Wykład 1
Wykład 1
Polityka pieniężna. Wprowadzenie
Polityka pieniężna. Wprowadzenie
BANK CENTRALNY
BANK CENTRALNY
Czym zajmują się banki centralne?
Czym zajmują się banki centralne?
STABILNOŚĆ STABILNOŚĆ
STABILNOŚĆ STABILNOŚĆ
INFLACJI SYSTEMU FINANSOWEGO
INFLACJI SYSTEMU FINANSOWEGO
A
AGODZENIE
A
AGODZENIE
ZAPOBIEGANIE
ZAPOBIEGANIE
WAHAC

WAHAC

KRYZYSOM
KRYZYSOM
KONIUNKTURY
KONIUNKTURY
FINANSOWYM
FINANSOWYM
Podstawowe zadanie banku centralnego:
Podstawowe zadanie banku centralnego:
" Polityka pieniężna opierała się na
" Polityka pieniężna opierała się na
zapewnić gospodarce miękkie lądowanie po okresie ekspansji
zapewnić gospodarce miękkie lądowanie po okresie ekspansji
zobowiązaniu się banku centralnego do:
zobowiązaniu się banku centralnego do:
" Utrzymywania się stałych kursów walutowych
" Utrzymywania się stałych kursów walutowych
(system waluty złotej: 1870-1914, 1924-1932,
(system waluty złotej: 1870-1914, 1924-1932,
system z Bretton Woods: 1944-1972, EMS: 1979-
system z Bretton Woods: 1944-1972, EMS: 1979-
1999)
1999)
" Kontroli podaży pieniądza (lata 70. i 80. XX w)
" Kontroli podaży pieniądza (lata 70. i 80. XX w)
" Stabilizowania inflacji (od lat 90. XX w)
" Stabilizowania inflacji (od lat 90. XX w)
1
Jakie koszty powoduje
Jakie koszty powoduje
inflacja?
inflacja?
" Changes in the economic conditions that affect the
" Changes in the economic conditions that affect the
risks of investment will have a profound effect, often
risks of investment will have a profound effect, often
larger than the effect of interest rate change.
larger than the effect of interest rate change.
" The existence of opportunity costs of exercising
" The existence of opportunity costs of exercising
investment options may explain why real-world firms
investment options may explain why real-world firms
use hurdle rates of return generally three to four times
use hurdle rates of return generally three to four times
" Nieprzewidywalne efekty redystrybucyjne w
" Nieprzewidywalne efekty redystrybucyjne w
the cost of capital. Hurdle rates are generally high
the cost of capital. Hurdle rates are generally high
dochodach i wydatkach budżetowych
dochodach i wydatkach budżetowych
relative to the unadjusted cost of capital
relative to the unadjusted cost of capital
" Increased uncertainty increases the value of retaining
" Increased uncertainty increases the value of retaining
the option to invest because waiting fore more
the option to invest because waiting fore more
information is desirable.
information is desirable.
Michelle C. Baddeley, Investment Theories and Analysis,
Michelle C. Baddeley, Investment Theories and Analysis,
" A. Cukierman (1991)
" A. Cukierman (1991)
Palgrave Macmillan, New York, 2003
Palgrave Macmillan, New York, 2003
" People feel that the costs of inflation are very
" People feel that the costs of inflation are very
high
high
Dlaczego w latach 50. i 60. banki
Dlaczego w latach 50. i 60. banki
centralne były zobowiązane do
centralne były zobowiązane do
podtrzymywania wzrostu
podtrzymywania wzrostu
" and perhaps that inflation enters directly into the
" and perhaps that inflation enters directly into the
gospodarczego?
gospodarczego?
utility function with a negative sign
utility function with a negative sign
" R Shiller (1996)
" R Shiller (1996)
2
" The Great Depression made it impossible  for a
" The Great Depression made it impossible  for a
while  for almost anyone to believe that the
while  for almost anyone to believe that the
business cycle was a fluctuation around rather
business cycle was a fluctuation around rather
than shortfall below some sustainable level of
than shortfall below some sustainable level of
production and employment.
production and employment.
" The memory of the Great Depression meant that
" The memory of the Great Depression meant that
the U.S. was highly likely to suffer an
the U.S. was highly likely to suffer an
inflationary episode like the 1970s.
inflationary episode like the 1970s.
" Bradford De Long, 1995
" Bradford De Long, 1995
Dlaczego Milton Friedman nie
Dlaczego Milton Friedman nie
proponował, by zmianami stopy
proponował, by zmianami stopy
" 1958 krzywa W. Phillipsa
" 1958 krzywa W. Phillipsa
procentowej pomagać
procentowej pomagać
gospodarce powracać na ścieżkę
gospodarce powracać na ścieżkę
" 1960: P. Samuelson, R. Solow
" 1960: P. Samuelson, R. Solow
wzrostu potencjalnego?
wzrostu potencjalnego?
" There is no good reason to think that you have
" There is no good reason to think that you have
to force an independent central bank to resist
to force an independent central bank to resist
the temptation to engineer a surprise inflation.
the temptation to engineer a surprise inflation.
" They have no such temptation
" They have no such temptation
Peter Howitt, 1999, s. 22
Peter Howitt, 1999, s. 22
3
Cena baryłki ropy
60
50
40
Dlaczego w latach 70.
Dlaczego w latach 70.
30
wystąpiła stagflacja?
wystąpiła stagflacja?
20
10
0
1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Ceny żywności
450%
Przyczyny
Przyczyny
400% wysokiej inflacji lat 70.
wysokiej inflacji lat 70.
350%
300%
250%
200%
Szoki
Szoki
Efekty Wysoka
Efekty Wysoka
150%
cenowe
cenowe
II rundy inflacja
II rundy inflacja
Wolowina
100%
(podażowe)
(podażowe)
Pszenica
50%
0%
1961 1967 1973 1979 1985 1991 1997
WIELKA BRYTANIA
30%
Wzrost płac
Inflacja
25%
Rzeczywista sytuacja była
20% Rzeczywista sytuacja była
jeszcze trudniejsza niż w
jeszcze trudniejsza niż w
15%
podręcznikach do
podręcznikach do
makroekonomii&
10% makroekonomii&
5%
0%
1961 1965 1969 1973 1977 1981 1985 1989
4
" The collapse in confidence: " The 1973 Labour Party Conference approved a plan to
" The collapse in confidence: " The 1973 Labour Party Conference approved a plan to
compulsory nationalize 20-25 of the largest
compulsory nationalize 20-25 of the largest
" By the mid-1970s share prices had fallen by about
" By the mid-1970s share prices had fallen by about
manufacturing companies, around one third of
manufacturing companies, around one third of
three quarters relative to average wage
three quarters relative to average wage
manufacturing output.
manufacturing output.
" uncertainties raised by industrial conflict,
" uncertainties raised by industrial conflict,
" Two years after the fall of the Labour government in
" Two years after the fall of the Labour government in
" rising inflation,
" rising inflation,
the UK the French Socialist government came to
the UK the French Socialist government came to
" profit squeeze,
" profit squeeze,
power in 1981 with the plan to double, from 11% to
power in 1981 with the plan to double, from 11% to
" productivity slowdown,
" productivity slowdown,
22%, the share of nationalized industries in industrial
22%, the share of nationalized industries in industrial
" international disorganization, employment.
" international disorganization, employment.
" and threats of deeper state involvement in industry.
" and threats of deeper state involvement in industry.
A.Glyn (2006) Capitalism Unleashed. Finance Globalisation and Welfare, A.Glyn (2006) Capitalism Unleashed. Finance Globalisation and Welfare,
A.Glyn (2006) Capitalism Unleashed. Finance Globalisation and Welfare, A.Glyn (2006) Capitalism Unleashed. Finance Globalisation and Welfare,
Oxford University Press, London 3 Oxford University Press, London 3
Oxford University Press, London 2003 Oxford University Press, London 2003
" Lata 70.
" Lata 70.
" Koncentracja produkcji i słabe oddziaływanie
konkurencji zagranicznej.
" Scentralizowane i zbiurokratyzowane związki
zawodowe.
Co było przedmiotem sporu?
Co było przedmiotem sporu?
" Przekonanie wielu ekonomistów o dużych
kosztach dezinflacji; rodzące przekonanie o
konieczności stosowania kontroli cen i płac:
James Tobin, Paul Samuelson, Arthur Okun,
Walter Heller
"  inflation now reflected militant desire of union
members for wage increases (Samuelson,
1970)
"  If they triumph, democratic capitalist
"  If they triumph, democratic capitalist
" price-control must bear down selectively hard
economies will suffer high unemployment
economies will suffer high unemployment
on the few hundred largest industrial
and slow real growth for some years to
and slow real growth for some years to
corporations which do have quasi-oligopolistic
come
come
prices (Samuelson 1978)
" Excessive price increases enacted by
concentrated industries and excessive wage
increases enacted by overly powerful labor
unions (Heller, 1976)
J. Tobin, Essays in Economics: Theory and Policy: The Papers of James
J. Tobin, Essays in Economics: Theory and Policy: The Papers of James
Tobin. Vol. 3. Cambridge, MA: MIT Press, 1982. P. 663-666
Tobin. Vol. 3. Cambridge, MA: MIT Press, 1982. P. 663-666
5
" In 1979 the Federal Reserve obtained its
" In 1979 the Federal Reserve obtained its
informal mandate to fight inflation by inducing
informal mandate to fight inflation by inducing
" After the Great Inflation of the 1970s, the so
" After the Great Inflation of the 1970s, the so
significant recession.
significant recession.
called Humphrey-Hawkins Act of 1978 was
called Humphrey-Hawkins Act of 1978 was
" It is difficult to imagine it coming into being
" It is difficult to imagine it coming into being
enacted. That required to add price stability
enacted. That required to add price stability
without some lessons like that taught by the
without some lessons like that taught by the
to its original post-second war policy target
to its original post-second war policy target
history of 1970s.
history of 1970s.
of full employment.
of full employment.
" This legislative change empowered Paul
" This legislative change empowered Paul
" The Federal Reserve s independence was
" The Federal Reserve s independence was
Volcker, a later Fed chairman, in his
Volcker, a later Fed chairman, in his
transformed from a quirk of bureaucratic
transformed from a quirk of bureaucratic
courageous assault on double digit inflation
courageous assault on double digit inflation
organization into a real and powerful feature of
organization into a real and powerful feature of
America s political economy
America s political economy
" Bradford De Long, 1995
" Bradford De Long, 1995
" Stephen Roach, 2008
" Stephen Roach, 2008
Realna wysokość stóp procentowych
12%
Niemcy Francja Włochy
8%
4%
0%
-4%
-8%
-12%
NIEMCY
20%
Wzrost płac
Inflacja
15%
10%
5%
0%
1965 1969 1973 1977 1981 1985 1989
6
1961
1964
1967
1970
1973
1976
1979
1982
1985
1988
1991
1994
1997
NIEMCY
Zmiany w polityce pieniężnej:
Zmiany w polityce pieniężnej:
20%
Wzrost płac
Inflacja
" Odejście od  aktywnej polityki pieniężnej,
" Odejście od  aktywnej polityki pieniężnej,
15%
podtrzymującej wzrost gospodarczy = banki
podtrzymującej wzrost gospodarczy = banki
centralne stały się niezależne
centralne stały się niezależne
" Punktem odniesienia w polityce pieniężnej stała się
" Punktem odniesienia w polityce pieniężnej stała się
10%
?
?
nowa krzywa Phillipsa uwzględniająca dwa nowe
nowa krzywa Phillipsa uwzględniająca dwa nowe
elementy wniesione do toku rozumowania o
elementy wniesione do toku rozumowania o
5% przyczynach inflacji przez Miltona Friedmana:
przyczynach inflacji przez Miltona Friedmana:
" oczekiwania inflacyjne oraz
" oczekiwania inflacyjne oraz
" naturalną stopę bezrobocia; potencjalne tempo
" naturalną stopę bezrobocia; potencjalne tempo
0%
wzrostu
wzrostu
1965 1969 1973 1977 1981 1985 1989
" Od lat 70&
" Od lat 70&
" Znaczenie tradycyjnych przemysłów malało, a zagraniczna
" Znaczenie tradycyjnych przemysłów malało, a zagraniczna
konkurencja cenowa rosła.
konkurencja cenowa rosła.
" Produkcja zaczęła być przenoszona z krajów wysoko
" Produkcja zaczęła być przenoszona z krajów wysoko
rozwiniętych do krajów o niskich kosztach wytwarzania.
rozwiniętych do krajów o niskich kosztach wytwarzania.
" W sektorach usługowych, których znaczenie rosło, rola
" W sektorach usługowych, których znaczenie rosło, rola
związków zawodowych jest relatywnie mała
związków zawodowych jest relatywnie mała
" Zaczęły być stosowane zindywidualizowanych metody
" Zaczęły być stosowane zindywidualizowanych metody
zarządzania.
zarządzania.
" Wskaz
nik  uzwiązkowienia w krajach wysoko rozwiniętych
" Wskaz
nik  uzwiązkowienia w krajach wysoko rozwiniętych
spadł do mniej niż 30%, a w sektorze prywatnym do kilku
spadł do mniej niż 30%, a w sektorze prywatnym do kilku
procent.
procent.
7