Rynki Finansowe Wykłady
Grażyna Szustak
Rynek finansowy- mechanizm alokacji zasobów pieniężnych szczególnie pod postacią
oszczędności.
Rynek finansowy jest determinantą stabilności rynku i wzrostu PKB.
Częścią rynku pieniężnego jest rynek walutowy.
Literatura obowiązkowa:
Wiesław Dębski- Rynek Finansowy i jego mechanizmy
Pyka- Rynek Finansowy
Czekaj- Rynki Instrumenty i instytucje finansowe
Nawrot- Rynek kapitałowy i jego rozwój
Egzamin: Trzeba mieć zaliczenie, aby podejść do egzaminu. Test wielokrotnego wyboru. 50%
żeby zdać. 2 termin to 4 pytania otwarte.
Konsultacje: Wtorek A 11:30
WYKA
AD 2 2.03.2010
Rynek finansowy: W szerokim ujęciu- mechanizm alokacji zasobów pieniężnych, szczególnie
oszczędności. Alokacja to ponowne rozmieszczenie i przemieszczenie zasobów pieniężnych w
sferze realnej gospodarki. Wszystkie działania dotyczące obiegu pieniężnego, przepływu
pieniądza i rozliczeń pieniężnych między podmiotami.
Makroekonomiczne funkcje rynku finansowego: usprawnia wymianę towarową i obrót
pieniężny, pozwala na wzrost efektywności wykorzystania zasobów gospodarczych, zwiększa
efektywność alokowania środków pieniężnych, zwiększa racjonalność podejmowania decyzji
inwestycyjnych.
Węższe ujęcie- miejsce przeprowadzania transakcji związanych z przemieszczaniem kapitału
od podmiotów dysponujących wolnymi środkami finansowymi do tych które zgłaszają na nie
popyt. Miejsce gdzie odbywa się ruch pieniądza. Miejsce przeprowadzanie transakcji
pieniądzem gotówkowym i bezgotówkowym w celu ochrony wartości pieniądza oraz wzrostu
jego wartości w przyszłości.
Rynek finansowy to miejsca zawierania transakcji które mają za przedmiot szeroko
rozumiany kapitał finansowy.
Instrument finansowy- wszelkie zobowiązania lub roszczenia majątkowe kapitałodawcy do
kapitałobiorcy.
Pośrednictwo finansowe bezpośrednie- funkcje pośrednictwa bierze an siebie rynek.
Pośrednictwo finansowe pośrednie- pośrednikiem finansowym jest instytucja finansowa.
1
Instytucja finansowa- podmiot który świadczy usługi związane z zawieraniem transakcji
których przedmiotem są instrumenty finansowe.
Ogół instytucji finansowych dzielimy na 2 podstawowe grupy:
" Instytucje bankowe
" Instytucje finansowe niebankowe: (fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne,
ubezpieczeniowe, fundusze kapitałowe)-instytucje wspólnego inwestowania, domy
maklerskie, zakłady ubezpieczeń.
Fundusz inwestycyjny:
Fundusz inwestycyjny to osoba prawna której przedmiotem działalności jest
zinstytucjonalizowanie lokowanie środków pieniężnych w różne instrumenty rynku
finansowego.
Zalety: profesjonalne zarządzanie, płynność, możliwość dywersyfikacji portfela
inwestycyjnego, można lokować dowolną kwotę pieniędzy, duża ilość funduszy, możliwość
wykorzystania jednostek uczestnictwa jako zastaw pod kredyt.
Wady: ryzyko poniesienia straty, koszty inwestycji: opłaty manipulacyjne- opłaty za
dystrybucje przy transferze środków między funduszami przy umarzeniu jednostek, opłaty
operacyjne- opłata za zarządzanie, brak bezpośredniego wpływu na politykę inwestycyjną
funduszu
Towarzystwo funduszy inwestycyjnych- tworzy fundusze inwestycyjne, zarządza nimi,
reprezentuje fundusz na zewnątrz, podejmuje decyzje inwestycyjne i je realizuje.
TFI musi być spółką akcyjną, jest nadzorowane przez KNF.
Podmioty współdziałające z funduszami:
Depozytariusz- bank który ma przynajmniej 100mln kapitału własnego, bądz
Krajowy
Depozyt Papierów Wartościowych.
Prowadzi rejestr aktywów funduszu inwestycyjnego, musi zapewnić by wartość netto
aktywów funduszu i wartość jednostek uczestnictwa była wyliczana zgodnie z prawem,
rozlicza umowy dotyczące aktywów funduszu, zapewnia aby obrót jednostkami uczestnictwa
odbywał się z godnie z prawem i statutem.
Agent transfery- Może być ale nie musi być powoływany. Prowadzi rejestr uczestników
funduszy, zapisuje wszystkie operacje w rejestrze, prowadzi rejestr zmian danych
osobowych, oblicza i przesyła dywidendy. Przygotowuje informacje o rachunku i składkach
inwestora, aktualizuje salda rejestru, archiwizuje dokumenty związane z członkowstwem
funduszu.
Dystrybutorzy jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych- dystrybutorem są
2
zazwyczaj banki, domy maklerskie jak i również osoba fizyczna (nie może ona przyjmować
jednak wpłat za jednostki uczestnictwa)
3 typy funduszy inwestycyjnych:
Fundusze inwestycyjne otwarte FIO- najpopularniejsze, fundusz który sprzedaje jednostki
uczestnictwa, które reprezentują jednakowe prawa majątkowe, o charakterze
własnościowym. Umarzane bez ograniczeń. Wielkość, liczba uczestników jest zmienna,
Wartość jednostki jest niewielka, liczba uczestników wysoka i zmienna. Wycena jednostki
uczestnictwa- aktywa netto/ ilość jednostek uczestnictwa. Wysoka płynność.
Specjalistyczne inwestycyjne fundusze otwarte- istnieje możliwość określenia w statucie
funduszu warunków odkupienia jednostek uczestnictwa. Powołuje się organ kontrolny- rada
inwestorów.
Fundusze zamknięte- Emitują papiery wartościowe- certyfikaty inwestycyjne, udziałowe. Są
one przedmiotem obrotu giełdowego i nie są odkupowane przez fundusz. Stała wielkość
kapitału jak i liczba certyfikatów inwestycyjnych. Cena certyfikatu waha się w przedziale od
1000 do 10000 zł. Wycena zależy od wartości rynkowej. Koszt wejścia do funduszu. Musimy
założyć rachunek w domu maklerskim. Polityka jest bardziej agresywna i swobodniejsza.
W Polsce mamy 24 TFI. Na koniec 2008 mieliśmy 313 funduszy inwestycyjnych z tendencją
wzrostową z czego 101 otwartych 38 specjalistyczny 174 zamknięte.
FUNDUSZE EMERYTALNE:
ZUS- nie inwestuje an rynku kapitałowym
OFE- nadają rynkowi płynność i efektywność. Zarządzane przez PTE. Pieniądze lokowane na
rynku kapitałowym.
Możliwości inwestowania OFE:
60% składek- bezpieczne skarbowe papiery wartościowe, przez co OFE przymusowo
finansuje deficyt
40%- mogą inwestować w akcje w kraju 35% za granicą 5%.
Charakter długoterminowych inwestycji
PTE- tworzy, zarządza, reprezentuje. Nie mają zdolności upadłościowej. Majątek OFE jest
odrębny od PTE.
Udział w PKB około 11%
Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe:
Wiążą się s firmami ubezpieczeń na życie. Pierwsza 5 ma ponad 80% aktywów rynku.
Największy AVIVA CU.
3
Uczestnicy rynku finansowego:
1. Pośrednicy finansowi- instytucje finansowe
2. Inwestorzy indywidualni i instytucjonalni
3. Emitenci
4. Podmioty dyscypliny rynkowej i regulacyjnej
Ad 2
Inwestor- uczestnik rynku finansowego który dokonuje aktów kupna sprzedaży
instrumentów finansowych
Indywidualny- samodzielnie lokuje zasoby na rynku finansowym
Instytucjonalni- z reguły są nimi instytucje finansowe jak i skarb państwa
Wykład 16.03.2010
Ad 3
Podmiot który emituje papiery wartościowe.
Ad 4
Podmiotami które sprawują dyscyplinę rynkową są głównie kapitałodawcy. Kapitałodawcy
sprawują dyscyplinę rynkową korzystając z nieadministracyjnych narzędzi. Dyscyplina
regulacyjna jest sprawowana przez organy nadzoru finansowego, banki centralne, instytucje
gwarantujące depozyty.
Modele nadzoru nad rynkiem finansowym:
" Nadzór zintegrowany
" Nadzór częściowo zintegrowany (mieszany twean peaks)
" Nadzór sektorowy
Podstawą podziału jest zakres przedmiotowy. Nadzór mieszany 2 instytucje nadzorujące
rynek finansowy. Występuje w: Bułgaria, Luksemburgu, Włoszech, Holandii.
Nadzór sektorowy 3 lub więcej instytucji. Bank centralny- nadzór nad bankami, nadzór nad
rynkiem ubezpieczeniowym, nadzór nad rynkiem kapitałowym. Występuje w: Cypr, Francja,
Grecja, Hiszpania, Litwa, Portugalia, Rumunia i Słowenia.
Kraje które chcą wycofać nadzór nad bankami z nadzoru zintegrowanego: Belgia, Wielka
Brytania, Niemcy, Irlandia.
Nadzór zintegrowany w UE opiera się na zasadach:
1. Separacji banku centralnego i nadzoru
2. Decentralizacja
3. Segmentacja
4. Kooperacja
4
Ad 1 Musi istnieć rozdział polityki pieniężnej i odpowiedzialności nad rynkiem finansowym.
Nie ma problemu w strefie euro bo istnieje EBC.
Ad 2 Nadzór pozostawiony na poziomie Państw członkowskich zgodnie z zasadą właściwości
państwa macierzystego.
Ad 3 Nadzór finansowy na szczeblu unijnym sprawowany jest w ujęciu sektorowym. Co
oznacza że są 3 komitety prowadzące działania na rzecz nadzoru: Komitet Europejskich
organów nadzoru bankowego, Komitet europejskich organów nadzoru ubezpieczeń i
emerytur pracowniczych, Komitet Europejskich organów nadzoru rynku papierów
wartościowych.
Komitet Europejskich organów nadzoru bankowego:
" Doradza komisji europejskiej w kwestiach bankowych i nadzoru
" Prowadzi działania promujące wzajemną współpracę pomiędzy krajowymi organami
nadzoru oraz wymianę informacji
" Ocenia rozwój sektora bankowego wskazując pojawiające się zagrożenia i problemy,
pomagając jednocześnie je rozwiązać
" Skład: przedstawiciele Europejskiego Bank Centralnego, narodowych banków
centralnych państw członkowskich UE oraz krajowych instytucji nadzorczych.
Komitet Europejskich Organów Nadzoru ds. Ubezpieczeń i Pracowniczych programów
emerytalnych:
" Skład: wysokiego szczebla przedstawiciele krajowych organów nadzoru nad rynkiem
ubezpieczeń i emerytur pracowniczych
" Doradztwo an rzecz Komisji Europejskiej w zakresie ubezpieczeń, reasekuracji i
emerytur pracowniczych. Jego zdaniem jest także praca na rzecz wdrażania
jednolitego prawodawstwa w zakresie ubezpieczeń na obszarze UE, nie ma on jednak
uprawnień regulacyjnych na poziomie unijnym. Może zatem podobnie jak pozostałe
komitety wydawać jedynie rekomendacje, standardy, wytyczne, zalecenia i protokoły
" Dbałość o uszczelnianie wzajemnej współpracy nadzorców krajowych
" Monitoring, analiza i ocena europejskiego sektora ubezpieczeń
Komitet Europejskich Organów nadzoru nad Rynkiem Papierów Wartościowych:
" Wykrywa zagrożenia stabilności rynku papierów wartościowych UE
" Komitet doradczy i konsultacyjny Komisji Europejskiej
" Przygląda się praktykom nadzorczym w krajach unijnych
" Monitoruje stan rynków papierów wartościowych
" Proponuje określone działania naprawcze
" Zacieśnia współpracę nadzorczą
" Tworzy instrumenty wspierające rozwój wspólnotowych zasad sprawowania nadzoru
5
" Skład: przedstawiciele krajowych organów nadzoru odpowiedzialnych za rynek
papierów wartościowych przy czym każde państwo wyznacza jednego
przedstawiciela.
Unijne, nadzorcze wnioski legislacyjne:
Powołanie do życia w 2010 roku do życia dwóch instytucji które będą odpowiadały za nadzór
finansowy na szczeblu unijnym.
Europejski System Organów Nadzoru Finansowego (ESFS):
" Skład: krajowe organy nadzoru finansowego oraz europejskie organy nadzoru ( 3
powyższe komitety).
" Cel: umocnienie procedur pozwalające kwestionować decyzje krajowych nadzorców
w relacjach transgranicznych.
Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego (ESRB):
" Skład: Prezesi banków centralnych wszystkich krajów UE, prezesa i wice prezesa EBC,
unijny komisarz który odpowiada za wspólną politykę makroekonomiczną. Szefowie 3
powyższych komitetów nadzorczych.
" Cel: ocena zagrożeń stabilności rynku wspólnoty, wzmocnienie mechanizmów
wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami, opracować europejski system oceny
ryzyka makroostrożnościowego, sprawić aby oceny ryzyka znalazły swoje
odzwierciedlenie w działaniach odpowiednich organów nadzorczych.
KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO skład:
" Przewodniczący- powołany przez premiera na 5 lat
" Dwóch zastępców powoływanych przez premiera na wniosek przewodniczącego
komisji
" Minister finansów lub jego przedstawiciel
" Minister ds. zabezpieczenia społecznego lub jego przedstawiciel
" Prezes NBP lub delegowany przez niego w-ce prezes NBP
" Przedstawiciel prezydenta RP
Sprawuje ona nadzór:
" Bankowy
" Emerytalny
" Ubezpieczeniowy
" Nad rynkiem kapitałowym
" Nad instytucjami pieniądza elektronicznego
" Uzupełniający nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami
inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego
6
Organem wykonawczym jest Urząd KNF: urzędem kieruje przewodniczący komisji przy
pomocy zastępców przewodniczącego, dyrektorów zarządzających pionami oraz dyrektorów
komórek organizacyjnych.
W Polsce przeprowadzono tylko integracje organizacyjną a nie legislacyjną.
Zasady architektury nadzoru UE:
" Decentralizacji
" Kooperacji
" Separacja banku centralnego i nadzoru
" segmentacji
Segmentacja rynku finansowego:
" Funkcje rynku finansowego: rynek walutowy, pieniężny kapitałowy kredytowy,
pozabilansowych instrumentów finansowych
" Przedmiot transakcji: walutowy, pieniężny, kapitałowy, rynek instrumentów
pochodnych
" Wartość transakcji: hurtowy, detaliczny
" Sposób wykorzystania instrumentów finansowych: pierwotny, wtórny
" Okres zapadalności: pieniężny, finansowy
" Charakter instrumentów finansowych: bankowy, papierów wartościowych,
pozabankowych instrumentów finansowych
" Stopień formalizacji: zinstytucjonalizowany, niezinstytucjonalizowany
Wykład 20.04.2010
Assets Management- wyspecjalizowana instytucja zarządza aktywami jakiegoś podmiotu,
podnosząc jego wartość
Ryzyko finansowe:
" Mierzalne- ilościowe: kredytowe, rynkowe
" Jakościowe: ryzyko płynności instrumentów, ryzyko operacyjne,
Rynek pieniężny:
" Rynek krótkoterminowych operacji depozytowo lokacyjnych
" Obrót krótkoterminowymi papierami wartościowymi o charakterze dłużnym
" Wycena wartości pieniądza w czasie
" Przedmiot obrotu- pieniądz (towar posiadający swoją wewnętrzną wartość)
Cechy rynku pieniężnego:
7
" Jest w dużym stopniu kontrolowany przez bank centralny
" Jest z
ródłem utrzymania płynności finansowej wszystkich podmiotów
" Jest miejscem kształtowania bazowych stóp procentowych
" Jest rynkiem wyznaczającym poziom kursów walutowych
" Jest rynkiem, na którym cena instrumentów finansowych jest w dużej mierze zależna
od zapotrzebowania budżetu na pieniądz gotówkowy
Segmenty rynku pieniężnego:
" Rynek międzybankowy (największy segment, hurtowy)
" Rynek krótkoterminowych papierów dłużnych
" Rynek depozytowo-kredytowy
" Rynek wierzytelności
Rynek międzybankowy:
" Największy, hurtowy, zamknięty segment rynku pieniężnego na którym banki
pożyczają sobie płynne rezerwy to jest środki zdeponowane na ich rachunkach w
Banku Centralnym
" Rynek wolnych środków płynnych systemu bankowego
" Poprzez ten rynek odbywa się transmisja impulsów polityki pieniężnej do gospodarki
" Podstawowy rynek inwestycyjny dla banków posiadających nadwyżki środków
pieniężnych
" Podstawowy rynek refinansowy dla banków poszukujących środków pieniężnych
" Rynek określający wartość aktywów i pasywów banku w czasie
" y
ródło ryzyka stóp procentowych
Rynek lokat międzybankowych: rynek nieregulowany, lokaty i kredyty nie są zabezpieczone
Funkcje banku:
" Dealer rynku pieniężnego- zawiera transakcje na rynku międzybankowym na własny
rachunek, nie każdy bank ma status dealera rynku pieniężnego
" Broker rynku międzybankowego, tj. pośrednik finansowy, który nie angażuje się w
zawieranie transakcji na własny rachunek. Brokerem w zasadzie jest każdy bank.
Depozyt międzybankowy: przyjęcie przez bank na określony termin określonej kwoty
pieniędzy po określonej stopie procentowej od innego banku.
Lokata międzybankowa: udzielanie przez bank na określony termin określonej kwoty
pieniędzy po określonej stopie procentowej innemu bankowi. Lokata jednego banku w
drugim jest dla tego drugiego depozytem
8
Operacje depozytowo lokacyjne:
" Operacje dzienne- przed i wokół dnia SPOT
" Operacje forward (terminowe)
" W Polsce od kliku lat udział lokat niezabezpieczonych w strukturze transakcji o
charakterze lokacyjnym wynosi około 70%. W krajach strefy Euro 27% w 2008r.
Operacje dzienne: O/N, T/N, S/N
Operacje forward: operacje depozytowo-lokacyjne, których początek następuje po dniu
SPOT, koniec zaś w dniu ustalone przez zainteresowane strony.
Lokaty zabezpieczone:
" Operacje warunkowe
" Swapy walutowe
" Operacje repo i sell-buy-back (SBB) polegają na natychmiastowej sprzedaży lub
zakupie waluty lub papierów wartościowych i równoczesnym ich zakupie lub
sprzedaży w ustalonym dniu w przyszłości po z góry ustalonej cenie. Taka operacja
wiąże sie z mniejszym ryzykiem dla banku-kontrahenta. Z tego powodu w krajach
strefy euro są dominującym segmentem rynku transakcji lokacyjnych.
Indeksy rynku lokat międzybankowych:
" WIBOR- roczna stopa procentowa po której bank jest skłonny udzielić kredytu
innemu bankowi O/N T/N S/N- spread nie może być większy niż 0.3 % 1W 2W 1M 3M
6M 9M 1Y- spread nie może być większy niż 0,2%
" WIBID- roczna stopa procentowa którą bank jest gotów zapłacić za przyjęcie w
depozyt od innych banków
" LIBOR- Kwotowany dla EUR, USD, GBP dla rynków strefy euro, USA, oraz Wielkiej
Brytanii
POLONIA- odzwierciedla wahania cen depozytów na rynku O/N na rynku międzybankowym,
w odróżnieniu od WIBIDu i WIBORu pokazuje realne kwotowania na bazie już zawartych
transakcji.
EONIA- strefa euro
SONIA- w WB
Operacje banku centralnego na rynku pienięznym:
" Operacje otwartego rynku
" Kredyty refinansowe
" Depozyty nocne
" System rezerw obowiązkowych
9
Papiery wartościowe rynku pieniężnego:
Bony pieniężne NBP:
" Pierwsza emisja 1990 roku
" Od stycznie 2005 emitowane są wyłącznie bony o 7 dniowym terminie zapadalności
" Jedna aukcja na tydzień w piątek
" Wszystkie bony zapadają co tydzień i są rolowane
" W przetargach biorą udział banki
" Wtórny obrót bonami na nieregulowanym rynku międzybankowym nabywcami moga
być wyłącznie banki krajowe i BFG
" Nominał 10 000
" Na okaziciela
" Papiery dyskontowe
" Postać zdematerializowana
Certyfikaty depozytowe:
" Zaświadczenie wystawione przez bank, potwierdzające zdeponowanie określonej
sumy pieniędzy na określony czas po określonej stopie
" Termin wykupu od 7 dni do nawet 10 kat
" Istnieje obrót wtórny- za pośrednictwem banku lub bezpośrednio na rynku
" Nie jest publicznym obrotem papierami wartościowymi
" Emitent może je wkupić przed terminem zapadalności
" Podstawa prawna emisji- prawo bankowe
Bon Skarbowy:
" Krótkoterminowe zobowiązanie skarbu państwa stanowiące jedną z form
finansowania deficytu budżetowego, na okaziciela
" Postac zdematerializowana
" Dyskontowy charakter
" Emitowane w imieniu skarbu państwa, a emisje przeprowadza minister finansóo,
agentem emisji jest NBP
" Nabywają dealerzy skarbowych papierów wartościowych
" Wartość 10000 termin: od jednego do 52 tygodni
" Podstawa prawna- ustawa o finansach publicznych, rozporządzenie ministra finansów
" Początek emisji 1991 rok
Bon komercyjny:
" Niezabezpieczone krótkoterminowe weksle przedsiębiorstwa będący przyrzeczeniem
spłaty kwoty nominalnej w określonym terminie
10
" Instrument dyskontowy
" Organizatorem emisji jest bank
" Nominał: od 10000 di 1 mln. Najczęściej 100 000
" Podstawa emisji: ustawa o prawo wekslowe, ustawa o obligacjach, kodeks cywilny
" Emitowany od 1992
Kwity komercyjne:
" Weksle przedsiębiorstwa emitowane w celu pozyskania krótkoterminowych funduszy
często zabezpieczonych gwarancją firmy macierzystej
" Organizatorem emisji jest bank
" Emitent to firma o najwyższej zdolności kredytowej
" Termin wykupu od 1 miesiąca do 1 roku.
Wykład 04.05.2010
Rynek walutowy
Waluta to środek rozliczeniowy, miernik wartości, środkiem regulowania płynności w
transakcjach międzynarodowych.
Waluta krajowa- jednostka monetarna danego kraju Waluta zagraniczna- instrument
monetarny innego państwa
Nie każda jednostka monetarna jest walutą- zostaje nią gdy jest wymienialna na inne waluty.
Rynek walutowy- to rynek na którym dochodzi do wymiany walut. Jest to rynek
wykorzystywany do celów spekulacyjnych związanych ze zmiennością kursów walutowych.
Rynek na którym BC może podejmować interwencje chroniące rodzimą walutę.
Współczesny rynek walutowy ma charakter zdecentralizowany. Nie ma ograniczeń, można
dokonywać transakcje całą dobę.
Przesłanki istnienia rynków walutowych:
" Istnienie różnych walut na świecie
" Handel i inwestycje międzynarodowe
" Spekulacja
" Chęć zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym
Kurs walutowy i jego rodzaje:
Kurs- cena za która można kupić lub sprzedać jedną walutę za inną. Wyrażenie jednostki
monetarnej w jednostkach monetarnych drugiej waluty. Tak rozumiany kurs nazywa się
kwotowaniem.
11
Waluta przed kreską to waluta bazowa a po kresce kwotowana:
EUR/USD  euro bazowa usd kwotowana
Typy i rodzaje:
" Względnie stały
o Stały w okresach wieloletnich- przez długi okres czasu kurs jest sztucznie
utrzymywany w wąskim pasie
o Kurs stały pełzający- zakłada się z góry zaprogramowane zmiany kursu
" Zmienny
o Regulowany- kurs kształtuje rynek ale Bank Centralny ma możliwość podjąć
interwencję walutową
o Swobodnie zmienny- w praktyce się nie stosuje. Tylko rynek ustala
kwotowanie, brak możliwości interwencji
Parytet walut- określenie kursu walutowego w stosunku do innej znaczącej w świecie waluty
narodowej bądz
międzynarodowej.
Uczestnicy rynku walutowego:
" Dealerzy bankowi i niebankowi- główni uczestnicy rynku
" Brokerzy walutowi- pośrednicy
" Osoby fizyczne
" Podmioty gospodarcze
" Spekulanci i arbitrażyści
" Skarb Państwa
" Bank Centralny- sprzedaż dewiz i zakup dewiz (interwencje walutowe)
Transakcje rynku walutowego:
1. Kasowe (natychmiastowe, spot)- w dniu zawarcia rozlieczenie, a najpóz
niej w dniu
spot
2. Terminowe (forward)- Do rozliczenia transakcji dochodzi w terminie póz
niejszym niż
2 dni robocze od daty zawarcia transakcji. Rozliczenie jest symetryczne.
3. SWAPY- połączenie kasowych i forwardów. Zawiązujemy transakcje na kupno lub
sprzedaż waluty na rynku spot oraz jednocześnie zawiązujemy transakcję zwrotnej
wymiany walut w określonym dniu w przyszłości po dziś ustalonym kursie wymiany.
4. Opcje- proste opcje walutowe (opcje waniliowe) oraz opcje barierowe
Opcja waniliowa- opcja to prawo kupna bądz
sprzedaży określonej kwoty waluty w
określonym czasie po ustalonym kursie . Występują 2 typy: opcje europejskie-
transakcja realizowana w konkretnie wyznaczonym dniu; opcja amerykańska- w
dowolnym dniu ale w wyznaczonym przedziale czasowym. Opcja kupna- daje
nabywcy prawo kupić walutę po określonej cenie i w określonym w przyszłości
terminie. Opcje są zobowiązaniem niesymetrycznym.
12
Przykład:
Inwestor zakupił opcje kupna instrumentu A po cenie 100 USD. Premia opcyjna wyniosła 5
USD. Jeżeli cena instrumentu A wzrośnie o 10% to ile inwestor zarobi na tej transakcji i jaka
będzie stopa zwrotu z inwestycji.
Inwestor zarobi 10 USD, a stopa zwrotu wynosi 100% bo zapłaciliśmy za premie 5 USD.
Mamy opcje kupna o wartości 1mln bank A nabywa opcje kupna bo prognozuje że kurs
USD/PLN wyższy niż 4,5 a bank B sprzedaje opcje ponieważ myśli że kurs USD/PLN będzie
niższy niż 4,5. Kurs realizacji opcji ustalono na 4,5. Zawarto umowę zakupu opcji kupna 1
stycznia 2009, a data jej realizacji do 1 kwietnia 2009 i 1 kwietnia 2009 rynkowy kurs wynosił
USD/PLN 4,6. Co powinien zrobić bank A, czy ja zrealizować czy nie. Oblicz efekt finansowy
tej transakcji.
Bank A powinien zrealizować opcje. Osiągnie przychód 100 000 zł
Opcje barierowe- opcje które mają wbudowaną dodatkową barierę decydująca o takich
cechach opcji jak poziom jej wykonania, termin wygaśnięcia, wysokość premii itd.
2 kategorie występują:
Opcje z barierą wyjścia: przestają istnieć gdy kurs walutowy w czasie trwania opcji dotknie
wyznaczonego poziomu bariery. W tym momencie stają się opcjami waniliowymi.
Opcje z barierą wejścia: zaczynają działać dopiero wtedy gdy kurs dotknie wcześniej
ustalonej bariery. W tym momencie staja się dopiero opcjami waniliowymi.
13