468 M. Pastuszak, K. Groszewski
PRACE KAZUISTYCZNE
Obraz endoskopowy  czarnego przełyku  opis
przypadku
1
MAREK PASTUSZAK, 1,2KRZYSZTOF GROSZEWSKI
1
Pracownia Endoskopii Gastroenterologicznej, I Oddział Chorób Wewnętrznych z Pododdziałem Gastroenterologii WSzZ w Elblągu, kie-
rownik: lek. M. Pastuszak, 2Oddział Chorób Wewnętrznych 110 Szpitala Wojskowego w Elblągu, kierownik: lek. K. Niezgoda
Obraz endoskopowy  czarnego przełyku  opis przypadku Endoscopic image of  black esophagus  case report
1 1
Pastuszak M., 1,2Groszewski K. Pastuszak M., 1,2Groszewski K.
1 1
Pracownia Endoskopii Gastroenterologicznej, I Oddział Chorób Department of Gastrointestinal Endoscopy, First Department of In-
Wewnętrznych z Pododdziałem Gastroenterologii WSzZ w Elblągu, ternal Diseases and Gastroenterology, Provincial Integrated Hospi-
2
Oddział Chorób Wewnętrznych 110 Szpitala Wojskowego w Elblągu tal in Elbląg; 2Department of Internal Diseases of 110th Military Ho-
spital in Elbląg
Endoskopowy obraz  czarnego przełyku stanowi typowy obraz ostrej  Black esophagus is a typical endoscopic manifestation of acute
martwicy przełyku, która jest rzadko rozpoznawana. Etiologia cho- esophageal necrosis (AEN), a rare disease. The etiology of disease
roby jest złożona i niejasna. Wiąże się z wysoką umieralnością. Pod is still unclear and complicated. As a serious risk factor is responsi-
względem endoskopowym cechuje się czarną pigmentacją przełyku ble for a high mortality. Endoscopic black pigmentation of esopha-
głównie w dystalnym odcinku z histologicznie stwierdzanymi zmia- geal mucosa mainly in the distal part of esophagus is observed with
nami martwiczymi w śluzówce i warstwie podśluzowej. Najczęstszym histological confirmed necrotic lesions of mucosa and submucosa.
objawem choroby są krwawienia z przewodu pokarmowego, szcze- The gastrointestinal bleedings are the most frequent clinical manife-
gólnie u starszych w złym ogólnym stanie zdrowia, obciążonych krą- station of AEN. The disease mostly affects the elderly people with
żeniowo, z licznymi chorobami towarzyszącymi, często poprzedzo- poor general health status having many co-morbid conditions. The
ne zaburzeniami hemodynamicznymi i objawami refluksu żołądko- condition is often preceded by hemodynamic problems and symp-
wo-przełykowego. toms of gastro-esophageal reflux.
Prezentowany przypadek dotyczy 87 letniej chorej w ciężkim stanie The case of 87-year-old female is presented with many risk factors.
ogólnym z licznymi czynnikami obciążającymi, u której obraz  czar- Her general health state was poor and endoscopic image of  black
nego przełyku stwierdzono podczas endoskopii wykonywanej w try- esophagus was found during urgent endoscopy performed for the
bie pilnym ze względu na cechy krwawienia z przewodu pokarmo- reason of gastrointestinal bleeding and hemodynamic dysfunction.
wego z towarzyszącymi nasilonymi zaburzeniami hemodynamicz-
nymi.
Słowa kluczowe: czarny przełyk, ostra martwica przełyku, niedo- Key words: black esophagus, acute esophageal necrosis (AEN),
krwienie ischaemia
Pol. Merk. Lek., 2009, XXVI, 155, 468 Pol. Merk. Lek., 2009, XXVI, 155, 468
Endoskopowy obraz  czarnego przełyku , typowy dla rozpo- się chorą. Ustalono, że od około 30 lat choruje na cukrzycę
znania ostrej martwicy przełyku jest stanem o niejasnej, wie- typu 2 (leczona insuliną), przewlekłą niewydolność nerek (kre-
loczynnikowej etiologii. W jego powstaniu szczególnie pod- atynina 1,8 - 2,2 mg/dl) oraz  od wielu lat ma zaawansowane
kreślany jest udział niedokrwienia na tle zaburzeń lokalnej otępienie (według rodziny rozpoznano chorobę Alzheimera).
perfuzji, najczęściej w przebiegu uogólnionych zaburzeń he- W trakcie hospitalizacji stwierdzono podwyższone warto-
modynamicznych, zwłaszcza przy towarzyszących objawach ści glikemii (do 525 mg/dl), niewielkiego stopnia kwasicę (BE
refluksu żołądkowo-przełykowego. Klinicznie najczęstszym -7,8 przy pH 7,387) oraz potwierdzono obecność infekcji dróg
objawem jest krwawienie z przewodu pokarmowego. Choć moczowych (w posiewie E.coli). Aktywność transaminaz i
częstość występowania nie jest duża, to jednak charaktery- stężenie hemoglobiny były w granicach normy. Po zastoso-
styczny obraz endoskopowy w połączeniu ze stosunkowo waniu antybiotykoterapii uzyskano poprawę stanu ogólnego,
dużą śmiertelnością (wiązaną raczej ze współistniejącymi w zmniejszenie leukocytozy z 25000 do 13900 (w rozmazie
typowych przypadkach schorzeniami) czynią z ostrej mar- przesunięcie w lewo) oraz zmniejszenie stężenia CRP (z 267
twicy przełyku ważny problem kliniczny. do 88), a także wyrównanie dobowego profilu glikemii. W trak-
Opisywany przypadek stanowi w świetle danych piśmien- cie leczenia nie stwierdzono istotnych powikłań i cech nie-
nictwa typowy przykład zarówno zaawansowanych zmian wydolności krążenia (przy ciśnieniu tętniczym rzędu 130/70
endoskopowych jak i przebiegu klinicznego choroby. mmHg). W 9 dobie chora została wypisana w stanie zado-
walającym do dalszego leczenia w trybie ambulatoryjnym.
W 18 dobie od wypisu pacjentkę ponownie przyjęto do
OPIS PRZYPADKU szpitala w stanie ciężkim z powodu odwodnienia, hipotonii,
podejrzenia nawrotu infekcji dróg moczowych z krwiomoczem.
87-letnia chora została przyjęta do szpitala z powodu wyso- Z wywiadu uzyskanego od osób opiekujących się chora wy-
kich wartości glikemii oraz podejrzenia infekcji dróg moczo- nikało, że od 5 dni przed hospitalizacją miała ona luz
ne stol-
wych. Ze względu na znacznego stopnia otępienie uzyskano ce 2-3 x dziennie, wymioty treścią pokarmową, osłabienie
jedynie niepełny wywiad chorobowy od osób opiekujących (leżąca). Po zacewnikowaniu pęcherza uzyskano treść krwi-
Obraz endoskopowy  czarnego przełyku  opis przypadku 469
stą. Przy przyjęciu ciśnienie tętnicze wynosiło 90/40 mmHg,
a tętno 104/min. Stwierdzano obrzęki kończyn i okolicy krzy-
żowej, odleżyny wymagające zaopatrzenia chirurgicznego i
niedokrwistość (hemoglobina 9,0 g/dl). W trakcie hospitali-
zacji ujawniono znacznego stopnia odbiałczenie (białko cał-
kowite 4,4 g/dl, albuminy 2,0 g/dl, INR 4,74 przy aktywności
AspAT 19, AlAT 11), prawidłową glikemię (przy przyjęciu 121
mg/dl, w trakcie pobytu 110-233 mg/dl) i nieznacznie pod-
wyższone w stosunku do poprzedniego pobytu stężenie kre-
atyniny (do 2,5 - 2,4 mg/dl). Leukocytoza wzrosła do 40900 z
przesunięciem w lewo (94% neutrocytów) przy CRP 257. W
posiewie moczu wykryto obecność Candida albicans, w wy-
mazie z odleżyn flora mieszana (M. morgani, E. coli, St. au-
reus, Enterococcus faecalis).
W 2 dobie hospitalizacji wystąpiły cechy krwawienia z
przewodu pokarmowego (smoliste stolce). W trybie pilnym
wykonano endoskopię górnego odcinka przewodu pokar-
mowego, w czasie której stwierdzono obecność dużego
owrzodzenia w zniekształconej opuszce dwunastnicy (For-
Ryc. 2. Środkowa część przełyku
rest IIC) oraz masywne zmiany nekrotyczne śluzówki prze-
Fig. 2. Central part of esophagus
łyku obejmujące całą jego długość od górnego zwieracza
do linii Z o czarnym zabarwieniu z charakterystycznym
ostrym odgraniczeniem w miejscu połączenia przełykowo-
żołądkowego. W części krtaniowej gardła widoczne były
fragmenty wysięku włóknikowego sięgające okolicy nalewek
krtani. Powierzchnia przełyku była pokryta grubym, czar-
nym nalotem nie poddającym się spłukiwaniu, jedynie w
górnej 1 widoczny  języczkowaty fragment miernie prze-
krwionej, nie pokrytej wysiękiem śluzówki. Obecne były ce-
chy sugerujące niewielką przepuklinę rozworu przełykowe-
go, w jej obrębie w śluzówce wpustu niewielkie podłużne
uszkodzenie śluzówki bez cech krwawienia (kształt zmiany
może sugerować kontaktowe uszkodzenie po sondzie)
(ryc.1-4). Błona śluzowa żołądka była bladoróżowa i nieco
obrzęknięta. Ze względu na stopień nasilenia zmian i ciężki
stan ogólny chorej nie pobrano materiału do badania histo-
patologicznego. Nie ryzykowano wystąpienia perforacji (za-
planowano badanie powtórne po uzyskaniu stabilizacji sta-
nu chorej).
Ryc. 3. Proksymalny odcinek przełyku tuż za górnym zwieraczem
Fig. 3. Proximal part of esophagus just below the upper sphincter
Ryc. 1. Okolica nadwpustowa, miejsce ostrego odgraniczenia  czarnego
przełyku
Fig. 1. Epicardial region, a distinct transition of  black esophagus to gastric
mucosa Ryc. 4. Okolica podwpustowa w inwersji
Fig. 4. Subcardial region (inverted view)
Mimo intensywnego leczenia (leczenie krążeniowe z wy-
równaniem objętości krwi krążącej, w tym poprzez przetocze- OMÓWIENIE
nie koncentratu krwinek czerwonych i preparatów świeżo mro-
żonego osocza, dożylne podawanie inhibitorów pompy proto- Obraz  czarnego przełyku jest rzadkim znaleziskiem endo-
nowej, szerokospektralna antybiotykoterapia) nie uzyskano skopowym. Charakteryzuje się obecnością ciemnej pigmen-
stabilizacji stanu chorej. W 4 dobie hospitalizacji nastąpił zgon. tacji przełyku w postaci grubego nalotu obejmującego naj-
470 M. Pastuszak, K. Groszewski
częściej dystalny odcinek z obszarami kruchej śluzówki ze no, częstości schorzenia, szczególnie u pacjentów w złym
zmianami krwotocznymi. Typowo zmiany cechują się ostrym ogólnym stanie zdrowia [2]. W innej ocenie retrospektywnej
odgraniczeniem na wysokości połączenia śluzówkowego obejmującej 10295 endoskopii górnego odcinka przewodu
przełykowo-żołądkowego, gdzie kontrastowo odcinają się od pokarmowego wykonanych w okresie 5 lat częstość AEN
zwykle makroskopowo niezmienionej błony śluzowej żołąd- oszacowano na 0,28% (średni wiek chorych z AEN wynosił
ka. Obecność  czarnego przełyku utożsamiana jest z ostrą 75,2, wszyscy chorzy byli z objawami krwawienia z przewo-
martwicą przełyku (acute esophageal necrosis  AEN). du pokarmowego, u 83% stwierdzono choroby współistnie-
Rozpoznanie zwykle ustalane jest na podstawie samego jące, a u 75,9% pacjentów opisywano niestabilność hemo-
stwierdzenia typowych zmian endoskopowych, chociaż w dynamiczną). W tej grupie umieralność wyniosła 34,5% [1].
różnicowaniu należy ująć także możliwość przyjęcia egzo- Z kolei w grupie 239 endoskopii wykonywanych w czasie 3
gennego barwnika, skutki działania środków żrących (zwłasz- lat z powodu krwawienia z górnego odcinka przewodu po-
cza alkalicznych), czerniaka złośliwego, acanthosis nigricans karmowego [29] opisano obecność martwicy przełyku u 6%
oraz obecność melanozy (pseudomelanozy) przełyku [10]. przypadków (średni wiek chorych wynosił 62,5 lat, wszyscy
Potwierdzeniem rozpoznania AEN jest wynik badania histo- pacjenci byli z chorobami towarzyszącymi, u 63% stwierdzo-
patologicznego wycinków, a w tym obecność martwiczych no obecność przepukliny rozworu przełykowego  w tej gru-
resztek (debris) na tle martwiczej błony śluzowej pozbawio- pie najczęstszej stwierdzano nieprawidłowości w obrazie
nej żywego nabłonka wraz ze zmianami martwiczymi war- endoskopowym towarzyszącej AEN). W opisanej grupie u
stwy podśluzowej (mogą sięgać do warstwy mięśniowej wła- 50% stwierdzono przyjmowanie niesterydowych leków prze-
ściwej, rzadko proces przechodzi na warstwę mięśniową) [18]. ciwzapalnych przez pacjentów, u których rozwinęła się mar-
Typowym obrazem klinicznym są objawy krwawienia z prze- twica przełyku, a u 25% rozpoznano kwasicę ketonową w
wodu pokarmowego, głównie pod postacią wymiotów fuso- przebiegu cukrzycy. Autorzy zwracają uwagę na możliwy
watych, rzadziej smolistych stolców. Częstość występowa- udział niesterydowych leków przeciwzapalnych w patogene-
nia cech krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmo- zie powstania AEN.
wego oceniana jest w piśmiennictwie na 70% [13] do 100% Etiopatogeneza ostrej martwicy przełyku pozostaje nieja-
zdiagnozowanych przypadków [1]. Opisano także przypadek, sna. W większości prac postulowana jest etiologia wieloczyn-
w którym dominującym objawem był ból zlokalizowany w nikowa. Na pierwszym miejscu wymieniane jest tło niedo-
okolicy międzyłopatkowej [25]. krwienne w wyniku zaburzeń perfuzji przełyku, zarówno w
Obecność ostrej martwicy przełyku rzadko jest jedynym przebiegu ogólnoustrojowych (w większości wypadków  na
problemem medycznym rozpoznawanym u pacjenta. Typo- przykład w przebiegu wstrząsu krwotocznego w wyniku krwa-
wo objawy występują w wieku starszym, w większości u cho- wienia z wrzodu dwunastnicy [3], wstrząsu hipotermicznego
rych w złym ogólnym stanie zdrowia z dużą liczbą schorzeń [6], zaburzeń krążenia na tle schorzeń kardiologicznych [22]),
współistniejących, najczęściej z objawami istniejącej lub po- jak i głównie miejscowych zaburzeń krążenia (opisano przy-
przedzającej niedomogi krążenia. Pierwsze opisy w piśmien- padek AEN jako wynik zaburzeń krążenia w tętnicach mię-
nictwie dotyczą przypadków sekcyjnych [4, 20]. Opis zmian dzyżebrowych w wyniku wprowadzenia stentu wewnątrzna-
endoskopowych ostrej martwicy przełyku jako pierwszy przed- czyniowego w trakcie leczenia tętniaka aorty piersiowej [24]).
stawił Goldenberg w roku 1990 [11] u pacjenta pooperacyj- Na drugim miejscu wymieniany jest masywny refluks żołąd-
nego (przebieg powikłany zwężeniem wymagającym inter- kowo-przełykowy, zwłaszcza współistniejący z zaburzeniami
wencji chirurgicznej). Mimo upływu lat ostra martwica przeły- ukrwienia, np. w przypadku dużej przepukliny rozworu prze-
ku niezwiązana z przyjęciem substancji żrących pozostaje łykowego [15], czy w przypadku masywnych wymiotów (mło-
stosunkowo rzadko opisywanym schorzeniem. dy człowiek po nadużyciu alkoholu [16], kwasica mleczano-
W dużym przeglądzie piśmiennictwa anglojęzycznego wa w wyniku spożycia alkoholu [9], ostre zaburzenia opróż-
obejmującym prace opublikowane do 2006 roku łącznie opi- niania żołądka na tle niedrożności w przebiegu pooperacyj-
sano 88 przypadków. Średni wiek chorych wynosił 67 lat, a nym [25]). Kolejnym podkreślanym czynnikiem jest możliwość
grupę stanowiło 70 mężczyzn i 18 kobiet. U 70% chorych infekcji zarówno bakteryjnej, jak i wirusowej (CMV u pacjen-
występowały fusowate wymioty lub smoliste stolce. Przyczy- ta po przeszczepie nerki [28]), przy czym szczególną wagę
ną hospitalizacji były objawy krwawienia z przewodu pokar- przywiązuje się do możliwości urazu i rozwoju infekcji miej-
mowego lub epizod sercowo-naczyniowy (w tym także scowej w wyniku zastosowania sondy nosowo-żołądkowej.
wstrząs). W opisywanej grupie umieralność wynosiła 31,6 % Opisywano przypadki wystąpienia AEN w uszkodzeniu wą-
[13]. Autorzy analizy określają obecność ostrej martwicy prze- troby [17], przebiegu cholangiocarcinoma [23], alkoholowym
łyku jako czynnik pogarszający rokowanie, bo główną przy- zapaleniu wątroby [27], zaawansowanej obwodowej choro-
czyną zgonów były choroby współistniejące. bie naczyniowej [5], odmie śródpiersiowej [8], zespole anty-
W innym opracowaniu obejmującym 52 przypadki ostrej kardiolipinowym [7].
martwicy przełyku średni wiek pacjentów wynosił 65 lat, do- W dużych zestawieniach [12,13,16,18] jako czynniki ry-
minowała płeć męska  84%, a u 78% obserwowanych obja- zyka wymieniane są: nasilone wymioty, zaburzenia opróż-
wem schorzenia było krwawienie z przewodu pokarmowego. niania żołądkowego na tle zwężenia, skręt żołądka, hipo-
W tej grupie u wszystkich pacjentów występowały schorze- termia, wstrząs i inne zaburzenia perfuzji tkankowej, infek-
nia towarzyszące: u 33% był to wrzód dwunastnicy, u 29% cje związane z sondą nosowo-przełykową (wywołane przez
niewydolność nerek, u 29% nowotwór złośliwy i u 28% cu- Herpes simplex, CMV, Lactobacillus acidophilus, Candida
krzyca. Autorzy jako główną przyczynę powstania martwicy albicans), cukrzyca  szczególnie kwasica ketonowa i hi-
wymieniają w tej grupie u 55% przypadków mechanizm nie- perglikemia, nowotwory, uraz, nadwrażliwość na antybioty-
dokrwienny, u 18% masywny refluks żołądkowo-przełykowy ki, zespół Stevensa-Johnsona, niedożywienie, niewydolność
i u 10% infekcję przełyku (główne wymieniane patogeny to nerek, alkohol, stan nadkrzepliwości, hipoksemia, choroby
Lactobacillus acidophilus, Herpes simplex i Candida albicans). sercowo-naczyniowe i zaburzenia hemodynamiczne, wiek i
Umieralność sięgnęła 36% [12]. płeć męska.
Rzeczywista częstość występowania AEN jest trudna do Mimo, iż ogólna umieralność opisywana w piśmiennictwie
oszacowania. W badaniu prospektywnym obejmującym 3900 sięga 31,8-50% [wg 19], zgon w wyniku samej AEN opisywa-
endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego wyko- no w mniej niż 6% [13]. Najczęstszym powikłaniem jest zwę-
nanych w ciągu 1 roku stwierdzono obecność AEN w 0,2% żenie przełyku (10,2-15% [2]), a najcięższym  perforacja prze-
badań (w 75% były to osoby z zaburzeniami odżywienia). W łyku, tworzenie się ropnia i zapalenie śródpiersia (poniżej 6%
tej grupie w połowie przypadków doszło do wyzdrowienia, a [wg 18]). Opisano 5 przypadków wymagających leczenia ope-
w połowie zgon nastąpił w wyniku choroby podstawowej. racyjnego w związku z perforacją oraz 1 w wyniku nieskutecz-
Autorzy postulują możliwość większej, niż dotychczas sądzo- ności endoskopowego leczenia zwężenia przełyku [13,18].
Obraz endoskopowy  czarnego przełyku  opis przypadku 471
W związku z wieloczynnikową etiologią ostrej martwicy PIŚMIENICTWO
przełyku w leczeniu na pierwszym miejscu zalecane jest zo-
1. Augusto F., Fernandes V., Cremers M.I. i wsp.: Acute necrotizing eso-
gniskowanie terapii na poprawie ukrwienia przełyku z jedno-
phagitis: a large retrospective case series., Endoscopy, 2004; 36(5):
czesną intensywną terapią przeciwwydzielniczą (zalecane
411-5.
dożylne podawanie blokerów pompy protonowej) z dołącze-
2. Ben Soussan E., Savoye G., Hochain P. i wsp.: Acute esophageal ne-
niem leczenia infekcji w przypadku jej stwierdzenia [12, 18].
crosis: a 1-year prospective study. Gastrointest. Endosc., 2002; 56(2):
213-7.
W trzech opisanych przypadkach [27] z rozpoznaniem po-
3. Benoit R., Grobost O.: Black esophagus related to acute esophageal ne-
twierdzonym histopatologicznie obraz endoskopowy wahał się
crosis: a new case. Presse. Med., 1999; 28(28): 1509-12.
od typowego  czarnego przełyku do obecności grubego, bia-
4. Brennan J.L.: Case of extensive necrosis of the esophageal mucosa fol-
łego nalotu oddzielającego się płatami (obraz błon rzekomych)
lowing hypothermia. J Clin. Pathol., 1967; 20: 581-584.
5. Burtally A., Gregoire P.: Acute esophageal necrosis and low-flow state.
z obecnością stanu pośredniego. Zdaniem autorów opisywa-
Can. J. Gastroenterol., 2007; 21(4): 245-7.
ny biały wysięk może stanowić fazę rozwojową typowych czar-
6. Cadot P., Duverger V., Imperato M. i wsp.: Black esophagus associated
nych zmian (wczesną lub póz
ną). W innej pracy [19] udoku-
with hypothermia. Ann. Chir., 2001; 126(9): 903-5.
mentowano przejście fazy "jasnej" ( non-black ) w typowy ob- 7. Cappell M.S.: Esophageal necrosis and perforation associated with the
anticardiolipin antibody syndrome. Am. J. Gastroenterol., 1994; 89(8):
raz  czarnego przełyku . Również w przypadku naszej pacjentki
1241-5.
na obrzeżu typowych, czarnych zmian obejmujących praktycz-
8. Carter R.R.: Acute esophageal necrosis with pneumomediastinum: a case
nie cały przełyk (z wyjątkiem niewielkich języczkowatych frag-
report. Mo. Med., 2007; 104(3): 276-8.
mentów tuż poniżej górnego zwieracza) widoczne były drob- 9. Endo T., Sakamoto J., Sato K. i wsp.: Acute esophageal necrosis caused
by alcohol abuse. World J. Gastroenterol., 2005; 11(35): 5568-70.
ne obszary pokryte jasnym wysiękiem tworzącym cienką bło-
10. Geller A. The black esophagus. Am. J. Gastroenterol., 1995; 90(12):
nę, sięgające nalewki krtani i otaczającej części gardła.
2210-2.
W opisywanym przypadku wystąpiło jednocześnie kilka
11. Goldenberg S.P., Wain S.L., Margnani P.: Acute necrotizing esophagitis.
czynników opisywanych w piśmiennictwie jako elementy zwią- Gastroenterology, 1990; 98: 493-496.
12. Grudell A.B., Mueller P.S., Viggiano T.R.: Black esophagus: report of six
zane z obciążeniem rokowania, potencjalnie mające udział w
cases and review of the literature 1963-2003. Dis. Esophagus, 2006; 19(2):
etiologii powstania ostrej martwicy przełyku. Pacjentka od wielu
105-10.
lat chorowała na cukrzycę, ostatnio o chwiejnym przebiegu z
13. Gurvits G.E.: Acute esophageal necrosis: a rare syndrome. J. Gastroen-
wysoką glikemią przy pierwszej hospitalizacji, występowała
terol., 2007; 42(1): 29-38.
14. Hawari R., Pasricha P.J.: Esophageal infarction. Curr. Treat Options Ga-
przewlekła niewydolność nerek, prawdopodobnie znacznego
stroenterol., 2007; 10(1): 57-60.
stopnia zmiany naczyniowe (zaawansowana faza otępienia,
15. Hwang J., Weigel T.L.: Acute esophageal necrosis:  black esophagus .
szybkie wystąpienie odleżyn). Dodatkowy czynnik obciążają-
JSLS, 2007; 11(1): 165-7.
cy stanowił podeszły wiek. Druga hospitalizacja wystąpiła w
16. Katsinelos P., Pilpilidis I., Dimiropoulos S.: Black esophagus induced by
severe vomiting in a healthy young man. Surg. Endosc., 2003; 17(3):
wyniku znacznego odwodnienia z systemowymi zaburzenia-
521.
mi hemodynamiki (ciśnienie tętnicze 90/40 mmHg przy czyn-
17. Khan A.M., Hundal R., Ramaswamy V. i wsp.: Acute esophageal necro-
ności serca 104/min) poprzedzonego okresem wymiotów,
sis and liver pathology, a rare combination. World J. Gastroenterol., 2004;
znacznego stopnia niedobiałczeniem, cechami infekcji. Endo- 10(16): 2457-8.
18. Kim Y.H., Choi S.Y.: Black esophagus with concomitant candidiasis de-
skopia wykonana ze względu na cechy krwawienia wykazała
veloped after diabetic ketoacidosis. World J. Gastroenterol., 2007; 13(42):
oprócz typowego czarnego zabarwienia przełyku (zmiany w
5662-3.
postaci grubego, czarnego, nie poddającego się spłukiwaniu
19. Le K., Ahmed A.: Acute necrotizing esophagitis: case report and review
nalotu obejmowały praktycznie cały przełyk z typową ostrą
of the literature. J. La State Med. Soc., 2007; 159(6): 330, 333-8.
20. Lee K.R., Stark E., Shaw F.E.: Esophageal infarction complicating spon-
granicą na wysokości linii Z) współistnienie owrzodzenia dwu-
taneous rupture of the thoracic aorta. J AMA, 1977; 237: 1233-1234
nastnicy z cechami przebytego krwawienia, niewielką przepu-
21. Moreto M., Ojembarrena E., Zaballa M. i wsp.: Idiopathic acute esopha-
klinę rozworu przełykowego oraz uszkodzenie śluzówki wpu-
geal necrosis: not necessarily a terminal event. Endoscopy, 1993; 25(8):
stu. Mimo stosowania zalecanej terapii (leczenie krążeniowe
534-8.
22. Obermeyer R.: Necrotizing esophagitis presenting as a black esopha-
z blokadą wydzielania kwasu i antybiotykoterapią szerokospek-
gus. Surg. Endosc., 1998; 12(12): 1430-3.
tralną) nie udało się uzyskać stabilizacji stanu. Dominujący
23. Odelowo O.O.: Acute necrotizing esophagitis: a case report. J. Natl. Med.
czynnik stanowiły zaburzenia hemodynamiczne.
Assoc., 2002; 94(8): 735-7.
24. Rascanu C., Weis-M�ller B.T., F�rst G. i wsp.: Esophageal necrosis follo-
wing endovascular treatment of a ruptured thoracal aortic aneurism :
Caused by mediastinal compartment syndrome. Chirurg., 2008 Sep 5.
PODSUMOWANIE
[Epub ahead of print].
25. Reichart M.: Black esophagus: a view in the dark. Dis. Esophagus, 2000;
Ostra martwica przełyku stanowi stosunkowo rzadki, ze
13(4): 311-3.
względu na obraz endoskopowy, jak i na złożony patome- 26. Robert J.Y., Raoul J.L., Bretagne J.F. i wsp.: Black esophagus. Three
new cases. Gastroenterol. Clin. Biol., 1993; 17(4): 298-301.
chanizm, ciekawy problem kliniczny. Zwykle dotyczy pacjen-
27. S
ftoiu A., Cazacu S., Kruse A. i wsp.: Acute esophageal necrosis asso-
tów z licznymi schorzeniami w ciężkim ogólnym stanie zdro-
ciated with alcoholic hepatitis: is it black or is it white? Endoscopy, 2005;
wia. Typowy obraz kliniczny nie jest swoisty dla tej jednostki.
37(3): 268-71.
28. Trappe R., Pohl H., Forberger A. i wsp.: Acute esophageal necrosis (black
Stwierdzenie zmian w przełyku pacjenta w starszym wieku
esophagus) in the renal transplant recipient: manifestation of primary
ze współistniejącymi chorobami wydaje się stanowić dodat-
cytomegalovirus infection. Transpl. Infect. Dis., 2007; 9(1): 42-5.
kowy czynnik obciążający rokowniczo.
29. Yasuda H., Yamada M., Endo Y. i wsp.: Acute necrotizing esophagitis:
W przypadku opisywanej chorej zarówno przebieg klinicz- role of nonsteroidal anti-inflammatory drugs. J. Gastroenterol., 2006; 41(3):
193-7.
ny z objawami krwawienia z przewodu pokarmowego, które
wystąpiło w przebiegu ogólnoustrojowych zaburzeń hemo-
Adres do korespondencji:
dynamicznych, jak i uwidocznione zmiany endoskopowe,
Lek. Marek Pastuszak, Pracownia Endoskopii Gastroenterologicznej WSzZ
wydają się być typowe w świetle przytoczonych danych pu- w Elblągu, 82-300 Elbląg, ul. Królewiecka 146, tel. [phone], fax 055-
2345612, e-mail: [e-mail]
blikowanych.