Szkoła konstruktorów
S
z
k
o
ł
a
k
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
ozwiązanie zadania powinno zawierać schemat elektryczny
i zwięzły opis działania. Model i schematy montażowe nie są wy-
magane. Przysłanie działającego modelu lub jego fotografii zwięk-
R
sza szansę na nagrodę.
Ponieważ rozwiązania nadsyłają czytelnicy o różnym stopniu zaawansowa-
nia, mile widziane jest podanie swego wieku.
Ewentualne listy do redakcji czy spostrzeżenia do erraty powinny być
umieszczone na oddzielnych kartkach, również opatrzonych nazwiskiem
i pełnym adresem.
Czas nadsyłania prac wynosi półtora miesiąca od chwili ukazania się EdW od uka-
zania się numeru (w przypadku prenumeratorów  od otrzymania pisma pocztą).
układ zasilany wprost z sieci, bez transforma-
tora. Jednak w praktyce okaże się, że podob-
nie będzie reagował układ zasilany przez trans-
Zadanie 27
formator, a to dzięki istnieniu pojemności mię-
dzy uzwojeniami transformatora sieciowego.
Uwaga! W żadnym wypadku nie może to być
U
w
a
g
a
!
W
ż
a
d
n
y
m
w
y
p
a
d
k
u
n
i
e
m
o
ż
e
t
o
b
y
ć
L
e
s
z
e
k
u
k
ł
a
d
z
a
s
i
l
a
n
y
w
p
r
o
s
t
z
s
i
e
c
i

r
o
z
w
i
ą
z
a
n
i
a
t
e
Temat tego zadania zaproponował Leszek dziestu sekund. Ale cały problem polega na układ zasilany wprost z sieci  rozwiązania te-
Żebrowski z Elbląga. Oto fragment listu: Jes- wyeliminowaniu zakłóceń. I tu zaczynają się go typu nie będą dopuszczone do konkursu!
Ż
e
b
r
o
w
s
k
i
g
o
t
y
p
u
n
i
e
b
ę
d
ą
d
o
p
u
s
z
c
z
o
n
e
d
o
k
o
n
k
u
r
s
u
!
tem stałym czytelnikiem Waszego miesięczni- schody. I właśnie dlatego jest to doskonałe za- Przy projektowaniu układu główny problem
ka, cieszącego się dużą popularnością wśród danie dla was, przyszłych konstruktorów. będzie polegał na wyeliminowaniu wpływu za-
moich znajomych, którzy także interesują się Tym razem wręcz wymagam wykonania kłóceń impulsowych, których czas trwania jest
elektroniką. Ja interesuję się nią już ponad 30 i przetestowania modelu. Raczej nie mają bardzo krótki, ale za to amplitudy są duże.
lat (obecnie mam 59) i traktuję ja jako swoiste- szans na nagrody projekty powstałe tylko na Jeśli ktoś chciałby wykorzystać inny sposób,
go  hobby horse , ponieważ w wykształcenia papierze i nie wypróbowane w praktyce. Z jed- na przykład zmianę częstotliwości generatora
jestem chemikiem. (...) nej strony układ musi być czuły i pewnie re- po dotknięciu  gorącego punktu układu, mo-
Piszę do Was, ponieważ chcę prosić o po- agować na dotkniecie, a z drugiej strony musi że wykorzystać fakt, że dotknięcie układu jest
moc. Już od dłuższego czasu chcę skonstruo- być odporny na zakłócenia w sieci energetycz- równoznaczne z dołączeniem niewielkiej po-
wać urządzenie alarmowe reagujące na dotyk nej. Dlatego wykonany model należy zainstalo- jemności między dotykanym punktem, a masą
(lub dotykowo  pojemnościowe). Widziałem wać na co najmniej kilkanaście godzin i wypró- układu (ściślej  uziemieniem).
takie niewielkie urządzenie z łańcuszkiem, któ- bować, czy nie będzie się włączał przy włącza- Nie polecam natomiast prób wykorzystania
re wieszało się w domu na klamce. Gdy ktoś niu i wyłączaniu różnych urządzeń (lodówka, czujnika rezystancyjnego, na przykład próby
dotknął klamki, urządzenie włączało alarm. świetlówki, odkurzacz, telewizor, itp.). wykorzystania zmiany rezystancji między me-
Próbowałem już robić takie urządzenie według Oto oficjalny temat zadania: talową wycieraczką a klamką. Jeśli dotykający
Z
a
p
r
o
j
e
k
t
o
w
a
ć
p
r
a
k
t
y
c
z
n
y
u
k
ł
a
d
w
y
schematu z literatury, ale nie mogłem dać rady Zaprojektować praktyczny układ wy- będzie miał dobre buty (niekoniecznie gumo-
ł
ą
c
z
n
i
k
a
d
o
t
y
k
o
w
e
g
o
,
n
i
e
w
r
a
ż
l
i
w
e
g
o
n
a
z jego wykonaniem, bo nie podano tam da- łącznika dotykowego, niewrażliwego na we, wystarczy, że będą suche)  metoda re-
z
a
k
ł
ó
c
e
n
i
a
s
i
e
c
i
e
n
e
r
g
e
t
y
c
z
n
e
j
.
nych cewki generatora. Próbowałem wyko- zakłócenia sieci energetycznej. zystancyjna nie zda egzaminu.
rzystać podany przez Was układ wyłącznika W najprostszym przypadku zasada działania Układ może nie działać także przy zasilaniu
sensorowego, ale był zbyt podatny na zakłóce- będzie następująca: wszechobecne pole elek- bateryjnym, bo wtedy przy braku jakiegokol-
nia sieciowe (włączała się lodówka  włączał tromagnetyczne wytwarzane przez przewody wiek połączenia z ziemią dotknięcie jednego
się sensor). (...) sieci energetycznej powoduje indukowanie się punktu układu niewiele zmieni.
Czy moglibyście opracować taki czujnik do- w każdym metalowym przedmiocie napięć Temat wbrew pozorom wcale nie jest najłat-
tykowy? i prądów. Ciało człowieka odizolowanego od wiejszy, dlatego tym razem bardzo dużą szan-
Ja z wrodzonego lenistwa odbijam piłeczkę ziemi jest też swego rodzaju anteną  induku- sę na nagrody mają także listy (byle nie zbyt
w stronę uczestników Szkoły Konstruktorów. ją się w nim wspomniane napięcia. Po do- obszerne) z opisem nieudanych eksperymen-
A poważnie mówiąc, jest to znakomite zada- tknięciu ręką układu czujnika, nastąpi przepływ tów i próbami analizy przyczyn.
nie do Szkoły. W zasadzie sprawa jest bezna- niewielkiego prądu. Prąd ten uruchomi układ. I zgodnie z wprowadzonym niedawno zwy-
dziejnie prosta  schemat wyłącznika sensoro- Należy zauważyć, że w zasadzie chodzi tu na- czajem zastrzegam sobie prawo wyłączenia
wego na układzie 555 lub jednej bramce pięcia między ziemią (uziemieniem) a ciałem. najlepszych projektów z konkursu i przedsta-
CMOS można narysować w przeciągu trzy- Ktoś mógłby dojść do wniosku, że musi być to wienia ich w ramach działu Elektonika-2000.
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 5/98 15
Szkoła konstruktorów
S
z
k
o
ł
a
k
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
Rozwiązanie zadania 23
Tematem zadania 23 było zaprojektowanie okres czasu, wyświetlając wyniki po zakończe- z licznika okrążeń i  łapać czas , gdy zawodnik
systemu elektronicznego pomiaru czasu w bie- niu biegu tylko przez kilka...kilkanaście sekund. przetnie wiązkę fotokomórki. Właśnie wiązkę
gach na zawodach szkolnych czy klubowych. Z tym większym zainteresowaniem zapoz- między nadajnikiem i odbiornikiem. Jeden z ko-
Zadanie nie było wcale łatwe, z tym więk- nałem się z wnioskami tych, którzy proponują legów zaproponował niesłusznie fotokomórkę
szym zadowoleniem zapoznałem się z ponad wyświetlacze LCD. Rzeczywiście, ze zdoby- z nadajnikiem i odbiornikiem umieszczonym po
20 rozwiązaniami, z których 16 zasługuje przy- ciem 6-cyfrowego wyświetlacza LCD nie mul- tej samej stronie bieżni  wykrywanie zawodni-
najmniej na słowa pochwały. I chciałem ser- tipleksowanego byłby spory kłopot. ka miałoby się odbywać na zasadzie odbicie
decznie podziękować tym wszystkim, którzy Pozostają popularne wyświetlacze LCD 4 i 3,5- części promieniowania od tego zawodnika.
nadesłali zwięzłe opisy, co zaoszczędziło mi cyfrowe. W większości wypadków liczniki zreali- Sposób ten nie zda egzaminu.
mnóstwo czasu przy analizie prac. zowane są na kostkach 4518, a dekodery 4543. Zaproponowaliście różne  pistolety startowe .
M
a
r
c
i
n
W
i
ą
z
a
n
i
a
M
a
Jakie są moje wrażenia ogólne? Generalnie Kilku kolegów, m.in. Marcin Wiązania oraz Ma- Należało przy tym uwzględnić fakt, że meta może
r
i
u
s
z
N
o
w
a
k
niemal wszyscy uczestnicy poradzili sobie z ukła- riusz Nowak z Gacek, proponuje wykorzystać wy- być oddalona od startu o 100 metrów. Kilku kole-
dem licznika, który jest sercem całego systemu. świetlacz 4-cyfrowy (do zdobycia bez większych gów zaproponowało połączenie przewodowe
Więcej kłopotów sprawiły  peryferia , a więc kłopotów), przy czym setne części sekundy wy- między  pistoletem na starcie i licznikiem na me-
pistolet startowy, układ fotokomórki na mecie świetlane byłyby po naciśnięciu przycisku. Cie- cie. Osobiście nie wyobrażam sobie, ba coś takie-
M
a
r
i
a
n
J
a
r
e
k
i problem komunikacji start  meta. Niektórzy ko- kawszy pomysł zaproponował Marian Jarek z Oł- go zdało egzamin w praktyce  plątanina kabli
ledzy przedstawili krótkie analizy problemu, za- pin. Chce on wykorzystać dwa najpopularniejsze skutecznie zniechęci do używaniu urządzenia. Kil-
wierające bardzo cenne uwagi praktyczne. wyświetlacze 3,5-cyfrowe umieszczone jeden za ku kolegów chce zrezygnować z oddzielnego pis-
Większość prac zawierała starannie narysowa- drugim, przy czym prawy wyświetlacz umiesz- toletu na starcie i wbudować sygnalizator w urzą-
ne schematy i trafne, zwięzłe opisy. Przy czytaniu czony byłby  do góry nogami . Wyglądałoby to dzenie umieszczone na mecie. Rozwiązanie god-
kilku prac nie mogłem się jednak oprzeć wrażeniu, mniej więcej tak: 1888 8881. Daje to sześć po- ne uwagi, ale należałoby uwzględnić opóz
nienie
że ich Autorzy nade wszystko kochają rysowanie trzebnych cyfr. Rozwiązanie Mariana jest o tyle około 0,3 sekundy potrzebne, by dz
więk przebył
schematów, a nie bardzo ich interesuje strona lepsze od rozwiązań Marcina i Mariusza, że umoż- te 100 metrów z linii mety do linii startu. Najbar-
praktyczna całego przedsięwzięcia. Już chyba was liwia zapamiętanie i wyświetlenie wyników dziej sensowne wydaje się wykorzystanie łącza
ostrzegałem przed niebezpieczeństwem popad- dwóch(!) zawodników. Jak? Marian proponuje radiowego, choćby w postaci układów AVT-501
nięcia w manię rysowania schematów. Rysowa- wykorzystać dwie fotokomórki na bieżni. Co i AVT-502. Plus dla tych, którzy to zaproponowali.
nie schematów może stać się obsesją, ale nieste- prawda wymaga to ustawienia na środku bieżni W roli pistoletu startowego niemal wszyscy
ty jest to tylko namiastka prawdziwej elektroniki. słupka, ale gra chyba jest warta świeczki. W mo- planują głośny sygnalizator piezo.
J
a
n
G
o
ł
ą
b
M
a
r
 Maniaka schematowego można poznać po mencie, gdy pierwszy zawodnik mija linię mety Kilku kolegów: Jan Gołąb ze Skrzyszowa, Mar-
c
i
n
Ż
e
l
a
z
o
w
s
k
i
J
a
c
e
k
G
a
j
e
w
s
k
i
tym, że zupełnie niepotrzebnie komplikuje układ. oddzielny układ zapamiętuje, który to zawodnik, cin Żelazowski z Warszawy, Jacek Gajewski z Gru-
A
r
k
a
d
i
u
s
z
P
r
u
s
Jemu to nie przeszkadza, bo i tak nie ma zamiaru zawartość licznika jest wpisywana do latchów za- dziadza i Arkadiusz Prus ze Świdnika zapropono-
realizować go w praktyce. Niechby spróbował zre- wartych w dekoderach 4543, przy czym licznik wało zastosowanie w urządzeniu pamięci RAM,
alizować ze dwa swoje rozdmuchane układy, a na pracuje dalej. Gdy drugi zawodnik ukończy bieg, w której zapamiętywane byłyby wyniki poszczegól-
pewno zacząłby cenić konstrukcje możliwie pros- licznik jest zatrzymywany (nie zerowany). Wy- nych zawodników. Zastosowanie pamięci znacz-
te, pełniące minimum niezbędnych funkcji. świetlacz pokazuje czas zwycięzcy zatrzaśnięty nie komplikuje układ. Nie wszyscy wymienieni ko-
Tym niemniej, kilka spośród nadesłanych ukła- w dekoderach 4543. Czas pokonanego można ledzy poradzili sobie z tym problemem jednakowo.
dów aż prosi się o wykonanie i sprawdzenie ich odczytać po naciśnięciu przycisku, który spowo- Niektórzy zaproponowali użycie trzech kostek,
w praktyce  są w miarę proste i funkcjonalne. duje, że latchy staną się przezroczyste (wtedy w których przy wspólnym adresowaniu jednocześ-
Co najmniej dwóch kolegów odgraża się, że wy- czas zwycięzcy zostaje  zapomniany ). nie zapisywane byłoby sześć cyfr (6 x 4 bity), inni
konają podobne systemy w ramach pracy dyplo- Niektórzy koledzy uwzględnili sytuację, gdy za- wykorzystali jedną kostkę pamięci, rozbudowując
mowej (czekam na możliwość ich krótkiego za- wodnicy wykonują kilka okrążeń. Zastosowany układ sterowania i multipleksowania.
prezentowania w Forum Czytelników). A jeden licznik okrążeń wykorzystujący fotokomórkę teo- Osobiście uważam, że zastosowanie pamię-
z uczestników nadesłał gotowy model licznika. retycznie rozwiązuje problem. Układ pomiarowy ci do zapisywania wyników wszystkich zawod-
Tylko kilka prac odłożyłem na bok po pierwszym automatycznie zostaje odblokowany dopiero ników nie jest konieczne  chodzi mi o obawy,
czytaniu, uznając iż prezentują zbyt niski poziom. przy ostatnim okrążeniu. Osobiście wątpię że coś się pomiesza z kolejnością i uczniowi
Pozostałe są w miarę wyrównane. Ponieważ w przydatność takiego licznika okrążeń przypusz- zostanie wstawiona ocena za wynik kolegi. Le-
w tym wydaniu EdW na Szkołę przeznaczone są czając, że w biegach długodystansowych zawod- piej zastosować prostszy układ i uzyskane cza-
tylko trzy strony, nie będę omawiał poszczegól- nicy nie będą biegać pojedynczo (bo przy 30 oso- sy od razu zapisywać na papier.
nych rozwiązań, skupię się na koncepcjach oraz bach trwałoby to wieczność). Jeśli biec będzie A jeśli już stosować pamięć RAM, to proś-
popełnionych błędach. Każdy z uczestników bę- grupa, licznik okrążeń nie zda egzaminu, bo układ ciej chyba wykorzystać mikroprocesor, a nie
dzie mógł osobiście jeszcze raz przeanalizować musiałby liczyć, czy przebiegły wszystkie osoby, rozbudowywać układ.
R
o
m
a
n
S
e
n
d
e
l
a
swoje rozwiązanie i ewentualnie je poprawić. co jest nierealne. Zamiast licznika okrążeń trzeba Dwaj koledzy: Roman Sendela z Zawiercia
O
s
w
a
l
d
S
i
k
o
r
s
k
i
zastosować obwód włączania fotokomórki na i Oswald Sikorski z Oświęcimia we wspólnej
Koncepcje mecie dopiero na ostatnim okrążeniu. pracy zaproponowali rozbudowany system za-
Prawie wszyscy uczestnicy zaproponowali Tylko dwóch czy trzech kolegów zwróciło wierający cztery niezależne liczniki dla czterech
wykorzystanie sześciocyfrowego licznika. uwagę na inny praktyczny problem związany zawodników na bieżni. Rozwiązanie ciekawe,
W najprostszej wersji był to licznik z układami z liczeniem okrążeń. Nawet w przypadku, gdy ale zbyt rozbudowane i nie mające szans na re-
4026 sterującymi bezpośrednio sześcioma biegłaby jedna osoba, może nastąpić błędne zli- alizację. Między innymi trzeba budować na me-
wyświetlaczami LED ze wspólną katodą. czenie. Biegnący macha rękami i w najgor- cie swego rodzaju bramkę, bo wiązka podczer-
Rozwiązania z wyświetlaczami LED nie są naj- szym przypadku układ wieni przebiegałaby pionowo. Niemniej jednak
szczęśliwsze ze względu na ogromny pobór prą- może zliczyć trzy im- dwaj wymienieni koledzy otrzymają symbolicz-
du, a przecież urządzenie musi być zasilane z ba- pulsy: ręka, tułów,
terii. Ponadto wyświetlacze LED są praktycznie druga ręka. Można tu
niewidoczne w pełnym słońcu i należałoby pra- kombinować z umiesz-
cować przy znacznych prądach, rzędu co naj- czaniem fotokomórek
mniej 10mA/segment co daje prąd maksymalny na odpowiedniej wy-
około 400mA. Jeśli urządzenie miałoby być uży- sokości, ale przy wszys-
wane na kilku zajęciach w ciągu dnia, pojem- tkich podanych wa-
ność baterii musiałaby być ogromna. Chyba, że dach radziłbym zupeł-
wyświetlacze pracowałyby tylko przez krótki nie zrezygnować Rys. 1. Skracanie cyklu licznika
16 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 5/98
Szkoła konstruktorów
S
z
k
o
ł
a
k
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
Jeszcze jeden przy- sałem na temat diod zabezpieczających na we-
kład dotyczący zero- jściu i wyjściu układów CMOS. A tak w ogóle,
wania. Jeden z kole- to nie wolno łączyć ze sobą wyjść układów
gów wykombinował CMOS. Mamy jednak dwa wyjątki:
złożony układ skraca-  gdy to są wyjścia trójstanowe (tristate)
nia cyklu poszczegól-  gdy są to wyjścia bramek z tej samej kostki
nych liczników i zero- i łączymy bramki dla zwiększenia wydajnoś-
wania wszystkich licz- ci prądowej wyjść.
ników, mniej więcej Ta sprawa zwierania wyjść i podawania na wy-
r
y
s
u
n
k
u
2
według rysunku 2. Po jścia  żywego plusa zasilania albo masy powra-
naciśnięciu przycisku ca jak bumerang. Kochani, wszyscy wiemy, że
Rys. 2.  Zerowanie łańcuchowe
wszystkie liczniki zo- przy zwarciu wejść ze sobą lub do szyn zasilają-
ne upominki, nie tyle za projekt, co za harmo- staną wyzerowane. Idea w zasadzie słuszna, bo cych, układ CMOS nie ulegnie uszkodzeniu. Ale
nijną współpracę rozpoczętą  jak piszą  dzię- zerowanie  starszego licznika na pewno ozna- nie uczcie się wspomnianej już  partyzantki
ki EdW (i to przy różnicy wieku 28 lat). cza też zerowanie wszystkich  młodszych licz- i nie stwarzajcie takich sytuacji. Niedługo będzie-
ników, a ponadto kolega pomyślał o zastosowa- cie prawdziwymi konstruktorami i wtedy wielkim
Błędy niu diod Schottky ego. To czego się czepiam? wstydem byłoby zaproponować rozwiązanie po-
r
y
s
u
n
k
u
3
a
A teraz parę słów o głównych błędach zna- Takie  łańcuchowe zerowanie z szeregiem dobne do tego z rysunku 3a. To też kwiatek z jed-
lezionych w poszczególnych pracach. diod to sposób bardzo nieelegancki. Może przy nej z prac. Stanowczo unikajcie takich wpadek 
Niektórzy koledzy zapomnieli, że minuta ma odpowiednio dużym napięciu zasilającym układ przecież wystarczy jeden rezystor, by doprowa-
r
y
s
u
n
k
u
3
b
60 sekund i ich liczniki zliczają nie do 60 tylko będzie działał, ale po obniżeniu napięcia zasila- dzić układ do kultury  tak jak na rysunku 3b.
do 100! Fatalna wpadka, kochani! nia odmówi posłuszeństwa. Zwróćcie uwagę, Nagminnym błędem popełnianym nie tylko
Inni skrócili cykl pracy licznika do 60, ale ob- by funkcjonowanie waszych urządzeń cyfro- przy okazji tego zadania jest bezmyślne wyko-
wody skracania są nietypowe i budzi wątpli- wych nie było zależne od wartości napięcia za- rzystywanie odbiornika podczerwieni typu
wość ich przydatność. silającego. To nie jest może duży błąd, ale nie TFMS5360. Ten bardzo pożyteczny układ był
Najprostszy obwód skracania cyklu pracy licz- przyzwyczajajcie się do  partyzantki . wyczerpująco opisany w EdW 1/98, a mimo
nika 4518 (i podobnych) do sześciu (0...5) poka- Prawie połowa kolegów do uzyskania syg- wszystko uczestnicy konkursu ogłoszonego
r
y
s
u
n
k
u
1
a
zany jest na rysunku 1a. W momencie, gdy nału o okresie 0,01 sekundy użyła kostki 4060 w tymże wydaniu nie pofatygowali się, by prze-
w liczniku pojawia się liczba 6 (dwójkowo 110), z kwarcem 3,2768MHz i dodatkowego dzielni- analizować podane informacje dotyczące nadaj-
rośnie napięcie na wejściu RST i licznik jest zero- ka w postaci przerzutnika (4013 lub 4027). Inni ników i odbiorników podczerwieni. Nie doszło
wany, rozpoczynając liczenie od początku. Po- chcą wykorzystać gotowy generator 1MHz do ich świadomości, że w torze podczerwieni
r
y
s
u
n
k
u
1
b
dobnie jest w układzie z rysunku 1b. Wszystko i podzielić jego częstotliwość przez 10000 powinien być wykorzystany generator dający
byłoby dobrze, tylko trzeba pamiętać, iż na we- w dwóch kostkach 4518. Też dobry sposób. paczki impulsów. Częstotliwość impulsów po-
jściu zerującym stan wysoki pojawia się tylko na Niektórzy zaproponowali skomplikowane spo- winna wynosić 36kHz (dla odbiornika
krótko, najwyżej na kilkadziesiąt nanosekund. soby podziału, czasem z wykorzystaniem eg- TFMS5360), natomiast częstotliwość powtarza-
W układzie z rysunku 1b może się okazać, że tak zotycznych układów scalonych. nia paczek będzie znacznie mniejsza, rzędu
wąska szpilka nie zapewni prawidłowej pracy na- Jeśli chodzi o niedoróbki w układzie licznika, 100...200Hz. Kto nie rozumie dokładnie działania
stępnego licznika, na którego wejście jest poda- to muszę jeszcze wspomnieć o sterowaniu wy- kostki TFMS5360, nie powinien jej stosować.
na. To jest ciekawe zagadnienie, ponieważ ktoś świetlaczy LCD. Jak wiadomo, dla uzyskania
może myśleć, że przechytrzył  klasyków , któ- trwałości, przebiegi sterujące nie mogą zawie- Podsumowanie
f
o
t
o
g
r
a
f
i
i
1
rzy podają na wejście następnego licznika sygnał rać składowej stałej. Osiąga się to przez zasto- Na fotografii 1 można zobaczyć model licznika
M
a
r
i
u
s
z
a
N
o
w
a
k
a
z wyjścia C poprzedniego licznika. Jest to poka- sowanie przebiegu taktującego (BACKPLANE autorstwa Mariusza Nowaka z Gacek. Układ pra-
r
y
s
u
n
k
u
1
c
zane na rysunku 1c. To  przechytrzenie miałoby w wyświetlaczu i PHASE w dekoderze 4543) cuje, jednak wpadka z  multipleksowaniem syg-
polegać na wykorzystaniu wejścia CL, które jak o wypełnieniu dokładnie 50%. Część kolegów nału z dwóch dekoderów nie pozwala mi podać
wiadomo reaguje na narastające zbocze sygnału. nawet o tym nie pomyślała, a szkoda. schematu. Oczywiście Mariusz za wkład pracy
W przypadku krótkiej szpilki praktycznie nie mia- W kilku układach zastosowaliście obwody mul- i w sumie dobre rozwiązanie otrzymuje nagrodę.
łoby znaczenia, przy którym zboczu licznik zmie- tipleksowania (zapis do pamięci RAM i odczyt se- Spośród innych uczestników nagrody otrzyma
M
a
r
i
a
n
J
a
r
e
k
nia swój stan. W  klasycznym układzie z rysun- kund na 4-cyfrowym wyświetlaczu). Niektóre z za- jeszcze kilku kolegów. Marian Jarek za jak zwykle
M
a
r
c
i
n
W
i
ą
z
a
n
i
a
ku 1c następny licznik zlicza ujemne (opadające) proponowanych rozwiązań były bardzo  kulawe . ciekawe pomysły i Marcin Wiązania za opracowa-
zbocza i konieczne jest wykorzystanie wejścia Poważną wpadkę miał tu jeden z głównych laure- ny przez siebie schemat licznika z 4-cyfrowym wy-
EN(able), a nie wejścia zegarowego CL. Nie zale- atów dzisiejszego konkursu Mariusz Nowak, który świetlaczem i odczytem sekund po przyciśnięciu
cam ryzykownego sposobu z rysunku 1b, bo rozwiązał problem multipleksowania wyświetla- przycisku. Otrzymają oni cenne książki. Nagrody
A
r
k
a
d
i
u
s
z
D
r
u
c
i
a
r
e
k
przy znacznym rozrzucie parametrów poszcze- cza LCD, sterując je z dwóch dekoderów 4543 za otrzymają także Arkadiusz Druciarek ze Skoków
J
a
c
e
k
G
a
j
e
w
s
k
i
gólnych liczników, układ może nie pracować. Za- pomocą sieci diod. Układ wprawdzie jako tako oraz Jacek Gajewski z Grudziądza. Natomiast drob-
R
o
m
a
n
S
e
n
d
e
l
a
lecam sposób klasyczny. Mało tego! W literatu- działa, choć dwie ostatnie cyfry są słabiej widocz- ne upominki otrzymają Roman Sendela z Zawier-
O
s
w
a
l
d
e
m
S
i
k
o
r
s
k
i
m
rze spotyka się ostrzeżenia, że układ prostego ze- ne i na wyświetlacz podawane jest w pewnych cia wraz z Oswaldem Sikorskim z Oświęcimia,
A
r
k
a
d
i
u
s
z
P
r
u
s
rowania z diodami (rysunek 1a) lub bramką ( ry- warunkach szkodliwe napięcie stałe. oraz Arkadiusz Prus ze Świdnika (za gruntowną
T
o
m
a
s
z
S
a
p
l
e
t
t
a
L
e
s
z
e
k
sunek 1c) może być ryzykowny, bo impulsy zeru- Takich wpadek było więcej. Jeden kolego analizę) i Tomasz Sapletta z Donimierza, Leszek
P
i
e
t
r
u
k
a
n
i
e
c
jące są bardzo krótkie i istnieje ryzyko, że nie wpadł na genialny pomysł: chciał by dwa liczni- Pietrukaniec z Gdyni. Sądząć z opisu układu nagro-
P
a
w
e
ł
F
e
c
k
o
wszystkie przerzutniki zawarte w liczniku zosta- ki CMOS pracowały na wspólny dekoder i żeby dę otrzymałby także Paweł Fecko z Nowego Są-
ną wyzerowane. Takie ostrzeżenia warto znać sobie nie przeszkadzały, po prostu chce odłą- cza, ale schemat z dyskietki nie dał się odczytać
i wiedzieć o co chodzi, jednak w praktyce sposo- czać zasilanie jednego z nich. Kochani! Taki kar- i Paweł otrzyma tylko drobny upominek. Oprócz
by z rysunków 1a i 1c są często stosowane dynalny błąd woła o pomstę do nieba! Sami od- kolegów wymienionych już w artykule, chciałbym
w praktyce i nie trzeba się ich bać. powiedzcie, dlaczego sposób ten nie zda egza- podać nazwiska osób, w których pracach też do-
J
a
r
o
minu. Przypomnijcie sobie, co wam kiedyś pi- patrzyłem się ciekawych pomysłów. Są to: Jaro-
sław Dziura z Katowic, Jacek i Damian Wyrwoł
s
ł
a
w
D
z
i
u
r
a
J
a
c
e
k
i
D
a
m
i
a
n
W
y
r
w
o
ł
J
a
r
o
s
ł
a
w
T
a
r
n
a
w
a
J
a
r
o
z Bytomia, Jarosław Tarnawa z Godziszki, Jaro-
sław Kempa z Tokarzewa i Jarosław Balew z Turka.
s
ł
a
w
K
e
m
p
a
J
a
r
o
s
ł
a
w
B
a
l
e
w
Na koniec kilka słów o terminach nadsyłania prac.
Umówmy się w ten sposób: oficjalnie termin
wysłania prac będzie wynosił półtora miesiąca
od ukazania się EdW, a ja będę czekał 2,5 mie-
siąca na dotarcie waszych prac do Redakcji.
Wasz Instruktor
W
a
s
z
I
n
s
t
r
u
k
t
o
r
P
i
o
t
r
G
ó
r
e
c
k
i
Rys. 3. Unikanie przeciążenia wyjść Fot. 1. Układ Mariusza Nowaka Piotr Górecki
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 5/98 17