Fizjologia czynności wydzielniczej trzustki Czynność zewnątrzwydzielnicza trzustki:
Trzustka produkuje enzymy trawienne:
Ø
enzymy proteolityczne:
o
trypsyna, chymotrypsyna, elastaza, fosfolipaza A, karboksypeptydaza (są one aktywowane dopiero w dwunastnicy przez wytworzone tam enterokinazy) Ø
inhibitory proteaz – ich zadaniem jest unieczynianie uaktywnionych wcześniej proteaz Ø
amylazy, lipazy, nukleazy – wydzielane w postaci aktywnej Objawy zaburzeń trawienia – dopiero gdy wypadnie 90% czynności trzustki Regulacja czynności zewnątrzwydzielniczej:
1.
Nerwowa – nerw błędny – pobudza
2.
Hormonalna – poburzenie błony śluzowej dwunastnicy przez HCL, kw. żółciowe i pokarmy powoduje wydzielanie przez dwunastnicę hormonów:
a.
Sekretyna – pobudza trzustkę do wytwarzania wody i HCO3-b.
Cholecystokinina – pobudza trzustkę do wydzielania enzymów Czynność wewnątrzwydzielnicza trzustki
…
Ostre zapalenie trzustki (pancreatitis acuta) Przyczyny
Ø
Choroby dróg żółciowych: kamienie przewodu żółciowego wspólnego, zwężenie brodawki większej dwunastnicy (Vatera)
Ø
Alkohol
Ø
Samoistna
Ø
Radziej:
o
Po urazie brzucha, operacjach
o
Zakażenia (nagminne zapalenie przyusznic)
!!! STOM !!!
o
Leki ( moczopędne, estrogeny, cytotoksyczne, kortykosteroidy) o
Uchyłki dwunastnicy, przebijający wrzód dwunastnicy o
Hipertriglicerydemia, hiperkalcemia
Do uszkodzenia trzustki dochodzi najczęściej w wyniku nadużywania alkoholu lub w przypadku zatkania przewodu żółciowego wspólnego przez kamień żółciowy, co powoduje wsteczny odpływ żółci do trzustki i aktywację enzymów trzustkowych. Bardzo rzadko przyczynami ostrego zapalenia trzustki mogą być: uraz jamy brzusznej (na przykład w wyniku wypadku komunikacyjnego), infekcja wirusowa, zaburzenia poziomu tłuszczów we krwi, rak trzustki, niektóre leki, zabiegi operacyjne i diagnostyczne na trzustce i układzie żółciowym. Około 20-30% epizodów ostrego zapalenia trzustki rozpoczyna się bez uchwytnej przyczyny; jest to tak zwana postać idiopatyczna zapalenia.
Przebieg zapalenia ostrego trzustki
Ø
Jako obrzękowe zapalenie trzustki (występuje najczęściej; b. dobra wyleczalność praktycznie 100%) Ø
Jako martwicze zapalenie trzustki (częściowe lub całkowite; częstość 15%; śmiertelność 30%-100%) Zapalenie trzustki jest wynikiem samostrawienia się narządu przez uwolnione i zaktywowane w nim enzymy trawienne, a rozległość jej uszkodzenia trudno jest przewidywać w początkowym okresie choroby. Ostre zapalenie trzustki ma często bardzo dramatyczny przebieg, a jego najczęstszymi objawami, będącymi konsekwencją zarówno procesu zapalnego, jak i działania dostających się do krwioobiegu enzymów trzustkowych, są:
Objawy:
Ø
Obj. Wiodące à Bardzo silne bóle zlokalizowane w środkowej i górnej części brzucha, mogące promieniować do pleców, nie ustępujące po środkach przeciwbólowych bóle oraz zwiększ. stęż. enz. trzustkowych w surowicy i moczu Ø
Początek jest ostry – silne bóle brzucha,[mogą promieniować we wszystkie strony np. do klatki piersiowej (UWAGA by nie pomylić z zawałem serca) ]
Ø
Dalsze objawy:
o
Nudności, wymioty skąpe nie przynoszące ulgi o
Wzdęcie brzucha, często zatrzymanie gazów i stolca o
Bębnica, porażenie jelit
o
Gorączka
www.chomikuj.pl/gregow
1
W ciężkiej postaci :Obniżenie ciśnienia tętniczego, objawy wstrząsu, zatrzymanie moczu, Ostra niewydolność nerek
o
wodobrzusze
o
Zmiany w EKG (odcinek ST)
o
Wysięk w lewej jamy opłucnej
o
Żółtaczka
o
Zaczerwienienie twarzy
o
Niebieskawe plamy około pępka lub na bokach tułowia Rozpoznanie:
Ø
Wywiad, badanie przedmiotowe, oznaczenie enzymów trzustkowych w surowicy Ø
USG nadbrzusza, TK, RTG - powiększenie loży trzustki, martwica, ropnie, torbiele, wysięk, kamienie żółciowe
Ø
ECRP – podejrzenia zatkania przwodu żółciowego wspólnego Ø
Badania laboratoryjne:
o
Oznaczenie lipazy w surowicy - Wzrost aktywności lipazy (najbardziej swoisty enzym trzustkowy) i amylazy w surowicy i w moczu
o
W martwiczym ostrym zapaleniu à także hiperglikemia, hipokaliemia, kipokalcemia, leukocytoza, wzrost mocznika i kreatyniny w surowicy www.chomikuj.pl/gregow
2