ISTOTA I CECHY WSPÓA
CZESNEGO
KRYZYSU EKOLOGICZNEGO
1. ISTOTA KRYZYSU
EKOLOGICZNEGO
2. PROBLEM DEFINICJI
KRYZYSU EKOLOGICZNEGO
3. CECHY WSPÓA
CZESNEGO
KRYZYSU EKOLOGICZNEGO
4. KRYZYS EKOLOGICZNY JAKO
KONSTRUKT SPOA
ECZNY
5. PRZYSZA
OŚĆ ŚRODOWISKA
6. PROBLEMY EKOLOGICZNE
7. KATASTROFA EKOLOGICZNA
Zagadnienie 1.
ISTOTA KRYZYSU EKOLOGICZNEGO
żð w wymiarze ekologicznym - ubożenie i niszczenie Å›wiata
żywego spowodowane ludzką presją
żð w wymiarze spoÅ‚eczno-gospodarczym - naruszenie
równowagi między przyrodą a cywilizacją
żð w wymiarze antropologicznym - zewnÄ™trzna manifestacja
kryzysu wartości i przekonań określających sens życia i
sposób bycia we wszechświecie
żð w wymiarze cybernetycznym - konsekwencja zderzenia
wzrostu wykładniczego i ludzkiej ignorancji
żð w kategoriach termodynamicznych - pochodna niemożliwej
do opanowania materii i energii
Zagadnienie 2.
PROBLEM DEFINICJI
KRYZYSU EKOLOGICZNEGO
NIEDOSTATKI DEFINICJI KRYZYSU
żð ignorowanie dalszych skutków degradacji
środowiska oraz (niekiedy) przyczyn
kryzysu  niezbędne socjokulturowe
definiowanie kryzysu
żð odwoÅ‚ywanie siÄ™ do pojÄ™cia równowagi
ekologicznej  brak tymczasem spójnej teorii
funkcjonowania układów ekologicznych
Zagadnienie 2.
PROBLEM DEFINICJI
KRYZYSU EKOLOGICZNEGO
" Kryzys ekologiczny = problem
społeczny:
-ð fakty fizyczne (zmiana stanu
środowiska),
-ð wartoÅ›ci spoÅ‚eczne (punkt
odniesienia).
Zagadnienie 2.
PROBLEM DEFINICJI
KRYZYSU EKOLOGICZNEGO
Zagadnienie 2.
PROBLEM DEFINICJI
KRYZYSU EKOLOGICZNEGO
DEFINICJA
żð taki stan powiÄ…zaÅ„ i zależnoÅ›ci miÄ™dzy czÅ‚owiekiem
(cywilizacją ludzką) a przyrodą, który powoduje
zmiany w środowisku mogące prowadzić do
zahamowania rozwoju społeczno-gospodarczego i
niezaspokojenia niektórych ważnych potrzeb
ludzkich
żð wszystkie niebezpieczeÅ„stwa i zagrożenia
wynikające z istniejącego stanu powiązań między
człowiekiem a środowiskiem
Zagadnienie 3.
CECHY WSPÓA
CZESNEGO
KRYZYSU EKOLOGICZNEGO
żð globalny charakter
żð totalny, kompleksowy charakter
żð współwystÄ™powanie, kumulacja szczególnie ostrych
deficytów dóbr i usług środowiska (barier
ekologicznych)
żð zmiana statusu suwerennoÅ›ci paÅ„stwowej i
bezpieczeństwa międzynarodowego
żð splot Å›wiatowych problemów ekologicznych ze Å›wiatowÄ…
gospodarkÄ…
żð współzależność globalnego kryzysu ekologicznego z
kwestiÄ… wojny i pokoju
Zagadnienie 3.
CECHY WSPÓA
CZESNEGO
KRYZYSU EKOLOGICZNEGO
żð zróżnicowanie charakteru kryzysu ekologicznego
między krajami rozwiniętymi a krajami trzeciego świata
żð  kolonializm ekologiczny
żð oddziaÅ‚ywanie czÅ‚owieka na przyrodÄ™ po raz pierwszy w
historii zaczyna wykraczać już poza granice ziemi, w
kosmos
żð istnienie uzasadnieÅ„ eksploatacji Å›rodowiska
żð rola zaspokajania potrzeb kulturowych w powstaniu
kryzysu ekologicznego
Zagadnienie 4.
KRYZYS EKOLOGICZNY
JAKO KONSTRUKT SPOA
ECZNY
PESYMISTA  w ciÄ…gu jednego dnia:
żð wycina siÄ™ 30 000 ha lasów tropikalnych
żð wydobywa siÄ™ ponad 30 mln m3 ropy naftowej
żð z pól zmywane jest ponad 70 tys. ton nawozów sztucznych
żð emitowane jest do atmosfery ponad 17 mln ton CO2
żð pustynnieje 16000 ha
żð umiera z gÅ‚odu ponad 40 tys. dzieci
żð wydaje siÄ™ na zbrojenia 25 mld $
żð powstaje 10 ton odpadów jÄ…drowych
żð na ziemiÄ™ spada z kwaÅ›nymi deszczami 250 tys, ton kwasu siarkowego
żð do morza wyrzucanych jest 60 ton odpadów plastikowych i 372 tony zużytych
sieci
żð umiera 500 tys. zwierzÄ…t laboratoryjnych
żð wymiera od 1 do 100 gatunków zwierzÄ…t
Zagadnienie 4.
KRYZYS EKOLOGICZNY
JAKO KONSTRUKT SPOA
ECZNY
OPTYMISTA (Björn Lomborg: The Skeptical Environmentalist) - LITANIA:
żð zasoby naturalne wyczerpujÄ… siÄ™,
żð populacja roÅ›nie, jest wiÄ™c coraz mniej żywnoÅ›ci na gÅ‚owÄ™,
żð Å›wiat żywy ginie,
żð woda i powietrze sÄ… coraz bardziej zanieczyszczone,
JEST NIEPRAWDZIWA!
Nie musimy martwić się o stan świata, bo:
żð pod wieloma wzglÄ™dami stan Å›rodowiska poprawia siÄ™,
żð ludziom siÄ™, żyje coraz lepiej,
żð technologia i rynek rozwiążą wszelkie problemy (polityka ochrony
środowiska jest niepotrzebna).
Zagadnienie 4.
KRYZYS EKOLOGICZNY
JAKO KONSTRUKT SPOA
ECZNY
PROBLEMY DYSKUSJI NAD KRYZYSEM
EKOLOGICZNYM
żðinformacja:
üðdokÅ‚adność i wiarygodność danych
üðdobór danych  dane czÄ…stkowe i caÅ‚oÅ›ciowe
üðzmienność danych
żðocena informacji:
üðtrudnoÅ›ci w oszacowaniu kryteriów oceny
üðzależność kryteriów oceny od etyki
żðprognozy
Zagadnienie 4.
KRYZYS EKOLOGICZNY
JAKO KONSTRUKT SPOA
ECZNY
600
Globalna produkcja energii w latach 1900-2009 (EJ)
500
400
300
200
100
-
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000
węgiel ropa gaz woda, atom biopaliwa
Zagadnienie 4.
KRYZYS EKOLOGICZNY
JAKO KONSTRUKT SPOA
ECZNY
80 000 000
Globalne wykorzystanie materii w latach 1900-2009
70 000 000
(mld ton)
60 000 000
50 000 000
40 000 000
30 000 000
20 000 000
10 000 000
-
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000
biomasa paliwa kopalne rudy i materiały przemysłowe materiały budowlane
Zagadnienie 4.
KRYZYS EKOLOGICZNY
JAKO KONSTRUKT SPOA
ECZNY
Ekologiczny ślad ludzkości w latach 1961-2007 (liczba Ziemi)
Zagadnienie 4.
KRYZYS EKOLOGICZNY
JAKO KONSTRUKT SPOA
ECZNY
Living Planet Index w latach 1970-2007
Zagadnienie 5.
PRZYSZA
OŚĆ ŚRODOWISKA
Podstawa prognoz:
I = P * A * T
I  oddziaływanie na środowisko
P  populacja
A  bogactwo (konsumpcja)
T  technologia
Zagadnienie 5.
PRZYSZA
OŚĆ ŚRODOWISKA
15
14
P  wariant średni, A  3,0%, T  zmienne
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 2100
0,5 0,75 1 1,5 2 2,5 3
Zagadnienie 6.
PROBLEMY EKOLOGICZNE
DEFINICJA PROBLEMU EKOLOGICZNEGO
sprzeczność między społecznie akceptowanym a
społecznie postrzeganym stanem środowiska lub
sposobem gospodarowania dobrami
środowiskowymi
Zagadnienie 6.
PROBLEMY EKOLOGICZNE
POZIOMY DEFINIOWANIA PROBLEMÓW
EKOLOGICZNYCH:
żð dziaÅ‚ania spoÅ‚eczne powodujÄ…ce degradacjÄ™ Å›rodowiska
żð bezpoÅ›rednie efekty dziaÅ‚aÅ„
żð odlegÅ‚e, poÅ›rednie skutki dziaÅ‚aÅ„
PODSTAWOWE GRUPY PROBLEMÓW
EKOLOGICZNYCH:
żð wyczerpywanie zasobów przyrody
żð obciążenie Å›rodowiska zanieczyszczeniami o odpadami
żð zagrożenie różnorodnoÅ›ci biologicznej
Zagadnienie 6.
PROBLEMY EKOLOGICZNE
NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY EKOLOGICZNE
żð globalne ocieplenie
żð zanik różnorodnoÅ›ci biologicznej
żð niszczenie ozonosfery
żð degradacja (zagrożenie jakoÅ›ciowe i iloÅ›ciowe) zasobów wód
słodkich
żð pustynnienie i degradacja gleb
żð wycinanie lasów, głównie tropikalnych
żð degradacjÄ™ Å›rodowiska morskiego i jego zasobów
żð zanieczyszczenie Å›rodowiska trwaÅ‚ymi substancjami
organicznymi
Zagadnienie 6.
PROBLEMY EKOLOGICZNE
POWI
ZANIA MI
DZY PODSTAWOWYMI
PROBLEMAMI EKOLOGICZNYMI
Niszczenie
warstwy
ozonowej
Utrata
Zmiany klimatu
bioróżnorodności
Pustynnienie Wody Leśnictwo
Zagadnienie 7.
KATASTROFA EKOLOGICZNA
DEFINICJE
żð sytuacja, w której znacznie i trwale przekroczona
zostaje pojemność środowiska, wskutek czego
uniemożliwione jest działanie naturalnych
mechanizmów i środowisko staje się nieprzydatne do
zaspokajania ludzkich potrzeb
żð nagÅ‚e zdarzenie (naturalne lub antropogeniczne),
które powoduje wprowadzenie do środowiska dużej
ilości substancji szkodliwych dla zdrowia lub
środowiska
Zagadnienie 7.
KATASTROFA EKOLOGICZNA
SKUTKI POTENCJALNEJ KATASTROFY
EKOLOGICZNEJ:
żð zniszczenie życia - NIE
żð zguba gatunku ludzkiego - NIE
żð znikniÄ™cie wielu gatunków i systemów
ekologicznych oraz załamanie systemów
gospodarczych i społecznych, dostosowanych do
warunków środowiska jakie obecnie panują -
TAK