Niedoczynność tarczycy psów.

Daje objawy dermatologiczne (choroba Cushinga też)

Objawy kliniczne zaburzeń wydzielania gruczołów wydzielania wewnętrznego są bardzo podobne do siebie.

Rozpoznanie kliniczne niedoczynności tarczycy jest trafne w 15-20% przypadków.

Hormony tarczycowe są również lekami „dermatologicznymi” (polepszenie pokrywy włosowej głównie w przypadku istnienia miejsc wyłysiałych).

Niedoczynności tarczycy psów nie można rozpoznać na podstawie skuteczności leczenia!

Przyczyny

• Pierwotna niedoczynność

• Wrodzony niedorozwój

• Zapalenia limfocytarne (90%) - przebiega głównie subklinicznie

• Idiopatyczna martwica

• Nowotwory (w tym przypadku częściej jednak objawy nadczynności)

• Jatrogenna (np. po GKS; stosowanie hormonów tarczycowych)

• Wtórna niedoczynność

• Karłowatość przysadkowa

• Nowotwór przysadki (przysadkowa forma nadczynności kory nadnerczy - gruczolaki przysadki)

• Trzeciorzędowa niedoczynność

• Zaburzenia wydzielania TRH

• Inne

• Niedobór jodu

• Zaburzenia konwersji T₄ do T₃

• Zaburzenia białek wiążących (przewlekłe stany zapalne wątroby; marskość wyrównawcza wątroby) Określić poziom fosfatazy zasadowej i ALAT

• Oporność tkankowa (stwierdzana na pewno u ludzi, u psów b. rzadko)

• Stosowanie leków tyreostatycznych np. Metizol przy nadczynności tarczycy u kotów może działać hamująco na wydzielanie tyreokalcytoniny (szczególnie u psów ras dużych) odwrócenie stosunku Ca/P we krwi do poziomu fizjologicznego, ale też powoduje przejściową niedoczynność tarczycy

Występowanie:

• Psy ras średnich i małych w średnim wieku (6-7 lat)

• Psy ras dużych i olbrzymich, młode i w średnim wieku (nawet już w wieku 2-3 lat)

• Predylekcja rasowa

• Dog niemiecki^♠

• Chow chow

• Wilczarz irlandzki

• Bokser

• Buldog angielski

• Nowofundland

• Doberman^♠

• Spaniel^♠

• Pudel^♠

• Złoty retriever

• Sznaucer miniaturowy

• Jamnik^♠

Objawy kliniczne

Ogólne:

• Ospałość, zaburzenia w zachowaniu (dystans do tego, co się dzieje)

• Otyłość, nietolerancja na zimno (objaw stały)

• Zmiany dermatologiczne (u psów ras krótkowłosych objawy utraty włosa nie są ewidentne, dochodzi do przerzedzenia włosa na brzuchu i w pachwinach, dodatkowo przebarwienie skóry na kolor ciemny + hiperkeratoza. Zmiany koloru skóry mają charakter rozlany)

Objawy kliniczne:

1. Nerwowo-mięśniowe

1. Miopatie - psy ras dużych i olbrzymich, tylne kończyny

2. Niedowłady

3. Zaburzenia w oddawaniu moczu - atonia pęcherza moczowego w tym wypadku podać też T4 Eltroxin tabl. a 50 / 100 μg, w pierwszym tygodniu 2,5 μg/kg m.c. dalej 5 μg/kg m.c. x2 dziennie p/4 tygodnie. Reakcja na leczenie pojawia się najczęściej w przeciągu 1 tygodnia.

2. Ze strony układu pokarmowego

1. Wymioty

2. Zaparcie na przemian z biegunkami (u psów otyłych przewaga zaparć)

3. Ze strony układu krążenia

1. Rzadkoskurcz

2. Niemiarowość

4. Ze strony układu rozrodczego

1. Niepłodność

2. Obniżony popęd płciowy

3. Zaburzenia cyklu płciowego u suk (WYWIAD: czy suka jest zainteresowana w czasie rui samcami?)

4. Zanik jąder

5. Ginekomastia - u samców sprawdzić czy jądra na miejscu, bo takie same objawy przy zespole feminizującym lub wnętrostwie (guz komórek Sertoliego)

6. Mlekotok

5. Ze strony narządu wzroku

1. Opadnięcie powiek

2. Lipidoza rogówki bardzo charakterystyczne, zwłaszcza obustronna

3. Owrzodzenie rogówki

4. Zapalenie naczyniówki

6. Ze strony układu krwiotwórczego

1. Niedokrwistość normocytarna, normochromatyczna

2. Bladość spojówek ZAWSZE przy podejrzeniu niedoczynności tarczycy badać III powiekę, zwłaszcza w czasie testu stymulacji TSH

7. Objawy dermatologiczne

1. Wyłysienia symetryczne - boki

1. Rasy małe / średnie - wyłysienia / przerzedzenia na klatce piersiowej, bokach ciała - symetryczne, rozprzestrzeniają się od przodu do tyłu

2. Rasy duże / olbrzymie - wyłysienia / przerzedzenia na kończynach i obręczach miednicznej i barkowej. Także wyłącznie wyłysienia ogona.

2. Przebarwienie skóry, hiperpigmentacja (ciemniejsza potem grafitowa)

3. Symetryczne wyłysienia również w innych częściach ciała, ALE CHARAKTERYSTYCZNE jest łysienie ogona, tzw. SZCZURZY OGON

4. Hiperpigmentacja prowadzi do hiperkeratozy skóra staje się szorstka, sucha, może pękać wtórne zakażenia

5. Zmiany zawartości lipidów w skórze przetłuszczenie skóry Łojotok tłusty (+ smród)

6. Ropowica

7. Pierwotnie nie występuje świąd (ale nie należy pomijać objawu drapania się! Bo łojotok i wtórne gronkowcowe zapalenie skóry nadwrażliwość i świąd)

8. Szczurzy ogon łysy w sposób szczególny, w sposób ciągły!!

Rozpoznanie:

• Objawy? - trudne, w około 1/5 przypadków (15%)

• Test stymulacji TSH (nie jest w 100% wiarygodny) - Rozpoczynamy od pomiaru zawartości T₄ w surowicy, podajemy TSH i po 4-6 godzinach wykonujemy kolejny pomiar T₄. Jeżeli T_4p < T_4k o 50% prawidłowo, jeżeli poniżej 50% to niedoczynność tarczycy.

• Test stymulacji TRH (nie u psów) - pozwala na ocenę poziomu TSH, które trzeba oznaczyć a jest ono specyficzne gatunkowo (stąd trudność)

• Biopsja

Leczenie:

Lewotyroksyna (T₄) w dawce 20 μg/kg m.c. 2x dz.

Eltroxin a 50 / 100 μg

Letrox a 25 / 50 / 100 / 150 μg

Wyjaśnienie, czemu tak wysokie dawki: Metabolizm tyroksyny u psa jest 3-4x szybszy, wiązanie z białkami 2x mniejsze dawkowanie wielokrotnie większe niż u człowieka. U psa trudno wywołać długotrwałą jatrogenną nadczynność tarczycy.

Rozpocząć dawkowanie od 5 μg/kg m.c. 2x dz. P/2 tygodnie, potem 10 μg/kg m.c. p/2 tygodnie, potem 15 μg/kg m.c. 2x dz., po 6 tygodniach stosowania w dawkach zwiększających można dojść do 20 μg/kg m.c.

Właściciel musi wiedzieć, że mogą wystąpić objawy pobudzenia, luźnych stolców itp. tyreotoksemia. Jeżeli takie objawy się ujawnią to zatrzymać podawanie leków na 2 dni a po tym okresie rozpocząć podawanie od ostatniej dawki, która nie dawała takich objawów.

Od ostatecznej dawki leku 3 m-ce stosowania, wizyty kontrolne, co 4 tygodnie w trakcie kuracji. Porastania można spodziewać się w ciągu 3 m-cy (taki jest cykl rozwojowy włosa!!!). W pierwszym okresie stosowania leku może dojść do przejściowego przyspieszonego linienia, bo najpierw usuwane są włosy w fazie spoczynkowej. W 2 m-cu terapii pojawiają się pierwsze włosy, meszek, na ogół czarne, ale właściwa barwa powróci z czasem.

Trójjodotyronia 6-8 μg/kg 3x dz. Nie rutynowo

Jod

Jeżeli brak poprawy okrywy włosowej w ciągu 3 m-cy terapii to należy ją przedłużyć o kolejne 3 m-ce. Jeżeli w ciągu 6 m-cy brak poprawy pobrać wycinek skóry na histopatologie w celu sprawdzenia stanu cebulek włosowych Dysplazja mieszków włosowych (głównie u jamników)

Dlatego nie należy nigdy stosować tych hormonów w dawkach jak przy niedoczynności w momencie, kiedy nie mamy potwierdzenia laboratoryjnego tego zaburzenia

Prawie nie rozpoznawana!

^♠ W Polsce

Przerost gruczołów sutkowych

Nie karbowany bo może to świadczyć o wytarciu włosów lub postępującym zaniku mieszków włosowych

Dawki 0,05 U/kg m.c.

Taka dawka JEDYNIE przy potwierdzonej niedoczynności tarczycy!!!!

Uświadomić właściciela!!

chw4-02

- 3 -

---