MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Marek Zalewski
Odwzorowywanie elementów maszyn
315[01].O2.04
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr in\
. Ryszard Krzeszowski
mgr in\
. Agnieszka Ró\
ycka
Opracowanie redakcyjne:
mgr in\
. Marek Zalewski
Konsultacja:
mgr in\
. Wanda Bukała
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 315[01].O2.04.
 Odwzorowywanie elementów maszyn , zawartego w programie nauczania dla zawodu
technik bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Normalizacja w rysunku technicznym 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Podstawy sporzÄ…dzania dokumentacji technicznej 12
5.2.1. Ćwiczenia 12
5.3. Rzutowanie prostokÄ…tne 13
5.3.1. Ćwiczenia 13
5.4. Rzutowanie aksonometryczne 15
5.4.1. Ćwiczenia 15
5.5. Odwzorowywanie rysunkowe zarysów przedmiotu 17
5.5.1. Ćwiczenia 17
5.6. Wymiarowanie rysunkowe 19
5.6.1. Ćwiczenia 19
5.7. Szkicowanie 21
5.7.1. Ćwiczenia 21
5.8. Tolerowanie wymiarów na rysunkach 22
5.8.1. Ćwiczenia 22
5.9. Tolerowanie kształtu i poło\
enia 23
5.9.1. Ćwiczenia 23
5.10. Pasowania 25
5.10.1. Ćwiczenia 25
5.11. Oznaczanie chropowatości powierzchni 26
5.11.1. Ćwiczenia 26
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 28
7. Literatura 47
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter mechatronik.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć ju\
ukształtowane,
-
-
-
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
- cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
-
-
-
z poradnikiem,
- przykładowe scenariusze zajęć,
-
-
-
- ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
-
-
-
nauczania uczenia oraz środkami dydaktycznymi,
- ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
-
-
-
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone ró\
nymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zró\
nicowane, poczÄ…wszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla
ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika do
nich adresowanego.
Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają
podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie
uwagi na następujące elementy:
- materiał nauczania  w miarę mo\
liwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje siÄ™ niedocenianie przez nauczycieli niezwykle wa\
nej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać  czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,
- pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest
przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zale\
ności od tematu mo\
na zalecić uczniom
samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów, w formie
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, poniewa\

nauczyciel sterujÄ…c dyskusjÄ… mo\
e uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie
dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,
- dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję
ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając ró\
ne
mo\
liwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych
ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym
szkoły. Prowadzący mo\
e równie\
zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,
- sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest udzielenie
odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Je\
eli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie wa\
na rola nauczyciela, gdy\
od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zale\
y między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności zało\
onych w jednostce modułowej. Nale\
y rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną  ciekawość wiedzy . Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału mo\
e stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy
mo\
e lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,
- testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i nale\
y je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Ka\
demu zadaniu testu przypisano określoną liczbę
mo\
liwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzale\
niona jest od
ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel mo\
e zastosować test według własnego projektu
oraz zaproponować własną skalę ocen. Nale\
y pamiętać, \
eby tak przeprowadzić proces
oceniania ucznia, aby umo\
liwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:
- pokaz,
- ćwiczenie (laboratoryjne lub inne),
- projekty,
- tekst przewodni.
315[01].O2
Podstawy konstrukcji mechanicznych
315[01].O2.01 315[01].O2.02
Wyznaczanie obciÄ…\
eń w układach statycznych, Badanie materiałów konstrukcyjnych
kinematycznych i dynamicznych
315[01].O2.03
Dobieranie materiałów konstrukcyjnych
315[01].O2.04
Odwzorowywanie elementów maszyn
315[01].O2.05
Wykonywanie rysunków
z wykorzystaniem komputerowego
wspomagania projektowania
315[01].O2.06
Stosowanie maszyn i urządzeń energetycznych oraz
transportu wewnątrzzakładowego
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- stosować zasady wykonywania podstawowych konstrukcji geometrycznych,
- posługiwać się przyrządami kreślarskimi,
- obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,
- korzystać z ró\
nych z
ródeł informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- wykonać szkic części maszyn odwzorowujący kształty zewnętrzne i wewnętrzne
z zachowaniem proporcji i z oznaczeniem: materiałów, wymiarów, tolerancji, pasowania,
odchyłek kształtu i poło\
enia, chropowatości powierzchni, zbie\
ności i pochylenia,
zgodnie z obowiÄ…zujÄ…cymi normami rysunku technicznego,
- wykonać szkic przedmiotu w rzucie aksonometrycznym dimetrii ukośnej,
- odczytać Dokumentację Techniczno-Ruchową, dokumentację konstrukcyjną,
technologiczną i warsztatową oraz zinterpretować zamieszczone w nich oznaczenia,
- wykonać rysunki techniczne prostych elementów maszyn,
- rozró\
nić rysunki techniczne: wykonawcze, zło\
eniowe, zestawieniowe, monta\
owe,
zabiegowe, operacyjne,
- odczytać schemat kinematyczny maszyny,
- wykorzystać PN, ISO.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Modułowy program nauczania: Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]
Moduł: Podstawy konstrukcji mechanicznych 315[01].O2
Jednostka modułowa: Odwzorowywanie elementów maszyn 315[01].O2.04
Temat: Rzutowanie prostokÄ…tne.
Cel ogólny: Opanowanie umiejętności na rysunku kształtu przedmiotu przy pomocy
rzutowania prostokÄ…tnego.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- określić zasady rzutowania prostokątnego,
-
-
-
- rozró\
nić płaszczyzny rzutowania,
-
-
-
- określić płaszczyznę ściany przedmiotu jako rzut główny,
-
-
-
- sporządzić rzuty prostokątne na odpowiednich płaszczyznach.
-
-
-
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- organizowanie i planowanie zajęć.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- tekst przewodni, ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna.
Czas trwania zajęć:
- 90 minut.
Åšrodki dydaktyczne:
- foliogramy,
-
-
-
- rzutnik,
-
-
-
- ekran,
-
-
-
- modele brył,
-
-
-
- ołówki H, HB,
-
-
-
- kartki papieru formatu A4,
-
-
-
- przybory kreślarskie,
-
-
-
- rzutnik multimedialny,
-
-
-
- komputer
-
-
-
- ekran
-
-
-
- prezentacje komputerowe.
-
-
-
Zadanie dla ucznia:
Odwzoruj kształty przedmiotu przy pomocy rzutowania prostokątnego na trzy rzutnie na
podstawie modelu bryły.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu zajęć.
3. Wyjaśnienie uczniom szczegółowych celów kształcenia.
4. Wyjaśnienie uczniom zasad realizacji ćwiczenia.
Faza właściwa
Uczniowie pracujÄ… indywidualnie.
Faza I. Informacje
Pytania prowadzÄ…ce:
1. Jaki jest układ rzutni według europejskiej metody rzutowania E?
2. Jak się określa rzutnie I, II i III?
3. Jakie współrzędne określają odległość punktu od ka\
dej z rzutni?
4. Ile rzutni jest potrzebnych do odwzorowania rysunkowego przedmiotu?
5. Jakie ustawienie przedmiotu względem I rzutni gwarantuje rzeczywiste jego
odwzorowanie?
Faza II. Planowanie
1. Ile nale\
y u\
yć rzutni do odwzorowania kształtów przedmiotu?
2. Którą płaszczyznę modelu bryły nale\
y ustalić jako rzut główny?
Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracując indywidualnie ustalają ilość rzutni i je oznaczają.
2. Uczniowie wybierają płaszczyznę bryły jako rzut główny.
3. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.
Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie rysują na papierze formatu A4 układ rzutni i je oznaczają.
2. Uczniowie rysują na rzutni I rzut główny przedmiotu.
3. Uczniowie rysujÄ… na rzutniach II i III odpowiednie rzuty prostokÄ…tne przedmiotu.
Faza V. Sprawdzanie
1. Nauczyciel sprawdza poprawność odwzorowania kształtów przedmiotu.
Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im trudności. Nauczyciel
powinien podsumować przebieg ćwiczenia, wskazać, jakie umiejętności były kształtowane,
jakie wystąpiły nieprawidłowości.
Zakończenie zajęć
Uczniowie porzÄ…dkujÄ… stanowiska pracy.
Praca domowa
Uczniowie na podstawie otrzymanych rysunków konstrukcyjnych części maszyn mają
narysować je w rzutach prostokątnych.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- Nauczyciel na podstawie obserwacji aktywności uczniów, poprawności wykonania
-
-
-
zadania oraz wypowiedzi uczniów podczas podsumowania zajęć, uzyskuje informacje
i mo\
e ocenić, czy cele zajęć zostały osiągnięte.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Modułowy program nauczania: Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]
Moduł: Podstawy konstrukcji mechanicznych 315[01].O2
Jednostka modułowa: Odwzorowywanie elementów maszyn 315[01].O2.04
Temat: Przekroje przedmiotów.
Cel ogólny: Nabycie umiejętności sporządzania przekroju przedmiotu.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- oznaczyć płaszczyznę przekroju przedmiotu,
-
-
-
- oznaczyć płaszczyznę przekroju przedmiotu symetrycznego,
-
-
-
- oznaczyć płaszczyznę przekroju łamanego przedmiotu,
-
-
-
- zakreskować przekrój przedmiotu,
-
-
-
- zakreskować przekrój przedmiotu zło\
onego z kilku elementów,
-
-
-
- narysować w przekroju tzw. części złączne,
-
-
-
- narysować w przekroju \
ebra elementów,
-
-
-
- oznaczyć przekrój.
-
-
-
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- organizowanie i planowanie zajęć.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- tekst przewodni, ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna.
Czas trwania zajęć:
- 45 minut.
Åšrodki dydaktyczne:
- foliogramy,
- rzutnik,
- ekran,
- modele brył,
- ołówki H, HB,
- kartki papieru formatu A4 z narysowanymi rzutami prostokÄ…tnymi przedmiotu,
- przybory kreślarskie,
- rzutnik multimedialny,
- komputer,
- ekran,
- prezentacje komputerowe.
Zadanie dla ucznia:
SporzÄ…dz
przekrój rysunkowy modelu bryły.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu zajęć.
3. Wyjaśnienie uczniom szczegółowych celów kształcenia.
4. Wyjaśnienie uczniom zasad realizacji ćwiczenia.
Faza właściwa
Uczniowie pracujÄ… indywidualnie.
Faza I. Informacje
Pytania prowadzÄ…ce:
1. Jak oznacza się płaszczyznę przekroju przedmiotu?
2. Jak oznacza się płaszczyznę przekroju przedmiotu symetrycznego?
3. W jaki sposób kreskuje się przekrój przedmiotu?
4. W jaki sposób określa się rysunkowo materiał  przekrojonego przedmiotu?
5. Jakie części złączne nie podlegają kreskowaniu?
Faza II. Planowanie
1. Co decyduje o wyborze płaszczyzny przekroju?
2. Na którą rzutnię będzie rzutowany przekrój?
Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracując indywidualnie ustalają płaszczyznę przekroju.
2. Uczniowie ustalajÄ… rzut przekroju.
3. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.
Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie rysujÄ… na papierze formatu A4 na narysowanych rzutach przedmiotu
płaszczyznę przekroju
2. Uczniowie rysujÄ… rzut przekroju.
3. Uczniowie kreskują przekrój
4. Uczniowie oznaczają przekrój.
Faza V. Sprawdzanie
1. Nauczyciel sprawdza poprawność sporządzonego przekroju.
2. Nauczyciel sprawdza poprawność kreskowania przekroju.
3. Nauczyciel sprawdza poprawność oznaczenia przekroju.
Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im trudności. Nauczyciel
powinien podsumować przebieg ćwiczenia, wskazać, jakie umiejętności były kształtowane,
jakie wystąpiły nieprawidłowości.
Zakończenie zajęć
Uczniowie porzÄ…dkujÄ… stanowiska pracy.
Praca domowa
Uczniowie na podstawie otrzymanych rysunków konstrukcyjnych części maszyn mają
narysować je w przekroju.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- Nauczyciel na podstawie obserwacji aktywności uczniów, poprawności wykonania
-
-
-
zadania oraz wypowiedzi uczniów podczas podsumowania zajęć, uzyskuje informacje
i mo\
e ocenić, czy cele zajęć zostały osiągnięte.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Normalizacja w rysunku technicznym
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wyszukaj w normie PN-ISO 129/AK: 1996 informacje na temat zasad ogólnych
wymiarowania. SporzÄ…dz
wykaz tych zasad.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Normalizacja w rysunku technicznym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w Polskich Normach informacje o wymiarowaniu, zasadach ogólnych,
metodach wykonania i oznaczeń specjalnych.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczÄ…ce rysunku technicznego,
- arkusz do ćwiczenia.
Ćwiczenie 2
Wyszukaj w INTERNECIE korzystajÄ…c z dowolnej wyszukiwarki symbol i numer
aktualnej normy dotyczÄ…cej rysunku technicznego w zakresie metod rzutowania. Wyniki
poszukiwań zapisz.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na wyszukiwanie
w INTERNECIE stron z normami.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w INTERNECIE stronę internetową z wykazem norm,
2) wyszukać normy rysunku technicznego w zakresie metod rzutowania,
3) zapisać symbole i numer normy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczÄ…ce rysunku technicznego,
- komputer podłączony do INTERNETU.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5.2. Podstawy sporzÄ…dzania dokumentacji technicznej
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Narysuj na arkuszu formatu A3 obramowanie rysunku.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Podstawy sporządzania dokumentacji technicznej. Nale\
y
zwrócić uwagę na staranne wykonanie rysunku.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o liniach, ich grubości
i zastosowaniach,
2) wyszukać w normach zasady rysowania obramowania rysunku,
3) narysować obramowanie rysunku na arkuszu formatu A3.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- przybory kreślarskie,
-
-
-
- arkusz formatu A3,
-
-
-
- normy dotyczÄ…ce rysunku technicznego.
-
-
-
Ćwiczenie 2
Narysuj na arkuszu formatu A3 tabliczkÄ™ uproszczonÄ…. U\
yj do tego celu arkusz
z ćwiczenia 1.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na staranne
wykonanie rysunku.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o tabliczkach,
2) wyszukać w normach wymiary tabliczki podstawowej,
3) narysować tabliczkę podstawową zgodnie z normą.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- przybory kreślarskie,
- arkusz formatu A3,
- normy dotyczÄ…ce rysunku technicznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5.3. Rzutowanie prostokÄ…tne
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzupełnij brakujące rzuty zgodnie z zasadą rzutowania prostokątnego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Rzutowanie prostokątne. Nale\
y zwrócić uwagę na sposób
wyznaczania rzutów punktu, odcinka.
Rys. do ćwiczenia 1 [opracowanie własne]
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o zasadach rzutowania prostokątnego,
2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o rzutniach,
3) odwzorować bryły zgodnie z zasadami rzutowania prostokątnego.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- przybory kreślarskie,
- arkusz papieru z rysunkami do ćwiczenia,
- normy dotyczÄ…ce rzutowania,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Dorysuj rzut główny elementu przedstawionego na rysunku.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Rzutowanie prostokątne. Nale\
y zwrócić uwagę na sposób
wyznaczania rzutów punktu, odcinka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Rys. do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) narysować rzut główny przedmiotu zgodnie z zasadami rzutowania prostokątnego.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- przybory kreślarskie,
 arkusz papieru z rysunkami do ćwiczenia,
- normy dotyczÄ…ce rzutowania,
 arkusze papieru formatu A4.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5.4. Rzutowanie aksonometryczne
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Narysuj sześciokąt foremny w rzucie aksonometrycznym dimetrii ukośnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Rzutowanie aksonometryczne. Nale\
y zwrócić uwagę na
właściwe zastosowanie konstrukcji geometrycznych.
Rys. do ćwiczenia 1 [opracowanie własne]
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o zasadach rzutowania
aksonometrycznego,
2) odwzorować figurę płaską w rzucie aksonometrycznym dimetrii ukośnej.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczÄ…ce rzutowania aksonometrycznego,
- arkusz do ćwiczenia,
- przybory kreślarskie.
Ćwiczenie 2
Bryłę przedstawioną na rysunku w rzutach prostokątnych, narysuj w dimetrii ukośnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Rzutowanie aksonometryczne. Nale\
y zwrócić uwagę na
staranne wykonanie rysunku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Rys. do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o zasadach rzutowania
aksonometrycznego,
2) odwzorować bryłę w rzucie aksonometrycznym dimetrii ukośnej.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczÄ…ce rzutowania aksonometrycznego,
- przybory kreślarskie,
- arkusz do ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.5. Odwzorowywanie rysunkowe zarysów przedmiotu
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na rysunku przedstawiony jest przedmiot w przekroju. Na podstawie wzoru kreskowania
określ rodzaj materiału, z jakiego został wykonany przedmiot.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Odwzorowywanie rysunkowe zarysów przedmiotów. Nale\
y
zwrócić uwagę na wzory kreskowania określające ró\
ne materiały.
Rys. do ćwiczenia 1 [opracowanie własne]
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o przekrojach,
2) wyszukać w normach informacji o wzorach kreskowania,
3) określić materiał na podstawie wzoru kreskowania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczące wzorów kreskowania.
Ćwiczenie 2
Na rysunku przedstawiony jest element w rzucie głównym. Korzystając z zaznaczonej
płaszczyzny przekroju narysuj przekrój A  A.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Odwzorowywanie rysunkowe zarysów przedmiotów. Nale\
y
zwrócić uwagę na właściwe zaznaczenie płaszczyzny przekroju.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Rys. do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o widokach i przekrojach,
2) sporządzić przekrój przedmiotu zgodnie z zaznaczoną płaszczyzną.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczące przekrojów,
- arkusz do ćwiczenia,
- przybory kreślarskie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5.6. Wymiarowanie rysunkowe
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przedmiot przedstawiony na rysunku zwymiaruj zgodnie z zasadami i normÄ….
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Wymiarowanie rysunkowe. Nale\
y zwrócić uwagę na
porzÄ…dkowe zasady wymiarowania.
Rys. do ćwiczenia 1 [opracowanie własne]
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o wymiarowaniu,
2) zwymiarować przedmiot zgodnie z zasadami i normą.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczÄ…ce wymiarowania,
- przybory kreślarskie,
- arkusz do ćwiczenia.
Ćwiczenie 2
Na rysunku przedstawiono przedmiot. który został zwymiarowany niezgodnie
z zasadami. Zwymiaruj ten przedmiot poprawnie. Jakie zasady wymiarowania naruszono?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Wymiarowanie rysunkowe. Nale\
y zwrócić uwagę na
porzÄ…dkowe zasady wymiarowania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Rys. do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o wymiarowaniu,
2) zwymiarować przedmiot zgodnie z zasadami i normą.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczÄ…ce wymiarowania,
- arkusz do ćwiczenia,
- przybory kreślarskie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5.7. Szkicowanie
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rysunek przedstawia przedmiot w rzutach prostokÄ…tnych. SporzÄ…dz
szkic tego
przedmiotu w rzucie aksonometrycznym dimetrii ukośnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Szkicowanie. Nale\
y zwrócić uwagę na staranne wykonanie
szkicu.
Rys. do ćwiczenia 1 [opracowanie własne]
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o szkicowaniu,
2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o rzutowaniu prostokątnym,
3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o dimetrii ukośnej,
3) wykonać szkic przedmiotu zgodnie z zało\
eniami.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczÄ…ce szkicowania,
- arkusz do ćwiczenia,
- przybory kreślarskie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
5.8. Tolerowanie wymiarów na rysunkach
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dla wałka o średnicy D = 35 mm górny wymiar graniczny wynosi Bw = 35,02 mm,
a dolny wymiar graniczny Aw = 34,8 mm. Oblicz odchyłki i tolerancje.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Tolerowanie wymiarów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o odchyłkach i tolerancjach,
2) rozró\
nić zale\
ności zachodzące pomiędzy wymiarami i odchyłkami.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczące tolerowania wymiarów,
- arkusz do ćwiczenia.
Ćwiczenie 2
+0,15
Oblicz wymiary graniczne i tolerancjÄ™ wymiaru 30 .
-0,1
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Tolerowanie wymiarów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o odchyłkach i tolerancjach,
2) określić odchyłkę górną i dolną oraz tolerancję,
3) rozró\
nić zale\
ności zachodzące pomiędzy wymiarami i odchyłkami.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczące tolerowania wymiarów,
- arkusz do ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
5.9. Tolerowanie kształtu i poło\
enia
5.9.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na rysunku przedstawiony jest przedmiot z oznaczonÄ… powierzchniÄ… A. Oznacz
tolerancję prostoliniowości tej powierzchni, z odchyłką równą 0,08 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Tolerowanie kształtu i poło\
enia.
Rys. do ćwiczenia 1 [opracowanie własne]
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o tolerancjach kształtu,
2) wyszukać w normie informacji o znakach graficznych dotyczących tolerowania kształtu,
3) wykonać zapis tolerancji prostoliniowości zgodnie z normą.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczące tolerancji kształtu i poło\
enia,
- arkusz do ćwiczenia.
Ćwiczenie 2
Na rysunku przedstawiony jest przedmiot z oznaczoną powierzchnią A i określonym
wymiarem. Oznacz tolerancję prostopadłości wymiarowanego elementu przedmiotu
w stosunku do powierzchni A, z odchyłką równą 0,1 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Tolerowanie kształtu i poło\
enia.
Rys. do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o tolerancjach poło\
enia,
2) wyszukać w normie informacji o znakach graficznych dotyczących tolerowania
poło\
enia,
3) wykonać zapis tolerancji prostopadłości zgodnie z normą.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczące tolerancji kształtu i poło\
enia,
- arkusz do ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
5.10. Pasowania
5.10.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
+0,015 +0,023
Określ zasadę pasowania otworu " 25 z wałkiem " 25 .
+0,007
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Pasowania. Nale\
y zwrócić uwagę na rozró\
nianie zasady
stałego otworu i zasady stałego wałka.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o pasowaniach,
2) wyszukać w normach odchyłki dla średnic otworów i wałków w zale\
ności od wartości
średnicy i \
ądanej dokładności wykonania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczące pasowań,
- arkusz do ćwiczenia.
Ćwiczenie 2
Dla pasowania " 30 H7/h6 (zasada stałego otworu) dobierz wartości liczbowe odchyłek
otworu i wałka.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Pasowania. Nale\
y zwrócić uwagę na rozró\
nianie zasady
stałego otworu i zasady stałego wałka.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o pasowaniach,
2) wyszukać w normach odchyłki dla średnic otworów i wałków w zale\
ności od wartości
średnicy i \
ądanej dokładności wykonania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczące pasowań,
- arkusz do ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
5.11. Oznaczanie chropowatości powierzchni
5.11.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na rysunku przedstawiony jest przedmiot, którego oznaczone płaszczyzny wykonane są
ró\
nymi technikami obróbki. Oznacz chropowatość:
- powierzchni B  frezowanie dokładne,
-
-
-
- powierzchni A  szlifowanie.
-
-
-
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Oznaczanie chropowatości powierzchni. Nale\
y zwrócić
uwagę na rozró\
nianie technik obróbki.
Rys. do ćwiczenia 1 [opracowanie własne]
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o chropowatości powierzchni,
2) wyszukać w normie informacji o znakach graficznych dotyczących chropowatości,
3) oznaczyć chropowatość powierzchni zgodnie z normą.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczące chropowatości,
- arkusz do ćwiczenia.
Ćwiczenie 2
Na podstawie zapisanych na rysunku parametrów Ra określ rodzaj obróbki.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Oznaczanie chropowatości powierzchni. Nale\
y zwrócić
uwagę na określanie parametrów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Ra 0,63
Ra 2,5
Rys. do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o chropowatości powierzchni,
2) wyszukać w normie informacji o znakach graficznych dotyczących chropowatości,
3) określić rodzaj obróbki powierzchni.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- normy dotyczące chropowatości,
- arkusz do ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
 6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Odwzorowywanie elementów
maszyn
Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru:
- zadania 1, 2, 3, 4, 8, 10, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 sÄ… z poziomu podstawowego,
-
-
-
- zadania 5, 6, 7, 9, 11, 14 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
-
-
-
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
-
-
-
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,
-
-
-
- dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
-
-
-
- bardzo dobry  za rozwiązanie 20 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.
-
-
-
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. a, 4. b, 5. c, 6. a, 7. a, 8. d, 9. a, 10. a, 11. a,
12. c, 13. b, 14. a, 15. d, 16. a, 17. c, 18. a, 19. b, 20. c, 21. b, 22. a.
Plan testu
Nr Cel operacyjny
Kategoria Poziom Poprawna
zad (mierzone osiągnięcia ucznia)
celu wymagań odpowiedz

1 Określić rodzaj arkusza rysunkowego na
B P c
podstawie wymiarów
2 Rozró\
nić rodzaje linii rysunkowych
A P a
3 Przeliczyć wymiary w określonej
C P a
podziałce
4 Określić układ współrzędnych dimetrii
B P b
ukośnej
5 Ustalić rzut prostokątny przedmiotu
C PP c
wykonanego z drutu
6 Ustalić rzut prostokątny figury bryły C PP a
7 Ustalić bryłę w dimetrii ukośnej na
C PP a
podstawie rzutów prostokątnych
8 Oznaczyć płaszczyznę przekroju B P d
9 Ustalić prawidłowy przekrój przedmiotu
C PP a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
10 Określić prawidłowe kreskowanie
B P a
przedmiotu
11 Ustalić przekrój łamany przedmiotu
C PP a
12 Określić porządkowe zasady
B P c
wymiarowania
13 Określić prawidłowo zwymiarowaną
B P b
średnicę wałka
14 Ocenić poprawność wymiarowania
C PP a
określonego przedmiotu
15 Określić składniki wymiaru tolerowanego
B P d
16 Zinterpretować zapis wymiaru
B P a
tolerowanego liczbowo
17 Zinterpretować zapis pasowania
B P c
18 Rozró\
nić oznaczenia tolerancji kształtu
A P a
i poło\
enia
19 Zinterpretować tolerancję kształtu
B P b
i poło\
enia
20 Zastosować oznaczenia chropowatości
B P c
powierzchni
21 Rozró\
niać rodzaje rysunków A P b
22 Rozró\
niać rodzaje rysunków A P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbli\
ajÄ…cym siÄ™ czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcjÄ™.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 22 zadania. Do ka\
dego zadania dołączone są 4 mo\
liwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki nale\
y błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\
jego rozwiÄ…zanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 35 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
-
-
-
- zestaw zadań testowych,
-
-
-
- karta odpowiedzi.
-
-
-
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Rysunek przedstawia arkusz rysunkowy formatu
a) A5.
b) A4.
c) A3.
d) A2.
2. Do rysowania krawędzi przedmiotu u\
ywa siÄ™ linii
a) ciągłej grubej.
b) kreskowej cienkiej.
c) falistej cienkiej.
d) przerywanej cienkiej.
3. Je\
eli prostokąt przedstawiony na rysunku narysujesz w podziałce 1:5, to jego wymiary
będą wynosić
a) a = 40 mm, b = 80 mm.
a=200
b) a = 50 mm, b = 90 mm.
c) a = 60 mm, b = 100 mm.
d) a = 70 mm, b = 110 mm.
b=400
4. Prawidłowy układ osi współrzędnych stosowany w dimetrii ukośnej przedstawia rysunek
5. Rzutowanie prostokÄ…tne przedmiotu wykonanego z drutu przedstawionego w dimetrii
ukośnej przedstawia rysunek
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
6. Rzuty prostokątne bryły przedstawione są na rysunku
7. Bryłą narysowaną w dimetrii ukośnej jest bryła
8. Zaznaczoną płaszczyznę przekroju A  A jest
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
9. Rzutem przekroju jest
10. Poprawnie zakreskowany przekrój przedmiotu jest na rysunku
11. Rzut przekroju dokonany płaszczyzną A  A jest na rysunku
A B C D
12. Porządkowe zasady wymiarowania określają, \
e
a) wymiaruje się krawędzie niewidoczne przedmiotu.
b) linie wymiarowe mogą się ze sobą przecinać.
c) nale\
y pomijać wymiary oczywiste.
d) powtarza siÄ™ wymiary.
13. Zwymiarowaną średnicę tulejki przedstawia rysunek
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
14. Poprawnie zwymiarowany przedmiot jest na rysunku
15. Wymiar tolerowany to wymiar, który posiada
a) tolerancję współosiowości.
b) pole tolerancji.
c) tolerancjÄ™ symetrii.
d) dolny i górny wymiar graniczny.
16. Na rysunku przedmiotu przedstawiono wymiar tolerowany liczbowo, liczba -0,01 oznacza
a) dolną odchyłkę.
b) górną odchyłkę.
c) tolerancjÄ™.
d) górny wymiar graniczny.
17. Pasowanie P7/h6 według zasady stałego wałka jest pasowaniem
a) luz
nym.
b) mieszanym.
c) ciasnym.
d) wciskowym.
18. Przedstawiony na rysunku znak oznacza tolerancjÄ™
a) płaskości.
b) zarysu przekroju wzdłu\
nego.
c) równoległości.
d) symetrii.
19. Tolerancja kształtu dotyczy
a) prostopadłości.
b) walcowości.
c) przecinania siÄ™ osi.
d) współosiowości.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
20. Oznaczenie chropowatości z parametrem Ra znajduje się na rysunku
D
C
A
B
szlifować
Rz 3,2 Ra 2,5
50
21. Rysunek przedstawiajÄ…cy zatrzask, to rysunek
a) wykonawczy.
b) zło\
eniowy.
c) ideowy.
d) schemat.
22. Rysunek przedstawiający końcówkę, to rysunek
a) wykonawczy.
b) zło\
eniowy.
c) ideowy.
d) schemat.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ...............................................................................
Odwzorowywanie elementów maszyn
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
21 a b c d
22 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Test II
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Odwzorowywanie elementów
maszyn
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru:
- zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, sÄ… z poziomu podstawowego,
-
-
-
- zadania 7, 8, 14, 20 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
-
-
-
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń nie otrzymuje punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań poziomu podstawowego,
-
-
-
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań, z poziomu podstawowego,
-
-
-
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym 2 z poziomu ponadpodstawowego,
-
-
-
- bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.
-
-
-
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. b, 4. d, 5. d, 6. a, 7. a, 8. c, 9. c, 10. b, 11. a,
12. d, 13. a, 14. d, 15. b, 16. b, 17. a, 18. c, 19. a, 20. b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny
Poziom Poprawna
Kategoria celu
zad (mierzone osiągnięcia ucznia)
wymagań odpowiedz

1 Określić format arkusza rysunkowego
B P c
na podstawie wymiarów
2 Określić rodzaj linii rysunkowych
B P b
3 Zinterpretować rzuty prostokątne
B P b
punktu
4 Zinterpretować rzuty prostokątne
B P d
odcinka
5 Zinterpretować rzuty prostokątne
B P d
figury płaskiej
6 Zinterpretować rzuty prostokątne
B P a
bryły
7 Odwzorować przedmiot przy pomocy
rzutowania prostokÄ…tnego D PP a
i aksonometrycznego
8 Odwzorować przedmiot przy pomocy
rzutowania prostokÄ…tnego D PP c
i aksonometrycznego
9 Oznaczyć płaszczyznę przekroju
B P c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
10 Określić prawidłowy przekrój
B P b
przedmiotu
11 Określić prawidłowy przekrój
B P a
przedmiotu
12 Określić prawidłowy przekrój łamany
B P d
przedmiotu
13 Zinterpretować kreskowanie przekroju
B P a
14 Ustalić kreskowanie przekroju
C PP d
15 Zinterpretować wymiarowanie okręgu
B P b
16 Zinterpretować wymiarowanie
B P b
przedmiotu
17 Określić wymiarowanie równoległe
B P a
przedmiotu
18 Określić wymiarowanie
B P c
zaokrÄ…glonego rowka
19 Określić wymiarowanie przekroju
B P a
kwadratowego
20 Ustalić półwidok przedmiotu
C PP b
symetrycznego
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbli\
ajÄ…cym siÄ™ czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcjÄ™.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do ka\
dego zadania dołączone są 4 mo\
liwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki nale\
y błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\
jego rozwiÄ…zanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 35 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
-
-
-
- zestaw zadań testowych,
-
-
-
- karta odpowiedzi.
-
-
-
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Wymiary arkusza formatu A2 to
a) 841x1189.
b) 594x841.
c) 420x594.
d) 210x297.
2. Krawędzie niewidoczne przedmiotu rysuje się linią
a) ciągłą grubą.
b) kreskowÄ… cienkÄ….
c) punktowÄ… cienkÄ….
d) falistÄ… cienkÄ… .
3. Prawidłowe rzutowanie prostokątne punktu A przedstawione jest na rysunku
B
A
A' A''' A' A'''
A'' A''
D
C
A'''
A'
A'''
A'
A''
A''
4. Prawidłowe rzutowanie prostokątne odcinka AB przedstawione jest na rysunku
B
A
A'''
A''' A'
A'
B'
B'
B'''
B'''
D
C
A''
A'''
A'' A' A''' A'
B''
B'''
B'
B'' B'
B'''
A''
A''
B''
B''
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
5. Prawidłowe rzutowanie prostokątne trójkąta ABC przedstawione jest na rysunku
B
A
A''' A '''
A ' A '
B '''
B' C ' B ''' C ''' B ' C '
C '''
A ''
A''
C ''
B ''
B ''
C ''
D
C
A '''
A '''
A ' A '
B ''' C ''' C '''
B ' C ' B ' C '
B '''
B '' C ''
A''
C ''
B ''
A ''
6. Prawidłowe rzuty prostokątne bryły przedstawia rysunek
B
A
D
C
7. Rzuty aksonometryczne przedmiotu narysowanego w rzutach prostokÄ…tnych przedstawia
rysunek
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
8. Rzuty prostokątne przedmiotu narysowanego w dimetrii ukośnej przedstawia rysunek
9. Przekrój przedmiotu oznaczony zgodnie z Polską Normą przedstawia rysunek
10. Prawidłowy przekrój przedmiotu przedstawia rysunek
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
11. Prawidłowy przekrój przedmiotu przedstawia rysunek
12. Prawidłowy przekrój łamany przedmiotu przedstawia rysunek
13. Prawidłowe kreskowanie przekroju przedstawiono na rysunku
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
14. Przekrój nita, którego oś le\
y w płaszczyz
nie przekroju, przedstawia rysunek
15. Oznaczenie wymiaru okręgu zgodnie z Polską Normą przedstawia rysunek
16. Zwymiarowany zgodnie z PolskÄ… NormÄ… rozstaw otworów Ø10 przedstawiono na
rysunku
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
17. Prawidłowo rozmieszczone wymiary równoległe przedstawiono na rysunku
18. Wymiarowanie zaokrÄ…glonego rowka zgodnie z PolskÄ… NormÄ…, przedstawiono na rysunku
19. Na rysunku przedstawiono wymiarowanie przekroju
a) kwadratowego.
b) sześciokątnego.
c) okrągłego.
d) sto\
kowego.
20. Przedmiot przedstawiony na rysunku jest narysowany jako
a) asymetryczny.
b) symetryczny.
c) kład.
d) półprzekrój.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ...............................................................................
Odwzorowywanie elementów maszyn
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
7. LITERATURA
1. Burcan J.: Podstawy rysunku technicznego, Warszawa 2006
2. Buksiński T., Szpecht A.: Rysunek techniczny, Warszawa 1998
3. Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy, Warszawa 2004
4. Lewandowski T.: Rysunek techniczny dla mechaników, Warszawa 1997
5. Waszkiewicz E. i S.: Rysunek zawodowy dla ZSZ. WSiP, Warszawa 1994
Literatura metodyczna
1. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47