PROJEKTOWANIE SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH
(konspekt wykładu)
MODELOWANIE POJ
CIOWE.
Metody analityczne projektowania systemów informatycznych umożliwiają
zdefiniowanie formalnego (abstrakcyjnego) modelu systemu przez jego rozbiór na
części składowe. Projektowany system jest rozpatrywany w trzech aspektach: Modelowanie pojęciowe wymaga przede wszystkim zidentyfikowania i
architektury[1] (oprogramowanie i sprzęt), dynamiki (zachowania) i struktur zdefiniowania tego fragmentu świata rzeczywistego, dla którego buduje się model
logicznych (struktury danych i struktury funkcjonalnej), w których jest (np. topografia terenu, kataster), a następnie zidentyfikowania i sklasyfikowania
dekomponowany na zasadzie poziomów abstrakcji Dijkstry. Zasada ta polega to na obiektów wchodzących w jego skład, ustalenia ich cech oraz sformułowania ich
podziale systemu na poziomy tworzące hierarchię. Każdy poziom w hierarchii wzajemnych współzależności (Pachelski 1996).
uwzględnia tylko istotne dla niego aspekty projektowanego systemu (Flasiński
1997). Wybór obiektów i ich cech musi podlegać określonym zasadom modelowania.
Zasady te sprowadzajÄ… siÄ™ przede wszystkim do idealizacji danego obiektu czy
Projektowanie systemu informatycznego polega głównie na kolejnym budowaniu zjawiska z określonego punktu widzenia, czyli  do odrzucenia cech z tego punktu
modeli systemu na różnych poziomach abstrakcji. Proces ten przebiega zgodnie ze widzenia nieistotnych, a uwzględnienia cech, które uznamy za istotne
schematem przedstawionym na rys. 1. Najpierw tworzony jest mentalny model (Adamczewski 1998).
świata rzeczywistego w umyśle projektanta, następnie wykonywany jest
sformalizowany model pojęciowy, który z kolei zamieniany jest na model logiczny
dostosowany do ograniczeń i możliwości środowiska implementacji.
[1] Architektura systemu informatycznego również może być rozpatrywana w różnych kontekstach, dlatego w projektowaniu wyróżnia się architekturę
sprzętową, architekturę konceptualną (np. trójwarstwowa, czterowarstwowa w systemach typu klient/serwer) i architekturę logiczną (np. podział wszystkich
obiektów systemu na obiekty interfejsu, obiekty sterujące i obiekty aplikacji).
PROCES PROJEKTOWANIA SYSTEMU KONWENCJE NOTACYJNE.
Modelowanie pojęciowe jest wspomagane przez odpowiednie częściowo
... ... ... lub całkowicie sformalizowane środki wzmacniające ludzką pamięć i
... ... ...
... ...... ...
... ...
wyobraz
nię. Środki te z reguły oparte są na graficznym przedstawieniu
... ...... ...
... ... ... ... ...
... ... ...
... ... ...
obrazów mentalnych rzeczywistości opisywanej przez dane oraz na
... ... ...
... ... ...
... ... ...
przedstawianiu graficznym struktur danych, procesów i algorytmów
składających się na konstrukcję systemu (Subieta 1998).
Stosowanie formalnych lub pół-formalnych metod projektowania systemu
Mentalny Sformalizowany Schemat
model świata abstrakcyjny przechowywania
ma na celu m.in. umożliwienie interpretacji modelu z pomocą komputera i
rzeczywistego model pojęciowy struktur danych
w efekcie zautomatyzowanie generowania schematu bazy danych (z
poziomu narzędzi CASE  Computer Aided System Engineering).
Na podstawie (Subieta 1998)
FAZY REALIZACJI SYSTEMU INFORMATYCZNEGO. KONWENCJE NOTACYJNE.
Åšwiat rzeczywisty
Definiowanie wymagań Projektowanie Implementacja .......
Rozważany podzbiór
świata rzeczywistego
definiowany w
....... Analiza Proj. właściwe Implementacja .......
dostarcza pojęć do opisu
Formalizm
Model
koncepcyjny
pojęciowy
podstawą dla jednego lub więcej
formalnie reprezentowany przez
Język (i) schematów pojęciowych
Języki leksykalne
Schemat
umożliwia zapis formalny koncepcyjny
Notacje graficzne
Proces modelowania pojęciowego wg CEN na podstawie (Pachelski 2000).
DIAGRAM KLAS
METODY I NOTACJE
Do najbardziej znanych metod strukturalnych należy metoda Encja-
Związek (w różnych odmianach: Chena, Yourdona, Oracle Case
Method).
Wśród znanych metod obiektowych wymienić można metodę Boocha
(Object Oriented Analysis & Design), Martina/Odella, Rumbaugha
(Object Modelling Technique), Coada/Yourdona (Object Oriented
Analysis), Shlaera-Mellora (Object Oriented System Analysis),
Jacobsona (Objectory), THE SELECT Perspective, UML (Unified
Modelling Language) oraz język Express.
METODY I NOTACJE DIAGRAM KLAS
«type «type
TBDTopoGeom::Typ_BazowyTBD_PODST TBDTopoNGeom::Typ_SZLAK_DROGOWY
ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR
NUMER[1] : String
X_KAT_DOK_ATRYB[1] : Integer
X_AKTUALNOSC_ATRYB[1] : Date
1
sklada_sie_z
1..*
«type «type «type
TBDTopoGeom::Typ_SKJG_L TBDTopoGeom::Typ_SKRP_L TBDTopoGeom::Typ_SKJT_L
ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR
KAT_ZARZ[0..1] : SL_KAT_ZARZ_DR KLASA_CRP[1] : SL_KLASY_CRP KAT_ZARZ[0..1] : SL_KAT_ZARZ_DR
KLASA_DR[1] : SL_KLASY_DR_GR POLOZENIE[1] : SL_RODZ_POLOZ KLASA_DR[1] : SL_KLASY_DR_TW
POLOZENIE[1] : SL_RODZ_POLOZ NAZWA_CRP[0..1] : String POLOZENIE[1] : SL_RODZ_POLOZ
NAWIERZCHNIA[1] : SL_RODZ_NAW NAWIERZCHNIA[0..1] : SL_RODZ_NAW NAWIERZCHNIA[1] : SL_RODZ_NAW
SZER_KORONY_DR[0..1] : Double SZEROKOSC[0..1] : Double SZER_NAWIERZCHNI[1] : Double
NAZWA_DR[0..1] : String RUCH_ROWER[0..1] : SL_RUCH_ROWER SZER_KORONY_DR[0..1] : Double
0..*
ULICA[1] : Boolean ID_ULICY[0..1] : SL_IDENTYFIKATOR SZER_PASA_DR[0..1] : Double
0..*
ID_ULICY[0..1] : SL_IDENTYFIKATOR LICZBA_PASOW[1] : Integer
NAZWA_DR[0..1] : String
1
1 ULICA[1] : Boolean
geometrycznie_reprezentowany_przez
ID_ULICY[0..1] : SL_IDENTYFIKATOR
1
0..*
1
geometrycznie_reprezentowany_przez
«type
Geometria::Krzywa
interpolacja[1] : METODA_INTERPOLACJI 1 geometrycznie_reprezentowany_przez
kierunek_styczny_na_poczatku[0..1] : KIERUNEK 0..1
0..1
kierunek_styczny_na_koncu[0..1] : KIERUNEK
1
«type
1
1 TBDTopoNGeom::Typ_ULICA
geometrycznie_reprezentowany_przez 0..1
geometrycznie_reprezentowany_przez
«type
TBDTopoNGeom::Typ_LINIA_KOLEJOWA
1
1
1..*
«type «type
TBDTopoGeom::Typ_SKPP_L TBDTopoGeom::Typ_SKKL_L
ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR 1..*
sklada_sie_z
RODZAJ[1] : SL_RODZ_PRZEPRAW RODZAJ_P_SZYN[1] : SL_RODZ_P_SZYN
FUNKCJA_TRANS[0..1] : SL_FUN_TRANS RODZAJ_TRAKCJI[1] : SL_RODZ_TRAKCJI
LICZBA_TOROW[1] : Integer
RODZAJ_TOROW[1] : SL_RODZ_TOROW
POLOZENIE[1] : SL_RODZ_POLOZ
DIAGRAM KLAS
«type
TBDTopoGeom::Typ_BazowyTBD_PODST
«type
TBDTopoNGeom::Typ_CIEK
ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR
ID_HYDRO[0..1] : SL_IDENTYFIKATOR
NAZWA[0..1] : String
DLUGOSC[0..1] : Double
X_KAT_DOK_ATRYB[1] : SLX_KAT_DOKL
«type «type X_AKTUALNOSC_ATRYB[1] : Date
TBDTopoGeom::Typ_SWML_L TBDTopoGeom::Typ_SWRK_L
ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR
0..1
RODZAJ[1] : SL_RODZ_ROW_M ID_CIEKU[0..1] : SL_IDENTYFIKATOR
1..*
sklada_sie_z
SZEROKOSC[0..1] : Double RODZAJ[1] : SL_RODZ_RZEK_K
OKRESOWOSC[1] : Byte STATUS_EKSPLOATACJI[0..1] : SL_ST_EK_CIEKOW
POLOZENIE[1] : Byte PRZEPLYW[0..1] : Double
SZEROKOSC[0..1] : Double
PRZEBIEG[1] : Integer
1
OKRESOWOSC[1] : Byte
POLOZENIE[1] : Byte
1
geometrycznie_reprezentowany_przez
geometrycznie_reprezentowany_przez
1
1
«type
Geometria::Krzywa
METODY I NOTACJE
DIAGRAM KLAS DIAGRAM KLAS
«type
TBDTopoGeom::Typ_BazowyTBD_PODST
{(SZEROKOSC >= 50m) AND (POWIERZCHNIA >= 5000m2)}
«type
TBDTopoGeom::Typ_KUAA_A
1
geometrycznie_reprezentowany_przez
1
«type
Geometria::Powierzchnia
DIAGRAM KLAS DIAGRAM AKTYWNOÅšCI
«type «type «type
TBDTopoGeom::Typ_BazowyTBD_PODST TBDTopoNGeom::Typ_ZBIORNIK_WODNY TBDTopoNGeom::Typ_CIEK
0..1 0..1
0..* 0..*
Pobierz Pobierz nazwÄ™ rzeki Pobierz kategoriÄ™
«type
«type «type odlegÅ‚ość budynków
TBDTopoNGeom::Typ_ULICA
TBDTopoGeom::Typ_BBBD_A TBDTopoGeom::Typ_BBZM_L
ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR
FUNKCJA_OGOLNA[1] : SL_FUN_OG_BUD 0..1 RODZAJ[1] : SL_RODZ_BUD_ZIEM 1
geometrycznie_reprezentowany_przez
FUNKCJA_SZCZEGOLOWA[1] : SL_FUN_SZ_BUD MATERIAL[0..1] : SL_MAT_BUD_ZIEM
KOD_KST[0..1] : String SZER_KORONY[0..1] : Double
NAZWA[0..1] : String SZER_PODSTAWY[0..1] : Double
L_KONDYGNACJI[0..1] : Integer WYSOKOSC[0..1] : Double
0..* 1
1
WYSOKOSC_M[0..1] : Integer ID_CIEKU[0..1] : SL_IDENTYFIKATOR
geometrycznie_reprezentowany_przez
NUMER[0..1] : String ID_ZBIORNIKA[0..1] : SL_IDENTYFIKATOR
Wyszukaj rzekÄ™
ZABYTEK[0..1] : Integer «type
ID_ULICY[0..1] : SL_IDENTYFIKATOR Geometria::Krzywa
INFORM_DODATKOWA[0..1] : String «type
1 TBDTopoGeom::Typ_BBTS_L
1
1 1
1
ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR 1
1
«type 1 1 1
RODZAJ[1] : SL_RODZ_URZ_TRANSP
«type
TBDTopoGeom::Typ_BBZT_A
SZEROKOSC[0..1] : Integer
Geometria::Powierzchnia
ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR
DLUGOSC[0..1] : Integer
RODZAJ[1] : SL_RODZ_ZB_TECH
INFORM_DODATKzentowany : Strez
geometrycznie_repreOWA[0..1] _przing
GR_SUBSTANCJA[0..1] : String
1
POJEMNOSC[0..1] : Integer 1 1
11
RODZAJ_KONSTRUKCJI[0..1] : String 1
11 «type geometrycznie_reprezentowany_przez
TBDTopoGeom::Typ_BBHY_L Generuj raport
«type ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR
1 Generowanie bufora
TBDTopoGeom::Typ_BBMO_L RODZAJ[1] : SL_RODZ_BUD_HYD
WYS_KORONY_ZAPORY[0..1] : Double
ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR
geometrycznie_reprezentowany_przez
POZIOM_WODY_MIN[0..1] : Double
RODZAJ[1] : SL_RODZ_BUD_MOST
KONSTRUKCJA[0..1] : SL_KON_BUD_MOST POZIOM_WODY_MAX[0..1] : Double
LICZBA_KOMOR[0..1] : Integer
LICZBA_POZIOMÓW[1] : Integer
MOBILNOSC_PRZESLA[1] : Integer INFORM_DODATKOWA[0..1] : String geometrycznie_reprezentowany_przez
MATERIAL_KON_PODPOR[0..1] : SL_MAT_KON_BUD_MOST Przebieg analizy:
MATERIAL_KON_POMOST[0..1] : SL_MAT_KON_BUD_MOST
 Wyszukiwanie budynków
«type
NOSNOSC[0..1] : Double
Zaznacz budynki
TBDTopoGeom::Typ_BBUW_L
WYSOKOSC[0..1] : Integer w zadanej strefie od wybranej rzeki .
1 na mapie
SZEROKOSC[0..1] : Integer ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR
DLUGOSC[0..1] : Integer RODZAJ[1] : SL_RODZ_UM_WOD
NAZWA[0..1] : String MATERIAL[0..1] : SL_MAT_UM_WOD
SZEROKOSC[0..1] : Double
WYSOKOSC[0..1] : Double
[budynki znalezione]
«type
TBDTopoGeom::Typ_BBWT_A
«type
ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR
1 Znajdz
budynki
1 TBDTopoGeom::Typ_BBUD_L
RODZAJ[1] : SL_RODZ_BUD_TECH
w zadanej strefie
ID[1] : SL_IDENTYFIKATOR
PRZEZNACZENIE[0..1] : String
[nie ma budynków]
RODZAJ[1] : SL_RODZ_UM_DR_KOL
WYSOKOSC[0..1] : Integer
MATERIAL[0..1] : SL_MAT_UM_DR_KOL
SZEROKOSC[0..1] : Integer
RODZAJ_KONSTRUKCJI[0..1] : String
DIAGRAM KLAS DIAGRAM
PRZYPADKÓW
UŻYCIA
MOST_DROGOWY TUNEL_DROGOWY
DROGA
Primary Key Primary Key
Primary Key
ID_MOSTU_DROGOWEGO [PK1] ID_TUNELU_DROGOWEGO [PK1]
ID_drogi [PK1]
Non-Key Attributes Non-Key Attributes
Non-Key Attributes
NAZWA NAZWA
NAZWA_DROGI
STATUS NAZWA_DROGI
TYP_DROGI
NAZWA_DROGI TYP_DROGI
KLASA_DROGI
TYP_DROGI KLASA_DROGI
NUMER_SZLAKU Wykonanie wydruku
KLASA_DROGI NUMER_SZLAKU
NUMER_SZLAKU
Autoryzacja dostępu do SZBDT
«zawiera
«zawiera
Wizualizacja danych
TRAKT_PIESZY MOST_RUCHU_PIESZEGO
Wykonanie wydruku
Non-Key Attributes Primary Key
LINIA ID_TRAKTU_PIESZEGO ID_MOSTU_PIESZEGO [PK1]
Primary Key NAZWA «zawiera
Non-Key Attributes
ID_LINII [PK1]
NAZWA
Non-Key Attributes Operator SZBDT «zawiera
NAZWA_TRAKTU_PIESZEGO
WEZEL_POCZATKOWY
Określenie opisu pozaramkowego
WEZEL_KONCOWY
POLIGON_LEWY
POLIGON_PRAWY
Utworzenie legendy
WEZEL PUNKT
Primary Key Primary Key
ID_WEZLA [PK1] ID_PUNKTU [PK1]
Sposób oznaczania krotności związków
jeden i tylko jeden jeden lub wiele zero lub jeden zero lub więcej
DIAGRAM
PRZYPADKÓW
UŻYCIA
8. Przypadek użycia: Wykonanie wydruku
Warunki poczÄ…tkowe:
Określony przez Klienta TBD zakres i typ wydruku.
Aktorzy:
· Operator SZBDT (Użytkownik ZwykÅ‚y, Użytkownik Uprzywilejowany lub
Administrator SZBDT)
Scenariusz:
· Autoryzacja dostÄ™pu do SZBDT.
· Wizualizacja danych TBD.
· OkreÅ›lenie opisu pozaramkowego (opcjonalnie).
· Utworzenie legendy dla wybranej treÅ›ci wydruku (opcjonalnie).
· Wydruk przygotowanej kompozycji.
Wyniki:
Wydruk wybranej kompozycji danych.
Uwagi:
Wizualizacja danych do wydruku może być wykonana z wykorzystaniem kompozycji
graficznej w standardzie TBD (wydruk w standardzie MTP10BDT) lub z
wykorzystaniem dowolnej innej kompozycji danych (wydruki niestandardowe).