WYKA
AD 1
Leczenie chorób układu sercowo-naczyniowego,
wybrane aspekty
(leki wpływające na układ współczulny)
Efektem aktywacji współczulnej jest uwalnianie noradrenaliny (NA) z zakończeń nerwów
pozazwojowych i adrenaliny (A) z rdzenia nadnerczy. Te endogenne katecholaminy działają
za pośrednictwem receptorów adrenergicznych.
ENDOGENNE AMINY KATECHOLOWE  metabolizm
Tyrozyna
“! hydroksylaza
LEWODOPA
“! dekarboksylaza
DOPAMINA
“! hydroksylaza
NORADRENALINA
“! N-metylotransferaza (rdzeÅ„ nadnerczy)
ADRENALINA
TYPY RECEPTORÓW
Ä…1, Ä…2 i ²
Podtypy receptorów
Ä…1A, Ä…1B, Ä…1C
Ä…2A, Ä…2B, Ä…2C
²1, ²2, ²3
RECEPTORY Ä…1 i Ä…2:
RECEPTOR Ä… 1 Ä… 2
Lokalizacja postsynaptycznie presynaptycznie
Zwężenie naczyń Hamowanie uwalniania NA
Efekt pobudzenia Wzrost ciśnienia tętniczego (sprzężenie zwrotne
ujemne)
Copyright © 2008-2009 by GR 5/6&co.
WYKA
AD 1
LOKALIZACJA NARZ
DOWA RECEPTORÓW
Receptory Ä…:
naczynia krwionośne
stercz, dolna część układu moczowego
mm. przywłośne
m. promienisty tęczówki
śledziona, wątroba
Receptory ² 1
serce
aparat przykłęcuszkowy nerek
jelita
Receptory ² 2
oskrzela
macica
naczynia ( mniejsze znaczenie niż rp.ą )
Układ nerwowy reguluje układ krążenia poprzez układ współczulny (układ
przywspółczulny działa jedynie na mięsień sercowy (zwalniając akcję serca).
Aktywacja układu współczulnego prowadzi do:
1/ przyspieszenia akcji serca (przez aktywacjÄ™ receptora ² 1),
2/ skurczu naczyń oporowych i wzrostu oporu naczyniowego (przez aktywację receptora ą 1),
3/ wzrostu wydzielania reniny, produkcji angiotensyny II i aldosteronu co nasila skurcz
naczyń i retencję wody
Ośrodkowa regulacja krążenia:
Ośrodek naczynioworuchowy znajduje się w tworze siatkowatym (jądrze pasma samotnego)
w rdzeniu przedłużonym.
Główną rolę w regulacji krążenia odgrywa jego część górno-boczna (RVLM  rostral
ventrolateral medulla)-jego neurony pobudzają układ współczulny
Możliwości hamowania aktywności układu współczulnego:
OBWODOWO:
1/ selektywne blokowanie postsynaptycznych receptorow Ä… 1 lub receptorów ²
2/ inhibicja obwodowego neuronu adrenergicznego
- zmniejszenie tworzenia i uwalniania NA
- zwiększenie wychwytu zwrotnego NA
- produkcja fałszywych neuroprzekaz
ników
OÅšRODKOWO
- pobudzenie receptorów ą 2
Copyright © 2008-2009 by GR 5/6&co.
WYKA
AD 1
- pobudzenie receptorów imidazolowych
LEKI BLOKUJ
CE RECEPTORY Ä…  adrenergiczne
b/ selektywne Ä… 1  adrenolityki
Podstawowy mechanizm działania - blokowanie postsynaptycznych receptorów ą 1
Mechanizm działania ą 1  adrenolityków
neuron pozazwojowy
---------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------
Receptor Ä… 1 (postsynaptyczny)
naczynia
(+) (-) (-) stercz profil
metaboliczny
(KORZYSTNY)
HDLÄ™!
“!LDL TG
“! insulinooporność
Zmniejszenie skurczu mm.głakich ZMNIEJSZENIE OBJAWÓW
Zmniejszenie oporu obwodowego OBSTRUKCJI
ZMNIEJSZENIE CIÅšNIENIA T
TNICZEGO
WSKAZANIA:
Copyright © 2008-2009 by GR 5/6&co.
WYKA
AD 1
nadciśnienie tętnicze
- prazosyna
-doksazosyna
- terazosyna
-urapidyl
przerost gruczołu krokowego
-alfuzosyna
-tamsulozyna
-indoramina
-terazosyna
(trzy pierwsze mają większe powinowactwo do rp. Alfa2 gruczołu krokowego, o malej
skuteczności hipotensyjnej)
Podstawą leczenia łagodnego przerostu gruczołu krokowego lekami tej grupy jest
hipoteza, że dolegliwości są spowodowane skurczem stercza za pośrednictwem
receptorów alfa- adrenergicznych
Działania metaboliczne alfa1-adrenolityków- korzystny wpływ na gospodarkę lipidową i
węglowodanową
Wpływ na gospodarkę lipidową (działanie p/miażdżycowe):
- pobudzaniu receptora LDL
-pobudzanie lipazy lipoproteinowej
-hamowanie syntezy cholesterolu w komórkach wątrobowych
-hamowanie powstawania komórek piankowatych
Wpływ na gospodarkę węglowodanową:
-zmniejszenie insulinooporności
Czyli: Cukrzyca, zaburzenia gospodarki lipidowej, NIE stanowią przeciwwskazań do
stosowania alfa1-adrenolityków
Ponadto: leki tej grupy NIE sÄ… przeciwwskazane w chorobach obturacyjnych oskrzeli i
zaburzeniach krążenia obwodowego.
LEKI HAMUJ
CE UKA
AD WSPÓA
CZULNY
Leki hamujące aktywność układu współczulnego na drodze różnych mechanizmów
Mechanizmy hamowania aktywności współczulnej:
1/ obwodowe hamowanie gromadzenia/uwalniania NA
2/ pobudzenie ośrodkowych receptorów alfa2 adrenergicznych
3/ pobudzenie ośrodkowych receptorów imidazolowych
Pobudzenie receptorów alfa2 było odpowiedzialne za większość działań niepożądanych
tych leków (np. senność, suchość w jamie ustnej, zespół odstawienia)
Pierwszym lekiem tej grupy była rezerpina.
Copyright © 2008-2009 by GR 5/6&co.
WYKA
AD 1
Mechanizm jej działania polega na  wypłukiwaniu amin katecholowych w OUN i
obwodowo, a następnie na hamowaniu wchłaniania zwrotnego NA do ziarnistości.
Metylodopa-
Mechanizm działania:
Jest inhibitorem dopa-dekarboksylazy. Powoduje powstanie fałszywego neuroprzekażnika-
metylnoradreneliny działającego w OUN. Działa również obwodowo pobudzając receptory
alfa2 (presynaptyczne) przez co hamuje uwalnianie NA z zakończeń nerwowych.
Czyli: metylodopa działa głównie ośrodkowo (jako fałszywy neuroprzekaz
nik) oraz
obwodowo (jako częściowy agonista rp. alfa2)
Klonidyna
Mechanizm działania:
1/pobudza receptory alfa2-zarówno obwodowo (zmniejszenie uwalniania NA z zakończeń
nerwowych) jak i ośrodkowo (hamowanie aktywności układu współczulnego i pobudzenie
n.X)
2/ pobudza receptory imidazolowe w OUN
W OUN oprócz typowych receptorów adrenergicznych znajdują się też receptory
imidazolowe (rodzaj receptorów adrenergicznych reagujących na związki o strukturze
imidazolowej).
Wyróżniono dwa ich typy: I1 i I2
Receptory te są też zlokalizowane obwodowo np. w nerkach
Pobudzenie receptora I1 w OUN powoduje zmniejszenie aktywności układu adrenergicznego.
Pobudzenie receptora I1 w kanaliku krętym proksymalnym powoduje efekt natruretyczny.
Leki pobudzajÄ…ce receptory imidazolowe
-Rilmenidyna
-Moxinidyna
Leki te nie powodują objawów niepożądanych typowych dla agonistów receptorów alfa2
działających ośrodkowo (jak klonidyna, która również m.in. pobudza receptory imidazolowe)
Leki blokujÄ…ce receptory ²- adrenergiczne (²-blokery)
Najważniejszymi konsekwencjami uszkodzenia m. sercowego są zmniejszenie pojemności
wyrzutowej i obniżenie cisnienia tetniczego. Odpowiedzia organizmu na to jest
przyspieszenie akcji serca, a za tym pojemności minutowej i zwiekszenie opori obwodowego
i retencja wody w organizme. Efekty te wynikaja m.in. ze stymulacji układu współczulnego.
Copyright © 2008-2009 by GR 5/6&co.
WYKA
AD 1
Pobudzenie receptorów ²-adrenergicznych
Å‚1, ²2 rozszerzenie naczyÅ„ Ä™!reniny
DziaÅ‚anie ino, chrono, (mniejszych Ä…1 i wiÄ™kszych ²2) Ä™!Ang II(²1)
dromo i batmotropowe (+)
hamowanie skurczów rozszerzanie oskrzeli
macicy(²2) (²2)
Utrzymująca się tachykardia powoduje wiele niekorzystnych skutków:
-zwiększa prace serca
-zwieksza zapotrzebowanie miesnia sercowego na tlen
-skrocenie okresu rozkurczu (co skraca czas w czasie którego krew może plynac z tetnic
nasierdziowych przez perforatoy do wsierdzia)
Efekty blokowania receptorów ²-adrenerficznych:
-zwolnienie akcji serca
-oslabienie kurczliwości
-zmniejszenie rzutu serca
-zmniejszenie zapotrzebowania serca na tlen
-poprawa budowy i funkcji LK (“!rozmiarów LK, Ä™!EF-frakcji wyrzutowej)
-wydluzenie fazy rozkurczu serca
-“!uwalniania reniny
-“!uwalniania angiotensyny II
-dzialanie antyoksydacyjne
-dzialanie antyarytmiczne
-skurcz oskrzeli
-skurcz naczyn obwodowych
-dzialania metaboliczne
“!
WpÅ‚yw ²-blokerow na gospodarke lipidowa
Ä™!TG
“!HDL, Ä™!LDL
Mechanizm:
Blokowanie rp. ² wzrost napiecia Ä…-adrenergiczngo
“! “!
“!aktywnosci “!aktywnosci lipazy lipoproteinowej
receptorow LDL “! “!
(Ä™!stezenia LDL) “!HDL Ä™!TG
WpÅ‚yw ²-blokerow na gospodarke weglowodanowa
-zwiekszenie insulinoopornosci- moja sprzyjac ujawnieniu cukrzycy t.2
Copyright © 2008-2009 by GR 5/6&co.
WYKA
AD 1
Niekorzystnych działań metabolicznych sa pozbawione
²- adrenolityki:
1/kardioselektywne (np.metoprolol, bisoprolol, atenolol, nebiwolol)
2/posiadajÄ…ce ISA (np. celiprolol, acebutolol)
3/karwedilol, nebiwolol
Zalety ²-blokerow kardioselektywnych
-mniejsze prawdopodobieństwo obturacji oskrzeli
-slabsze dzialanie tokolityczne
-mniejszy niekorzystny wpływ na gospodarke lipidowa i weglowodanowa
-slabsze dzialanie kurczace naczynia
Selektywność jest zalezna od dawki- zmniejsza się lub zanika przy stosowaniu większych
dawek
Wskazania do ²-blokerow
-nadcisnienie tetnicze
-choroba wiencowa (oprocz postaci naczynioskurczowej)
-zawal serca
-niewydolnosc serca
-arytmie
-nadczynnosc tarczycy
Mechanizm dzialania hipotensyjnego ²-blokerow:
-zmneijszenie częstości rytmu serca
-zmniejszenie pojemności minutowej serca
-zmniejszenie napiecia układu współczulnego
-hamowanie układu RAA
-zmnieszjenie objętości osocza
Choroba wiencowa:
Choroba zalezna od miazdzycym prowadzacej do zwężenia naczyn wiencowych i
upośledzenia przepływu wiencowego
Prowadzi to do niedostatecznej podazy tlenu w stosunku do zapotrzebowania miesnia
sercowego
Copyright © 2008-2009 by GR 5/6&co.
WYKA
AD 1
Fizjologia i patofizjologia krazenia wiencowego
Podaz O2 Zapotrzebowanie O2
-przeplyw wiencowy -kurczliwosc LK
-Częstotliwość akcji seca
-cisnienie, objetosc LK
--------------------------------------------------------------------------------
NORMA
Ä™!zapotrzebowanie O2
-wysilek
-tachykardia
-stres
-zwezenie tetnic wiencowych
-skurcz tetnicy wiencowej
“!podaz tlenu
CHOROBA WIENCOWA
Mechanizm dzialania p/dÅ‚awicowego ²-blokerow:
-zwolnienie akcji serca
-oslabienie kurczliwsoci
-zmniejszenie cisnienia ( i afterload)
-zmniejszenie zuzycia tlenu
-wydluzenie fazy rozkurczu
-poprawa perfuzji miesnia sercowego
-dzialanie antyoksydacyjne
Niewydolność serca to stan, w którym serce nie jest w stanie przepompowac krwi w ilości
wystarczającej do pokrycia zapotrzebowania metabolicznego tkanek albo może tego dokonac
jedynie przez zwiekszenie cisnienia napełniania.
W niewydolności serca znacznie wzrastaja stężenia NA i A w osoczu. Towarzyszy temu
tachykardia. Pobudzenie układu współczulnego powoduje wzrost uwalniania reniny i
powstawania angiotensyny II i aldosteronu co prowadzi do rentencji wody w organizmie.
W niewydolnoÅ›ci serca ²- adrenolityki:
-zwiekszaja frakcje wyrzutowa
-zmniejszaja objętość koncowo-skurczowa
-wydluzaja czas rozkurczu, tj. czas napełniania komór
-zapobiegaja przebudowie (remodelingowi lewej komory)
Copyright © 2008-2009 by GR 5/6&co.