Wykład 11
Wykład 11
Opodatkowanie
Opodatkowanie
w strategiach finansowych
w strategiach finansowych
przedsiębiorstwa
przedsiębiorstwa
J. Karayan, C. Swenson, Strategic Business Tax Planning, John
J. Karayan, C. Swenson, Strategic Business Tax Planning, John
Wiley & Sons Inc., 2006 (2nd Edition)
Wiley & Sons Inc., 2006 (2nd Edition)
1
J. Karayan, C. Swenson, J. W. Neff,
J. Karayan, C. Swenson, J. W. Neff,
Strategic Business Tax Planning,
Strategic Business Tax Planning,
John Wiley & Sons, Inc., 2002
John Wiley & Sons, Inc., 2002
S. Kudert, M. Jamro\
y, Optymalizacja opodatkowania dochodów
S. Kudert, M. Jamro\
y, Optymalizacja opodatkowania dochodów
przedsiębiorców, Wolters Kluwer, Warszawa 2007
przedsiębiorców, Wolters Kluwer, Warszawa 2007
2
J. Uchman, Podatkowe uwarunkowania polityki wypłat dywidend
J. Uchman, Podatkowe uwarunkowania polityki wypłat dywidend
spółek kapitałowych, Wydawnictwo AE im. O. Langego we
spółek kapitałowych, Wydawnictwo AE im. O. Langego we
Wrocławiu, Wrocław 2002
Wrocławiu, Wrocław 2002
J. Sobiech (red.), Kapitałowa strategia przedsiębiorstwa,
J. Sobiech (red.), Kapitałowa strategia przedsiębiorstwa,
Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań
Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań
2002
2002
3
M. Kałdoński, Wpływ podatku dochodowego na decyzje
M. Kałdoński, Wpływ podatku dochodowego na decyzje
leasingowe przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Akademii
leasingowe przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Akademii
Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2007
Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2007
2. Opodatkowanie jest jednym z wielu czynników
2. Opodatkowanie jest jednym z wielu czynników
uwzględnianych w konstrukcji, w wyborze i realizacji
uwzględnianych w konstrukcji, w wyborze i realizacji
całościowej strategii finansowej przedsiębiorstwa.
całościowej strategii finansowej przedsiębiorstwa.
3. Przedsiębiorstwo uwzględniając opodatkowanie w konstrukcji,
3. Przedsiębiorstwo uwzględniając opodatkowanie w konstrukcji,
wyborze i w realizacji całościowej strategii finansowej dą\
y nie
wyborze i w realizacji całościowej strategii finansowej dą\
y nie
do maksymalizacji korzyści podatkowych ale do minimalizacji
do maksymalizacji korzyści podatkowych ale do minimalizacji
cię\
aru podatkowego w okresach jakie obejmuje horyzont
cię\
aru podatkowego w okresach jakie obejmuje horyzont
czasowy strategii finansowych.
czasowy strategii finansowych.
4. Granicą dla mo\
liwego do udz
wignięcia przez
4. Granicą dla mo\
liwego do udz
wignięcia przez
przedsiębiorstwo cię\
aru podatkowego jest jego zdolność
przedsiębiorstwo cię\
aru podatkowego jest jego zdolność
podatkowa.
podatkowa.
5. Pomiar tak cię\
aru podatkowego jak i zdolności podatkowej
5. Pomiar tak cię\
aru podatkowego jak i zdolności podatkowej
wymaga znalezienia odpowiednich mierników.
wymaga znalezienia odpowiednich mierników.
4
6. Najwłaściwszym miernikiem cię\
aru podatkowego jest relacja
6. Najwłaściwszym miernikiem cię\
aru podatkowego jest relacja
sumy wszystkich podatków i parapodatków obcią\
ających
sumy wszystkich podatków i parapodatków obcią\
ających
przedsiębiorstwo w danym czasie do wartości dodanej
przedsiębiorstwo w danym czasie do wartości dodanej
7. Brak jest mo\
liwego do zaakceptowania miernika bie\
ącej i
7. Brak jest mo\
liwego do zaakceptowania miernika bie\
ącej i
perspektywicznej zdolności podatkowej przedsiębiorstwa.
perspektywicznej zdolności podatkowej przedsiębiorstwa.
Otwartym pozostaje pytanie: czy zdolność podatkowa zale\
y
Otwartym pozostaje pytanie: czy zdolność podatkowa zale\
y
od rodzaju instrumentów przy pomocy których władza
od rodzaju instrumentów przy pomocy których władza
publiczna sięga do zdolności podatkowej (tj. struktury
publiczna sięga do zdolności podatkowej (tj. struktury
opodatkowania) przedsiębiorstwa.
opodatkowania) przedsiębiorstwa.
8. Przedsiębiorstwa konstruując i realizując strategie finansowe
8. Przedsiębiorstwa konstruując i realizując strategie finansowe
w warunkach globalizacji stają wobec występujących
w warunkach globalizacji stają wobec występujących
współcześnie dwóch zjawisk tj. konkurencji podatkowej
współcześnie dwóch zjawisk tj. konkurencji podatkowej
(przede wszystkim w zakresie podatków bezpośrednich) oraz
(przede wszystkim w zakresie podatków bezpośrednich) oraz
harmonizacji opodatkowania (ze względu na wymogi rynku
harmonizacji opodatkowania (ze względu na wymogi rynku
występujące i przede wszystkim w zakresie podatków
występujące i przede wszystkim w zakresie podatków
pośrednich), co przesądza o internacjonalizacji
pośrednich), co przesądza o internacjonalizacji
opodatkowania w strategiach finansowych przedsiębiorstw
opodatkowania w strategiach finansowych przedsiębiorstw
Strategia przedsiębiorstwa. Konstrukcja i wprowadzenie.
y
ródło: J.A. Pearce II, R.B. Robinson jr., Strategic Management. Formulation, Implementation and Control, Irwin, Homewood 1999, s. 12
5
 zapewnienie trwania i rozwoju przedsiębiorstwa
 zapewnienie trwania i rozwoju przedsiębiorstwa
 maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa dla
 maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa dla
jego właścicieli
jego właścicieli
1. Wybór miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (
1. Wybór miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (
przestrzenna lokalizacja przedsiębiorstwa i jego filii)
przestrzenna lokalizacja przedsiębiorstwa i jego filii)
2. Wybór formy prawnej i struktury organizacyjnej
2. Wybór formy prawnej i struktury organizacyjnej
przedsiębiorstwa oraz charakteru powiązań prawno-
przedsiębiorstwa oraz charakteru powiązań prawno-
organizacyjnych i ekonomiczno-finansowych pomiędzy
organizacyjnych i ekonomiczno-finansowych pomiędzy
częściami przedsiębiorstwa.
częściami przedsiębiorstwa.
3. Wybór przedmiotu, rozmiarów i struktury asortymentowej
3. Wybór przedmiotu, rozmiarów i struktury asortymentowej
prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności.
prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności.
4. Kształtowanie rozmiarów, struktury i rozkładu w czasie
4. Kształtowanie rozmiarów, struktury i rozkładu w czasie
kosztów prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności.
kosztów prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności.
5. Określenie po\
ądanych rozmiarów i po\
ądanej struktury
5. Określenie po\
ądanych rozmiarów i po\
ądanej struktury
kapitału przedsiębiorstwa.
kapitału przedsiębiorstwa.
6. Określenie i realizacja programu polityki inwestycyjnej (w
6. Określenie i realizacja programu polityki inwestycyjnej (w
zakresie inwestycji materialnych i inwestycji finansowych)
zakresie inwestycji materialnych i inwestycji finansowych)
oraz polityki dywidend.
oraz polityki dywidend.
6
1. Wybór miejsca prowadzenia działalności
1. Wybór miejsca prowadzenia działalności
gospodarczej (przestrzenna lokalizacja
gospodarczej (przestrzenna lokalizacja
przedsiębiorstwa i jego filii)
przedsiębiorstwa i jego filii)
 podatek od nieruchomości
 podatek od nieruchomości
 podatki dochodowe (ewentualnie ulgi inwestycyjne
 podatki dochodowe (ewentualnie ulgi inwestycyjne
i dla zagranicznych inwestycji bezpośrednich oraz
i dla zagranicznych inwestycji bezpośrednich oraz
specjalne strefy gospodarcze itp.)
specjalne strefy gospodarcze itp.)
 ewentualne cła i podatki importowe
 ewentualne cła i podatki importowe
2. Wybór formy prawnej i struktury organizacyjnej
2. Wybór formy prawnej i struktury organizacyjnej
przedsiębiorstwa oraz charakteru powiązań prawno-
przedsiębiorstwa oraz charakteru powiązań prawno-
organizacyjnych i ekonomiczno-finansowych
organizacyjnych i ekonomiczno-finansowych
pomiędzy częściami przedsiębiorstwa.
pomiędzy częściami przedsiębiorstwa.
 podatki dochodowe na zasadach ogólnych
 podatki dochodowe na zasadach ogólnych
 rozmaite formy uproszczonego opodatkowania dochodu
 rozmaite formy uproszczonego opodatkowania dochodu
 wykorzystywanie wybranych elementów techniki
 wykorzystywanie wybranych elementów techniki
podatkowej VAT i podatku akcyzowego
podatkowej VAT i podatku akcyzowego
 podwójne zewnętrzne opodatkowanie i sposoby jego
 podwójne zewnętrzne opodatkowanie i sposoby jego
ograniczania lub eliminacji
ograniczania lub eliminacji
 podwójne wewnętrzne opodatkowanie i sposoby jego
 podwójne wewnętrzne opodatkowanie i sposoby jego
ograniczenia lub eliminacji
ograniczenia lub eliminacji
7
3. Wybór przedmiotu, rozmiarów i struktury
3. Wybór przedmiotu, rozmiarów i struktury
asortymentowej prowadzonej przez przedsiębiorstwo
asortymentowej prowadzonej przez przedsiębiorstwo
działalności:
działalności:
 VAT (zwłaszcza przy zró\
nicowanych stawkach i
 VAT (zwłaszcza przy zró\
nicowanych stawkach i
zasadach rozliczania tego podatku)
zasadach rozliczania tego podatku)
 ewentualnie podatek akcyzowy
 ewentualnie podatek akcyzowy
 podatki i parapodatki, obcią\
ające poszczególne
 podatki i parapodatki, obcią\
ające poszczególne
elementy kosztów (np. koszty osobowe  składki
elementy kosztów (np. koszty osobowe  składki
ubezpieczenia społecznego itp.)
ubezpieczenia społecznego itp.)
 ewentualnie cła i podatki importowe
 ewentualnie cła i podatki importowe
4. Kształtowanie rozmiarów, struktury i rozkładu w czasie
4. Kształtowanie rozmiarów, struktury i rozkładu w czasie
kosztów prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności:
kosztów prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności:
 najbardziej skomplikowane zagadnienie przy czym istnieje
 najbardziej skomplikowane zagadnienie przy czym istnieje
tu stosunkowo szeroki zakres swobody przedsiębiorstwa w
tu stosunkowo szeroki zakres swobody przedsiębiorstwa w
kształtowaniu obcią\
eń podatkowych
kształtowaniu obcią\
eń podatkowych
 występować mo\
e równocześnie tendencja do
 występować mo\
e równocześnie tendencja do
maksymalizacji kosztów i tendencja do minimalizacji
maksymalizacji kosztów i tendencja do minimalizacji
kosztów
kosztów
 w strategiach finansowych dą\
y się do wzajemnego
 w strategiach finansowych dą\
y się do wzajemnego
dostosowania w czasie przychodów i kosztów tak aby
dostosowania w czasie przychodów i kosztów tak aby
zmniejszyć cię\
ar podatkowy w okresach objętych
zmniejszyć cię\
ar podatkowy w okresach objętych
horyzontem czasowym strategii finansowej.
horyzontem czasowym strategii finansowej.
 w gruncie rzeczy znaczenie mają tu wszystkie podatki i
 w gruncie rzeczy znaczenie mają tu wszystkie podatki i
parapodatki obcią\
ające przedsiębiorstwo przy czym
parapodatki obcią\
ające przedsiębiorstwo przy czym
kryterium stanowi minimalizacja cię\
aru podatkowego przy
kryterium stanowi minimalizacja cię\
aru podatkowego przy
równoczesnym zapewnieniu bie\
ącej i perspektywicznej
równoczesnym zapewnieniu bie\
ącej i perspektywicznej
płynności finansowej i po\
ądanego poziomu rentowności
płynności finansowej i po\
ądanego poziomu rentowności
we wszystkich okresach objętych horyzontem czasowym
we wszystkich okresach objętych horyzontem czasowym
strategii finansowej
strategii finansowej
8
5. Określenie po\
ądanych rozmiarów i po\
ądanej struktury
5. Określenie po\
ądanych rozmiarów i po\
ądanej struktury
kapitału przedsiębiorstwa.
kapitału przedsiębiorstwa.
 problem znaczenia opodatkowania dla struktury kapitału w
 problem znaczenia opodatkowania dla struktury kapitału w
powiązaniu z kosztem kapitału własnego i kapitału obcego
powiązaniu z kosztem kapitału własnego i kapitału obcego
jest najlepiej znany z klasycznych finansów korporacji
jest najlepiej znany z klasycznych finansów korporacji
 podatki dochodowe
 podatki dochodowe
 podwójne zewnętrzne opodatkowanie i sposoby jego
 podwójne zewnętrzne opodatkowanie i sposoby jego
ograniczania lub eliminacji
ograniczania lub eliminacji
 podwójne wewnętrzne opodatkowanie i sposoby jego
 podwójne wewnętrzne opodatkowanie i sposoby jego
ograniczenia lub eliminacji
ograniczenia lub eliminacji
 na gruncie teoretycznym problem jest prostszy ani\
eli w
 na gruncie teoretycznym problem jest prostszy ani\
eli w
praktyce
praktyce
 (krańcowa stopa podatkowa praktycznie nie jest mo\
liwa
 (krańcowa stopa podatkowa praktycznie nie jest mo\
liwa
do wyszacowania) ale pozostaje jako otwartym pytanie: jaki
do wyszacowania) ale pozostaje jako otwartym pytanie: jaki
jest tak naprawdę wpływ opodatkowania na wybór
jest tak naprawdę wpływ opodatkowania na wybór
po\
ądanej struktury kapitału umo\
liwiającej realizację
po\
ądanej struktury kapitału umo\
liwiającej realizację
celów przedsiębiorstwa (tj. trwanie i rozwój oraz
celów przedsiębiorstwa (tj. trwanie i rozwój oraz
maksymalizację wartości dla właścicieli)
maksymalizację wartości dla właścicieli)
 liczne zagadnienia szczegółowe np. umorzenie udziałów w
 liczne zagadnienia szczegółowe np. umorzenie udziałów w
spółkach i ich skutki podatkowe
spółkach i ich skutki podatkowe
6. Określenie i realizacja programu polityki inwestycyjnej (w
6. Określenie i realizacja programu polityki inwestycyjnej (w
zakresie inwestycji materialnych i inwestycji finansowych)
zakresie inwestycji materialnych i inwestycji finansowych)
oraz polityki dywidend:
oraz polityki dywidend:
 przede wszystkim podatki dochodowe
 przede wszystkim podatki dochodowe
 bardzo wiele niezwykle istotnych zagadnień szczegółowych
 bardzo wiele niezwykle istotnych zagadnień szczegółowych
 przykłady zagadnień szczegółowych: leasing a
 przykłady zagadnień szczegółowych: leasing a
opodatkowanie, podatkowy kredyt inwestycyjny, podejście
opodatkowanie, podatkowy kredyt inwestycyjny, podejście
do zysków zatrzymanych (nie rozdzielanych) w systemach
do zysków zatrzymanych (nie rozdzielanych) w systemach
podatkowych
podatkowych
 rola opodatkowania w polityce dywidend nie powinna być
 rola opodatkowania w polityce dywidend nie powinna być
przeceniana. Podjęta nie tak dawno w Polsce dyskusja na
przeceniana. Podjęta nie tak dawno w Polsce dyskusja na
ten temat nie wywołała większego zainteresowania, a
ten temat nie wywołała większego zainteresowania, a
precyzyjniej tak wielkiego jak się spodziewano.
precyzyjniej tak wielkiego jak się spodziewano.
9
STRATEGY
STRATEGY
ANTICIPATION
ANTICIPATION
VALUE  ADDING
VALUE  ADDING
NEGOTIATING
NEGOTIATING
TRANSFORMING
TRANSFORMING
1. Strategia
1. Strategia
2. Antycypacja
2. Antycypacja
" antycypacja a pewne w przyszłości zmiany w systemie
" antycypacja a pewne w przyszłości zmiany w systemie
podatkowym
podatkowym
" antycypacja a niepewne w przyszłości zmiany w systemie
" antycypacja a niepewne w przyszłości zmiany w systemie
podatkowym
podatkowym
" efekty cenowe pewnych i niepewnych zmian w systemie
" efekty cenowe pewnych i niepewnych zmian w systemie
podatkowym
podatkowym
3. Wartość dodana
3. Wartość dodana
" sposoby pomiaru wartości dodanej
" sposoby pomiaru wartości dodanej
>przepływy pienię\
ne
>przepływy pienię\
ne
>EVA (economic value  added)
>EVA (economic value  added)
" maksymalizacja wartości dodanej jako potencjalne z
ródło
" maksymalizacja wartości dodanej jako potencjalne z
ródło
konfliktów
konfliktów
" wartość dodana a ryzyko w kontekście opodatkowania
" wartość dodana a ryzyko w kontekście opodatkowania
" koszty transakcyjne, opodatkowanie, wartość dodana
" koszty transakcyjne, opodatkowanie, wartość dodana
4. Negocjacje
4. Negocjacje
" przerzucalność podatków
" przerzucalność podatków
" lobbing na rzecz zmian w systemie podatkowym
" lobbing na rzecz zmian w systemie podatkowym
5. Transformacja
5. Transformacja
10