Migracje ludności to przemieszczenia ludności związane ze zmianą miejsca

zamieszkania (pobytu stałego lub czasowego) połączone z przekroczeniem granicy administracyjnej podstawowej jednostki terytorialnej. Migracją jest zatem zmiana gminy zamieszkania lub w przypadku gminy miejsko-wiejskiej przeniesienie się

z terenów miejskich do wiejskich tej gminy lub odwrotnie. Migracją jest oczywiście

także zmiana kraju zamieszkania.

Nie jest migracją zmiana adresu w ramach tej samej gminy miejskiej, wiejskiej,

części miejskiej lub wiejskiej gminy miejsko-wiejskiej. Migracje nie obejmują także przemieszczeń krótkotrwałych, trwających do 2 miesięcy włącznie oraz np. przejazdów między miejscowością zamieszkania a miejscowością pracy lub nauki (tzw. ruchów wahadłowych) czy przemieszczeń o charakterze turystycznym.

Migracje wewnętrzne to przemieszczenia ludności w granicach państwa, czyli

zmiana gminy zamieszkania lub w przypadku gminy miejsko-wiejskiej przeniesienie

się z terenów miejskich do wiejskich tej gminy lub odwrotnie.

W ramach migracji wewnętrznych wyróżnia się migracje:

�� międzywojewódzkie, czyli przemieszczenia ludności z jednego

województwa do innego,

�� wewnątrzwojewódzkie, czyli zmiany miejsca zamieszkania w obrębie tego

samego województwa,

�� międzypowiatowe, czyli przemieszczenia ludności z jednego powiatu do

innego,

�� wewnątrzpowiatowe, czyli zmiany miejsca zamieszkania w obrębie tego

samego powiatu.

Klasyfikując migracje wewnętrzne według charakteru administracyjnego

obszarów, między którymi miała miejsce wędrówka, rozróżniamy następujące

kierunki migracji:

�� ze wsi do miast,

�� z miast na wieś,

�� z miast do miast,

�� ze wsi na wieś (dotyczy obszarów wiejskich, a nie konkretnych

miejscowości wiejskich).

Przyjmując za kryterium obserwacji długość pobytu (nieobecności) migracje

dzieli się na:

�� krótkookresowe - pobyt czasowy trwający od 2 do 12 miesięcy,

�� długookresowe - pobyt czasowy trwający co najmniej 12 miesięcy oraz

zamieszkanie na stałe (zameldowanie na pobyt stały) - bez względu na okres

zamieszkiwania.

W Polsce najważniejsze masowe ruchy wędrówkowe miały miejsce po II WŚ i były związane z zasiedleniem województw północnych i zachodnich oraz z industrializacją i urbanizacją w kraju. Największe natężenie ruchów wędrówkowych przypadło na lata 50. i 70., kiedy to rejestrowano bardzo wysokie liczby ludności napływającej do miast i odpływającej ze wsi (wydarzenia wpływające - m.in. lata 50.: odbudowa Warszawy, budowa Nowej Huty, rozwój górnictwa na Śląsku, lata 70.: podwyżka cen, gigantomania - Huta K-ce, Fabryki samochodów B-Biała i Tychy, Dworzec Centralny i Trasa Łazienkowska Wwa).

W latach 60. obserwuje się spadek natężenia wędrówek ze względu na przemiany gospodarczo-społeczne, dorastanie pierwszego pokolenia powojennego, poczucie podwyższenia stopy życiowej. Na początku lat 80. wystąpiło zjawisko znacznego zmniejszenia rozmiarów migracji zewnętrznych (stan wojenny, trudna sytuacja polityczna). Saldo migracji na wieś od lat 50. zawsze było ujemne, powodami były ucieczki młodych do miast w celu zdobycia wykształcenia i pracy, nieliczny migrowali na wieś ze względów rodzinnych tj. zawieranie małżeństwa i przejęcie gospodarstw rolnych.

Lata	Miasto			Wieś
		napływ	odpływ	saldo	napływ	odpływ	saldo
		Na 1000 ludności
1951 1952-1960 1962-1970 1971-1980 1981-1985 1986-1990 1991-1995 1996-2000	78 58 30 29 21 17 12 9,5	55 51 23 19 16 12 10 10,4	23 7 7 10 5 5 2 -0,9	32 45 30 23 18 15 12 11,8	41 51 38 18 28 24 16 11,7	-9 -6 -8 -14 -10 -9 -4 0,1

Ruchy migracyjne 1989-2002

Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 r.

wykazały, że większość ludności Polski nie zmienia swego miejsca zamieszkania. Zaobserwowano znaczne zróżnicowanie zasiedziałości w przekroju regionalnym. Największy odsetek ludności zamieszkałej od urodzenia odnotowano w woj. małopolskim (68,2%) i podkarpackim (67,7%), najmniejszy zaś w woj. zachodniopomorskim (49,9%). Generalnie, mieszkańcy południowo-wschodniej, wschodniej oraz centralnej części kraju to ludność w większości zasiedziała.

W migracjach wewnętrznych przeważa kierunek z miasta do miasta; najmniej

osób przenosi się ze wsi na inne tereny wiejskie. Saldo migracji dotyczące

przemieszczeń między terenami miejskimi i wiejskimi jest dodatnie dla miast.

Najbardziej mobilni są mieszkańcy woj. pomorskiego, wśród ludności którego

prawie 12% to osoby przybyłe w latach 1989-2002. Kolejne województwa to

warmińsko-mazurskie i lubuskie (po 11,5%), najmniejszy odsetek odnotowano w woj.

świętokrzyskim (8,4%) i łódzkim (8,5%). Najmniej mobilni są mieszkańcy

województw centralnej i południowej Polski.

Nieco inaczej przedstawia się przestrzenny rozkład udziału ludności

napływowej w ogólnej liczbie ludności dla miast i wsi. Wśród ludności miejskiej

największy odsetek ludności napływowej odnotowano w województwie lubelskim

(12,2%), najniższy w łódzkim (tylko 7,5%); średnia wartość tego odsetka dla Polski

wynosi 10,0%. Wśród ludności wiejskiej odsetek ten był najwyższy w województwie

lubuskim (14,0%), najniższy w świętokrzyskim (8,1%), przy średniej wartości dla

Polski wynoszącej 10,7%.

Wśród migracji wewnętrznych jakie miały miejsce w latach 1989-2002 zdecydowanie przeważały migracje wewnątrzwojewódzkie (2 856 tys.), które stanowiły prawie 73% wszystkich migracji wewnętrznych (migracje międzywojewódzkie 25%). Największy udział migracji wewnątrzwojewódzkich w napływie ogółem odnotowano w województwie lubelskim (81,7%), najmniejszy zaś w województwie opolskim (65,6%). W skali całej Polski w migracjach wewnątrzwojewódzkich dominował kierunek ze wsi do miast, ale nie zaobserwowano zbyt wielkich różnic w porównaniu z

pozostałymi kierunkami. Kierunek ze wsi do miast przeważał w dziesięciu województwach, największy udział odnotowano w województwie podlaskim - 44,7%.

W województwach: dolnośląskim, mazowieckim, pomorskim i śląskim dominował

kierunek z miast do miast (najwięcej osób między miastami przemieściło się w

województwie śląskim - 54,7%), a w województwach lubuskim i małopolskim -

kierunek z miast na wieś.

W ruchu międzywojewódzkim największe - co do wartości bezwzględnej - napływy ludności odnotowano dla województw: mazowieckiego, śląskiego i małopolskiego; największe odpływy także dla województw: mazowieckiego i śląskiego oraz dolnośląskiego.

Przyczyny zmiany miejsca zamieszkania

Obie grupy, zarówno mieszkańcy stali jak i osoby przebywające czasowo, najczęściej - jako najważniejszą przyczynę zmiany miejsca zamieszkania - wymieniały sprawy rodzinne. Wśród spraw rodzinnych najistotniejsze to zawarcie małżeństwa. Kolejne przyczyny to warunki mieszkaniowe. Rzadziej wymieniane były przyczyny związane z pracą - najczęściej była to oferta bardziej atrakcyjnej pracy. Wśród osób przebywających czasowo właśnie przyczyny związane z edukacją były wymieniane na drugim (co do częstości) miejscu i skłoniły one do przeprowadzki ok. 22% osób (ok. 21% mężczyzn i 24% kobiet). Przyczyny związane z pracą stanowiły ok. 20% - z tego ponad połowa osób otrzymała ofertę bardziej atrakcyjnej pracy, a co dziesiąta przeniosło się ze względu na zagrożenie bezrobociem.

---