Wyższa Szkoła
Humanistyczno  Ekonomiczna
w A
odzi
Kierunek Zarządzanie i Marketing
Imię i nazwisko
Nr albumu
ANALIZA, OPIS
PRZYPADKÓW ZARZ
DZANIA
KOMPETENCJAMI BEHAWIORALNYMI
W TEORII I PRAKTYCE.
Przedmiot:
Zachowania Organizacyjne
Wykładowca:
Zarządzanie jest sztuką osiągania zamierzonych rezultatów poprzez
1
innych ludzi. Zarządzający (menedżerowie) osiągają cele organizacji
przez organizowanie pracy innych, a nie przez wykonywanie zadań
osobiście.
We wszystkich fazach procesu zarządzania podejmowane są liczne
i różnorodne decyzje kierownicze, dotyczące m. in. wyborów: strategii,
celów organizacyjnych, sposobu działania, czyli organizacji struktur
i procesów delegowania uprawnień, doboru ludzi, oceny rezultatów
działania, stosowania nagród i kar, inicjowania i wprowadzania w życie
zmian. Dlatego też proces zarządzania bywa definiowany także jako
proces podejmowania decyzji. Proces ten ma charakter sekwencyjny:
poprzednie decyzje stwarzają nowe sytuacje i przyczyniają się do
powstawania nowych warunków, które wymagają podjęcia decyzji.
Zarządzanie polega na świadomym i racjonalnym kształtowaniu
zależności między elementami systemu organizacyjnego. Zbiór
kompetencji behawioralnych, czyli sprawnego zarządzania,
zapewniającego nie tylko skuteczność, ale i ekonomiczność realizacji
celów organizacyjnych, próbuje się ostatnio interpretować w kategoriach
teorii  równowagi organizacyjnej . Polega ono mianowicie na utrzymaniu
równowagi między systemem organizacyjnym a jego otoczeniem oraz
między wszystkimi elementami jego systemu.
Utrzymywanie równowagi wewnętrznej polega na takim operowaniu
różnych elementów organizacji, które zapewnia ich harmonijne
współdziałanie, a tym samym efektywne funkcjonowanie instytucji.
Styl zarządzania odnosi się do wzorca, który jest wykorzystywany,
praktykowany ze strony przełożonych w bezpośrednim kontakcie
2
z podwładnymi z racji posiadania przez tych przełożonych całego
wachlarza funkcji kierowniczych.
Przyjęcie stylu zarządzania zależy od cech osobowości kierownika.
Zależy też od cech charakteryzujących pracowników, np.: poziomu
wykształcenia, umiejętności zawodowych, pochodzenia społecznego,
struktury środowiskowej. Innym czynnikiem decydującym o właściwym
dostosowaniu kompetencji behawioralnych są: warunki charakteryzujące
pracę, role oraz zadania organizacji pracy i stopnia jej zautomatyzowania.
Wybór metody zarządzania dokonywany jest ze względu na efektywność
społeczno  ekonomiczną organizacji. Gdy spotyka się z pozytywną
oceną, to dokonano właściwego wyboru, a gdy ocena jest negatywna, to
oznacza, że trzeba zmienić styl zarządzania.
Wyróżniamy 3 główne typy osobowości menedżerów ze względu na
określone przypadki stylów zarządzania.
Możemy określić kierownika autokratę, z tego względu, iż dokładnie
określa działania pracowników traktowanych przez niego jak podmiot.
Sam osobiście podejmuje różnego rodzaju decyzje. Jeśli motywuje,
to posługuje się bodz
cami negatywnymi, tj.: kary, nagany itp.
Wzbudza mało sympatii wśród pracowników, natomiast budzi strach
wokół robotników. Pracownicy unikają z nim kontaktów, on też ich nie
nawiązuje. Utrzymuje daleko idący dystans z pracownikami. Surowy
autokrata nie znosi sprzeciwu, nie dopuszcza swych podwładnych
do dyskusji. Decyzje jego są bezwzględnie słuszne, rządzi  żelazną ręką .
Życzliwy autokrata natomiast przypomina swym zachowaniem surowego
ojca, uważa, że jest moralnie zobligowany odpowiedzialnością za
3
powodzenie organizacji, że moralnie odpowiada za swój zespół, stara się
zapewnić dobre warunki pracy  awans, wyższe płace, ale z własnego
punktu widzenia. Występuje także autokrata, który łatwo ulega impulsom
zewnętrznym, wzbudza postrach, bo nie można przewidzieć jego reakcji,
jest niezrównoważony i niestały emocjonalnie.
Przeciwwagą cech autokraty jest osobowość demokraty.
Taki kierownik, to doradca, partner, zwierzchnik i kolega. Jest jednym
decydentem i dysponentem systemu sankcji. Nie stara się trzymać na
dystans z pracownikami, ale próbuje zająć pozycję centralną i chce służyć
pomocą. Skłonny jest do podejmowania dyskusji poprzedzającej podjęcie
decyzji. Nakreśla zadania i oczekiwane rezultaty. Traktuje ludzi
podmiotowo, umożliwia im kreatywność. Dzieli się władzą w ten sposób,
że część kompetencji deleguje, odsyła kierownictwu niższego szczebla.
Jest członkiem otwartym na wszelkie propozycje.
Trzecim typem osobowości kierowniczej jest kierownik liberał.
Unika on angażowania się w bezpośrednie wykonywanie funkcji
kierowniczych, unika podejmowania decyzji, a nawet kontaktów
z pracownikami. Swą pozycję traktuje w sposób reprezentacyjny.
Chętnie organizację przedstawia na zewnątrz.
Styl autokratyczny jest bardziej efektywny od demokratycznego
w tych przypadkach, gdy opisana przy pomocy tego modelu sytuacja
organizacyjna charakteryzowana jest ocenami skrajnymi, np.: dobrze/z
le,
duży/mały. Jeśli sytuacja organizacji jest opisana ocenami pośrednimi,
to bardziej efektywny byłby styl demokratyczny.
Jeżeli organizacja nastawiona jest na osiąganie wyników
4
ilościowych, a jej wytwory mają charakter standardowy, wieloseryjny,
o stosunkowo niskich parametrach jakościowych, to bardziej efektywny
będzie styl autokratyczny, a gdy jest odwrotnie i organizacja nastawiona
jest na jakość, wtedy najlepszym stylem gwarantującym efektywną
realizację celów i zadań organizacji jest styl demokratyczny
zarządzania.
Kompetencje behawioralne przejawiają się w formie sposobów,
metod, technik, standardowych procedur działania  sposobów
rozumowania w określonej sytuacji  dający się zaobserwować
w zachowaniu pracownika doświadczonego zawodowo, dla którego bazą
są zdolności, cechy osobowości, predyspozycje oraz zdobyta wiedza
i obraz samego siebie.
Nie można jednoznacznie zaklasyfikować teorii zarządzania
kompetencjami behawioralnymi do nauk praktycznych.
Jest to dyscyplina służąca praktycznie i ze względu na swój punkt
widzenia nie uciekająca od formułowania sprawnościowych wytycznych
i postulatów, ale równocześnie jest też dyscypliną teoretyczną, służącą
poznawaniu i objaśnianiu rzeczywistości organizacyjnej.
BIBLIOGRAFIA
1.  Wprowadzenie do psychologii Podstawowe zagadnienia / Gerd Mietzel
przełożyła Ewa Pankiewicz, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 1998 r.
5
2.  Psychologia Psychologia pod redakcją Tadeusza Tomaszewskiego,
Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982 r.
3.  Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej
Redakcja naukowa Danuta Lalak i Tadeusz Pilch, Wydawnictwo Akademickie
 Żak , Warszawa 1999 r.
4.  Podstawy Zarządzania, Zachowania Organizacyjne Bogusław Kaczmarek
i Czesław Sikorski, Przedsiębiorstwo Specjalistyczne  Absolwent Sp. Z o.o.,
A
ódz
, 1999 r.
5.  Organizacje - istota, struktury, procesy Marcin Bielski, Wydawnictwo
Uniwersytetu A
ódzkiego, A
ódz
, 1997 r.
6