MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Andrzej Bochyński
Badanie i ocena stanu drogi kolejowej 712[05].Z2.01
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
inż. Artur Wilk
inż. Andrzej Zieliński
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Andrzej Bochyński
Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 712[05].Z2.01
 Badanie i ocena stanu drogi kolejowej , zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu Monter nawierzchni kolejowej.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Metody wykonywania pomiarów, przyrządy pomiarowe 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 18
4.1.3. Ćwiczenia 19
4.1.4. Sprawdzian postępów 21
4.2. Pomiary pełzania toków szynowych 22
4.2.1. Materiał nauczania 22
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 25
4.2.3. Ćwiczenia 26
4.2.4. Sprawdzian postępów 28
4.3. Diagnostyka nawierzchni 29
4.3.1. Materiał nauczania 29
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 40
4.3.3. Ćwiczenia 40
4.3.4. Sprawdzian postępów 42
5. Sprawdzian osiągnięć 43
6. Literatura 51
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o materiałach i narzędziach
stosowanych przy pracach w torach, rozjazdach, skrzyżowaniach torów i urządzeniach
wyrównawczych na mostach. Zapoznasz się z technologiami naprawa bieżących podtorza
i nawierzchni kolejowej. Poradnik będzie Ci pomocny w kształtowaniu umiejętności z tego
zakresu.
W poradniku zamieszczono:
 wymagania wstępne  wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
 cele kształcenia  wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas. pracy z poradnikiem,
 materiał nauczania  wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,
 zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
 ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
 sprawdzian postępów,
 sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Osiągnięcie pozytywnych wyników
testu  potwierdzi opanowanie materiału całej jednostki modułowej,
 literaturę uzupełniającą.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
712[05].Z2
Utrzymanie i naprawa drogi
kolejowej
712[05].Z2.01
Badanie i ocena stanu drogi kolejowej
712[05].Z2.02
Wykonywanie prac
bieżącego utrzymania dróg
kolejowych
712[05].Z2.04
712[05].Z2.03
Wykonywanie naprawy
Wykonywanie naprawy
rozjazdów kolejowych
podtorza
i toru kolejowego
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska i ochrony
przeciw pożarowej
 charakteryzować podstawowe elementy drogi kolejowej,
 rozpoznawać materiały stosowane do budowy nawierzchni kolejowej,
 grupyfikować maszyny do budowy i utrzymania drogi kolejowej,
 określać budowę podtorza kolejowego,
 wykonywać prace ślusarskie i spawalnicze,
 stosować ogólne zasady użytkowania urządzeń stacyjnych i przejazdowych
 prowadzić podstawowe prace miernicze,
 charakteryzować dziedziny transportu kolejowego,
 czytać rysunki techniczne,
 sporządzać proste rysunki techniczne,
 stosować zasady współpracy w grupie,
 korzystać z różnych z
ródeł informacji,
 oceniać własne możliwości pracy w zawodzie,
 selekcjonować, porządkować, dokumentować i przechować informację.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 określić wpływ eksploatacji na trwałość i niezawodność nawierzchni kolejowej oraz
zużywanie się podstawowych jej elementów,
 określić zakres poszczególnych rodzajów naprawy torów i rozjazdów,
 określić dopuszczalne tolerancje wymiarowe podczas eksploatacji toru,
 zorganizować stanowisko pracy do wykonywania pomiarów,
 posłużyć się podstawowym sprzętem pomiarowym, maszynami i urządzeniami do
kontroli stanu toru,
 wykonać podstawowe pomiary parametrów toru i rozjazdów,
 udokumentować wykonane pomiary,
 odczytać pomiary torów wykonywane przy pomocy wagonów pomiarowych,
 wykorzystać wyniki pomiarów do sporządzania pełnej dokumentacji eksploatacyjnej toru
bezstykowego,
 dokonać oględzin rozjazdów i skrzyżowań torów oraz stabilizatorów iglicy,
 sprawdzić stan techniczny torów i rozjazdów,
 określić stan techniczny nawierzchni na obiektach mostowych,
 zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania pomiarów
i badań stanu drogi kolejowej,
 posłużyć się sprzętem ochrony osobistej,
 udzielić pierwszej pomocy w razie wypadku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Metody wykonywania pomiarów, przyrządy pomiarowe
4.1.1. Materiał nauczania
Sposób i częstotliwość przeprowadzenia pomiarów i dokonywania oceny stanu toru
określają przepisy Id  1 oraz instrukcje Id  8 dostępne w dziale przepisy i instrukcje PKP.
W celu określenia stanu toru mamy do dyspozycji następujące metody:
1. Metody obserwacyjne
2. Metody bezpośredniego pomiaru przyrządami ręcznymi,
3. Metody pomiarów pośrednich,
Drezyny pomiarowe.
Wagony pomiarowe.
4. Metody oceny wskaz
nikowej [6]
W praktyce kolejowej stosowany jest układ parametr6w geometrycznych toru
kolejowego opisujący położenie toru w płaszczyz
nie pionowej i poziomej. Pomiary
dokonywane sÄ… na bazie pomiarowej pojazdu.
Pionowe parametry geometryczne toru kolejowego (definicje)
Parametry pionowe tzn. nierówności pionowe toków szynowych, wichrowatość
i przechyłka definiowane są następująco
1) Położenie toru w przekroju poprzecznym określa się poprzez pomiar różnicy wysokości
toków szynowych w jednym przekroju toru w płaszczyz
nie pionowej. Różnica wysokości
toków szynowych nazywa się przechyłką.
poziomica
Rys. 1. Toromierz uniwersalny do pomiaru szerokości i przechyłki toru [fot. autora]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Rys. 2. Poziomica [fot. autora]
wichrowatość toru jest stosunkiem różnic wysokości toków szynowych w dwóch sąsiednich
przekrojach odległości między tymi przekrojami, który wyrażany jest w (mm/m) lub
(promilach),
Rys. 3. Niwelator i teodolit dla określenia nierówności pionowych i poziomych toru [7]
Nierówności toku szynowego w płaszczyz
nie pionowej (dołek) dla toku szynowego
lewego lub prawego, jest to mierzone na powierzchni tocznej odchylenie pionowe szyny od
linii odniesienia, którą jest cięciwa pomiędzy punktami styczności kół skrajnych pojazdu
pomiarowego z szyną. Jest to strzałka odchylenia pionowego toku szynowego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Rys. 4. Drezyna pomiarowa EM  120 [6]
W praktyce przyjmuje się linię wyznaczoną przez dwa koła pojazdu pomiarowego
oddalone od siebie o długość bazy pomiarowej tj. 10 m.
Poziome parametry geometryczne toru kolejowego (definicje)
Parametry poziome tzn. szerokość toru i nierówności toków szynowych w płaszczyz
nie
poziomej definiowane się następująco:
1) szerokość toru jest to odległość między wewnętrznymi powierzchniami szyn mierzona
14 mm poniżej ich powierzchni tocznej,
2) gradient szerokości toru jest to wtórny parametr toru kolejowego. Określa on różnicę
szerokości na bazie pomiarowej (standardowo na bazie 1 m),
nierówności toków szynowych w płaszczyz
nie poziomej są określane przez pomiar
strzałki odchylenia poziomego toru na bazie 10 m dla każdego toku szynowego
oddzielnie. Strzałka jest wyznaczana w stosunku do cięciwy o długości 10 m opartej
o skrajne punkty pomiarowe. [4, s. 6].
Podczas. wykonywania pomiaru podstawowych parametrów torów i rozjazdów należy
zmierzyć toromierzem uniwersalnym następujące wartości,
szerokość,
różnice wysokości toków szynowych (przechyłkę)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Przystawka do
mierzenia
poziomica
żłobków
Rys.5. Toromierz uniwersalny do pomiaru rozjazdów [fot. autora]
Rys. 6. Przystawka do mierzenia żłobków [fot. autora] Rys.7. Poziomica [fot. autora]
Wymiary pomierzone i obliczone zapisuje się w arkuszu badań technicznych rozjazdów.
Pomiar szerokości toru i przechyłki dokonuje się co 5 m. w torze na prostej oraz co 2,5 m.
w torze na łuku o promieniu mniejszym od 300 m. Pomiar strzałek w łukach wykonuje się na
bazie cięciwy 10 m
3) Wichrowatość toru.
Poprzez wichrowatość  rozumie się stosunek różnic wysokości toków szynowych
w dwóch sąsiednich przekrojach do odległości między tymi przekrojami, który wyrażany
jest w (mm/m) lub (0 ) [4, s. 6].
Wyniki pomiarów bezpośrednich oraz badań technicznych (przeglądów) torów należy
rejestrować w Książce kontroli toru  D972.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
KSI
ŻKA KONTROLI STANU TORU
Szybkość dopuszczalna Dopuszczalny
W granicach
w ruchu: nacisk osiowy
Szlak od km
do km
pasażerska towarowa
Vmax Vt
Q
(km/h) (km/h) (t)
pomiarów
sprawdził:
dokonał:
................................................................... .....................................................................
(imiÄ™ i nazwisko, stanowisko, data, podpis) (imiÄ™ i nazwisko, stanowisko, data, podpis)
Książka zawiera
.........................
stron
Zaczęta
........................................
dnia
Rys. 8. Wzór książki kontroli toru (strona tytułowa) [4, s. 25]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Rys. 9. Wzór książki kontroli toru (kolejne strony) [4, s. 26]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
 W ostatniej kolumnie (prawa strona) Książki kontroli stanu toru należy wpisać zmierzone
lub stwierdzone w czasie badania technicznego dane dotyczÄ…ce rodzaju i stanu nawierzchni
kolejowej. [4, s. 28]
W przypadku dokonywania pomiarów przyrządami elektronicznymi (toromierz,
profilomierz elektroniczny), wydruk komputerowy stanowi załącznik do Książki kontroli
stanu toru.
Pulpit sterowniczy z
wyjściem do komputera
Rys. 10. Toromierz elektroniczny. [fot. autora]
Rys. 11. Pulpit toromierza TEC  1435[fot. autora]
Pomiary wykonywane toromierzem elektronicznym wykonywane sÄ… znaczÄ…co szybciej
i dokładniej niż toromierzem ręcznym. Wydruki plików komputerowych zawierają ponadto
wyliczony dodatkowo parametry toru jakim są  gradient i wichrowatość toru.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Strona 1
Plik pomiarowy z dnia 25.10.2007 r Szlak A  B& & & & & .. Tor nr 1
Ograniczenia:  8,0mm < Szerokos6 < 12,0mm
 2,0mm < Gradient szer. < 2,0mm
 20,0mm < Przechyłka < 20,0mm
 18,0mm < Wichrowatos6 < 18,0mm
 21,0mm < Pion < 21,0mm
 20,0mm < Poziom < 20,0mm
Filtr zdarzeń i usterek: B WLSlY/Z
KILOMETR SZEROKOSC GRADIENT PRZECHYA
KA WICHROWATOSC PION POZIOM
[km] [mm] [mm] [mm] [mm] [mm] [mm]
4,7580  1,2 3,6 0,0 0,0
4,7570  2,0 0,8  0,9 0,0 0,0
4,7560  1,1  0,8 2,8 0,0 0,0
4,7550  1,6 0,5 2,3  0,5 0,0 0,0
4,7540  3,3 1,7 22,1#  6,5 0,0 0,0
4,7530  5,3 2,0 # 24,8 # 0,4 0,0 0,0
4,7520  5,4 0,1 5,6 1,1 0,0 0,0
4,7510  0,6  4,8 # 2,4  2,2 0,0 0,0
4,7500 0,9  1,5 1,2 2,7 0,0 0,0
4,7490 21,9#  21 # 4,1  0,4 0,0 0,0
4,7480 14,3 # 7,6 # 1,4  4,0 0,0 0,0
4,7470 14,9 # 0,3 6,0  16,1 0,0 0,0
4,7460  2,9 18,8 # 6,4  5,9 0,0 0,0
4,7450  4,4 1,5 17,3  5,3 0,0 0,0
4,7440  3,0  1,4 10,0 1,6 0,0 0,0
4,7430  2,8  0,2 6,7  1,2 0,0 0,0
4,7420  3,5 0,7 4,4 14,4 0,0 0,0
4,7410  2,4  1,1 7,6 4,9 0,0 0,0
4,7400 0,7  3,1 # 2,9 4,1 0,0 0,0
4,7390 2,2  1,5 5,0 4,7 0,0 0,0
4,7380  0,1 2,4 # 2,6 9,6 0,0 0,0
4,7370  1,0 0,9  0,3 4,9 0,0 0,0
...." .." 4,7360 0,1  1,1  2,0 9,3 0,0 0,0
4,7350 0,7  0,6  2,0 7,1 0,0 0,0
4,7340  1,3 2,0 #  4,2 1,8 0,0 0,0
4,7330  1,4 0,1  4,5 0,3 0,0 0,0
4,7320 1,1  2,5 #  2,1  1,5 0,0 0,0
4,7310 1,4  0,3  2,3  1,6 0,0 0,0
4,7300 1,5  0,0  0,5  2,3 0,0 0,0
4,7290 1,7  0,3  2,6 5,0 0,0 0,0
4,7280 2,9  1,1  2,2 0,0 0,0 0,0
4,7270 1,0 1,8  7,1  2,3 0,0 0,0
4,7260  1,4 2,4 #  2,3  5,9 0,0 0,0
4,7250  2,3 1,0 1,8  6,8 0,0 0,0
4,7240  1,6  0,7 3,3  11,6 0,0 0,0
4,7230  1,0  0,7 4,6  8,0 0,0 0,0
Rys. 12. Plik pomiarowy z toromierza elektronicznego.
Jeżeli pomiar jest wykonany pojazdem pomiarowym zastępuje wtedy pomiar ręczny,
w Książce D972 na stronie tytułowej w rubryce  pomiarów dokonał zamieszczamy tylko
adnotacje o dacie i rodzaju pojazdu pomiarowego. WyglÄ…d drezyny pomiarowej
przedstawiono na rys. nr 4.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Poniżej przedstawiono wydruk z drezyny EM  120. [4, s. 22].
Rys. 13. Taśma pomiarowa z EM  120 [4, s. 22]
Badanie techniczne (przeglądy) torów
1) Badania techniczne (przeg1ądy) torów przeprowadza się we wszystkich czynnych torach
kolejowych niezależnie od tego czy, zostały tam wykonane pomiary bezpośrednich lub
przy pomocy pojazdów pomiarowych.
2) Badania techniczne (przeglądy) torów należy wykonywać raz w roku (na wiosnę),łącząc
je z pomiarami bezpośrednimi.
3) W ramach badań technicznych (przeglądów) torów na1ezy wykonać pomiary
bezpośrednie oraz ustalić:
stopień zużycia lub uszkodzenia poszczególnych elementów nawierzchni (szyn,
podkładów, złączek),
stan zanieczyszczenia podsypki,
stan przytwierdzenia szyn do podkładów (pełzanie szyn),
stan zachwaszczenia torów,
stan odwodnienia podtorza,
polożenie i rozstaw podkladów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Szczegółowy zakres. diagnostyki element6w nawierzchni (szyn, podkladów, złączek,
podsypki) określają  Warunki techniczne utrzymania nawierzchni na liniach kolejowych Id 
1 (D  1), zaś zakres. diagnostyki podtorza określają "Warunki techniczne utrzymania
podtorza kolejowego Id  3 (D  4). [4, s. 18].
Oględziny oraz badania diagnostyczne elementów nawierzchni obejmują:
1) Obchody normalne (oględziny) torów.
Obchody normalne mają na celu sprawdzenie torów wraz z ułożonymi w nich
rozjazdami, jak również stanu: torowiska, obiektów inżynieryjnych, przytorowych
urządzeń srk, sieci trakcyjnej oraz innych urządzeń stałych pod względem zachowania
bezpieczeństwa ruchu (zasady i sposób wykonywania obchodów normalnych określone
zostały w rozdziale II Instrukcji Id  7 (D  10).
2) Objazdy linii w kabinie maszynisty pojazdu kolejowego lub w ostatnim wagonie pociÄ…gu.
Objazdy majÄ… na celu sprawdzenie stanu technicznego drogi szynowej poprzez ocenÄ™
spokojności jazdy pociągów i zlokalizowanie miejsc wymagających szczegółowych
oględzin, pomiarów lub niezwłocznego ograniczenia prędkości pociągów. Celem
objazdów jest również ocena utrzymania porządku drogi szynowej i jej bezpośredniego
sÄ…siedztwa.
3) Przeglądy  badania techniczne torów. Celem przeglądów  badań technicznych torów
jest ustalenie stopnia zużycia poszczególnych elementów nawierzchni, stanu
zanieczyszczenia podsypki, stanu przytwierdzenia szyn do podkładów, stanu
zachwaszczenia torów oraz stanu odwodnienia podtorza (zakres. i zasady wykonywania
przeglądów  badań technicznych torów określone zostały w rozdziale IV Instrukcji Id 
14(D  75).
4) Pomiary bezpośrednie torów. Celem pomiarów bezpośrednich jest określenie stanu
technicznego toru i prawidłowości jego utrzymania na podstawie pomiaru podstawowych
parametrów geometrycznych (zakres. i zasady wykonywania pomiarów bezpośrednich
torów określone zostały w rozdziale IV Instrukcji Id  14 (D  75).
5) Pomiary torów pojazdami pomiarowymi. Pomiary mają na celu określenie wielkości
podstawowych parametrów charakteryzujących położenie toków szynowych, tj.
szerokości toru, nierówności pionowych i poziomych toków szynowych oraz przechyłki
(zakres. i zasady wykonywania pomiarów torów pojazdami pomiarowymi określone
zostały w rozdziale III Instrukcji Id  14(D  75).
6) Pomiary przesunięć toków szynowych toru bezstykowego. Pomiary mają na celu
określenie wielkości pełzania toków szynowych w stosunku do punktów stałych. Na tej
podstawie dokonuje się analizy zmiany stanu naprężeń oraz weryfikacji temperatury
neutralnej (szczegółowe zasady pomiaru przesunięć toków szynowych, weryfikacji
temperatury neutralnej oraz eksploatacji toru bezstykowego określają żż 29, 33 36 oraz
Załącznik Nr 7 Warunków technicznych Id  1(D  1).
7) Badania defektoskopowe. Badania majÄ… na celu wykrywanie wad powstajÄ…cych
w szynach i złączach szynowych zgrzewanych i spawanych oraz ocenę ich szkodliwości
(zakres. i sposób wykonywania badań defektoskopowych określa Instrukcja Id  10
(D  16).
8) Oględziny rozjazdów. Oględziny mają na celu wzrokowe stwierdzenie czy w rozjazdach
nie występują części pęknięte, uszkodzone lub wykruszone oraz inne usterki grożące
naruszeniem prawidłowego działania rozjazdów (zakres. i zasady wykonywania oględzin
rozjazdów określają żż 3, 4, 5, 6 Instrukcji Id  4 (D  6).
9) Przegląd  badanie techniczne rozjazdów.
Przegląd  badanie techniczne rozjazdów wykonywane jest komisyjnie i obejmuje:
ocenę stanu technicznego wszystkich części konstrukcyjnych i układu
geometrycznego,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
 ocenę prawidłowości działania części ruchomych,
pomiary wielkości wymiarów przepisowych wskazanych w arkuszu badania
technicznego rozjazdu,
sprawdzenie stanu części trących, podrozjazdnic i podsypki oraz prawidłowości
dokręcenia śrub i wkrętów,
sprawdzenie działania zamknięć nastawczych i sprzężeń zamknięć nastawczych,
ustalenie elementów rozjazdu, których stan kwalifikuje je do naprawy, wymiany
lub regeneracji,
sprawdzenie położenia i przymocowania grzejników w rozjazdach ogrzewanych
elektrycznie,
pomiar oporów przestawiania lub sporządzenie wykresów oporów przestawiania
iglic i ruchomego dzioba krzyżownicy dla rozjazdów z wieloma zamknięciami
nastawczymi.
Zakres. i zasady wykonywania przeglądów  badań technicznych rozjazdów określają żż
7, 8 i 9 Instrukcji Id  4(D6).
10) Przegląd  badanie techniczne wstawek międzyrozjazdowych. Celem przeglądów 
badań technicznych wstawek jest komisyjne sprawdzenie przechyłki szerokości toru,
stanu szyn, podkładów, łubków i śrub łubkowych, stanu przytwierdzenia szyn do
podkładów oraz stanu podbicia podkładów (zakres. wykonywania przeglądów  badań
technicznych wstawek międzyrozjazdowych określa ż7 Instrukcji Id  4 (D  6).
11) Przegląd  badanie techniczne przyrządów wyrównawczych. Celem przeglądów  badań
technicznych przyrządów jest komisyjne sprawdzenie stanu i płożenia wszystkich części
składowych, prawidłowości podbicia podkładów, właściwego ich położenia
i przymocowania mostownic do konstrukcji obiektu inżynieryjnego (zasady
przeprowadzania przeglądów  badań technicznych przyrządów wyrównawczych określa
ż 7 oraz Załącznik nr 10 Instrukcji Id  4 Przegląd  badanie techniczne wyrzutni płóz
hamulcowych i szyn w hamulcach torowych. PrzeglÄ…dy  badania techniczne majÄ… na
celu komisyjne sprawdzenie szerokości toru, ustalenie stopnia zużycia szyn i dziobów,
szerokości żłobków w kierownicach i wyrzutniach, stanu podkładów, stanu
przymocowania szyn do podkładów, stanu odwodnienia wyrzutni, stanu blaszanych
chwytaczy wyrzuconych płóz oraz stanu czystości i smarowania wyrzutni (zakres.
i zasady przeprowadzania przeglądów  badań technicznych wyrzutni płóz hamulcowych
i szyn w hamulcach torowych określa ż 7 Instrukcji Id  4(D  6). [3, s. 8].
Przepisy BHP przy wykonywaniu pomiarów i badań stanu drogi kolejowej
Przed przystÄ…pieniem do pracy kierownik grupy pomiarowej powiadamia o swoim
zakresie prac dyżurnego ruchu odpowiedniego odcinka toru.
W książce D  831 odpisuje datę i godzinę przystąpienia do prac diagnostycznych
z zaleceniem o powiadamianiu o przejeżdżającym taborze po torach objętymi pomiarami,
dyżurny ruchu po przyjęciu do wiadomości powyższego odpisu podpisuje go w obecności
diagnosty. Pracownicy grupy pomiarowej obowiązkowo muszą być ubrani w koszulki
ostrzegawcze, w miarę możliwości kierownik grupy oraz sygnalista powinni posiadać
radiotelefony ustawione na sieć pociągową, ogólne należy przestrzegać instrukcji BHP
zawartej w instrukcji Id  1.
Sprzęt ochrony osobistej, udzielanie pierwszej pomocy
Mimo rozmaitych form wypadków nagłych, istnieje jednak ustalony tok postępowania
dający się dopasować całościowo lub tylko we fragmencie do większości sytuacji. Schemat
ten przewiduje stosowanie tylko niezbędnych, aktualnie potrzebnych zabiegów o charakterze
pomocy przed lekarskiej. Znaczy to, że zabiegi takie może wykonać praktycznie każda osoba
posiadająca odrobinę wiedzy na ten temat. Kolejność działań jest zawsze wyznaczona według
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
logicznego układu, a zakres. stosowanych zabiegów nie powinien przekraczać potrzeby
określonego wypadku.
Podstawowym działaniem jest zawsze natychmiastowa eliminacja działania czynnika
szkodliwego. Oznacza to również, że poszkodowanego należy wynieść z terenu zagrożonego,
np. przy udarze słonecznym  wynieść chorego do cienia, umieścić w przewiewnym miejscu
 czynnikiem szkodliwym są tu promienie słoneczne.
Nie wolno jednak usuwać przedmiotów tkwiących głęboko w ranie, gdyż można
spowodować krwotok, lub niewprawnym ruchem pogłębić stan zagrożenia.
Należy ocenić, czy nie jest niezbędne przeprowadzenie reanimacji. Jeżeli brak jest
oddechu i ewentualnie także akcji serca, to przede wszystkim należy dążyć do ich
przywrócenia.
Zatamować ewentualne krwotoki.
Opatrzyć inne rany, unieruchomić złamania.
Należy pamiętać, że w czasie pierwszej pomocy rozbiera się ratowanego tylko na tyle, na
ile to jest konieczne dla założenia pierwszego opatrunku. Niepotrzebne rozbieranie wywołuje
oziębienie organizmu i może pogłębić wstrząs. pourazowy. W razie konieczności należy
rozciąć odpowiednie części odzieży lub wyciąć w nich otwory umożliwiające dostęp do rany.
W przypadku zamkniętych obrażeń kości i stawów zakłada się pierwszy opatrunek bez
rozbierania.
Podjąć postępowanie przeciwwstrząsowe.
W razie konieczności wezwać pogotowie ratunkowe, najbliższego lekarza,
przetransportować chorego do najbliższego punktu służby zdrowia (przedtem należy
stwierdzić, czy transport ten nie wpłynie na pogorszenie stanu zdrowia ofiary wypadku).
Ogólnie obowiązującą zasadą jest postępowanie aseptyczne, to znaczy:
mycie rÄ…k przed przystÄ…pieniem do opatrywania rany,
stosowanie przy opatrywaniu tylko czystych materiałów opatrunkowych,
w miarę możności stosowanie rękawiczek lateksowych przy opatrywaniu krwawień,
nie wolno używać przyborów z apteczki do innych celów niż medyczne, nie wolno
przechowywać w apteczce niczego, co nie stanowi jej wyposażenia (np. dokumentów,
pieniędzy).
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie znasz metody określenia stanu torów?
2. Jaka jest definicja przechyłki?
3. Co to jest wichrowatość?
4. Jaka jest definicja szerokości toru?
5. Jaka jest definicja gradientu szerokości toru?
6. Jaka jest definicja nierówności w płaszczyz
nie pionowej?
7. Jaka jest definicja nierówności w płaszczyz
nie poziomej?
8. Jakie sÄ… przyrzÄ…dy pomiarowe?
9. Jaki jest zakres badań technicznych torów?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na rysunku pokazany jest przyrząd do pomiaru rozjazdów wraz z przystawkami.
1. podaj jego nazwÄ™.
?
2.Do czego służy ta 3.Do czego służy ta
przystawka toromierza? przystawka toromierza?
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z przyrządami pomiarowymi omówionymi w rozdziale  4.1.1,
2) rozpoznać poszczególne przyrządy,
3) w ramce pod rysunkiem wpisać za znakiem? odpowiednią nazwę przyrządu,
4) przedyskutować rozwiązanie na forum grupy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Wyposażenie stanowiska pracy:
- kopie powyższego rysunku przygotowane przez wykładowcę,
- poradnik.
Ćwiczenie 2
Na rysunku pokazane jest urzÄ…dzenie do pomiaru toru.
1. podaj jego nazwÄ™,
1?
2. Jakie parametry toru to urzÄ…dzenie mierzy?....................................................................
3. Jakie parametry toru to urzÄ…dzenie wylicza?....................................................................
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z przyrządami i urządzeniami pomiarowymi omówionymi w rozdziale  4.1.1.,
2) rozpoznać urządzenie,
3) w ramce pod rysunkiem wpisać za znakiem? odpowiednią nazwę urządzenia,
4) w miejsce kropek wpisać odpowiednie parametry geometryczne toru,
5) przedyskutować rozwiązanie na forum grupy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- kopie powyższych rysunków przygotowane przez wykładowcę,
- poradnik.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymienić metody oceny stanu toru?
ðð ðð
2) wymienić przyrządy i urządzenia do pomiaru toru?
ðð ðð
3) określić, jakie dane odnotowuje się w książce kontroli stanu toru po
prawej stronie? ðð ðð
4) określić terminy badań technicznych torów?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
4.2. Pomiary pełzania toków szynowych
4.2.1. Materiał nauczania
Podstawowym dokumentem umożliwiającym podejmowanie decyzji w zakresie
utrzymania i eksploatacji toru bezstykowego jest metryka toru bezstykowego. Przykład
wypełnienia metryki toru bezstykowego:
Rys. 14. Metryka toru bezstykowego [1, s. 153]
w kolumnie 1 zapisuje się kilometry układanego toru bezstykowego,
w kolumnie 2 zaznacza siÄ™ typ szyn,
w kolumnie 3 zaznacza się typ podkładów,
w kolumnie 4 zaznacza się proste i łuki oraz przejazdy, obiekty inżynieryjne, semafory itp.
w kolumnie 5 zaznacza się odcinki o pochyleniach większych niż 50 ,
w kolumnie 6 zaznacza się lokalizację punktów stałych do pomiaru pełzania,
w kolumnach 7 10 odnotowuje się datę i temperaturę przytwierdzenia szyn długich oraz
nr przęsła i kierunek układki,
w kolumnach 11 i 12 odnotowuje się datę i temperaturę zgrzewania szyn długich,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
 w kolumnach 13 15 odnotowuje się pęknięcia,
w kolumnie 16 odnotowuje siÄ™ datÄ™ i rodzaj naprawy.
Zawiera ona dane o:
1) konstrukcji i stanie toru,
2) warunkach, w jakich był układany tor bezstykowy,
3) pęknięciach szyn.
Metrykę zakłada się po zakończeniu wszystkich robót związanych z układaniem toru
bezstykowego na całym odcinku toru tj. od styku do styku. Metryka toru musi być
uaktualniana przynajmniej raz w roku, na wiosnÄ™, przed okresem wysokich temperatur.
Notatki z zapisami temperatur powinny być przechowywane jako załącznik do metryki toru
bezstykowego.
Przyczynami pełzania szyn mogą być:
1) zmiany temperatury szyn,
2) lokalne zmiany oporu podłużnego nawierzchni spowodowane zmiennym stanem
podsypki lub przytwierdzeń szyn do podkładów,
3) przerwanie ciągłości toków szynowych,
4) oddziaływanie kół pociągów.
Dla szczegółowego pomiaru ewentualnych przemieszczeń szyn, należy bezpośrednio
w trakcie przytwierdzania szyn długich do podkładów założyć punkty stałe.
Punkty stałe należy zakładać w tych samych przekrojach po obu tokach toru
bezstykowego, wyłącznie w strefie centralnej (tj. nie bliżej niż ok. 100 m od styku) wg
następujących zasad:
1) przy objęciu obserwacją odcinka toru o długości większej niż kilometr, po dwa punkty na
jednej szynie długiej przed jej zgrzaniem w odległości ok. 50 m od końców szyny,
2) przy objęciu obserwacją odcinka toru krótszego niż kilometr, punkty stałe
w odległościach od 50 do 200 m od siebie, w zależności od warunków lokalnych.
Punkty stałe powinny umożliwiać poprowadzenie prostej odniesienia, w stosunku do
której dokonywany będzie pomiar odległości do punktu bazowego na szynie (punkt
kontrolny nacięty na zewnętrznej, bocznej płaszczyz
nie główki szyny wykonywany
podczas. pierwszego pomiaru). Należy zwrócić uwagę na jednoznaczną odtwarzalność
prostej przy kolejnych pomiarach nawet w dużych odstępach czasu. Prostą odniesienia
może być żyłka rozpięta pomiędzy obiektami. Zaleca się geodezyjny pomiar tych
odległości i wówczas. na punkcie stałym należy przymocować podstawkę na przyrząd
geodezyjny.
Pomiar z wykorzystaniem punktów stałych polega na pomierzeniu z dokładnością do
1 mm odległości od prostej odniesienia (napiętej żyłki lub celowej instrumentu) do
punktu bazowego na główce szyny. Pomiaru dokonuje się przy pomocy ekierki tak
przygotowanej, że  0 na skali odczytu pokrywa się z punktem przyłożenia ekierki do
żyłki (w czasie pomiaru nie wolno naciskać ekierką na żyłkę) lub z celową instrumentu.
Ważne jest przyjęcie znaków kierunku pomiaru. Jeżeli pomiar jest w kierunku zgodnym
z kilometrażem, to odczyt oznaczany jest jako "+", jeżeli natomiast jest w kierunku
przeciwnym to oznaczany jest jako   ".
Przy stosowaniu żyłki jako osi odniesienia, pomiar polega na wykonaniu następujących
czynności:
a) prac przygotowawczych polegających na rozciągnięciu żyłki pomiędzy stałymi
punktami na obiektach stałych , należy zwrócić uwagę aby żyłka zawsze była
podczas. każdego pomiaru zaczepiana w tych samych punktach, miała zawsze
jednakowy naciąg i położenie,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
b) pomiaru zasadniczego polegajÄ…cego na:
zmierzeniu temperatury szyny na główce szyny,
zmierzeniu odległości nacięcia na główce szyny od rozpiętej i naciągniętej żyłki,
zapisaniu obu wartości w dzienniku pomiaru punktów stałych dla dokonania
obliczeń po zakończeniu pomiarów.
Pierwszy pomiar musi być dokonany bezpośrednio po ułożeniu szyny długiej na
podkładach i przytwierdzeniu jej do podkładów w trakcie procesu technologicznego układki
toru bezstykowego. Stanowi on odniesienie dla wykonywanych obliczeń sił przy kolejnych
pomiarach i dlatego konieczne jest wpisanie go do dziennika pomiarów.
Rys. 15. Dziennik przemieszczeń szyn na punktach stałych [1, s. 151]
Po zakończeniu wszystkich robót w trakcie których układano tor bezstykowy, należy
wykonać pomiar kontrolny, który pozwala na określenie wpływu robót wykonanych po
przytwierdzeniu szyn długich na zmiany w wartości sił podłużnych.
Następne pomiary należy przeprowadzać co najmniej raz w roku. Zasady instalowania
punktów stałych i dokonywania pomiarów przedstawiono na rysunku zamieszczonym na
stronie następnej. [1, s. 64].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Rys. 16. Zasady instalowania punktów stałych i dokonywania pomiarów [1, s. 144]
Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jaki jest podstawowy dokument toru bezstykowego?
2. Jakie są przyczyny pełzania?
3. Co zawiera metryka toru bezstykowego?
4. Z jaką dokładnością dokonujemy pomiaru przemieszczeń toków szynowych?
5. Kiedy dokonujemy pierwszego pomiaru toru bezstykowego?
6. Ile razy w roku dokonujemy pomiaru na punktach stałych?
7. Jaka jest nazwa dziennika w którym odnotowujemy przemieszczenia toków szynowych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na rysunku pokazany jest wzór metryki toru bezstykowego.
? ? ?
? ?
?
1. Jakie dane wpisujemy w rubryki oznaczone znakiem?
2. Jakie podstawowe dane zawiera metryka toru bezstykowego?
& & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z metryką toru bezstykowego zamieszczoną w rozdziale 4.1.2,
2) w ramce ze znakiem wpisać odpowiednie określeni danych,
3) w miejsce kropek wpisać podstawowe dane jakie zawiera metryka toru bezstykowego,
4) przedyskutować rozwiązanie na forum grupy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- kopie powyższego rysunku przygotowane przez wykładowcę,
- poradnik.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Ćwiczenie 2
Na rysunku pokazany jest przykład zainstalowania punktów stałych,
?
1. Jaka jest zasadnicza odległość między tymi punktami?
2. W jakim celu zakładane są punkty stałe? & & & & & & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z zasadą instalowania punktów stałych toru bezstykowego zamieszczoną
w rozdziale 4.1.2,
2) w ramce ze znakiem? wpisać zasadniczą odległość pomiędzy punktami,
3) w miejsce kropek wpisać cel zakładania punktów stałych,
4) przedyskutować rozwiązanie na forum grupy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- kopie powyższych rysunków przygotowane przez wykładowcę,
- poradnik.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić jaki jest podstawowy dokument toru bezstykowego?
ðð ðð
ðð ðð
2) scharakteryzować metrykę toru bezstykowego?
ðð ðð
3) określić, jakie są przyczyny pełzania szyn?
ðð ðð
4) określić dokładność pomiaru z wykorzystaniem punktów stałych?
ðð ðð
5) opisać czynności przy pomiarze przemieszczeń toków szynowych?
6) określić, kiedy dokonuje się I  go pomiaru przy pomocy punktów
ðð ðð
stałych?
7) określić, do jakiego dokumentu wpisujemy wielkość przemieszczeń
ðð ðð
toków szynowych?
8) określić ile razy w roku dokonuje się pomiaru przemieszczeń toków
ðð ðð
szynowych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
4.3. Diagnostyka nawierzchni
4.3.1. Materiał nauczania
Pomiaru zużycia pionowego oraz bocznego szyn dokonujemy podczas. wiosennego
przeglądu toru. Pomiar taki stanowi podstawę do określeni dalszej przydatności do
eksploatacji.
Do pomiaru zużycia pionowego bocznego szyn służy profilomierz.
Rys. 17. Profilomierz szynowy
Naprężenia w nawierzchni oraz podtorzu wywołane przez tabor pomimo bieżących
napraw prowadzą do degradacji nawierzchni kolejowej. Na podstawie wieloletnich badań
i obserwacji ustalono następujące kryteria dla poszczególnych części nawierzchni.
KRYTERIA OCENY PRZYDATNOÅšCI EKSPLOATACYJNEJ SZYN
Tablica 1. Wartości graniczne dla kryteriów użytkowania szyn [1, s. 190]
Klasa torów Dopuszczalna liczba Dopuszczalne zużycie Dopuszczalne zużycie Kąt nachylenia
pęknięć szyn na 1 km pionowe szyny [mm] boczne szyny [mm] pow. bocznej
wszystkie pierwotnych UIC60 pozostałe UIC60 pozostałe główki szyny
dnpc dnpp (60E1) (60E1) að
0 6 2 12 14
65o
1 7 4 14 8 18 12
2 8 5 16 10 20 14 60o
3 9 6 16 14 20 17 55o
4 i 5 10 7 20 16 22 19 55o
tory boczne nie określa się 28 25 do dolnej krawędzi 55o
główki
Uwagi:
1. .w przypadku równoczesnego wystąpienia zużycia pionowego i bocznego, dopuszczalne zużycie
2. pionowe należy zmniejszyć o połowę rzeczywistego zużycia bocznego,
3. w torach grupy 0 po osiągnięciu dopuszczalnego zużycia bocznego, niedopuszczalne jest
4. przekładanie (zamienianie) szyn w tokach,
5. w szynach przekładanych dopuszczalne zużycie pionowe należy zmniejszać o połowę sumy
6. obustronnych rzeczywistych zużyć bocznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Tablica 2. Graniczne obciążenie (łączne) szyn nowych w [Tg] [1, 190]
UIC60(60E1) S49(49E1)
stal St 90 PA stal St 90 PA stal St 90 PA stal St 90 PA
obrabiane cieplnie obrabiane cieplnie
podkłady podkłady podkłady podkłady podkłady podkłady podkłady podkłady
drewniane betonowe drewniane betonowe drewniane betonowe drewniane betonowe
600 500 900 700 350 250 500 400
KRYTERIA OCENY STANU PODKA
ADÓW
Tablica 3. Kryteria oceny stanu technicznego podkładów [1, s. 191]
Stan podkładów Kryteria kwalifikacji Stopień degradacji
Podkłady drewniane
Zużycie małe Wcięcia podkładek na głębokość do 6 mm. Pęknięcia podłużne
rozwarte nie większe niż 10 mm. Zukosowanie (skoszenie) nie 0 0,2
większe niż 50 mm.
Zużycie Wcięcia podkładek 6  12 mm. Pęknięcia podłużne rozwarte nie
przeciętne więcej niż 15 mm. Wgniecenia i zarysowania powierzchni do
0,2 0,7
20 mm. Zukosowanie do 130 mm (przy braku pęknięć i wcięć do
160 mm).
Zużycie duże Wcięcia podkładek na pełną głębokość i więcej. Pęknięcia
podłużne rozwarte ponad 15 mm. Uszkodzenia powierzchni ponad 0,7 0,9
20 mm. Ślady murszu. Zukosowanie jak wyżej.
Zużycie bardzo Wkręty dają się wyjąć palcami. Pęknięcia rozwarte na 30 mm
duże i więcej. Widoczne pęknięcia poprzeczne (złamania). Spróchniałe 0,9 1,0
podkłady.
Podkłady betonowe
Zużycie małe Brak pęknięć i złamań w części podszynowej. Pojedyncze
włoskowate pęknięcia w części środkowej w ilości do 5 0 0,2
podkładów na szynie 30 m (do 4 podkładów na szynie 25 m).
Zużycie Brak pęknięć i złamań w części podszynowej. Włoskowate
przeciętne pęknięcia bez wykruszeń betonu w części środkowej w ilości do 0,2 0,7
10 podkładów na szynie 30 m (do 8 podkładów na szynie 25 m).
Zużycie duże Pęknięcia w części podszynowej bez wykruszenia betonu w ilości
do 5 podkładów na szynie 30 m (do 4 podkładów na szynie 25 m )
lub z wykruszeniem w ilości do 2 podkładów na szynach 30 m i 25
m. Włoskowate pęknięcia w części środkowej z wykruszeniem
0,7 0,9
betonu w ilości do 15 podkładów na szynie 30 m (do 12
podkładów na szynie 25 m). Pęknięcia w części środkowej
z wykruszeniem betonu w ilości do 3 podkładów na szynach 30 m
i 25 m. Złamania w ilości do 2 podkładów na szynach 30 m i 25 m.
Zużycie bardzo Pęknięcia w części podszynowej bez wykruszeń betonu w ilości do
duże 5 podkładów na szynie 30 m (do 4 podkładów na szynie 25 m ) lub
z wykruszeniem na ponad 2 podkładach na szynach 30 m i 25 m.
Pęknięcia w części środkowej bez wykruszenia betonu w ilości
0,9 1,0
ponad 15 podkładów na szynie 30 m (ponad 12 podkładów na
szynie 25 m) lub z wykruszeniem betonu na ponad 3 podkładach
na szynach 30 m i 25 m. Złamania 3 i więcej podkładów na
szynach 30 m i 25 m.
Tablica 4. Graniczna trwałość podkładów (w latach) [1, s. 192]
Rodzaj podkładów Grupy torów
0, 1, 2 3, 4, 5
Drewniane sosnowe 18 21
Drewniane bukowe 22 25
Drewniane azobe, dębowe 30 33
Betonowe 35 40
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Tablica 5. Wady w podkładach betonowych i podrozjazdnicach kwalifikujące je do usunięcia z toru [1, s. 192]
Symbol Rodzaj wady Opis. charakterystycznych cech Uwagi
wady wady
I.1 Pęknięcie częściowe betonu w strefie Widoczne okiem nieuzbrojonym na 2 lub
podszynowej 3 powierzchniach podkładu lub
podrozjazdnicy, przy czym zniszczenie
nie przekracza 50% powierzchni
przekroju.
I.2 Pęknięcia całkowite (złamania) Zniszczenie przekracza 50% powierzchni
w strefie podszynowej przekroju podkładu lub podrozjazdnicy.
I.3 Pęknięcia całkowite (złamania) Zniszczenie przekracza 50% powierzchni
w strefie środkowej przekroju podkładu lub podrozjazdnicy
I.4 Zerwane zbrojenie nośne podkładu Zerwane struny nośne (kable, pręty) przy
lub podrozjazdnicy znacznych ubytkach betonu.
I.5 Odpryski betonu w strefie Wykruszenia i odpryski mechaniczne,
podszynowej w miejscu odsłaniające zbrojenie i nie zapewniające
zamocowania podkładki lub kotwy pełnego podparcia podkładce.
I.6 Urwany wkręt Dolna część wkręta pozostaje
w podkładzie lub w podrozjazdnicy.
I.7 Zniszczenie dybla drewnianego lub Zniszczony dybel na skutek procesu
dybla z tworzywa sztucznego gnicia lub działań mechanicznych nie
trzyma właściwie wkręta.
KRYTERIA ZAKWALIFIKOWANIA ZA

CZEK DO USUNI
CIA Z TORU
1) Å‚ubki:
pęknięte,
pogięte,
o zużyciu wysokości większym niż 5,0 mm,
z otworem odkształconym lub o średnicy większej niż 3,0 mm od średnicy
nominalnej,
2) śruby łubkowe:
zgięte lub skrzywione,
nie dające się dokręcić lub odkręcić,
z wytartym lub uszkodzonym gwintem na trzpieniu lub w nakrętce,
o zmniejszonej ponad 3 mm średnicy trzpienia w części nienagwintowanej,
z pękniętą nakrętką,
3) podkładki:
złamane lub pęknięte,
z oderwanym lub naderwanym żebrem,
z żebrem wyrobionym ponad 3 mm,
z otworem zniekształconym ponad 3,0 mm,
z powierzchniÄ… przylegania Å‚apki wytartÄ… ponad 2,5 mm,
z powierzchnią górną wytartą ponad 2,0 mm,
ze zmniejszoną grubością o ponad 25 %,
4) śruby stopowe:
skrzywione lub zgięte,
nie dające się dokręcić lub odkręcić,
z wytartym lub uszkodzonym gwintem na trzpieniu lub w nakrętce,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
5) Å‚apki:
pogięte i połamane,
z powierzchniami przylegania wytartymi ponad 3,0 mm,
z otworem odkształconym ponad 2,0 mm,
6) wkręty:
złamane, skrzywione lub zgięte,
z trzpieniem skorodowanym ponad 2,0 mm,
z gwintem skorodowanym ponad l,5 mm,
z odkształconą główką,
7) pierścienie sprężyste:
pęknięte.
nie sprężynujące,
8) łapki sprężyste:
pęknięte,
nie sprężynujące. [1, s. 193].
KRYTERIA OCENY STANU PODSYPKI
Tablica 6. Kryteria oceny stanu podsypki [1, s. 194]
Stan podsypki Kryteria kwalifikacji Stopień
degradacji
Dobry Brak wychlapek. Rzadko widoczne chwasty. Pełne obsypanie
czół podkładów. Niezauważalne obsuwanie się podsypki od
czół podkładów. Okienka zapełnione. Podsypka zagęszczona i 0 0,2
ustabilizowana. Brak objawów pustych miejsc pod
podkładami.
Przeciętny Pojedyncze wychlapki  nie więcej niż na 2 sąsiednich
podkładach w ilości nie większej niż do 15% podkładów. Silne
0,2 0,6
zachwaszczenie. Pojedyncze podkłady z odsłoniętymi czołami
do 2/3 do wysokości.
Zły Wychlapki obejmujące 3 do 5 podkładów  razem w ilości do
30% podkładów. Duże zachwaszczenie. Braki podsypki w 0,6 0,8
okienkach do wysokości 2/3 podkładów.
Bardzo zły Wychlapki obejmujące więcej niż 5 podkładów  razem w
ilości większej niż 30% podkładów. Puste okienka. Odsłonięte > 0,8
całkowicie czoła podkładów na długości większej niż 4 m.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Tablica 7. Wartości dopuszczalnych odchyłek podstawowych parametrów położenia toru (dla pomiarów
ciągłych wykonanych drezyną pomiarową i toromierzem elektronicznym) [1, s. 199]
Nierówności Odchyłki szerokości toru Przechył
Wichrowatość
Prędkość
poziome pionowe poszerze zwężenia gradient  ka Wskaz
nik
na bazie 5 m
[km/h] względna J [mm]
[mm] [mm] nia [mm] [mm/m]
[mm]
[mm]
[mm]
200 4 3 5 4 3 1 5 1,3
180 5 4 6 5 3 1 6 1,6
160 6 6 8 6 4 1 8 2,1
140 7 8 10 8 5 1 12 2,7
120 9 10 12 9 7 1 12 3,3
100 13 14 14 10 7 2 15 4,3
80 17 18 16 10 8 2 20 5,3
70 20 21 18 12 8 2 20 6,1
60 24 25 19 15 8 2 25 7,0
50 29 30 21 17 8 3 25 8,2
40 35 35 23 20 9 3 25 9,6
30 44 40 25 25 9 3 25 11,2
20 53 50 30 32 10 4 25 14,5
Tablica 8. Wartości dopuszczalnych odchyłek podstawowych parametrów położenia toru (dla pomiarów
ręcznych) [1, s. 199]
Pręd  Różnica w Różnica w Różnice Różnice w Różnice Różnica
kość nominalnej wysokości strzał. na poziomie od niwelety od luzu w
[km/h] szerokości położenia cięciwie znaków znaków stykach na
toru toków 10m regulacji regulacji tym samym
[mm] [mm] [mm] [mm] [mm] złączu:
max/min.
[mm]
200 nie prowadzi się ręcznych pomiarów w celach diagnostycznych
180 nie prowadzi się ręcznych pomiarów w celach diagnostycznych
160 +6, 4 8 8 10 10 
140 +8, 5 12 9 10 10 
120 +9, 7 12 10 10 10 
100 +10 7 15 12 15 15 4
80 +10 8 20 14 15 15 4
70 +12 8 20 15 15 15 5
60 +15 8 25 16 15 15 5
50 +17 8 25 17 15 15 5
40 +20 9 25 18 20 20 5
30 +25 9 25 20 30 30 5
20 +35 10 25 25 35 35 5
W trakcie eksploatacji toru dochodzi do powstawania usterek w szynach, poniżej zostaną
omówione najczęściej spotykane.
Pęknięcie szyny
Szyna pęknięta jest to szyna która w dowolnym miejscu przekroju posiada co najmniej
jedna widoczną lub niewidoczną nieciągłość, rozwój której może poprowadzić do
stosunkowo szybkiego jej złamania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Rys.18. Pęknięta szyna [5, zał 113]
ZÅ‚amanie szyny
Szyna złamana jest to szyna która rozdzieliła się na 2 lub więcej części lub też szyna
z której oddzieliła się część materiału powodując ubytek o długości większej niż 50 mm
i głębokości większej niż 10 mm na powierzchni szyny
Rys. 19. Złamana szyna [5, zał 302]
Zużycie boczne szyny
Zużycie boczne szyn w tokach zewnętrznych łuków powstaje w wyniku oddziaływań
dynamicznych wywołanych taborem kolejowym. W tym samym luku, zużycie to przyjmuje
charakter sinusoidalny o minimalnych wartościach w okolicach złączy łubkowych.
Zużycie boczne stanowi wadę, jeżeli jego rozwój powoduje:
pogorszenie utrzymania toru (pogorszenie szerokości toru),
możliwość złamania szyny z powodu zmniejszenia jej przekroju poprzecznego
możliwość wykolejenia zestawu kołowego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Rys. 20. Szyna z bocznym zużyciem [5, zał 2203]
Zużycie pionowe szyny
Zużycie pionowe nie jest związane z wadliwością materiału szynowego, ale wynika
z oddziaływań pochodzących od taboru kolejowego. Zużycie pionowe nie jest wadą
Rys. 21. Szyna z pionowy zużyciem [5, zał 2203]
Zużycie podkładów
Eksploatacja toru powoduje także zużycie podkładów. Wymianie podlegają pojedyncze
podkłady, które wskutek mechanicznego uszkodzenia lub zużycia nie zapewniają
prawidłowego podparcia i przytwierdzenia szyn.
Luz
ne śruby wkręty
Oddziaływania dynamiczne taboru powodują odkręcanie się śrub i wkrętów.
Poluzowane śruby stopowe, łubkowe i wkręty należy dokręcać za pomocą zakrętarek lub
kluczy. Typ zakrętarki lub klucza powinien być dobrany do śruby i wartości momentu z jakim
ma być dokręcona. Przy dokręcaniu śrub i wkrętów należy przestrzegać następujących zasad:
dokręcanie należy przerwać, gdy główka wkrętu dociśnie podkładkę lub stopkę
szyny,
przy stosowaniu pierścieni sprężystych, pozostawić 1 mm luzu między zwojami
pierścienia,
po dokręceniu, wszystkie śruby zakonserwować smarem zabezpieczającym przed
korozjÄ…. [1, s. 72]
Brak dolegania iglicy do opornicy
W trakcie eksploatacji rozjazdów może dojść do bardzo poważnej usterki polegającej na
powstaniu zbyt wielkiego luzu pomiędzy częścią ruchomą rozjazdu (iglicą), a częścią stałą
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
opornicą. Należy pamiętać, że wartość luzu pomiędzy tymi częściami powinna wynosić 0,5
(+/  0,5) mm.
Zużycie części rozjazdowych
Dopuszczalne zużycie części rozjazdów:
1) Dopuszczalne pionowe zużycie iglic, opornic, szyn skrzydłowych i dziobów krzyżownic
oraz szyn Å‚Ä…czÄ…cych wynosi:
w torach głównych linii magistralnych i pierwszorzędnych 8 mm,
w torach linii drugorzędnych  10 mm,
w torach linii znaczenia miejscowego i w torach bocznych wszystkich linii 12 mm.
2) W razie występowania jednoczesnego bocznego zużycia części rozjazdu, dopuszczalne
zużycie pionowe powinno być zmniejszone o połowę zużycia bocznego.
3) Dopuszczalne zużycie boczne części rozjazdowych (iglic, opornic, krzyżownic) dla
rozjazd6w typu UIC60 i S49 kwalifikujÄ…ce je do wymiany wynosi 8 mm pod warunkiem,
ze nie zostaną przekroczone odchyłki dopuszczalne szerokości toru w rozjez
dzie. Dla
innych typ6w rozjazd6w, dopuszczalne zużycie boczne wynosi 6 mm.
Rys. 22. Pomiar zużycia szyn [4, s. 95]
4) Zużycie pionowe krzyżownic należy liczyć łącznie z miejscowym wgnieceniem
materiału. W krzyżownicach, gdzie występują większe zużycia miejscowe, można
stosować regenerację w torze przez napawanie. Zalecany system regeneracji krzyżownic
przedstawiono na poniższym rysunku,
Rys. 23. System regeneracji krzyżownic [4, s. 96]
5) Dopuszczalne boczne zużycie kierownic w krzyżownicach wynosi 4 mm. Przy większym
zużyciu kierownic  należy wymienić.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
6) Dopuszczalne zużycie wkładek mierzy się bezpośrednio przez pomiar szerokości żłobków
zgodnie z arkuszem badania technicznego rozjazdów. Jeżeli wymiary przekroczą
dopuszczalne odchylenia, należy pomiędzy wytarte wkładki a szynę toczną założyć
przekładki regulacyjne z blach odpowiedniej grubości lub wkładki wymienić na nowe.
7) Do regulacji żłobków kierownic rozjazdów typu S49 i UIC60 stosuje się przekładki
regulacyjne o grubości 1, 2, 3 mm. Przekładki należy stosować w przypadku poszerzenia
żłobka pomiędzy szyną toczną a kierownicą powstałego wskutek zużycia szyny lub
kierownicy. Przekładki należy wkładać pomiędzy ściankę koziołka a kierownicę w ilości
nie więcej niż po 2 sztuki. Nakrętki śrub stopowych pomiędzy szyną toczną a koziołkiem
kierownicy można dokręcać kluczem widełkowym lub stopowym płaskim. [4, s. 96]
Badania diagnostyczne elementów nawierzchni obejmują:
1. Obchody normalne (oględziny) torów. Obchody normalne mają na celu sprawdzenie
torów wraz z ułożonymi w nich rozjazdami, jak również stanu: torowiska, obiektów
inżynieryjnych, przytorowych urządzeń srk, sieci trakcyjnej oraz innych urządzeń stałych
pod względem zachowania bezpieczeństwa ruchu (zasady i sposób wykonywania
obchodów normalnych określone zostały w rozdziale II Instrukcji Id  7 (D  10).
2. Objazdy linii w kabinie maszynisty pojazdu kolejowego lub w ostatnim wagonie pociÄ…gu.
Objazdy majÄ… na celu sprawdzenie stanu technicznego drogi szynowej poprzez ocenÄ™
spokojności jazdy pociągów i zlokalizowanie miejsc wymagających szczegółowych
oględzin, pomiarów lub niezwłocznego ograniczenia prędkości pociągów. Celem
objazdów jest również ocena utrzymania porządku drogi szynowej i jej bezpośredniego
sÄ…siedztwa.
3. Przeglądy  badania techniczne torów. Celem przeglądów  badań technicznych torów
jest ustalenie stopnia zużycia poszczególnych elementów nawierzchni, stanu
zanieczyszczenia podsypki, stanu przytwierdzenia szyn do podkładów, stanu
zachwaszczenia torów oraz stanu odwodnienia podtorza (zakres. i zasady wykonywania
przeglądów  badań technicznych torów określone zostały w rozdziale IV Instrukcji Id 
14(D  75).
4. Pomiary bezpośrednie torów. Celem pomiarów bezpośrednich jest określenie stanu
technicznego toru i prawidłowości jego utrzymania na podstawie pomiaru podstawowych
parametrów geometrycznych (zakres. i zasady wykonywania pomiarów bezpośrednich
torów określone zostały w rozdziale IV Instrukcji Id  14 (D  75).
5. Pomiary torów pojazdami pomiarowymi. Pomiary mają na celu określenie wielkości
podstawowych parametrów charakteryzujących położenie toków szynowych,
tj. szerokości toru, nierówności pionowych i poziomych toków szynowych oraz
przechyłki (zakres. i zasady wykonywania pomiarów torów pojazdami pomiarowymi
określone zostały w rozdziale III Instrukcji Id  14 (D  75).
6. Pomiary przesunięć toków szynowych toru bezstykowego. Pomiary mają na celu
określenie wielkości pełzania toków szynowych w stosunku do punktów stałych. Na tej
podstawie dokonuje się analizy zmiany stanu naprężeń oraz weryfikacji temperatury
neutralnej (szczegółowe zasady pomiaru przesunięć toków szynowych, weryfikacji
temperatury neutralnej oraz eksploatacji toru bezstykowego określają żż 29,33 36 oraz
Załącznik Nr 7 Warunków technicznych Id  1(D  1).
7. Badania defektoskopowe. Badania majÄ… na celu wykrywanie wad powstajÄ…cych
w szynach i złączach szynowych zgrzewanych i spawanych oraz ocenę ich szkodliwości
(zakres. i sposób wykonywania badań defektoskopowych określa Instrukcja Id  10
(D  16).
8. Oględziny rozjazdów. Oględziny mają na celu wzrokowe stwierdzenie czy w rozjazdach
nie występują części pęknięte, uszkodzone lub wykruszone oraz inne usterki grożące
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
naruszeniem prawidłowego działania rozjazdów (zakres. i zasady wykonywania oględzin
rozjazdów określają żż 3, 4, 5, 6 Instrukcji Id  4 (D  6).
9. Przegląd  badanie techniczne rozjazdów.
Przegląd  badanie techniczne rozjazdów wykonywane jest komisyjnie i obejmuje:
ocenę stanu technicznego wszystkich części konstrukcyjnych i układu
geometrycznego,
ocenę prawidłowości działania części ruchomych,
pomiary wielkości wymiarów przepisowych wskazanych w arkuszu badania
technicznego rozjazdu,
sprawdzenie stanu części trących, podrozjazdnic i podsypki oraz prawidłowości
dokręcenia śrub i wkrętów,
sprawdzenie działania zamknięć nastawczych i sprzężeń zamknięć nastawczych,
ustalenie elementów rozjazdu, których stan kwalifikuje je do naprawy, wymiany
lub regeneracji,
sprawdzenie położenia i przymocowania grzejników w rozjazdach ogrzewanych
elektrycznie,
pomiar oporów przestawiania lub sporządzenie wykresów oporów przestawiania
iglic i ruchomego dzioba krzyżownicy dla rozjazdów z wieloma zamknięciami
nastawczymi.
Zakres. i zasady wykonywania przeglądów  badań technicznych rozjazdów określają
ż 7, 8 i 9 Instrukcji Id  4 (D6).
5) Przegląd  badanie techniczne wstawek międzyrozjazdowych. Celem przeglądów  badań
technicznych wstawek jest komisyjne sprawdzenie przechyłki szerokości toru, stanu szyn,
podkładów, łubków i śrub łubkowych, stanu przytwierdzenia szyn do podkładów oraz
stanu podbicia podkładów (zakres. wykonywania przeglądów  badań technicznych
wstawek międzyrozjazdowych określa ż7 Instrukcji Id  4 (D  6).
6) Przegląd  badanie techniczne przyrządów wyrównawczych. Celem przeglądów  badań
technicznych przyrządów jest komisyjne sprawdzenie stanu i płożenia wszystkich części
składowych, prawidłowości podbicia podkładów, właściwego ich położenia
i przymocowania mostownic do konstrukcji obiektu inżynieryjnego (zasady
przeprowadzania przeglądów  badań technicznych przyrządów wyrównawczych określa
ż 7 oraz Załącznik nr 10 Instrukcji Id  4 (D  6).
7) Przegląd  badanie techniczne wyrzutni płóz hamulcowych i szyn w hamulcach
torowych. PrzeglÄ…dy  badania techniczne majÄ… na celu komisyjne sprawdzenie
szerokości toru, ustalenie stopnia zużycia szyn i dziobów, szerokości żłobków
w kierownicach i wyrzutniach, stanu podkładów, stanu przymocowania szyn do
podkładów, stanu odwodnienia wyrzutni, stanu blaszanych chwytaczy wyrzuconych płóz
oraz stanu czystości i smarowania wyrzutni (zakres. i zasady przeprowadzania przeglądów
 badań technicznych wyrzutni płóz hamulcowych i szyn w hamulcach torowych określa
ż 7 Instrukcji Id  4(D  6).
Na obiektach mostowych wykonanych ze stali w miejsce podkładów stosuje się
mostownice, są one trwale mocowane do konstrukcji za pomocą śrub poziomych.
Ze względu na wahania temperatury konstrukcji mostowej i otoczenia, w celu likwidacji
dodatkowych naprężeń stosuje się przyrządy wyrównawcze.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
Rys. 24. Wygląd nawierzchni na moście[fot. autora]
Aby zapewnić swobodny przesuw przęseł mostowych nad łożyskami ruchomymi,
w torze stosuje się przyrządy wyrównawcze. Przyrząd wyrównawczy konstrukcyjnie stanowi
pewnego rodzaju zwrotnic, ale jest tak zbudowany, że obydwie iglice mogą się przesuwać
przy opornicach w kierunku podłużnym, odpowiednio do zmian temperatury i ruchów przęsła
mostu w jednÄ… lub w drugÄ… stronÄ™.
Przyrządy wyrównawcze powinny być spawane z szynami leżącymi na moście jak
również i poza mostem, wówczas. iglice i opornice muszą być dostarczane
nieotworowane,
przyrządy wyrównawcze mogą być również układane w torach znajdujących się
w lukach lecz muszą być one uprzednio wygięte przez producenta do określonego
promienia luku,
przyrządy wyrównawcze powinny być tak wbudowane do toru aby iglice możliwie nie
były przejeżdżane pod ostrze. Przed spawaniem przyrządu wyrównawczego w miejscu
wbudowania konieczne jest ustalenie wymiaru  a . [4, s. 121].
Rys. 25. Ustalenie położenia początku iglicy przyrządu wyrównawczego [4, s. 121]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Datę oględzin przyrządów wyrównawczych, temperaturę oraz przesunięcie iglicy
zapisuje się w dzienniku oględzin tych urządzeń.
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Kiedy dokonuje się pomiaru zużycia szyn?
2. Jakiego przyrządu używa się do pomiaru zużycia szyn?
3. Jaka jest definicja pękniętej szyny?
4. Jaka jest definicja złamanej szyny?
5. Co nazywamy zużyciem bocznym szyny?
6. Co nazywamy zużyciem pionowym szyny?
7. W jakim celu dokonuje się obchodów torów?
8. Jaki jest cel stosowania przyrządów wyrównawczych na mostach?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na rysunku pokazana jest fotografia szyny z zużyciem pionowym.
1. Określ, czy zużycie pionowe szyn jest wadą? & & & & & & & & & & & & .
2. Podaj podstawowe wady szyn?
& & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z rozdziałem 4.1.3. diagnostyka nawierzchni,
2) w miejsce kropek za znakiem? wpisać prawidłową odpowiedz
,
3) przedyskutować rozwiązanie na forum grupy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Wyposażenie stanowiska pracy:
- kopie powyższego rysunku przygotowane przez wykładowcę,
- poradnik.
Ćwiczenie 2
Na rysunku pokazany jest przyrzÄ…d stosowany na mostach.
1. Jaki przyrząd ukazuje powyższa fotografia? & & & & & & & & & & .& & & & & .
2. W jakim celu stosuje siÄ™ ten przyrzÄ…d?& & & & & & & & & & & & & & & & & & .
3. Z jakich części się składa się ten przyrząd?& & & & & & & & & & & & & & & & .
4. Jaki jest zakres temperatur swobodnej pracy tego urzÄ…dzenia?& & & ..& & & ..
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z rozdziałem 4.1.3. diagnostyka nawierzchni,
2) w miejsce kropek za znakiem? wpisać prawidłową odpowiedz
,
3) przedyskutować rozwiązanie na forum grupy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- kopie powyższego rysunku przygotowane przez wykładowcę,
- poradnik
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić, termin pomiaru zużycia szyn?
ðð ðð
2) scharakteryzować przyrząd do pomiaru zużycia szyn?
ðð ðð
3) zdefiniować pęknięcie szyny?
ðð ðð
4) zdefiniować złamane szyny?
ðð ðð
5) opisać zużycie boczne szyn?
ðð ðð
6) opisać zużycie pionowe szyn?
ðð ðð
7) scharakteryzować cele normalnych obchodów torów?
ðð ðð
8) określić cel stosowania przyrządów wyrównawczych na moście?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Do pomiarów pośrednich toru używa się
a) profilomierzy.
b) klinów pomiarowych.
c) strzałkomierzy.
d) wagonów pomiarowych.
2. Przedstawiony na rysunku przyrzÄ…d to
a) profilomierz.
b) toromierz uniwersalny.
c) zwrotnica.
d) węgielnica
3. Gradient szerokości toru mierzony jest na bazie
a) 1 m.
b) 10 m.
c) 5 m.
d) 100 m.
4. Przedstawiona na rysunku przystawka toromierza to
a) profilomierz.
b) dalmierz.
c) poziomica.
d) niwelator.
5. Toromierzem uniwersalnym mierzymy między innymi
a) temperaturÄ™ szyn.
b) szerokość toru.
c) krzywizny toru.
d) wyboczenia toru.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
6. Pokazany na rysunku przyrzÄ…d pomiarowy to
a) niwelator.
b) dalmierz.
c) kÄ…tomierz.
d) skaner.
7. Wichrowatość toru wyrażamy w następujących jednostkach miary
a) mb.
b) m/km.
c) mm/m.
d) procętach.
8. Pokazany na rysunku pojazd to
a) drezyna awaryjna.
b) drezyna do wymiany podkładów.
c) pociÄ…g szybkiej wymiany szyn.
d) drezyna pomiarowa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
9. Wyniki pomiarów bezpośrednich torów odnotowujemy w
a) książce kontroli stanu toru.
b) dzienniku D  831.
c) dzienniku D  830.
d) wykazie D  21.
10. Pokazane na rysunku urzÄ…dzenie to
a) suwmiarka laserowa.
b) toromierz elektroniczny.
c) defektoskop.
d) profilomierz komputerowy.
11. Badania defektoskopowe majÄ… na celu
a) wykrywanie wad w szynach.
b) wykrywanie wad podtorza.
c) pomiar zużycia pionowego szyn.
d) pomiar zużycia poziomego szyn.
12. Oględziny rozjazdów mają na celu
a) sprawdzenie szerokości.
b) pomiar przechyłki.
c) wzrokowÄ… ocenÄ™ stanu rozjazdu.
d) pomiar zanieczyszczenia podsypki.
13. Podczas. przeglądu przyrządów wyrównawczych sprawdzamy
a) stan łożysk mostu.
b) położenie części składowych.
c) stan przyczółków mostu.
d) poziom stanu wody.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
14. Poniższy dokument to
a) książka kontroli stanu toru.
b) wykres. pełzania toków szynowych.
c) analiza temperatur przytwierdzeni szyn.
d) metryka toru bezstykowego.
15. Przyczyną pełzania może być
a) długość szlaku kolejowego.
b) wysokość nasypów.
c) zmiana temperatury.
d) rodzaj podkładów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
16. Pokazany na rysunku przyrzÄ…d to
a) strzałkomierz.
b) profilomierz.
c) suwmiarka rozjazdowa.
d) szczelinomierz.
17. Pomiary przesunięć toków szynowych wykonuje się
a) raz na 5 lat.
b) raz na 3 lata.
c) 4 razy w roku.
d) co najmniej raz w roku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
18. Pokazana na rysunku wada szyny to
a) zużycie boczne.
b) zużycie pionowe.
c) wgniecenie.
d) wytopienie.
19. Zasadnicza odległość pomiędzy punktami stałymi toru wynosi
a) 1000 m.
b) 2000 m.
c) 10 m.
d) 200 m.
20. Pokazany na rysunku przyrzÄ…d to
a) zwrotnica.
b) wyrzutnia płóz hamulcowych.
c) przyrząd wyrównawczy.
d) hamulec torowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Badanie i ocena stanu drogi kolejowej
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
6. LITERATURA
1. Załącznik nr 1 do Uchwały nr 173 Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z dn.
18.05.2005r. (Id  1)
2. Załącznik nr 2 do Uchwały nr 173 Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z dn.
18.05.2005r. (Id  4)
3. Załącznik nr 2 do Uchwały nr 90 Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z dn.
10.03.2005r. (Id  8)
4. Załącznik nr 2 do Uchwały nr 232 Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z dn.
12.07.2005r. (Id  14)
5. Katalog wad w szynach PKP PLK S.A.Warszawa 2005 r.
6. www.inżynieria  kolejowa.dl.pl
7. www.prossper.pl
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51