Przyczyny niepłodności u samców.
1. I. Buhaj
2. Schorzenia aparatu ruchu
- zmiany odcinka lędz
wiowo- krzyżowego ( krótki sztywny chód, kulawizny
tylnych kończyn, niemożność wspięcia, dodatkowo może rozwinąć się
sztywność i spionowanie w stawach skokowych)
- postępowy paraliż zadu (degeneracja włókien nerwowych rdzenia
kręgowego)
- zespół spastyczny (postepujący paraliż mięśni zadu)
-pionowe ustawienie stępu(wada wrodzona)
- niedowład spastyczny- pareza(przykurcz m. brzuchatego łydki)
-przerost skóry szpary racicowe- limax
- choroby racic
2. Wady wrodzone narządu płciowego.
- niedorozwój gonad ( obu lub jednostronne, małe, wiotkie, nie mylić z atrofią
po zapaleniu)
-wnętrostwo( jedno lub obustronne, brzuszne lub pachwinowe- ulegają
uszkodzeniu kanaliki plemnikotwórcze, ale nie k.Leydiga= jest popęd ,ale brak
plemników)
- nieprawidłowe zawieszenie jąder, skręt(dopuszczalna różnica zawieszenia
o ½ , skrÄ™t 90°)
- przepuklina mosznowa ( jelita, sieć)
- wędzidełko napletka  niedokończony proces odklejania się napletka
- przykurcz mięsnia cofacza prącia ( może rozwijać się stopniowo)
- wypadanie napletka ( często w rasach mięsnych)
- stulejka zwężenie ujścia napletka ( wrodzona lub nabyta)
- załupek zadzierzgnięcie prącia przy stulejce
3. Schorzenia i wady nabyte
- zapalenie jąder ( zapalenia moszny lub jąder; wzrost ciepłoty i obrzęk
zapalny  osłonka biaława powoduje że wzrasta ciśnienie w tkance jądra i
uszkodzenia kanalików). Towarzyszy mu często proces zapalny najądrza. Z
chorób zakaz
nych : bruceloza i gruz
lica; zakażenia np.pałeczką ropy
błękitnej; urazy mechaniczne, przegrzanie.Prowadzi do obrzęku- powiekszeniu
lub zanikowi-zmniejszenie i zwłóknienie.
- zapalenia i torbiele najÄ…drza( oligospermia przy pojedynczym; aspermia
przy obustronnym )
- zapalenie gruczołów dodatkowych( na tle zakażeń bakteryjnych; domieszki
w nasieniu, zmiana pH, martwe plemniki, zmiany wtórne )
- zapalenie napletka bakteryjne , wirus otrętu IBR/IPV
- zapalenie prÄ…cia i rany prÄ…cia
- brodawczyca prÄ…cia
4. Zaburzenia popędu płciowego- poniżej L3( pierwotne)
5. Zahamowanie popędu płciowego  wtórne.
6. II. Knur
1. Nieprawidłowości rozwojowe
- niedorozwój jąder  dziedziczne; jądra wiotkie,miękko-elastyczne,
- wnętrostwo (z jednostronnym są płodne, ale nieprzydatne do rozrodu)
- stulejka ( zwężenie worka napletkowego - zewnętrzna lub wewnętrzna)
- przetrwałe wędzidełko
- dysfunkcja mięśni wciągaczy prącia ( nie prostuje się zagięcie esowate)
- osłabienie lub brak popędu płciowego często jest wrodzony np. błędy
selekcyjne, obfite żywienie w okresie dojrzewania płciowego)
 - przepuklina mosznowa
 - obojnactwo prawdziwe  posiada gonady obu płci
 rzekome  gonady przeciwstawne do narządów płciowych

2. Zaburzenia nabyte
- schorzenia układu ruchu
( zapalenia stawów, demineralizacja kości, oddzielenie się nasady kości
udowej , choroby racic)
- osłabiony popęd płciowy na tle złego użytkowania, traktowania knura,
zmiany miejsca pobyt itp.
- schorzenia skóry moszny- zapalenie, wzrost ciepłoty, proces zapalny
przenosi siÄ™ na jÄ…dra.
- zapalenia jąder i najądrzy ( rzadziej niż u innych samców)
Zakaz
ne: bruceloza, gruz
lica, paciorkowce, pałeczka ropy błękitnej;
Objawy; obrzęk, bolesność, ciepłota, zmiany w nasieniu, domieszki np. krew
- zwyrodnienie i zwłóknienie jąder( choroby zakaz
ne, intoksykacje,
niedobory białka i karotenów w żywieniu, nadmierna eksploatacja, starzenie
siÄ™ knura.
- zapalenie prącia i napletka ( często spotykane schorzenie)
ubytki błony napletka, zrosty, wypływy, uszkodzenia ciał jamistych  krew,
- wypadnięcie prącia ( uraz i porażenia okolicy podstawy kości krzyżowej,
uszkodzenie nerwu sromowego
- schorzenia dodatkowych gruczołów płciowych- często gruczoły
pęcherzykowe ; domieszki w nasieniu, nabłonki, krwinki, uszkodzone
plemniki.
1.
2.
3. III. Ogier.
1. Zaburzenia wrodzone
- zaburzenia w budowie chromosomów ( związane z występowaniem
dodatkowego chromosomu żeńskiego u ogiera 62, XXY)
- obojnactwo (u ogierów występuje obojnactwo rzekome  jądra nie zstąpiły
do moszny, prącie nierozwinięte, umieszczone obok krocza, zachowanie
samcze)
- wnętrostwo dość częsta wada, badanie palpacyjne  czy i gdzie wyczuwa się
więzadło ogona najądrza jako 1-2 cm włóknisty twór lub badanie USG
- niedorozwój jąder u 3 % ogierów , należy wykluczyć atrofię i zanik na tle
pozapalnym. Libido zachowane, oligospermia, zmiany morfologiczne, formy
niedojrzałe : spermatogonie,spermatocyty, obniżona płodność powinno się
brakować ogiera , ale niekiedy hodowcy ignorują to przy wartościowych
ogierach.
1. 2. Zmiany chorobowe narządów płciowych
- zapalenia jÄ…der  urazy mechaniczne lub infekcje
Podwyższona ciepłota, bolesność, obrzęk , powiększenie jąder.
Wzrost temp. bardzo szybko prowadzi do uszkodzenia spermatogenezy( efekt
obserwuje się póz
niej np. po 50 dniach, ale powrót do normy trwa nawet 70
dni), szybszy negatywny wpływ gorączki, wzrostu temp. moszny jest na
najÄ…drza  po 3-4 dniach zmiany morfologiczne, martwe, azoopermia.
- zwyrodnienie jąder następstwo procesu zapalnego, urazu mechanicznego,
skrętu powrózka nasiennego, toksyczne działanie leków .
- zastój nasienia zastój w najądrzu , cysty nawet 5-7 cm, w efekcie
degeneracja jÄ…dra
- zapalenie skóry moszny-rzadko występuje, obrzęk worka mosznowego,
gromadzące się płyny w osłonce pochwowej mogą powodować zrosty.
- skrÄ™cenie powrózka nasiennego skrÄ™t o 180° klinicznie może być
niezauważalne, dopiero badaniem stwierdzamy ułożenie ogona najądrza
dogłowowo, ogranicza dopływ krwi i powoduje bolesność i upośledzenie
funkcji.
- schorzenia prącia i napletka często podczas stanówki lub pobierania
nasienia, obrzęk może powodować wynicowanie poza napletek i dalsze
uszkodzenia; czasami otarcia , zranienia  krew.
 - schorzenia gruczołów dodatkowych rzadko , gruczoły pęcherzykowe-
bolesność przy oddawaniu nasienia, leukocyty.
Pobierając nasienie rozdzielonymi frakcjami można ocenić gdzie toczy się proces
zapalny:
I frakcja bogata w plemniki 3-4 pierwsze wyrzuty  zawartość nasieniowodów i
baniek nasieniowodów
 II frakcja śluzowa zawiera wydzielinę gruczołów pęcherzykowych i prostaty
1. 3. Zaburzenia zachowania płciowego ogierów
Są stosunkowo częstą przyczyną zaburzeń płodności.Może dotyczyć nawet
16% ogierów. Większość zaburzeń jest nabyta i powstaje wskutek błędów
wychowu, utrzymania, złej obsługi- nakładają się na to agresywność, narowy.
Młode ogiery potrzebują nieraz kilku tygodni , aby  odważyć się na skok ,
czasami klacze skutecznie zniechęcają  tolerancja tylko na niektóre ogiery.
Zaburzenia odruchów kopulacyjnych czasami powoduje wielokrotne wspięcia
30-40 i następuje wyczerpanie i zniechęcenie.
Zaburzenia często dotycza ogierów wracających z torów, nadmiernie
eksploataowanych ( średnio 40 klaczy w sezonie, 1 klacz dziennie, a mogą i
200 klaczy)
Duża rola opiekuna aby prawidłowo ustawić ogiera i prowadzić jego rozród.
1.
4. Schorzenia zakaz
ne
- zaraza stadnicza koni ( pierwotniak Trypanosoma equiperdum)
obrzęk napletka , wypływ ropny z cewki , guzki na żołędzi i prąciu , talarowate
obrzęki na skórze klatki piersiowej i krzyżu- nie wystepuje w Polsce.
- otręt  herpes wirus ; pęcherzyki na prąciu i napletku , czasem z gorączką
 - zakaz
ne zapalenie macicy u klaczy CEM -Taylorella equigenitalis
Zapalenie drog rodnych i macicy klaczy i w efekcie ronienia i nieplodność.
 U ogierów nie wywołuje choroby, lokalnie zasiedla cewkę , dół żołądzi prącia i
fałdy napletka ( nie ma przeciwciał  badanie tylko wymazowe).
IV Pies
1. Wady wrodzone
- syndrom XXY  pies jest fenotypowym samcem , z zachowaniem
seksualnym , ale poprzez niedorozwój kanalików plemnikotwórczych ejakulaty
nie zawieraja plemników.
 - chimeryzm ( zestawy chromosomów XX/XY) psy z wyglądu są sukami ,
powiekszone łechtaczki, gonady ovotestis (podwójne)
 obojnactwo osobniki z wyglądu męskie posiadaja szcątkową macicę, zmienione ,
niwykształcone narzady męskie.
 - wnętrostwo jądra zstępują do worka mosznowego 10-14 dni , jeżeli u 6-8 tyg.
szczenięcia nie zeszły jądra to mamy do czynienia z wnętrem.

 - niedorozwój jąder cechuje się oligospermią , azoospermią a w efekcie obniżona
plodnością.
 - wędzidełko prącia  w czasie wzwodu prącie wygina się łukowato , nimożliwe
jest wprowadzenie do pochwy.
 -deformacja kości prącia  skrzywienie prącia , niemożność cofnięcia do
napletka.
1. 2. Schorzenia narzadów płciowych
 - zapalenia jÄ…der uraz , infekcja ; skutki jak u innych zwierzÄ…t
 - skręt i niedokrwienie trwający 2 godziny powoduje nieodwracalną
niepłodność.
 zanik starczy powyżej 10 lat ; atrofia, nowotwory, przebyte zapalenia, miażdzyca
naczyń krwionośnych.
-zapalenie najądrzy często jako wtórna infekcja zapalenia prostaty, zastoje,
torbiele, zaburzone wyprowadzanie nasienia aż do aspermii.
 -bruceloza Brucella canis zapalenia jÄ…der, najÄ…drzy , nacieki i uszkodzenia
tkanki jÄ…dra.
 - urazy prącia , złamanie kości prącia
 - zapalenie napletka, stulejka, załupek
 choroby prostaty najważniejszy gruczoł dodatkowy
U starszych psów przerost, cysty; nowotwory; często ulega infekcji .
 -guzy jąder częste schorzenie u psów :
-guzy komórek Sertoliego ( powiększona moszna, ale
estrogenizacja organizmu powoduje atrofię skóry, łysienie, świąd
 - nasieniaki ( powiększona moszna , zmiany w okolicy pachwiny)
 - inne guzy nowotworowe
Często leczeniem jest kastracja.
- guzy prącia najczęściej guz weneryczny ( wrzodziejąca zmiana
nowotworowa)
Created by AVS Document Converter
www.avs4you.com