości
przedsiębiorstwa.
przedsiębiorstwa.
Wartość (zysk)
generowana
przez jednostkę
KOLEJNE FAZY PROCESÓW
15
UJMOWANIE PRZYCHODÓW
W przypadku sprzeda\
y towarów (produktów) nie ma
W przypadku sprzeda\
y towarów (produktów) nie ma
obiektywnej metody przypisania wartości generowanej
obiektywnej metody przypisania wartości generowanej
na poszczególnych etapach cyklu operacyjnego.
na poszczególnych etapach cyklu operacyjnego.
W związku z tym przyjęto, \
e przy sprzeda\
y towarów
W związku z tym przyjęto, \
e przy sprzeda\
y towarów
(produktów) nale\
y ustalić punkt krytyczny  w
(produktów) nale\
y ustalić punkt krytyczny  w
którym przychód byłby ujmowany.
którym przychód byłby ujmowany.
16
8
CYKL DZIAA
ALNOŚCI OPERACYJNEJ W DZIAA
ALNOŚCI
HANDLOWEJ LUB PRODUKCYJNEJ A UJMOWANIE
PRZYCHODU
Ze względu na zasadę ostro\
ności przychód ujmuje się z zasady w
Ze względu na zasadę ostro\
ności przychód ujmuje się z zasady w
momencie dostawy towarów (produktów) (delivery method). Od tej
momencie dostawy towarów (produktów) (delivery method). Od tej
zasady istnieją jednak wyjątki.
zasady istnieją jednak wyjątki.
Wartość (zysk)
generowana
przez jednostkę
KOLEJNE FAZY PROCESÓW
Faza dostarczenia
Faza dostarczenia
towaru (produktu)
towaru (produktu)
17
 ujęcie przychodu
 ujęcie przychodu
UJMOWANIE KOSZTÓW
ZASADA WSPÓA
MIERNOŚCI:
Do kosztów danego okresu
zaliczamy koszty związane z
przychodami (korzyściami) tego
okresu.
18
9
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
AD
Przedsiębiorstwo ALFA SA dokonało w 2006 r.
Przedsiębiorstwo ALFA SA dokonało w 2006 r.
następujących operacji:
następujących operacji:
- We wrześniu 2006 r. otrzymano dostawę towarów od dostawcy  firmy
- We wrześniu 2006 r. otrzymano dostawę towarów od dostawcy  firmy
BETA SA  zakupiono 1.000 szt. towarów po cenie 100 zł,
BETA SA  zakupiono 1.000 szt. towarów po cenie 100 zł,
- W paz
dzierniku 2006 r. zapłacono za dostawę towarów  100.000 zł,
- W paz
dzierniku 2006 r. zapłacono za dostawę towarów  100.000 zł,
- We listopadzie 2006 r. otrzymano zaliczkę od odbiorcy 
- We listopadzie 2006 r. otrzymano zaliczkę od odbiorcy 
GAMMA SA  w kwocie 10.000 zł na poczet zakupu 400 szt.
GAMMA SA  w kwocie 10.000 zł na poczet zakupu 400 szt.
towarów;
towarów;
- W grudniu 2006 r. dostarczono 400 szt. towarów odbiorcy  firmie
- W grudniu 2006 r. dostarczono 400 szt. towarów odbiorcy  firmie
GAMMA SA  cena sprzeda\
y 200 zł za szt.,
GAMMA SA  cena sprzeda\
y 200 zł za szt.,
- W styczniu 2007 r. uzyskano spłatę nale\
ności od GAMMA w kwocie
- W styczniu 2007 r. uzyskano spłatę nale\
ności od GAMMA w kwocie
70.000 zł.
70.000 zł.
W którym momencie nale\
y ujmować przychody ze
W którym momencie nale\
y ujmować przychody ze
19
sprzeda\
y ?
sprzeda\
y ?
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
AD
Przedsiębiorstwo BETA SA zajmuje się produkcją golarek
Przedsiębiorstwo BETA SA zajmuje się produkcją golarek
elektrycznych. W 2006 r. przedsiębiorstwo sprzedało
elektrycznych. W 2006 r. przedsiębiorstwo sprzedało
100.000 szt. golarek po cenie 500 zł. W połowie 2006 r.
100.000 szt. golarek po cenie 500 zł. W połowie 2006 r.
przedsiębiorstwo przygotowało program sprzeda\
y,
przedsiębiorstwo przygotowało program sprzeda\
y,
zgodnie z którym ka\
dy klient mo\
e, bez uzasadnienia,
zgodnie z którym ka\
dy klient mo\
e, bez uzasadnienia,
dokonać zwrotu golarki w terminie 3 miesiące od
dokonać zwrotu golarki w terminie 3 miesiące od
momentu zakupu.
momentu zakupu.
W którym momencie nale\
y ujmować przychody ze
W którym momencie nale\
y ujmować przychody ze
sprzeda\
y ?
sprzeda\
y ?
20
10
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
AD
Przedsiębiorstwo GAMMA SA zajmuje się produkcją
Przedsiębiorstwo GAMMA SA zajmuje się produkcją
maszyn do drewna. W grudniu 2006 r. przedsiębiorstwo
maszyn do drewna. W grudniu 2006 r. przedsiębiorstwo
zawarło umowę sprzeda\
y maszyny do drewna za cenę
zawarło umowę sprzeda\
y maszyny do drewna za cenę
200.000 zł. W umowie stwierdzono, \
e własność maszyny
200.000 zł. W umowie stwierdzono, \
e własność maszyny
przechodzi na nabywcę w chwili zawarcia umowy. Ze
przechodzi na nabywcę w chwili zawarcia umowy. Ze
względu na fakt, \
e nabywca maszyny przygotowuje
względu na fakt, \
e nabywca maszyny przygotowuje
miejsce w hali produkcyjnej dla maszyny przekazał on
miejsce w hali produkcyjnej dla maszyny przekazał on
prośbę o wstrzymanie dostawy maszyny do stycznia
prośbę o wstrzymanie dostawy maszyny do stycznia
2007 r. Maszyna została przygotowana dla klienta  stoi w
2007 r. Maszyna została przygotowana dla klienta  stoi w
odrębnym magazynie GAMMA SA.
odrębnym magazynie GAMMA SA.
W którym momencie nale\
y ujmować przychody ze
W którym momencie nale\
y ujmować przychody ze
21
sprzeda\
y ?
sprzeda\
y ?
PRZEDSI
BIORSTWO
HANDLOWE
KOSZTY PONIESIONE RACHUNEK WYNIKÓW
BILANS
W DANYM OKRESIE (koszty okresu)
Wartość
Zapas towarów
Koszt towarów nabytych
sprzedanych towarów
i materiałów
Koszty ogólnego
Koszty ogólnego zarządu
zarządu
i sprzeda\
y
i sprzeda\
y
11
PRZEDSI
BIORSTWO
PRODUKCYJNE
KOSZTY PONIESIONE RACHUNEK WYNIKÓW
BILANS
W DANYM OKRESIE (koszty okresu)
Materiały bezpośrednie
Zapas
produkcji nie
Koszt wytworzenia
Płace bezpośrednie
zakończonej
sprzedanych
Zapas
Pozostałe koszty
produktów
wyrobów
bezpośrednie produkcji
gotowych
Koszty pośrednie
produkcji
Koszty ogólnego
Koszty ogólnego zarządu
zarządu
i sprzeda\
y
i sprzeda\
y
UJMOWANIE PRZYCHODÓW W
DZIAA
ALNOŚCI USA
UGOWEJ
W przypadku sprzeda\
y usług za okres
W przypadku sprzeda\
y usług za okres
 wypracowania przychodu uznaje się:
 wypracowania przychodu uznaje się:
a) moment, w którym usługa jest w pełni wykonana
a) moment, w którym usługa jest w pełni wykonana
(metoda zakończonej usługi  completed contract
(metoda zakończonej usługi  completed contract
method), lub
method), lub
b) okres, w którym usługa jest wykonywana (metoda
b) okres, w którym usługa jest wykonywana (metoda
stopnia wykonania usługi  stage of completion
stopnia wykonania usługi  stage of completion
method).
method).
24
12
CYKL DZIAA
ALNOŚCI OPERACYJNEJ W DZIAA
ALNOŚCI
USA
UGOWEJ A UJMOWANIE PRZYCHODU
Metoda zakończonej usługi (completed contract method) zakłada, \
e
Metoda zakończonej usługi (completed contract method) zakłada, \
e
proces wypracowywania wartości jest zakończony w momencie
proces wypracowywania wartości jest zakończony w momencie
odbioru usługi  wtedy te\
nale\
y ująć przychód.
odbioru usługi  wtedy te\
nale\
y ująć przychód.
Wartość (zysk)
generowana
przez jednostkę
KOLEJNE FAZY PROCESÓW
Faza odbioru
Faza odbioru
zakończonej usługi
zakończonej usługi
25
CYKL DZIAA
ALNOŚCI OPERACYJNEJ W DZIAA
ALNOŚCI
USA
UGOWEJ A UJMOWANIE PRZYCHODU
Metoda stopnia wykonania usługi (stage of completion method)
Metoda stopnia wykonania usługi (stage of completion method)
zakłada, \
e proces wypracowywania wartości jest dokonywany w
zakłada, \
e proces wypracowywania wartości jest dokonywany w
okresie od rozpoczęcia do zakończenia usługi  i w tym okresie
okresie od rozpoczęcia do zakończenia usługi  i w tym okresie
ujmuje się przychody.
ujmuje się przychody.
Ujmowanie
Ujmowanie
przychodów
przychodów
Wartość (zysk)
generowana
przez jednostkę
KOLEJNE FAZY PROCESÓW
Rozpoczęcie Faza odbioru
Rozpoczęcie Faza odbioru
26
wykonywania usługi zakończonej usługi
wykonywania usługi zakończonej usługi
13
UJMOWANIE PRZYCHODÓW
W DZIAA
ALNOŚCI USA
UGOWEJ
Art. 34a UoR wskazuje, \
e w przypadku
usługi, objętej umową o okresie realizacji
dłu\
szym ni\
6 miesięcy, nale\
y stosować
metodę stopnia wykonania usługi.
W przypadku umów o krótszym okresie
realizacji UoR nie podaje obowiązującej
metody uznawania przychodów.
27
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Przedsiębiorstwo RAL SA zajmuje się organizacją
Przedsiębiorstwo RAL SA zajmuje się organizacją
masowych imprez. W 2006 r. RAL SA otrzymała
masowych imprez. W 2006 r. RAL SA otrzymała
zlecenie wykonania usługi organizacji konferencji od
zlecenie wykonania usługi organizacji konferencji od
EAA (European Accounting Association). 50%
EAA (European Accounting Association). 50%
wynagrodzenia tj. 500.000 zł RAL SA otrzymała w
wynagrodzenia tj. 500.000 zł RAL SA otrzymała w
grudniu 2006 r. Kolejne 50% wynagrodzenia RAL SA
grudniu 2006 r. Kolejne 50% wynagrodzenia RAL SA
otrzymała w maju 2007 r., po zorganizowaniu
otrzymała w maju 2007 r., po zorganizowaniu
konferencji w dniach 6-11 maja 2007 r.
konferencji w dniach 6-11 maja 2007 r.
W którym momencie przedsiębiorstwo RAL SA
W którym momencie przedsiębiorstwo RAL SA
powinno ujmować przychody ?
powinno ujmować przychody ?
28
14
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Przedsiębiorstwo KAL sp. z o.o. prowadzi komis
Przedsiębiorstwo KAL sp. z o.o. prowadzi komis
samochodowy. W grudniu 2006 r. klient dostarczył KAL
samochodowy. W grudniu 2006 r. klient dostarczył KAL
samochód VOLVO S80. Cenę samochodu określono na
samochód VOLVO S80. Cenę samochodu określono na
100.000 zł. W lutym 2007 r. KAL dokonała sprzeda\
y
100.000 zł. W lutym 2007 r. KAL dokonała sprzeda\
y
samochodu. Prowizja od sprzeda\
y wynosi 5%.
samochodu. Prowizja od sprzeda\
y wynosi 5%.
W którym momencie i w jakiej wartości
W którym momencie i w jakiej wartości
KAL sp. z o.o. powinno ujmować przychody ?
KAL sp. z o.o. powinno ujmować przychody ?
29
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Przedsiębiorstwo  TOTO prowadzi gry losowe. Pod
Przedsiębiorstwo  TOTO prowadzi gry losowe. Pod
koniec 2006r. klienci przedsiębiorstwa wpłacili
koniec 2006r. klienci przedsiębiorstwa wpłacili
1.000.000 zł na poczet losowania  noworocznego , które
1.000.000 zł na poczet losowania  noworocznego , które
odbędzie się o godz. 0.15 nowego roku.
odbędzie się o godz. 0.15 nowego roku.
W którym momencie przedsiębiorstwo powinno
W którym momencie przedsiębiorstwo powinno
ujmować przychody ?
ujmować przychody ?
30
15
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Klub sportowy  TENIS zrzesza osoby uprawiające tenis
Klub sportowy  TENIS zrzesza osoby uprawiające tenis
ziemny. Klub dysponuje kortami tenisowymi.
ziemny. Klub dysponuje kortami tenisowymi.
Członkostwo w klubie nie jest warunkiem korzystania z
Członkostwo w klubie nie jest warunkiem korzystania z
kortów tenisowych. Jednak członkostwo w klubie 
kortów tenisowych. Jednak członkostwo w klubie 
koszt 1.200 zł rocznie  daje prawo do 50% zni\
ek w
koszt 1.200 zł rocznie  daje prawo do 50% zni\
ek w
opłatach za korzystanie z kortów.
opłatach za korzystanie z kortów.
Jan Kowalski przystąpił do klubu w lipcu 2006 r.
Jan Kowalski przystąpił do klubu w lipcu 2006 r.
W którym momencie klub sportowy powinien
W którym momencie klub sportowy powinien
ujmować przychody?
ujmować przychody?
31
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Klub sportowy  GOLF zrzesza osoby uprawiające ten
Klub sportowy  GOLF zrzesza osoby uprawiające ten
sport. Klub dysponuje polami golfowymi. Członkostwo
sport. Klub dysponuje polami golfowymi. Członkostwo
w klubie nie jest warunkiem, aby korzystać z pól
w klubie nie jest warunkiem, aby korzystać z pól
golfowych. Koszt opłaty za członkostwo wynosi 1.000
golfowych. Koszt opłaty za członkostwo wynosi 1.000
(jest to opłata jednorazowa). Oprócz powy\
szego
(jest to opłata jednorazowa). Oprócz powy\
szego
członek klubu ponosi opłaty za korzystanie z pól
członek klubu ponosi opłaty za korzystanie z pól
golfowych, które wynoszą tyle samo, co opłaty
golfowych, które wynoszą tyle samo, co opłaty
dokonywane przez osobę nie będącą członkiem klubu.
dokonywane przez osobę nie będącą członkiem klubu.
Jan Kowalski przystąpił do klubu w lipcu 2006 r.
Jan Kowalski przystąpił do klubu w lipcu 2006 r.
W którym momencie klub sportowy powinien
W którym momencie klub sportowy powinien
32
ujmować przychody?
ujmować przychody?
16
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Przedsiębiorstwo TRAV SA prowadzi działalność w zakresie
Przedsiębiorstwo TRAV SA prowadzi działalność w zakresie
sprzeda\
y biletów na wycieczki turystyczne. W grudniu 2006 r.
sprzeda\
y biletów na wycieczki turystyczne. W grudniu 2006 r.
przedsiębiorstwo rozpoczęło sprzeda\
miejsc na wycieczkę
przedsiębiorstwo rozpoczęło sprzeda\
miejsc na wycieczkę
 BAA
TYK 2007. Oferta skierowana jest dla wędkarzy morskich.
 BAA
TYK 2007. Oferta skierowana jest dla wędkarzy morskich.
Wycieczka odbędzie się w lutym 2007 r. Zainteresowany jest
Wycieczka odbędzie się w lutym 2007 r. Zainteresowany jest
zobowiązany do wpłaty całości sumy (200 zł) od razu. TRAV SA
zobowiązany do wpłaty całości sumy (200 zł) od razu. TRAV SA
odpowiada za sprzeda\
biletów jak i za zorganizowanie wycieczki.
odpowiada za sprzeda\
biletów jak i za zorganizowanie wycieczki.
Do 27 grudnia 2006 r. skompletowano uczestników wycieczki.
Do 27 grudnia 2006 r. skompletowano uczestników wycieczki.
Wycieczka odbyła się 15 lutego 2007 r.
Wycieczka odbyła się 15 lutego 2007 r.
W którym momencie TRAV SA powinien ujmować przychody ?
W którym momencie TRAV SA powinien ujmować przychody ?
Gdyby TRAV SA odpowiadała wyłącznie za sprzeda\
biletów,
Gdyby TRAV SA odpowiadała wyłącznie za sprzeda\
biletów,
natomiast organizator wycieczki  inna firma  odpowiadała za jej
natomiast organizator wycieczki  inna firma  odpowiadała za jej
zorganizowanie w którym momencie nale\
ałoby ujmować przychód ?
zorganizowanie w którym momencie nale\
ałoby ujmować przychód ?
33
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Prywatna uczelnia  Academy of Economics  prowadzi
Prywatna uczelnia  Academy of Economics  prowadzi
nabór na studia. Czesne za jeden semestr wynosi 3.000 zł
nabór na studia. Czesne za jeden semestr wynosi 3.000 zł
i jest płatne na początku semestru. Przy rozpoczęciu
i jest płatne na początku semestru. Przy rozpoczęciu
studiów student dokonuje tak\
e pierwszej opłaty w
studiów student dokonuje tak\
e pierwszej opłaty w
kwocie 9.000 zł.
kwocie 9.000 zł.
W którym momencie uczelnia powinna ujmować
W którym momencie uczelnia powinna ujmować
przychody ?
przychody ?
34
17
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Przedsiębiorstwo FAL SA prowadzi stację obsługi
Przedsiębiorstwo FAL SA prowadzi stację obsługi
pojazdów. Naprawy pojazdów zwykle realizowane są w
pojazdów. Naprawy pojazdów zwykle realizowane są w
ciągu jednego dnia. W przypadku napraw samochodów
ciągu jednego dnia. W przypadku napraw samochodów
powypadkowych okres naprawy jest dłu\
szy i sięga do 2
powypadkowych okres naprawy jest dłu\
szy i sięga do 2
miesięcy.
miesięcy.
W którym momencie przedsiębiorstwo FAL SA
W którym momencie przedsiębiorstwo FAL SA
powinno ujmować przychody ?
powinno ujmować przychody ?
35
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Przedsiębiorstwo MAL SA zajmuje się wynajmowaniem
Przedsiębiorstwo MAL SA zajmuje się wynajmowaniem
nieruchomości. Przedsiębiorstwo:
nieruchomości. Przedsiębiorstwo:
- zawarło 1.07.2006 r. umowę 5-cio letnią na wynajem
- zawarło 1.07.2006 r. umowę 5-cio letnią na wynajem
biura; kwota czynszu jest płatna corocznie z góry; czynsz
biura; kwota czynszu jest płatna corocznie z góry; czynsz
roczny wnosi 1.200.000 zł,
roczny wnosi 1.200.000 zł,
- umowę 50-cio letnią na wynajem magazynu; kwota
- umowę 50-cio letnią na wynajem magazynu; kwota
czynszu jest płatna corocznie z dołu; czynsz roczny
czynszu jest płatna corocznie z dołu; czynsz roczny
wnosi 1.200.000 zł.
wnosi 1.200.000 zł.
W którym momencie przedsiębiorstwo MAL SA
W którym momencie przedsiębiorstwo MAL SA
36
powinno ujmować przychody ?
powinno ujmować przychody ?
18
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Przedsiębiorstwo GAL SA prowadzi prace budowlane. W
Przedsiębiorstwo GAL SA prowadzi prace budowlane. W
sierpniu 2006 r. przedsiębiorstwo wygrało przetarg na
sierpniu 2006 r. przedsiębiorstwo wygrało przetarg na
budowę stacji PKP w miejscowości Włoszczowa. Umowa
budowę stacji PKP w miejscowości Włoszczowa. Umowa
zawiera postanowienie, \
e fakturowanie usługi nastąpi po
zawiera postanowienie, \
e fakturowanie usługi nastąpi po
jej odbiorze przez gminę (tj. w sierpniu 2007r.) w kwocie
jej odbiorze przez gminę (tj. w sierpniu 2007r.) w kwocie
5.000.000 zł. Całkowite koszty budowy GAL SA szacuje
5.000.000 zł. Całkowite koszty budowy GAL SA szacuje
na ok. 4.000.000 zł. Budowę rozpoczęto we wrześniu
na ok. 4.000.000 zł. Budowę rozpoczęto we wrześniu
2006 r. Na dzień bilansowy 31.12.2006 r. szacuje się, \
e
2006 r. Na dzień bilansowy 31.12.2006 r. szacuje się, \
e
60% projektu zostało wykonane.
60% projektu zostało wykonane.
W którym momencie przedsiębiorstwo GAL SA
W którym momencie przedsiębiorstwo GAL SA
37
powinno ujmować przychody ?
powinno ujmować przychody ?
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Przedsiębiorstwo HAL SA zajmuje się działalnością
Przedsiębiorstwo HAL SA zajmuje się działalnością
deweloperską. Przedsiębiorstwo rozpoczęło budowę
deweloperską. Przedsiębiorstwo rozpoczęło budowę
budynku mieszkalnego w 2006 r. Projekt zostanie
budynku mieszkalnego w 2006 r. Projekt zostanie
zakończony w grudniu 2007 r.  wtedy te\
zostaną
zakończony w grudniu 2007 r.  wtedy te\
zostaną
sprzedane mieszkania. Obecnie w końcu 2006 r.
sprzedane mieszkania. Obecnie w końcu 2006 r.
przedsiębiorstwo uzyskało pełną wpłatę od wszystkich
przedsiębiorstwo uzyskało pełną wpłatę od wszystkich
klientów  20.000.000 zł. Planowane koszty budowy
klientów  20.000.000 zł. Planowane koszty budowy
wynoszą 15.000.000 zł. Szacuje się, \
e budynek jest
wynoszą 15.000.000 zł. Szacuje się, \
e budynek jest
wykończony w 50%.
wykończony w 50%.
W którym momencie przedsiębiorstwo HAL SA
W którym momencie przedsiębiorstwo HAL SA
38
powinno ujmować przychody ?
powinno ujmować przychody ?
19
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Przedsiębiorstwo HAL SA prowadzi tak\
e projekt
Przedsiębiorstwo HAL SA prowadzi tak\
e projekt
 Dom . Polega on na wybudowaniu dla spółdzielni
 Dom . Polega on na wybudowaniu dla spółdzielni
bloku mieszkalnego. Projekt rozpoczął się w styczniu
bloku mieszkalnego. Projekt rozpoczął się w styczniu
2006 r. a zostanie zakończony w grudniu 2007r. A
ączna
2006 r. a zostanie zakończony w grudniu 2007r. A
ączna
kwota przychodów, jakie zostaną osiągnięte przez HAL
kwota przychodów, jakie zostaną osiągnięte przez HAL
SA wynosi 20.000.000 zł. Planowane koszty projektu
SA wynosi 20.000.000 zł. Planowane koszty projektu
wynoszą 15.000.000 zł. Na 31.12.2006r. szacuje się,
wynoszą 15.000.000 zł. Na 31.12.2006r. szacuje się,
usługa jest zakończona w 50%.
usługa jest zakończona w 50%.
W którym momencie przedsiębiorstwo HAL SA
W którym momencie przedsiębiorstwo HAL SA
powinno ujmować przychody ?
powinno ujmować przychody ?
39
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Przedsiębiorstwo ALFA SA udzieliło 1.07.2006 r.
Przedsiębiorstwo ALFA SA udzieliło 1.07.2006 r.
po\
yczki firmie BETA SA w kwocie 100 mln zł.
po\
yczki firmie BETA SA w kwocie 100 mln zł.
Po\
yczka ma być spłacona 30.06.2007 r. ALFA SA
Po\
yczka ma być spłacona 30.06.2007 r. ALFA SA
zamierza utrzymywać nale\
ności z tytułu po\
yczki do
zamierza utrzymywać nale\
ności z tytułu po\
yczki do
terminu wymagalności. Oprocentowanie po\
yczki
terminu wymagalności. Oprocentowanie po\
yczki
wynosi 12%.
wynosi 12%.
Jaki przychód uzyska ALFA SA z tytułu udzielenia
Jaki przychód uzyska ALFA SA z tytułu udzielenia
po\
yczki w 2006r. a jaki w 2007 r. ?
po\
yczki w 2006r. a jaki w 2007 r. ?
40
20
UJMOWANIE PRZYCHODÓW -
PRZYKA
ADY
Przedsiębiorstwo ALFA SA nabyło 26.10.2006 r.
Przedsiębiorstwo ALFA SA nabyło 26.10.2006 r.
100.000 akcji firmy GREG SA notowanych na GPW.
100.000 akcji firmy GREG SA notowanych na GPW.
Cena nabycia wyniosła 1.000.000 zł. Akcje nabyto w
Cena nabycia wyniosła 1.000.000 zł. Akcje nabyto w
celach spekulacyjnych. Wartość godziwa akcji na dzień
celach spekulacyjnych. Wartość godziwa akcji na dzień
bilansowy wynosi 1.500.000 zł.
bilansowy wynosi 1.500.000 zł.
Jak wycenić akcje nabyte przez ALFA SA na dzień
Jak wycenić akcje nabyte przez ALFA SA na dzień
bilansowy  i jaki jest wpływ tej wyceny na wynik
bilansowy  i jaki jest wpływ tej wyceny na wynik
finansowy ?
finansowy ?
41
PRZEDSI
BIORSTWO USA
UGOWE
KOSZTY PONIESIONE RACHUNEK WYNIKÓW
BILANS
W DANYM OKRESIE (koszty okresu)
Materiały
Zapas Koszt wytworzenia
Płace bezpośrednie
produkcji sprzedanych
Pozostałe koszty
niezakończonej produktów
bezpośrednie usług
Koszty pośrednie usług
Koszty ogólnego
Koszty ogólnego zarządu
zarządu
i sprzeda\
y
i sprzeda\
y
21
UKA
AD RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT
PRZYCHODY I KOSZTY BEZPOŚREDNIO ZWI
ZANE Z
DZIAA
ALNOŚCI
OPERACYJN
JEDNOSTKI
ZYSK/STRATA ZE SPRZEDAśY
PRZYCHODY I KOSZTY ZWI
ZANE POŚREDNIO Z
DZIAA
ALNOŚCI
OPERACYJN
JEDNOSTKI
ZYSK/STRATA Z DZIAA
ALNOŚCI OPERACYJNEJ
PRZYCHODY I KOSZTY ZWI
ZANE Z DZIAA
ALNOŚCI

FINANSOW
I INWESTCJAMI FINANSOWYMI JEDNOSTKI
ZYSK/STRATA Z DZIAA
ALNOŚCI GOSPODARCZEJ
ZYSKI I STRATY NADZWYCZAJNE
ZYSK/STRATA BRUTTO
PODATEK DOCHODOWY I INNE OBOWI
ZKOWE
OBCI
śENIA WYNIKU FINANSOWEGO
ZYSK/STRATA NETTO
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT:
ZYSK/STRATA ZE SPRZEDAśY
A. Przychody netto ze sprzeda\
y produktów, towarów i materiałów
I. Przychody netto ze sprzeda\
y produktów
II. Przychody netto ze sprzeda\
y towarów i materiałów
B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów
I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów
II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów
C. Zysk (strata) brutto ze sprzeda\
y (A-B)
D. Koszty sprzeda\
y
E. Koszty ogólnego zarządu
F. Zysk (strata) ze sprzeda\
y (C-D-E)
22
UJMOWANIE KOSZTÓW
" Koszty produktów: koszty związane z
wytworzeniem bądz
nabyciem wyrobów
gotowych, usług, towarów
" Koszty okresu: koszty związane z
administracją i sprzeda\
ą wyrobów gotowych,
towarów i usług
45
ZYSK (STRATA) Z DZIAA
ALNOŚCI
OPERACYJNEJ
Art.3 ust. 1 pkt 32 UoR:
Art.3 ust. 1 pkt 32 UoR:
Pozostałe koszty i przychody operacyjne  koszty i przychody
Pozostałe koszty i przychody operacyjne  koszty i przychody
związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki.
związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki.
Pozostałe przychody operacyjne
I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
II. Dotacje
III. Inne przychody operacyjne
Pozostałe koszty operacyjne
I. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych
III. Inne koszty operacyjne
46
23
WYNIK BRUTTO Z DZIAA
ALNOŚCI
GOSPODARCZEJ
Przychody finansowe:
I. Dywidendy i udziały w zyskach
II. Odsetki
III. Zysk ze zbycia inwestycji
IV. Aktualizacja wartości inwestycji
V. Inne
Koszty finansowe:
I. Odsetki,
II. Strata ze zbycia inwestycji,
III. Aktualizacja wartości inwestycji,
IV. Inne.
47
WYNIK NETTO
Wynik zdarzeń nadzwyczajnych
I. Zyski nadzwyczajne
II. Straty nadzwyczajne
Zysk/strata brutto
Podatek dochodowy
Pozostałe obowiązkowe obcią\
enia wyniku
finansowego.
Zysk/strata netto
48
24
ZYSKI I STRATY NADZWYCZAJNE
Art. 3 ust.1 pkt 33 UoR:
Straty i zyski nadzwyczajne to straty i zyski
powstające wskutek zdarzeń trudnych do
przewidzenia, poza działalnością operacyjną
jednostki i nie związane z ogólnym ryzykiem jej
prowadzenia.
49
JAK WPA
YWAJ
ZAPISY NA SALDO KONTA ?
W przypadku kont PRZYCHODOW:
Ct
Dt
ZWI
KSZENIA
ZMNIEJSZENIA
W przypadku kont KOSZTÓW:
Ct
Dt
ZMNIEJSZENIA
ZWI
KSZENIA
50
25
ELEMENTY WPA
YWAJ
CE NA KAPITAA

WA
ASNY
STAN POCZ
TKOWY KAPITAA
ÓW WA
ASNYCH
WYNIK FINANSOWY
+
WNIESIENIA PRZEZ WA
AŚCICIELI
+
POBRANIE WA
AŚCICIELI
-
PRZYCHODY I KOSZTY UJMOWANE
+/-
BEZPOŚREDNIO W KAPITALE WA
ASNYM
+/- SKUTKI ZMIAN ZASAD RACHUNKOWOŚCI
+/-
SKUTKI BA

DÓW
51
STAN KOC
COWY KAPITAA
ÓW WA
ASNYCH
EWIDENCJA KOSZTÓW W UKA
ADZIE
KALKULACYJNYM W PRZEDSI
BIORSTWIE
HANDLOWYM
Wartość sprzedanych
Towary
towarów
4
1
Ró\
ne konta aktywów i
Koszty ogólnego zarządu
zobowiązań
2
1  NABYCIE TOWARÓW
Koszty sprzeda\
y
2
2  UJ
CIE KOSZTÓW
OGÓLNEGO ZARZ
DU I
SPRZEDAśY
Rozliczenia
międzyokresowe
3  UJ
CIE I ROZLICZENIE
3
3
ROZLICZEC

MI
DZYOKRESOWYCH
4  UJ
CIE WARTOŚCI
SPRZEDANYCH TOWARÓW
52
26
PRZYCHODY I KOSZTY A PRZYCHODY I
KOSZTY W ŚWIETLE UPDOP
Pojęcie przychodów i kosztów jest inne dla celów
rachunkowości i inne dla celów podatku
dochodowego od osób prawnych.
53
27