MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Leszek Joński
Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych
712[05].Z1.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Grażyna Górniak
inż. Hanna Kozioł
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Leszek Joński
Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 712[05].Z1.01
 Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych , zawartego w programie nauczania dla
zawodu monter nawierzchni kolejowej.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 6
3. Cele kształcenia 7
4. Przykładowe scenariusze zajęć 8
5. Ćwiczenia 15
5.1. Trasowanie na płaszczyz
nie i przestrzenne 15
5.1.1. Ćwiczenia 15
5.2. Cięcie piłką ręczną, nożycami dz
wigniowymi, ręcznymi
i gilotynowymi 18
5.2.1. Ćwiczenia 18
5.3. Gięcie i prostowanie metali 21
5.3.1. Ćwiczenia 21
5.4. Wiercenie i gwintowanie ręczne 23
5.4.1. Ćwiczenia 23
5.5. Lutowanie, spawanie i zgrzewanie metali 26
5.5.1. Ćwiczenia 26
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 29
7. Literatura 43
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter nawierzchni kolejowej.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
- cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,
- ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,
- literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik
dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.
Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które
zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:
- materiał nauczania  w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać  czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,
- pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,
- dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
technodydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które
sam opracował,
- sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń nie
zainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną  ciekawość wiedzy . Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,
- testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:
- pokaz,
- ćwiczenie,
- pogadanka,
- przewodniego tekstu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
712[05].Z1
Budowa drogi kolejowej
712[05].Z1.02
712[05].Z1.01
Stosowanie maszyn i urządzeń do
Wykonywanie prac ślusarskich
budowy dróg kolejowych
i spawalniczych
712[05].Z1.03
Wykonywanie podtorza kolejowego
712[05].Z1.04
Dobieranie elementów nawierzchni
kolejowej
712 [05].Z1.05
Układanie torów kolejowych
712 [05].Z1.06
Użytkowanie stacji, urządzeń
stacyjnych i przejazdów kolejowych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
korzystać z różnych z
ródeł informacji,
czytać rysunek techniczny,
posługiwać się przyrządami pomiarowymi,
charakteryzować wymagania dotyczące bezpieczeństwa pracy na stanowiskach
ślusarskim i spawalniczym,
korzystać z różnych z
ródeł informacji,
współpracować w grupie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
rozróżnić narzędzia traserskie,
rozróżnić podstawowe prace ślusarskie,
dobrać narzędzia traserskie w zależności od kształtu oraz wielkości przedmiotu
obrabianego,
wykonać trasowanie przed obróbką ręczną prostego przedmiotu,
dobrać narzędzia do obróbki ręcznej,
dobrać narzędzia oraz przyrządy do poszczególnych prac ślusarskich,
zorganizować i wyposażyć stanowisko pracy,
wykonać trasowanie przedmiotu zgodnie z rysunkiem wykonawczym,
wykonać cięcie piłką ręczną, nożycami dz
wigniowymi, ręcznymi
i gilotynowymi przedmiotów z metali i tworzyw sztucznych,
wykonać gięcie płaskowników, rur, drutów i blach,
wykonać prostowanie płaskowników, prętów, drutów i blach,
wykonać wiercenie i pogłębianie otworów,
wykonać ręcznie gwint zewnętrzny i wewnętrzny,
dobrać i przygotować do stosowania narzędzia oraz materiały do lutowania,
wykonać połączenia lutowane elementów metalowych,
wyjaśnić łączenie szyn toru metodą spawania termitowego,
scharakteryzować łączenie szyn toru metodą zgrzewania,
zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska
i przeciwpożarowe podczas pracy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Monter nawierzchni kolejowej 712[05]
Moduł: Budowa drogi kolejowej 712[05].Z1
Jednostka modułowa: Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych
712[05].Z1.01
Temat: Trasowanie na płaszczyz
nie i przestrzenne.
Cel ogólny: Umiejętność doboru właściwego narzędzia traserskiego w zależności od
specyfiki trasowania.
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
- rozróżnić narzędzie traserkie,
- określić przeznaczenie narzędzi traserskich,
- dobrać metodę pomiaru przy trasowaniu,
- dobrać sposób trasowania i narzędzia traserskie w zależności od kształtu oraz wielkości
przedmiotu,
- wykonać trasowanie na płaszczyz
nie,
- wykonać trasowanie przestrzenne
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- organizowanie i planowanie zajęć,
- pracy w zespole,
- oceny pracy zespołu.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- praca w grupach,
- pokaz,
- pogadanka.
Åšrodki dydaktyczne
- zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego ucznia,
- narzędzia miernicze,
- narzędzia traserskie,
- płyty traserskie,
- przyrzÄ…dy podtrzymujÄ…ce,
- rysunki wykonawcze.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- uczniowie pracujÄ… w grupach 2 lub 3 osobowych.
Czas trwania zajęć:
- 5 godzin
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Uczestnicy:
- uczniowie kształcący się w zawodzie monter nawierzchni kolejowej.
Zadanie dla ucznia
Przeczytaj wiadomości na temat trasowania oraz rozpoznaj narzędzia traserskie.
Przebieg zajęć:
Część I  organizacyjno porządkowa:
sprawdzenie obecności uczniów,
sprawdzenie gotowości uczniów do zajęć,
sprawdzenie wyglądu uczniów pod kątem BHP,
zapytanie o samopoczucie uczniów,
pytania kontrolne z poprzednich tematów.
Część II  instruktaż i praca właściwa.
Podanie uczniom bieżącego tematu:
Trasowanie na płaszczyz
nie i przestrzenne.
Podanie uczniom celu jaki mamy do zrealizowania.
Omówienie tematu. Trasowanie ma na celu wyznaczenie na powierzchni półwyrobu
środków i okręgów kół, osi, obrysu warstw przewidzianych do obróbki i wykreślanie
rozwinięć elementów konstrukcji z zachowaniem wymiarów wskazanych na rysunkach
wykonawczych. Rozróżnia się trasowanie płaskie)na płaszczyz
nie) oraz trasowanie
przestrzenne.
Przygotowanie do trasowania:
1) wstępna kontrola przedmiotu:
sprawdzenie czy przedmiot jest należycie oczyszczony,
wykrycie wad materiałowych)nierówności, pęknięć, pęcherzy)
zapoznanie siÄ™ z rysunkiem i sprawdzenie czy rzeczywiste wymiary przedmiotu
zapewniają naddatki na obróbkę,
wybór baz podstawowych.
2) założenie wkładek na otwory odlewów, na których przetną się osie główne
3) pokrycie powierzchni trasowanych farbÄ….
Sprzęt traserski:
1 PrzyrzÄ…dy podtrzymujÄ…ce
2 Narzędzia miernicze
3 Narzędzia do wykreślania)wyznaczenia rys, okręgów kół i punktów)
4 Narzędzia do punktowania
UrzÄ…dzenia podtrzymujÄ…ce:
1 PÅ‚yty traserskie
2 Podstawki traserskie
3 Skrzynki traserskie
4 Urządzenia specjalne)przyrządy kłowe lub uchwyty elektromagnetyczne)
Narzędzia pomiarowe:
1 PÅ‚ytki wzorcowe,
2 Szczelinomierze,
3 KÄ…towniki,
4 Przymiary kreskowe,
5 Suwmiarki,
6 Poziomice,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
7 KÄ…tomierze,
8 Macki itp.
Traserskie narzędzia pomiarowe są często połączone z narzędziami do wykreślania linii
i punktów.
Narzędzia do wykreślania linii i punktów:
najprostszymi urządzeniami do wykreślania linii i punktów są rysiki
znaczniki (przy trasowaniu przestrzennym)
Narzędzia do punktowania:
punktaki
Sposoby trasowania:
trasowanie płaskie polega na wykonywaniu tych samych czynności, jak przy
wykonywaniu rysunków na papierze z tą różnicą, że traser wykonuje rysunki na
ściankach blach, konstrukcji stalowych, odlewów itp. Przy trasowaniu traser rozwiązuje
następujące typowe zadania (wykreślanie osi, rys równoległych i prostopadłych, podział
długości odcinka na dowolna liczbę części, wyznaczanie środków i wykreślanie okręgów
kół, wykreślanie linii krzywych)
trasowanie przestrzenne wykonuje się w odniesieniu do baz technologicznych wg których
element maszynowy ustawia się na obrabiarkach. W ustalonym położeniu ustala się ryski
określające granice warstw podlegających obróbce. Trasowanie przestrzenne stosuje się
we wszystkich fazach procesu technologicznego.
Zależnie od kształtu i wielkości przedmiotu, przyrządów i narzędzi treserskich stosuje się
najczęściej następujące metody trasowania przestrzennego (trasowanie na pryzmach, za
pomocą kątowników, za pomocą skrzynek traserskich, trasowanie bezpośrednie, trasowanie
złożone w jednym położeniu elementu na płycie bezpośrednio i za pomocą wzorników).
Dokładność trasowania zależy od następujących czynników:
od geometrycznej dokładności płaszczyzny odniesienia,
od dokładności narzędzi mierniczych,
od zmian temperatury odniesienia,
od sztywności rysików,
od błędu odczytywania wymiarów.
Pokaz, przydzielenie i omówienie pracy i ćwiczeń
Kryteria przydziału punktów.
BHP.
Instruktaż bieżący:
sprawdzenie organizacji stanowiska pracy, poprawienie błędów, udzielenie dodatkowych
wskazówek,
sprawdzenie przestrzegania przepisów BHP,
sprawdzenie wykonanych ćwiczeń i wstępna ich ocena.
Część III  instruktaż końcowy:
przyjęcie wykonanych prac ćwiczeniowych i sprawdzenie ich,
wydanie uczniom polecenia sprzątnięcia stanowisk pracy,
omówienie poszczególnych ćwiczeń i ich ocena z uzasadnieniem punktacji,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Zakończenie zajęć:
Pytania sprawdzające zdobytą wiedzę przez uczniów:
1. Co to jest trasowanie?
2. Jakiego rodzaju rozróżniamy trasowanie?
3. Wymień narzędzia do trasowania?
4. Jak przygotowujemy powierzchniÄ™ do trasowania?
5. Na czym wykonujemy trasowanie?
6. Od czego zaczynamy trasowanie?
7. Co zaliczamy do narzędzi i przyrządów używanych do trasowania przestrzennego?
8. Jakie sÄ… metody trasowania przestrzennego?
9. Na czym polega trasowanie metodÄ… obrotu przedmiotu obrabianego?
10. Na czym polega trasowanie metodÄ… kÄ…townika?
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczeń sprawiły im trudności.
Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były ćwiczone,
jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na analizowanie i wyjaśnianie
zachodzących zjawisk oraz prawidłowe zapisanie zależności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Monter nawierzchni kolejowej 712[05]
Moduł: Budowa drogi kolejowej 712[05].Z1
Jednostka modułowa:
Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych
712[05].Z1.01
Temat: Wiercenie i gwintowanie ręczne.
Cel ogólny: Umiejętność wykonywania otworów i nacinania gwintów.
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
- dobrać parametry skrawania,
- dobrać średnicę wiertła w zależności od nacinanego gwintu,
- umocować przedmiot obrabiany,
- naciąć gwint zewnętrzny,
- naciąć gwint wewnętrzny w otworach przelotowych i nieprzelotowych,
- umocować narzędzia w uchwytach.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- organizowanie i planowanie zajęć,
- pracy w zespole,
- oceny pracy zespołu,
- wiÄ…zanie teorii z praktykÄ….
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- praca indywidualna,
- pokaz,
- pogadanka,
- analiza rysunku,
- ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne
- konspekt,
- poradnik technika,
- wiertła,
- uchwyty wiertarskie i tuleje redukcyjne,
- narzynki i oprawki,
- gwintowniki i pokrętła,
- rysunki wykonawcze.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- uczniowie pracujÄ… indywidualnie.
Czas trwania zajęć:
- 10 godzin.
Uczestnicy:
- uczniowie kształcący się w zawodzie monter nawierzchni kolejowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Przebieg zajęć:
Etapy lekcji Czynności nauczyciela Czynności ucznia
Czynności organizacyjno - 1. Sprawdza obecność Słuchają i odpowiadają na
porządkowe uczniów, pytania.
2. Sprawdza stan psycho-
fizyczny uczniów,
3. Sprawdza ubrania robocze.
Instruktaż wstępny 1. Podaje temat i cele lekcji 1. Zapisują w zeszycie
2. Sprawdza wiadomości temat zajęć.
z poprzednich zajęć. 2. Udzielają odpowiedzi na
3. Omawia temat bieżący, pytania.
4. Objaśnia i prezentuje 3. Obserwują pokaz
wykonywanie czynności zapamiętując
związanych z tematem. poszczególne czynności
5. Wyjaśnia poszczególne i sposób ich wykonania.
zagadnienia próbując 4. Zadają pytania dotyczące
uzyskać informacje na ich bieżącego tematu
temat od uczniów:
- na czym polega wiercenie,
- rodzaje wierteł,
- budowa wiertła krętego,
- materiały z jakich
wykonuje się wiertła,
- mocowanie wierteł,
- mocowanie przedmiotów
obrabianych,
- rodzaje wiertarek,
- dobór parametrów
skrawania,
- czym nacina siÄ™ gwint
zewnętrzny,
- rodzaje narzynek,
- budowa gwintownika,
- rodzaje gwintowników
w komplecie,
- dobór wiertła do otworu
pod gwint
Czynności przygotowawcze 1. Przydziela stanowiska oraz 1. Sprawdzają
do ćwiczeń. prace szkoleniowe. i przygotowują
2. Wydaje narzędzia stanowiska robocze.
przyrządy i materiały. 2. Sprawdzają stan
3. Zwraca uwagę na techniczny narzędzi
zagrożenia występujące na i urządzeń.
poszczególnych 3. Zapoznają się
stanowiskach przy danych z dokumentacjÄ…
pracach. technologicznÄ…
4. Zarządza rozpoczęcie wykonywanej pracy.
pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Instruktaż bieżący Dokonuje obchodu stanowisk Wykonują prace - ćwiczenia
pracy, sprawdza i kryguje:
- organizacjÄ™ stanowiska
pracy,
- przestrzeganie
stanowiskowych
przepisów BHP,
- ruchy, chwyty oraz
postawę uczniów podczas
pracy
- wykonywane detale, ich
jakość oraz estetykę
Czynności zakończeniowe 1. Zarządza koniec pracy  1. Czyszczą i konserwują
porządkowanie działu narzędzia, przyrządy
2. Sprawdza stan stanowisk i pomoce warsztatowe.
roboczych oraz porzÄ…dek 2. SprzÄ…tajÄ… stanowiska
na dziale pracy
Zakończenie zajęć 1. Omawia całość zajęć oraz 1. Oddają prace
realizację założonych nauczycielowi.
celów. 2. Omawiają wykonane
2. Omawia typowe błędy prace
wykonywane przez
- spostrzeżenia
uczniów podczas pracy,
- problemy
ich przyczyny oraz
- trudności
sposoby eliminacji.
3. SÅ‚uchajÄ… nauczyciela
3. Ocenia prace wykonane
omawiającego całość
przez uczniów wraz z
zajęć.
uzasadnieniem oceny.
4. WyciÄ…gajÄ… wnioski
4. Podaje temat następnych
z własnych spostrzeżeń
zajęć.
i spostrzeżeń
przedstawionych przez
nauczyciela.
5. WpisujÄ… uwagi do
zeszytu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5. ĆWICZENIA
5.1. Trasowanie na płaszczyz
nie i przestrzenne
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj trasowanie przedmiotu przedstawionego na rysunku otrzymanym od
nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rysunkiem wykonawczym elementu,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) zgromadzić odpowiednie narzędzia traserskie,
4) sprawdzić wymiary materiału z którego będzie wykonany przedmiot,
5) oczyścić przedmiot,
6) pomalować przedmiot wodnym roztworem siarczanu miedzi,
7) wybrać bazę do trasowania zarysu przedmiotu,
8) natrasować zarys przedmiotu,
9) wyznaczyć środki otworów.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
narzędzia traserskie,
rysunek wykonawczy przedmiotu,
materiał z którego będzie wykonany przedmiot,
poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wykonaj trasowanie przedmiotu przedstawionego na rysunku otrzymanym od
nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenie z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rysunkiem wykonawczym elementu,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) zgromadzić odpowiednie narzędzia traserski,
4) sprawdzić wymiary materiału z którego będzie wykonany przedmiot,
5) oczyścić przedmiot,
6) pomalować przedmiot wodnym roztworem siarczanu miedzi,
7) wybrać bazę do trasowania zarysu przedmiotu,
8) natrasować zarys przedmiotu,
9) wyznaczyć środki otworów i położenia wycięć.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
narzędzia traserskie,
rysunek wykonawczy przedmiotu,
materiał z którego będzie wykonany przedmiot,
poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj trasowanie przestrzenne przedmiotu przedstawionego na rysunku otrzymanym
od nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenie z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rysunkiem wykonawczym elementu,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) zgromadzić odpowiednie narzędzia traserskie,
4) sprawdzić wymiary materiału z którego będzie wykonywany przedmiot,
5) oczyścić przedmiot,
6) pomalować przedmiot wodnym roztworem siarczanu miedzi,
7) wyznaczyć główne osie przedmiotu,
8) wyznaczyć pozostałe osie i linie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Åšrodki dydaktyczne:
poradnik dla ucznia,
narzędzia traserskie,
rysunek wykonawczy przedmiotu,
materiał z którego będzie wykonany przedmiot.
Ćwiczenie 4
Wykonaj trasowanie przestrzenne przedmiotu przedstawionego na rysunku otrzymanym
od nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenie z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rysunkiem,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) zgromadzić odpowiednie narzędzia traserskie,
4) sprawdzić wymiary materiału z którego będzie wykonywany przedmiot,
5) oczyścić przedmiot,
6) pomalować przedmiot wodnym roztworem siarczanu miedzi,
7) wyznaczyć główne osie przedmiotu,
8) wyznaczyć pozostałe osie i linie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
narzędzia traserskie,
rysunek wykonawczy przedmiotu,
materiał z którego będzie wykonany przedmiot,
wodny roztwór siarczanu miedzi,
poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.2. Cięcie piłką ręczną, nożycami dz
wigniowymi, ręcznymi
i gilotynowymi
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Pręt ciągniony " 10 mm potnij piłką ręczną na kawałki o długości 150 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odmierzyć odcinki pręta,
2) zamocować pręt w imadle,
3) dobrać odpowiedni brzeszczot,
4) prawidłowo zamocować brzeszczot w oprawce.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
stół ślusarski z imadłem,
piłka ręczna,
przymiar kreskowy,
pręt "10 mm,
poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Z blachy grubości 0,5 mm wytnij nożycami ręcznymi koło o średnicy 150 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wykonać trasowanie okręgu na blasze,
2) dobrać odpowiednie nożyce ręczne.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Åšrodki dydaktyczne:
płyta traserska,
punktak,
cyrkiel,
nożyce,
blacha o grubości 0,5 mm,
poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Płaskownik o wymiarach 50 x 3 mm potnij na kawałki o długości 100 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenie z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odmierzyć odcinki płaskownika,
2) dobrać ostrza o odpowiednim kÄ…cie ²,
3) ustawić zderzak nożyc,
4) ustalić materiał przytrzymywaczem.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
nożyce dz
wigniowe,
przymiar kreskowy,
płaskownik.
Ćwiczenie 4
Arkusz blachy o wymiarach 2000 x 1000 mm grubości 0,5 mm potnij nożycami
gilotynowymi na pasy o szerokości 200 mm i długości 1000 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ułożyć arkusz blachy na stole,
2) usunąć rdzę i zanieczyszczenia,
3) wykonać trasowanie linii cięcia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Åšrodki dydaktyczne:
stół traserski,
rysik,
kÄ…townik,
liniał,
nożyce gilotynowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5.3. Gięcie i prostowanie metali
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj element z drutu stalowego Ø3mm wg rysunku otrzymanego od nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić odpowiedni wzór na obliczenie długości materiału wyjściowego,
2) obliczyć długość materiału wyjściowego,
3) uciąć materiał na żądana długość,
4) wygiąć materiał wg rysunku.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
szczypce,
piłka do cięcia,
stół ślusarski,
przymiar kreskowy,
drut stalowy,
rysunek wykonawczy,
poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie2
Wykonaj element z prÄ™ta Ø 8 wg rysunku otrzymanego od nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić odpowiedni wzór na obliczenie długości materiału wyjściowego,
2) obliczyć długość materiału wyjściowego,
3) uciąć materiał na żądana długość,
4) zamocować materiał w imadle,
5) wygiąć materiał wg rysunku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
piłka do cięcia metali,
przymiar kreskowy,
wkładki szczękowe,
pręt stalowy,
poradnik dla ucznia,
rysunek wykonawczy.
Ćwiczenie 3
Wykonaj skobel prostokÄ…tny wg rysunku otrzymanego od nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić odpowiedni wzór na obliczenie długości materiału wyjściowego,
2) obliczyć długość materiału wyjściowego,
3) uciąć materiał na żądana długość,
4) zaznaczyć linie gięcia,
5) zamocować materiał w imadle,
6) wygiąć materiał wg rysunku.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
stół ślusarski,
liniał,
rysik,
młotek,
klocek,
poradnik dla ucznia,
suwmiarka,
rysunek wykonawczy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
5.4. Wiercenie i gwintowanie ręczne
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz prÄ™dkość obrotowÄ… wrzeciona wiertarki przy wykonywaniu otworu Ø 15 mm
w elemencie wykonanym ze stali.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na odpowiednie jednostki podstawiane
do wzoru.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać prędkość skrawania stali w poradniku technicznym,
2) zapisać prędkość skrawania na papierze,
3) odnalez
ć wzór na prędkość obrotową wrzeciona wiertarki,
4) wykonać obliczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
papier formatu A4,
długopis,
poradnik dla ucznia,
poradnik techniczny.
Ćwiczenie 2
W elemencie przedstawionym na rysunku otrzymanym od nauczyciela wykonaj otwory.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) natrasować i napunktować środki otworów,
2) odczytać średnice otworów z rysunku wykonawczego,
3) dobrać odpowiednie wiertła,
4) dobrać prędkość obrotową wiertarki w zależności od średnicy wiertła,
5) zamocować przedmiot w imadle maszynowym na stole wiertarki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
kÄ…townik,
suwmiarka,
rysik,
punktak,
młotek,
wiertarka stołowa,
imadło maszynowe,
wiertło,
pogłębiacz walcowy,
poradnik dla ucznia,
rysunek wykonawczy.
Ćwiczenie 3
W elemencie przedstawionym na rysunku otrzymanym od nauczyciela wykonaj gwint
zewnętrzny.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rysunkiem,
2) zamocować element w imadle,
3) wykonać fazki na końcach pręta,
4) wykonać gwint zewnętrzny wg rysunku.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
pilnik,
narzynka,
oprawa z pokrętką,
stół ślusarski,
poradnik dla ucznia,
rysunek wykonawczy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Ćwiczenie 4
W elemencie przedstawionym na rysunku otrzymanym od nauczyciela wykonaj otwory
przelotowe oraz otwory gwintowane.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rysunkiem,
2) natrasować i napunktować środki otworów,
3) zamocować element w pryz
mie,
4) dobrać wiertła,
5) dobrać prędkość obrotową wrzeciona wiertarki zależnie od średnicy wiertła,
6) wykonać otwory,
7) wykonać gwint wewnętrzny.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
poradnik dla ucznia,
wiertarka stołowa,
pryzma,
wiertła,
punktak,
rysik,
komplet gwintowników,
podkładki,
zaciski,
rysunek wykonawczy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
5.5. Lutowanie, spawanie i zgrzewanie metali
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Połącz dwa przewody elektryczne za pomocą lutowania.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zdjąć warstwę izolacyjną z końcówek przewodów,
2) dobrać lutownicę o odpowiedniej mocy,
3) pobielić końcówki przewodów,
4) lutować.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
stolik,
lutownica,
spoiwo,
poradnik ucznia,
ściągacz do usuwania izolacji.
Ćwiczenie 2
Połącz dwie blachy ocynkowane o grubości 0,5 mm za pomocą lutowania.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) oczyścić końcówki blach mechanicznie i chemicznie,
2) dobrać lutownicę o odpowiedniej mocy,
3) ustawić łączone elementy,
4) ostrze nagrzanej lutownicy szybko potrzeć o salmiak i przyłożyć do lutu,
5) ostrze lutownicy przyłożyć do miejsca lutowanego i pociągnąć ostrzem wzdłuż szwu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
stolik,
lutownica,
spoiwo,
poradnik ucznia,
pędzel,
roztwór kwasu solnego,
salmiak,
szczotka druciana.
Ćwiczenie 3
Wykonaj złącze spawane spoiną czołową blach o grubości 5 mm metodą spawania
elektrycznego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować odpowiednio krawędzie łączonych blach,
2) oczyścić je i ustawić w odpowiedniej odległości na stole spawalniczym,
3) dobrać średnicę elektrody,
4) dobrać natężenie prądu,
5) podłączyć stół spawalniczy do masy,
6) zamocować elektrodę w uchwycie,
7) ustawić pod odpowiednim kątem elektrodę podczas spawania,
8) zajarzyć łuk elektryczny i kłaść spoinę.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
stół spawalniczy,
ubrania ochronne,
tarcza ochronna,
elektrody,
spawarka,
poradnik dla ucznia,
szczotka druciana,
pilnik,
2 kawałki blachy grubości 5 mm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Ćwiczenie 4
Wykonaj złącze spawane spoiną czołową blach o grubości 5 mm metodą spawania
gazowego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować odpowiednio krawędzie łączonych blach,
2) oczyścić je i ustawić w odpowiedniej odległości,
3) dobrać odpowiedni palnik,
4) poprawnie wyregulować płomień acetylenowo-tlenowy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
stół spawalniczy,
ubrania ochronne,
tarcza ochronna,
butla tlenowa i acetylenowa,
reduktory,
palnik,
poradnik dla ucznia,
szczotka druciana,
pilnik,
2 kawałki blachy grubości 5 mm,
przewody spawalnicze.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Wykonywanie prac
ślusarskich i spawalniczych
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9,10, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, sÄ… poziomu podstawowego,
zadania 11, 12 sÄ… poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1z poziomu ponadpodstawowego,
bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym 1 z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. a, 4. a, 5. b, 6. b, 7. b, 8. b, 9. a, 10. c, 11. b,
12. b, 13. b, 14. c, 15. b, 16. b, 17. b, 18. c, 19. c, 20. a.
Plan testu
Nr
Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad.
(mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Określić przeznaczenie narzędzi traserskich B P c
2 Rozpoznać trasowanie metodą obrotu przedmiotu A P a
3 Rozpoznać rodzaje trasowania A P a
4 Określić przygotowanie powierzchni do trasowania B P a
5 Rozpoznać narzędzia traserskie A P b
Określić sposób montowania brzeszczotu piłki
6 B P b
w oprawce
7 Określić wywierany nacisk na piłkę podczas cięcia B P b
8 Zorganizować stanowisko pracy C P b
9 Określić technikę cięcia piłką ręczną B P a
10 Dobrać narzędzie do obróbki ręcznej C P c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
11 Określić parametry nożyc dz
wigniowych C PP b
12 OkreÅ›lić wartość kata ² nożyc dz
wigniowych C PP b
13 Objaśnić proces gięcia blach B P b
Rozpoznać funkcje poszczególnych części
14 A P c
składowych wiertła
Określić parametry wiertła zależne od rodzaju
15 B P b
obrabianego materiału
16 Określić poszczególne części składowe wiertła B P b
Określić wartość temperatury topnienia lutu przy
17 B P b
lutowaniu miękkim
Określić wartość topnienia lutu przy lutowaniu
18 B P c
twardym
19 Dobrać materiały do lutowania C P c
20 Wyjaśnić pojęcie spawania B P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustalić z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omówić z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznać uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami
punktowania.
4. Przygotować odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnić samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytać uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytać, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnić.
8. Nie przekraczać czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnieć uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które należy wykonać przed wskazaniem
poprawnego wyniku.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy należy odłożyć jego
rozwiązanie na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie wolny czas.
9. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
instrukcja,
zestaw zadań testowych,
karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Wykreślanie okręgów i łuków kół wykonuje się za pomocą
a) rysika.
b) środownika.
c) ostrego cyrkla.
d) znacznika słupkowego.
2. Trasowanie metodÄ… obrotu przedmiotu obrabianego polega na
a) obracaniu trasowanego przedmiotu i wykonywaniu kreski rysikiem.
b) wykonywaniu rys pionowych za pomocÄ… kÄ…townika.
c) trasowaniu za pomocÄ… skrzynek traserskich.
d) trasowaniu za pomocą liniału traserskiego z podstawą.
3. Rozróżnia się trasowanie
a) na płaszczyz
nie i przestrzenne.
b) zwykłe i kształtowe.
c) normalne i uniwersalne.
d) kształtowe i uniwersalne.
4. Malowanie materiału przed trasowaniem ma na celu
a) zwiększenie widoczności trasowanych linii.
b) nadanie przedmiotowi estetycznego wyglÄ…du.
c) zabezpieczenie przed korozjÄ….
d) zabezpieczenie płyty traserskiej przed uszkodzeniem.
5. Punktak traserski jest stosowany do
a) wykreślania linii.
b) punktowania wyznaczonych linii.
c) wyznaczania linii poziomych.
d) trasowania wg wzorników.
6. Podczas mocowania brzeszczotu piłki w oprawce trzeba zwracać uwagę, żeby ząbki piłki
miały kierunek nachylenia
a) ku tylnemu uchwytowi piłki.
b) ku przedniemu uchwytowi piłki.
c) ku tylnemu bÄ…dz
przedniemu uchwytowi piłki.
d) przeciwny do ułożenia materiału ciętego.
7. Podczas przecinania metali nacisk na piłkę wywiera się
a) podczas powrotnego ruchu jałowego.
b) podczas ruchu roboczego czyli w kierunku imadła.
c) stale tj. podczas ruch roboczego i jałowego.
d) do czasu zagłębienia ząbków piłki w materiał.
8. Przedmioty płaskie przecina się za pomocą piłki wzdłuż
a) węższej krawędzi.
b) szerszej krawędzi.
c) włókien powstałych podczas walcowania materiału.
d) szerszej lub węższej krawędzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
9. Przecinanie materiału rozpoczyna się
a) lekko pochyloną od siebie piłką.
b) lekka pochyloną do siebie piłką.
c) bez pochylenia piłki.
d) prostopadle ustawioną piłką do powierzchni materiału.
10. Nożycami ręcznymi można ciąć blachy stalowe do grubości
a) 4 mm.
b) 0,5 mm.
c) 1 mm.
d) 3 mm.
11. Powierzchnie nożyc dz
wigniowych są nachylone względem płaszczyzny pionowej pod
kÄ…tem
a) 1 2°.
b) 2 3°.
c) 4 6°.
d) 3 4°.
12. Wartość kata ostrza ² nożyc dz
wigniowych do cięcia materiałów średniej twardości
wynosi
a) 35°.
b) 75°.
c) 60°.
d) 85°.
13. Przy gięciu blachy pod katem ostrym i przy małym promieniu gięcia należy zwrócić
uwagÄ™ na
a) zamocowanie blachy w imadle.
b) układ włókien w blasze.
c) grubość blachy.
d) stan powierzchni.
14. A
ysinki wzdłuż rowków wiertła służą do
a) skrawania.
b) usuwania wiórów.
c) prowadzenia wiertła w otworze.
d) łamania wiórów.
15. Kąt wierzchołkowy wiertła do wiercenia stopów aluminium wynosi
a) 85 90°.
b) 130 140 °.
c) 110 120 °.
d) 50 75 °.
16. Część robocza wiertła ma kształt
a) walcowy.
b) stożkowy.
c) owalny.
d) okrągły.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
17. Do lutowania miękkiego stosuje się luty których temperatura topnienia nie przekracza
a) 600°C.
b) 500°C.
c) 800°C.
d) 200°C.
18. Do lutowania twardego stosuje się luty, których temperatura topnienia przekracza
a) 200°C.
b) 800°C.
c) 500°C.
d) 300°C.
19. Przed lutowaniem ostrze lutownicy pociera siÄ™ o
a) pumeks.
b) boraks.
c) salmiak.
d) papier ścierny.
20. Spawanie polega na
a) zlewaniu się roztopionych partii materiału.
b) wiÄ…zaniu Å‚Ä…czonych powierzchni spoiwem.
c) łączeniu elementami wiążącymi.
d) termicznym uplastycznieniu metali.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko...............................................................................
Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Test II
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Wykonywanie prac
ślusarskich i spawalniczych
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
zadania 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8,9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20 sÄ… z poziomu
podstawowego,
zadania 6, 17 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1z poziomu ponadpodstawowego,
bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym 1 z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. c, 3. b, 4. c, 5. b, 6. b, 7. c 8. c, 9. c, 10 a,11. a,
12. c,13. b, 14. a, 15. a, 16. b, 17. b, 18. a, 19. b, 20. c.
Plan testu
Nr Cel operacyjny
Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia)
celu wymagań odpowiedz

Określić przeznaczenie gazów przy spawaniu
1 B P d
gazowym
2 Określić postać metalu podczas zgrzewania B P c
3 Wyjaśnić pojęcie operacji pogłębiania B P b
4 Dobrać narzędzia do wiercenia otworów C P c
Rozpoznać narzędzia do gwintowania
5 A P b
wewnętrznego
Określić zależność kąta miedzy ostrzami wiertła od
6 C PP b
rodzaju obrabianego materiału
7 Dobrać parametry spawania elektrycznego C P c
Rozpoznać rodzaje płomieni
8 A P c
acetylenowo-tlenowych
9 Wyjaśnić proces spawania termitowego B P c
10 Wyjaśnić proces łączenia szyn metodą zgrzewania B P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
11 Określić przeznaczenie przyrządów traserskich B P a
12 Rozpoznać gwintowniki A P c
13 Wyjaśnić mocowanie przedmiotu podczas ciecia B P b
14 Dobrać odpowiednie oświetlenie stanowiska pracy C P a
15 Określić oznaczenie butli tlenowych B P a
Określić długość węży doprowadzających gaz do
16 B P b
palnika
Określić największą temperaturę płomienia
17 C PP b
acetylenowo - tlenowego
18 Wyjaśnić technikę nacinania gwintu wewnętrznego C P a
Określić temperaturę topnienia lutu podczas
19 B P b
lutowania twardego
Wyjaśnić obróbkę wykańczającą spawu
20 B P c
termitowego szyny
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustalić z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omówić z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznać uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami
punktowania.
4. Przygotować odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnić samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytać uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytać, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnić.
8. Nie przekraczać czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnieć uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które należy wykonać przed wskazaniem
poprawnego wyniku.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy należy odłożyć jego
rozwiązanie na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie wolny czas.
9. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
instrukcja,
zestaw zadań testowych,
karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Podczas spawania gazowego gazy służą do
a) przewodzenia prÄ…du.
b) b)zwiększenia topliwości metalu.
c) ochrony spoiny przed utlenianiem.
d) wytwarzania ciepła.
2. Podczas zgrzewania łączone metale mają postać
a) ciał stałych.
b) cieczy.
c) uplastycznionej masy.
d) proszku.
3. Pogłębianie to operacja
a) ponownego wiercenia zbyt płytkich otworów.
b) wykonywania otworów o złożonym przekroju.
c) obróbki otworów rozwiertakiem.
d) wiercenia wiertłami o coraz większych średnicach.
4. Okrągłe otwory wykonuje się
a) rozwiertakami.
b) frezami czołowymi.
c) wiertłami.
d) frezami tarczowymi.
5. Komplet gwintowników do ręcznego wykonywania gwintów wewnętrznych składa się z
a) 5 szt.
b) 3 szt.
c) 2 szt.
d) 4 szt.
6. Kąt miedzy ostrzami wiertła zależy od
a) prędkości obrotowej wiertarki.
b) rodzaju obrabianego materiału.
c) twardości wiertła.
d) potrzebnej dokładności otworu.
7. Dla elektrod o średnicy do 3,25 mm przyjmuje się natężenie prądu około
a) 40 A na 1 mm elektrody.
b) 50 A na 1 mm elektrody.
c) 30 A na 1 mm elektrody.
d) 20 A na 1 mm elektrody.
8. Spawanie gazowe powinno się odbywać płomieniem
a) utleniajÄ…cym.
b) nawęglającym.
c) redukujÄ…cym.
d) utleniającym i nawęglającym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
9. y
ródłem ciepła w spawaniu termitowym jest
a) płomień acetylenowo-tlenowy.
b) Å‚uk elektryczny.
c) spalanie mieszaniny tlenku żelaza i aluminium.
d) spalanie wodoru.
10. Przekrój materiałów łączonych przy zgrzewaniu iskrowym jest
a) taki sam.
b) różny.
c) jest to obojętne.
d) wyłącznie okrągły.
11. Pryzma traserska jest wykorzystywana przy trasowaniu elementów o zarysie
a) okrągłym.
b) kwadratowym.
c) sześciokątnym.
d) owalnym.
12. Gwintownik oznaczony trzema kreskami to
a) zdzierak.
b) pośredni.
c) wykańczak.
d) dogładzak.
13. Podczas przecinania piłką ręczną linia ciecia w stosunku do szczęk imadła powinna być
usytuowana
a) w znacznej odległości.
b) blisko.
c) w obrysie szczęk.
d) poza obrysem szczęk.
14. W czasie cięcia nożycami ręcznymi światło powinno padać
a) z prawej strony.
b) z lewej strony.
c) od góry.
d) od dołu.
15. Butle tlenowe sÄ… pomalowane na kolor
a) niebieski.
b) biały.
c) żółty.
d) czerwony.
16. Węże doprowadzające gazy do palnika powinny mieć długość co najmniej
a) 10 m.
b) 5 m.
c) 7 m.
d) 3 m.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
17. Najwyższa temperatura w płomieniu acetylenowo-tlenowym występuje w
a) jÄ…drze.
b) stożku.
c) kicie.
d) jadrze i kicie.
18. Przy nacinaniu gwintu wewnętrznego po wykonaniu pełnego obrotu gwintownikiem
w prawo należy
a) cofnąć gwintownik o pół obrotu w lewo.
b) zwiększyć siłę na pokrętkę.
c) zwiększyć nacisk poosiowy na gwintownik.
d) zwiększyć siłę na pokrętkę i nacisk poosiowy na gwintownik.
19. Podczas lutowania twardego temperatura topnienia lutu wynosi
a) poniżej 500°C.
b) od 500 do 600°C.
c) od 600 do 700°C.
d) powyżej 700°C.
20. Wykańczająca obróbka spawu termitowego szyny wykonywana jest przez
a) kucie ręczne.
b) napawanie elektrooporowe.
c) szlifowanie mechaniczne.
d) podgrzewanie gazowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko...............................................................................
Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
7. LITERATURA
1. Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych WSiP, Warszawa
1984
2. Hillar J., Jarmoszuk S.: Technologia spawalnictwa. WSiP, Warszawa 1968
3. Okoniewski S.: Technologia maszyn. WSiP, Warszawa 1996
4. Tokarz K. (praca zbiorowa): Techniczne podstawy zawodu. Cz. I. Vogel Publishing,
Wrocław 1997
Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994
2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43