Automatyka i sterowanie http://bezel.com.pl/automatyka.html
Automatyka i sterowanie
aktualizacja 14.02.2009 r.)
Spis treści:
Zakres stosowania i podział
Elementy urządzeń AKP
Pomiary w energetyce
Miejsce instalowania układów pomiarowych
Automatyka elektroenergetyczna
Zasady eksploatacji
Zakres stosowania i podział
Ze względu na zakres stosowania, aparatura kontrolno-pomiarowa, określana skrótem AKP oraz urządzenia i instalacje automatycznej
regulacji, sterowania i zabezpieczeń mogą być uwa\
ane jako urządzenia energetyczne, je\
eli dotyczą:
 urządzeń prądotwórczych przyłączonych do krajowej sieci elektroenergetycznej bez względu na napięcie
znamionowe,
 sieci, urządzeń i instalacji o napięciu do 1 kV,
 sieci, urządzeń i instalacji o napięciu znamionowym wy\
szym od 1 kV,
 zespołów prądotwórczych o mocy łącznie od 20 kW wzwy\
,
 urządzeń elektrotermicznych,
 urządzeń do elektrolizy,
 sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego,
 elektrycznej sieci trakcyjnej.
Ze względu na miejsce zainstalowania, aparaturę kontrolno-pomiarową mo\
na podzielić na stosowaną:
 w elektrowniach,
 w stacjach transformatorowo-rozdzielczych,
 w zakładach przemysłowych,
 w gospodarce komunalnej,
 w podstacjach trakcyjnych.
Ze względu na funkcję, aparaturę kontrolno-pomiarową mo\
na podzielić na:
 układy pomiarowe,
 układy sterowania pracą urządzeń,
 układy regulacyjne,
 układy automatyki sieciowej,
 układy automatyki przemysłowej,
 zabezpieczenia elektroenergetyczne i blokady.
Aparatura kontrolno-pomiarowa ma za zadanie kontrolę i odtwarzanie warunków eksploatacyjnych. W skład urządzeń AKP mogą
wchodzić: z
ródła umo\
liwiające regulację prądu, napięcia, mocy, częstotliwości itp., przyrządy pozwalające mierzyć określone wielkości
elektryczne i nieelektryczne oraz elementy do pomiaru i regulacji czasu działania układów. Układy AKP, regulacji i automatyki w
najszerszym zakresie występują w elektrowniach.
Układy pomiarowe znajdują zastosowanie głównie w przedsiębiorstwach energetycznych zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją
energii elektrycznej, paliw gazowych, ciepła oraz kontroli urządzeń i układów o istotnym znaczeniu dla zawartych umów i prawidłowości
1 z 7 2009-06-18 10:55
Automatyka i sterowanie http://bezel.com.pl/automatyka.html
rozliczeń.
Układy zabezpieczeń przekaz
nikowych wchodzą w skład obwodów wtórnych rozdzielni i stacji elektroenergetycznych. Zakres i rodzaj
zabezpieczeń elektroenergetycznych, w które powinny być wyposa\
one sieci i urządzenia elektryczne, określają Przepisy Budowy
Urządzeń Elektroenergetycznych.
Rodzaje, zakres badań i wymagania stawiane zabezpieczeniom i przekaz
nikom są ujęte w normach na przekaz
niki i w instrukcjach
badania zabezpieczeń. Polskie Normy zawierają równie\
dział dotyczący przyrządów pomiarowych i środków automatyzacji,
obejmujący: przyrządy do pomiaru czasu, przyrządy do pomiaru poziomu, przyrządy do pomiaru ciśnienia, przyrządy do pomiaru
szybkości przepływu, przyrządy do pomiaru prędkości, przyspieszenia i drgań, przyrządy do pomiaru temperatury, przyrządy do
pomiaru wielkości elektrycznych i magnetycznych, przyrządy do oznaczania składu, stanu i właściwości substancji, regulatory
pneumatyczne, regulatory elektryczne, przyrządy do zdalnego miernictwa, sterowania i sygnalizacji, przyrządy i urządzenia pomiarowe
elektroniczne.
Elementy urządzeń AKP
W skład AKP i układów regulacyjno-sterowniczych mogą wchodzić następujące elementy:
-sterownicze elementy komutacyjne: łączniki o napędzie ręcznym, łączniki typu teletechnicznego, łączniki
energoelektroniczne, łączniki elektromagnetyczne i mechaniczne, łączniki krańcowe, łączniki pływakowe
i ciśnieniowe,
-przekaz
niki: elektroenergetyczne pomiarowe, pomocnicze pośredniczące, przekaz
niki teleelektryczne
i elektroniczne, przekaz
niki sterowane wielkościami nieelektrycznymi,
-elementy optyczne: lampki sygnalizacyjne, optyczne wskaz
niki zadziałania,
-elementy elektroniczne: diody, tranzystory, obwody scalone,
-aparaty sygnalizacyjne akustyczne: dzwonki, buczki, syreny,
-elementy rezystancyjne: rezystory, potencjometry, dzielniki,
-elementy indukcyjne: transformatory, transduktory, czujniki,
-elementy łączeniowe: bezpieczniki, łączówki, gniazda i wtyczki, przewody, przyciski itp.
-zasilacze: baterie akumulatorów, specjalne z
ródła prądu i napięcia,
urządzenia do gromadzenia i przetwarzania danych,
-urządzenia telekomunikacyjne.
Pomiary w energetyce
Pomiary w energetyce powinny odpowiadać następującym wymaganiom ogólnym:
W elektrowniach energetyki zawodowej i przemysłowych, układy pomiarowe powinny umo\
liwiać ustalenie ilości energii elektrycznej
czynnej i biernej:
1) wyprodukowanej przez generatory,
2) zu\
ytej na potrzeby własne dla celów produkcji energii elektrycznej i cieplnej,
3) zu\
ytej na potrzeby administracyjno-gospodarcze elektrowni,
4) zu\
ytej na potrzeby produkcji ubocznej,
5) zu\
ytej na potrzeby budowy nowych obiektów elektrowni,
6) oddanej na zewnątrz elektrowni,
7) pobranej z zewnątrz elektrowni.
W elektrowniach o układach blokowych generator-transformator, układy pomiarowe powinny umo\
liwiać wyodrębnienie z ogólnej ilości
energii elektrycznej zu\
ytej na potrzeby własne, ilości energii elektrycznej pobranej przez poszczególne bloki.
W elektrowniach o mocy zainstalowanej w generatorach powy\
ej 2 MW, układy pomiarowe powinny umo\
liwiać wyodrębnienie z
ogólnej ilości energii elektrycznej czynnej zu\
ytej na potrzeby własne ilości energii pobranej w szczególności przez następujące grupy
urządzeń:
1) pompy wody zasilającej,
2) młyny węglowe,
3) wentylatory młynowe,
4) wentylatory kotłowe,
5) pompy wody sieciowej,
2 z 7 2009-06-18 10:55
Automatyka i sterowanie http://bezel.com.pl/automatyka.html
6) elektrofiltry.
W sieciach i stacjach elektroenergetycznych energetyki zawodowej, układy pomiarowe powinny umo\
liwiać ustalenie energii
elektrycznej czynnej i biernej:
1) dla sporządzania bilansów energii elektrycznej, oddzielnych dla urządzeń o napięciu znamionowym 220 kV
i wy\
szym, 110 kV oraz poni\
ej 110 kV,
2) wymienianej pomiędzy jednostkami organizacyjnymi objętymi obowiązkiem sporządzania bilansów lub
sporządzania rozliczeń wewnętrznych,
3) przepływającej przez elementy sieci w zakresie pozwalającym na ustalenie i kontrolę wielkości strat energii
elektrycznej w całej sieci lub w jej poszczególnych elementach,
4) zu\
ytej na potrzeby własne stacji elektroenergetycznych.
Układy pomiarowe zainstalowane pomiędzy siecią energetyki zawodowej i siecią (instalacją) odbiorcy powinny
umo\
liwiać:
1) ustalenie ilości energii elektrycznej czynnej pobranej przez odbiorcę z sieci energetyki zawodowej lub oddanej
do tej sieci,
2) ustalenie ilości energii elektrycznej biernej pobranej z sieci energetyki zawodowej lub oddanej do tej sieci przez
odbiorców podlegających rozliczeniom za tę energię,
3) kontrolę przestrzegania przez odbiorców ustalonych warunków pobierania energii elektrycznej.
U odbiorców przemysłowych układy pomiarowe powinny umo\
liwiać ustalenie ilości energii elektrycznej czynnej i biernej:
1) pobranej z zewnątrz i oddanej na zewnątrz z podziałem na:
a) własne elektrownie,
b) sieć energetyki zawodowej,
c) innych dostawców i odbiorców,
2) zu\
ytej przez wyodrębnione jednostki organizacyjne odbiorcy,
3) zu\
ytej na potrzeby technologiczno-produkcyjne,
4) zu\
ytej na potrzeby administracyjno-gospodarcze.
Miejsce instalowania układów pomiarowych
Elektrownie energetyki zawodowej i przemysłowej nale\
y wyposa\
yć:
1) w rozliczeniowe układy pomiarowe z licznikami energii czynnej i biernej:
a) ka\
dy generator,
b) ka\
dą linię (odczep) zasilającą urządzenia elektroenergetyczne potrzeb własnych, w układzie blokowym
generator-transformator,
c) ka\
dą linię zasilającą urządzenia elektroenergetyczne potrzeb własnych z rozdzielni sieciowej elektrowni lub
z zewnątrz,
d) ka\
dą linię lub grupę linii zasilanych z szyn zbiorczych o napięciu generatorowym,
e) ka\
dą linię zasilającą szyny zbiorcze o napięciu generatorowym,
f) ka\
dą linię odchodzącą z rozdzielni potrzeb własnych dla zasilania produkcji ubocznej lub obiektów
administracyjno-gospodarczych elektrowni oraz zasilania obcych odbiorców lub budowy nowych obiektów,
2) w kontrolne układy pomiarowe z licznikami energii czynnej i biernej:
a) ka\
dy z podwy\
szających napięcie lub blokowych transformatorów po stronie:
 uzwojenia górnego napięcia  dla transformatorów dwuuzwojeniowych,
 uzwojeń górnego i średniego napięcia  dla transformatorów trójuzwojeniowych,
b) ka\
dą linię odchodzącą z urządzeń elektroenergetycznych potrzeb własnych dla zasilania obcych odbiorców,
je\
eli rozliczeniowy układ pomiarowy jest zainstalowany u odbiorcy poza terenem elektrowni,
3) w kontrolne układy pomiarowe z licznikami tylko energii czynnej:
a) linie zasilające poszczególne grupy urządzeń, o których mowa w ż 9 ust. 3,
b) ka\
dą linię, zasilającą rozdzielnię potrzeb własnych bloku generator-transformator, z rezerwowego
transformatora potrzeb własnych lub z innej rozdzielni potrzeb własnych.
3 z 7 2009-06-18 10:55
Automatyka i sterowanie http://bezel.com.pl/automatyka.html
W liniach zasilających urządzenia elektroenergetyczne potrzeb własnych elektrowni rozliczeniowe układy pomiarowe nale\
y instalować
po stronie uzwojenia górnego napięcia transformatora potrzeb własnych. W wypadkach technicznie uzasadnionych dopuszcza się
instalowanie tych układów pomiarowych po stronie uzwojenia dolnego napięcia transformatora, z tym \
e pomierzone lub obliczone
straty energii na transformację powinny obcią\
ać elektrownię.
Stacje elektroenergetyczne energetyki zawodowej nale\
y wyposa\
yć:
1) w rozliczeniowe układy pomiarowe z licznikami energii czynnej i biernej:
a) transformatory, z wyłączeniem transformatorów wymienionych pod lit. b) o górnym napięciu znamionowym
110 kV i wy\
szym po stronie:
 uzwojenia dolnego napięcia  dla transformatorów dwuuzwojeniowych,
 uzwojeń średniego i dolnego napięcia  dla transformatorów trójuzwojeniowych,
b) transformatory zasilające bezpośrednio jednego odbiorcę przemysłowego  po stronie uzwojenia górnego
napięcia,
c) linie o napięciu znamionowym 110 kV i wy\
szym stanowiące powiązania pomiędzy urządzeniami jednostek
organizacyjnych objętych obowiązkiem rozliczeń finansowych,
d) linie zasilające urządzenia elektroenergetyczne potrzeb własnych,
e) kompensatory synchroniczne,
2) w kontrolne układy pomiarowe z licznikami energii czynnej i biernej:
a) transformatory o górnym napięciu znamionowym 220 kV i wy\
szym  po stronie uzwojenia górnego napięcia,
b) linie o napięciu znamionowym 220 kV i wy\
szym, nie wyposa\
one w rozliczeniowe układy pomiarowe.
U odbiorców energii elektrycznej nale\
y instalować:
1) rozliczeniowe układy pomiarowe odpowiednie do wymagań przepisów taryfowych:
a) na granicy podziału między siecią energetyki zawodowej i siecią (instalacją) odbiorcy w wypadku zasilania
odbiorcy z sieci o napięciu wy\
szym ni\
1 kV, z wyjątkiem odbiorców wymienionych pod lit. b),
b) po stronie uzwojenia dolnego napięcia transformatorów, gdy moc stacji nie przekracza 250 kVA, a po stronie
uzwojenia górnego napięcia transformatorów, gdy moc stacji przekracza 250 kVA, w wypadku zasilania odbiorcy
za pośrednictwem stacji transformatorowej słu\
ącej wyłącznie dla potrzeb tego odbiorcy,
c) w punktach wskazanych przez odbiorcę (inwestora) i uzgodnionych z dostawcą energii elektrycznej w wypadku
zasilania odbiorcy z sieci o napięciu 1 kV i ni\
szym,
d) w liniach zasilających obcych odbiorców,
2) w technicznie uzasadnionych wypadkach dopuszcza się instalowanie rozliczeniowego układu pomiarowego po stronie uzwojenia
dolnego napięcia transformatorów w stacjach o mocy powy\
ej 250 kVA do 800 kVA, słu\
ących wyłącznie dla potrzeb jednego odbiorcy,
je\
eli takie zainstalowanie układu pomiarowego zostanie uzgodnione między odbiorcą (inwestorem), a dostawcą energii elektrycznej. U
odbiorców zasilanych trójfazowo z sieci o napięciu znamionowym 1 kV i ni\
szym, posiadających odbiorniki jedno- i trójfazowe:
1) przy pobieraniu mocy maksymalnej 3 kW i mniejszej  nale\
y instalować układ pomiarowy z jednym wspólnym licznikiem
trójfazowym dla pomiaru energii zu\
ywanej przez jedno- i trójfazowe odbiorniki; w wypadku zainstalowania licznika przecią\
alnego, moc
tę mo\
na powiększyć tyle razy, ile wynosi przecią\
alność licznika,
2) przy pobieraniu mocy maksymalnej większej ni\
określona w pkt 1 nale\
y instalować układy pomiarowe z oddzielnymi licznikami dla
odbiorników jedno- i trójfazowych, je\
eli odbiorniki jednofazowe są zasilane tylko z jednej fazy i pobierana przez nie moc jest mniejsza
od 1% mocy znamionowej układu pomiarowego.
W rozliczeniowych układach pomiarowych liczniki i przekładniki powinny mieć nało\
one plomby z cechami legalizacyjnymi organów
administracji miar.
Oprócz pomiarów podstawowych wielkości elektrycznych, takich jak napięcie, natę\
enie prądu, energia i moc czynna, energia i moc
bierna, współczynnik mocy i częstotliwość prądu, urządzenia energetyczne, a w szczególności urządzenia elektrowni, wymagają
opomiarowania szeregu wielkości nieelektrycznych:
 pomiaru temperatury,
 pomiaru ciśnienia,
 pomiaru strumienia płynów,
4 z 7 2009-06-18 10:55
Automatyka i sterowanie http://bezel.com.pl/automatyka.html
 analizy gazów i spalin.
Wybór metody i przyrządów pomiarowych zale\
y od rodzaju i budowy określonego urządzenia, warunków otoczenia oraz od tego, czy
układ pomiarowy ma słu\
yć do monitorowania i rejestracji danej wielkości fizycznej, czy te\
jest elementem sterującym układ
regulacyjny lub automatykę.
Automatyka elektroenergetyczna
Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa (EAZ) ma za zadanie zabezpieczenie urządzeń elektroenergetycznych w
przypadku wystąpienia uszkodzeń, niedopuszczenie do rozszerzania się awarii oraz ochronę ludzi i urządzeń znajdujących się w
pobli\
u uszkodzonych urządzeń systemu energetycznego. EAZ musi reagować na występujące uszkodzenia, do których nale\
ą:
 zwarcia w sieciach elektroenergetycznych,
 przerwy w przewodach,
 utrata ciągłości zasilania,
 uszkodzenia generatorów: zwarcia w stojanie wielofazowe, doziemne i zwojowe, zwarcia w wirniku, utrata
wzbudzenia, nadmierna asymetria, nadmierny wzrost temperatury, uszkodzenia mechaniczne generatora
i napędu,
 uszkodzenia transformatorów: zwarcia wewnętrzne międzyfazowe, doziemne i zwojowe, nadmierny wzrost
temperatury, uszkodzenia mechaniczne,
 utrata równowagi współpracy równoległej generatorów z systemem, głównie powodowana zwarciami w
systemie,
 utrata stabilności napięcia wywołana przez zwarcia lub deficyt mocy biernej,
 spadek częstotliwości wskutek lokalnego deficytu mocy czynnej, tzw. udarów obcią\
enia spowodowanych
wyłączeniem du\
ych jednostek wytwórczych.
W energetyce stosuje się następujące podstawowe układy automatyki:
 samoczynne ponowne załączanie SPZ,
 samoczynne załączanie rezerwy SZR,
 samoczynne częstotliwościowe odcią\
anie SCO,
 samoczynne gaszenie pola SGP (AGP) w generatorach,
 automatyczne wymuszanie składowej czynnej doziemnego prądu SWSC,
 samoczynna regulacja napięcia SRN: regulacja prądu wzbudzenia generatorów, regulacja napięcia
transformatorów zaczepowych i transformatorów regulacyjnych dodawczych, regulacja mocy biernej baterii
kondensatorów i statycznych kompensatorów mocy biernej VAR,
 samoczynna regulacja częstotliwości SRC generatorów (turbin),
 samosynchronizacja, układy forsowania wzbudzenia generatorów,
 sterowanie obcią\
eniem za pomocą częstotliwości akustycznej SCA,
 automatyka przeciwkołysaniowo odcią\
ająca APKO,
 lokalne rezerwowanie wyłącznika LWR.
Ogólnie EAZ mo\
na podzielić na automatykę eliminacyjna, powodującą samoczynne wyłączenie uszkodzonych urządzeń, automatykę
prewencyjną powodującą niedopuszczenie do zagro\
enia pracy układu (np. SCO i APKO) i automatykę restytucyjną, której zadaniem
jest przywracanie normalnych warunków pracy układu (np. SPZ lub SZR).
Automatyka samoczynnego ponownego (powtórnego) załączania słu\
y do eliminacji wpływu krótkotrwałych zwarć przemijających,
stanowiących około 70% uszkodzeń występujących w sieciach napowietrznych systemu. Je\
eli czas trwania zwarcia nie przekracza
0,3 - 1s to układ szybkiego SPZ zapewnia praktycznie bezprzerwowe zasilanie. Układy tzw. SPZ powolnego, zapewniają podanie
napięcia na uprzednio wyłączoną linię po czasie dłu\
szym ni\
1 s. W przypadku zwarć trwałych wyłączenie jest definitywne.
Oprócz funkcji związanych z podawaniem sygnałów na wyzwalanie wyłącznika po odpowiednim sprawdzeniu stanu napięcia w sieci,
automatyka SPZ powinna posiadać szereg blokad, a mianowicie:
 od niejednoczesności wyłączenia wszystkich kolumn wyłącznika,
 od niesprawności napędu wyłącznika,
 działania przy wyłączeniach programowych i operacyjnych,
 nieprawidłowości współpracy z zabezpieczeniami odległościowymi,
 zadziałania przy samoczynnym załączeniu rezerwy SZR lub lokalnej rezerwy wyłącznikowej.
5 z 7 2009-06-18 10:55
Automatyka i sterowanie http://bezel.com.pl/automatyka.html
Automatyka załączania rezerwy SZR ma za zadanie utrzymanie zasilania najwa\
niejszych linii i odbiorów elektroenergetycznych w
przypadku zaniku lub nadmiernego obni\
enia się napięcia. Rezerwa mo\
e mieć charakter rezerwy jawnej w postaci linii lub
transformatora nie pracującego normalnie lub rezerwy ukrytej w liniach i transformatorach nie w pełni obcią\
onych. Oprócz
podstawowych czynności związanych z funkcją SZR, jak kontrola napięcia w linii załączanej, odpowiedni czas działania,
niedopuszczanie samoczynnego powrotu do stanu przed zadziałaniem SZR i zabezpieczenie przed załączeniem na zwarcie
(bezzwłoczność wyłączenia), układy automatyki SZR powinny być wyposa\
one w:
 uzale\
nienie działania od stanu poło\
enia wyłącznika podstawowego i odłącznika pola pomiarowego napięcia,
 mo\
liwość zdalnego blokowania i odblokowania,
 blokadę przed wystąpieniem opozycji faz lub napięciami resztkowymi silników,
 mo\
liwość programowania pracy z uwzględnieniem rezerwy jawnej i ukrytej.
Automatyka częstotliwościowego odcią\
ania SCO ma za zadanie ochronę przed powstaniem deficytu mocy czynnej,
powodującego spadek częstotliwości w sieci. Układ powoduje stopniowe wyłączanie grup odbiorców przy obni\
aniu się
częstotliwości. Zwiększenie skuteczności działania układów SCO daje pomiar pochodnej częstotliwości w czasie. Układy
SCO muszą być blokowane przed działaniem spowodowanym wybiegiem silników lub załączaniem baterii kondensatorów.
Automatyka wymuszania składowej czynnej prądu doziemnego AWSC ma za zadanie pobudzenia członów rozruchowych przekaz
ników
ziemnozwarciowych o charakterystyce czynnomocowej, w przypadku zwarć doziemnych w sieci z kompensacją prądów
ziemnozwarciowych. Mała wartość składowej czynnej w sieciach skompensowanych mo\
e nie wystarczać do rozruchu przekaz
ników i
konieczne jest zwiększenie prądu przy zwarciu doziemnym w sposób sztuczny. Uzyskuje się to przez automatyczne włączenie
odpowiedniego rezystora szeregowo do dodatkowego uzwojenia cewek gaszących lub transformatora uziemiającego. AWSC działa z
opóz
nieniem rzędu 3 s. Maksymalny czas załączenia rezystora wymuszającego wynosi zwykle 5 s. Zanik doziemienia przed
załączeniem się rezystora powinien powodować odwzbudzenie automatyki.
Automatyka odwbudzania generatora SGP powinno powodować obni\
enie się napięcia na zaciskach generatora do wartości poni\
ej
10% napięcia znamionowego w czasie poni\
ej 3 s. Działanie automatyki SGP polega na dokonywaniu przełączeń w obwodzie
wzbudzenia powodujących zwieranie obwodu przez odpowiednią rezystancję lub wywołanie na rezystorach spadków napięcia
przeciwnie skierowanych do napięcia wzbudnicy. Układy SGP muszą być zabezpieczone przed mo\
liwością wystąpienia
przebiegunowania wzbudnicy.
Układ automatycznego forsowania wzbudzenia generatora, tzw. wzbudzenie udarowe, ma za zadanie ograniczenie wpływu
bezwładności elektromagnetycznej maszyny przy reagowaniu na szybkie obni\
anie się napięcia w przypadku zwarć zewnętrznych.
Układy działają zwykle na zwieranie rezystorów w obwodzie wzbudzenia. Układy forsowania muszą być blokowane w przypadku
spadków napięcia występujących podczas normalnej eksploatacji oraz przy uszkodzeniu w obwodach przekładników napięciowych
podających sygnał na forsowanie.
Układy automatycznej regulacji napięcia i regulacji częstotliwości generatorów stanowią ich typowe wyposa\
enie i są dostarczane
przez producenta lub dostawcę maszyn w elektrowniach.
Istotą sterowania przy pomocy sygnałów o częstotliwości akustycznej SCA jest przesyłanie impulsów o częstotliwości akustycznej (u
nas zwykle 216 i 2/3 Hz) istniejącą siecią elektroenergetyczną bez stosowania dodatkowych torów transmisji. System SCA jest
przeznaczony do kształtowania obcią\
eń sieci rozdzielczej przez programowe lub dyspozytorskie sterowanie mocą odbiorców zarówno
indywidualnych jak i przemysłowych. SCA ma zastosowanie do przełączania taryf dla grup odbiorców, sterowania oświetleniem
publicznym dróg, sygnalizacji ruchu, itp.
Ogólnie automatykę elektroenergetyczną EAZ mo\
na podzielić na:
 automatykę eliminacyjną, powodującą samoczynne wyłączenie uszkodzonych urządzeń,
 automatykę prewencyjną, której zadaniem jest niedopuszczenie do zagro\
enia pracy układu
(np. SCO i APKO),
 automatykę restytucyjną, której zadaniem jest przywracanie normalnych warunków pracy układu
(np. SPZ lub SZR).
Zasady eksploatacji
Układy pomiarowe, sygnalizacji, zabezpieczeń i automatyki podlegają zasadom eksploatacji i wymaganiom wynikającym z instrukcji
dostarczonych przez producenta i przedmiotowych instrukcji eksploatacji. Zakres i terminy badań aparatury kontrolno-pomiarowej,
układów sterowania i automatyki powinny być dostosowane do badań urządzeń energetycznych, z którymi one współpracują, np.
generatorów, stacji elektroenergetycznych, sieci itd. Dla urządzeń tych powinny zostać opracowane instrukcje ruchu i eksploatacji
6 z 7 2009-06-18 10:55
Automatyka i sterowanie http://bezel.com.pl/automatyka.html
zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia
podmiotów do sieci elektroenergetycznych, ruchu i eksploatacji tych sieci [ Dz.U.05.2.6 ogłoszony dnia 6 stycznia 2005 r.].
W szczególności dotyczy to urządzeń energetycznych, przy eksploatacji których wymagane jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji,
określonych w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 roku, w sprawie
szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacja urządzeń, instalacji i
sieci
W odniesieniu do urządzeń AKP, sterowania i automatyki, instrukcja ruchu i eksploatacji powinna określać w szczególności:
- nastawienia zabezpieczeń oraz automatyki łączeniowej i regulacyjnej,
- zasady regulacji nastaw odpowiednio do programu pracy urządzeń,
- zakres i zasady prowadzenia dokumentacji ruchowej i rejestrowania wskazań aparatury pomiarowej
- zakres i terminy oględzin i przeglądów,
- zasady i zakres badań i pomiarów.
Tabela 1. Podstawowe pomiary i badania eksploatacyjne urządzeń AKP
Zasady podane w tabeli 1 dotyczą badania obwodów wtórnych zabezpieczeń i automatyki zabezpieczeniowej, układów pomiarowych,
układów rejestrujących, układów telemechaniki, sterowania i sygnalizacji. Ró\
norodność tych układów i coraz większy udział w nich
elektroniki i energoelektroniki powodują, \
e za podstawę prawidłowej eksploatacji nale\
y przyjmować instrukcje producenta. Podany w
tabeli zakres badań powinien być dostosowany do zakresu przeglądów urządzenia energetycznego, którego wyposa\
eniem jest dana
aparatura pomiarowo-kontrolna i regulacyjna. Zakres badań podstawowych i skróconych określają normy przedmiotowe i
fabryczne instrukcje eksploatacji.
7 z 7 2009-06-18 10:55