Sposób ustalania cen na dobra inwestycyjne

Cechy zależą głównie od kosztów produkcji. Wynika to z dwóch powodów.

1. rynek dóbr inwestycyjnych jest ułomny tzn. konfrontacja podaży i popytu tutaj ma charakter ułomny. Dobra inwestycyjne są wytwarzane pod konkretne zamówienie. Gdy zapotrzebowanie wzrasta jest chęć zakupu, a z drugiej strony chęć wytworzenia danego dobra.

2. nabywcami dóbr inwestycyjnych są fachowcy. Wiedzą co kupują i ile mogą wynosić koszty wytworzenia dobra.

Klauzula zmienności cen jest na to uzasadnieniem:

Cena w kontrakcie może ulec zmianie pod jakimś warunkiem.

W dobrach inwestycyjnych może to być pod wpływem zmiany kosztów wytworzenia (np. wzrost kosztów surowców).

Jeżeli cena przekroczy określony pułap to odpowiedzialność spada częściowo na odbiorcę.

Relacje popytu i podaży mają funkcję korygującą - jeśli w danym okresie popyt na dobra inwestycyjne wyższy to marża zysku ma funkcje korygującą (jest akceptowana).

Podaż i popyt - relacje mogą wpływać na koszty produkcji dóbr inwestycyjnych cenę produktu końcowego:

wysoka cena jednostkowa dóbr inwestycyjnych

długi cykl produkcyjny dóbr inwestycyjnych

popyt na dobra inwestycyjne ma charakter wtórny. Rozsądny nabywa te dobra, na które jest popyt na rynku.

złożoność kontaktów między sprzedawcami

kontakty - różne formy i są rozciągnięte w czasie.

Projektowanie rynku dóbr inwestycyjnych - wzajemna relacja producent - nabywca.

• Nabywca chce mieć wgląd w proces produkcji

• producent jest zobligowany do wydania danego dobra, ale również do tzw. rozruchu technicznego - udowodnienia iż ona działa i jest sprawne

• dostawca dostarcza części zamienne przez 10 lat od daty produkcji

• dostarcza szkolenia i nadzór

• zaliczka zabezpieczenie dóbr dostawcy przed wycofaniem się nabywcy

• ostateczne rozliczenia z reguły w formie kredytowej

• kaucja gwarancyjna - ostatnia rata płatności będąca zabezpieczeniem przed ukrytymi wadami produktu. Zazwyczaj jest to i tak upust w cenie gdyż nie ma sensu się procesować o drobne usterki i niedoróbki

Czynniki kształtujące popyt na dobra inwestycyjne

1. popyt konsumpcyjny zasada akceleracji

Aparat produkcyjny	Produkcja = popyt (z zał.)	Inwestycje
				suma	nowe	restytucyjne
100 110 ^(1) 110	10 * 100 (+10%) = 1100 1100	10 20 11	0 10 0	10 10 11

zał. okres trwałości dóbr produkcyjnych 10 lat

⁽¹⁾ nieproporcjonalnie duży wzrost inwestycji w stosunku do wielkości zwiększenia aparatu produkcji.

Wpływ na to ma długość okresu - czym dłuższy okres tym większy efekt akceleracji.

rys 11.1

Z założenia jedyną możliwością zwiększenia produkcji jest wykorzystanie aparatu wytwórczego. Są jednak inne:

• aparat wytwórczy wcale nie jest nigdy 100% wykorzystany

• wahania ceny

• „gra” terminami dostaw

W tym modelu zakłada się, że dostosowanie producentów do popytu trwa 1 okres tak jednak nie jest.

Producenci muszą oszacować czy wzrost popytu jest trwały czy przejściowy; muszą oszacować koszty i korzyści ekonomiczne inwestycji.

Potem produkcja dóbr inwestycyjnych też trwa.

rys 11.2

czynniki osłabiające mechanizm akceleracji

2. Stopa zysku + masa zysku

(opłacalność inwestycji) źródła finansowania inwestycji

Gdy przedsiębiorstwo osiąga nawet dużą stopę zysku, ale po okresie inwestycji masa zysku spadła (trzeba spłacić np. długi albo korzystać z życia...)

3. stopa procentowa - jest traktowana jako punkt odniesienia stopy zysku - czy bardziej opłaca się inwestować czy ulokować pieniądze w banku.

poza tym stopa procentowa ma wpływ na oprocentowanie kredytów

rys 11.3

zał. - niezmienność techniki wytwarzania

zmienia się tylko nakłady jednego czynnika produkcji

Do punktu I₀ opłaca się inwestować. Potem każda zainwestowana jednostka przynosi mniejsze zyski niż ulokowanie pieniędzy w banku (albo niż koszt kredytu)

W okresie ożywienia koniunktury koszt kredytu może rosnąć (rośnie stopa procentowa)

Będą też rosły koszty pozyskania dóbr inwestycyjnych.

W okresie recesji jest odwrotnie.

Urealnienie

• trudno porównać stopę procentową i stopę zysku (trudno ustalić stopę zysku, a potem nie wiadomo z jaką stopą % tę stopę porównać. Stopa % i stopa zysku nie są wielkościami porównywalnymi.

Π = i + r + w (Π- stopa zysku; i - stopa procentowa; r - premia z tytułu ryzyka; w - wynagrodzenie za działalność)

Π > i (ale nie wiadomo o ile i jak to zmierzyć)

- przedsiębiorstwo często musi inwestować (nawet wtedy kiedy jest to mało opłacalne) a nie iść do banku bo może wypaść z rynku (nie do końca jest więc wybór)

4. postęp techniczny

rys 11.4

5. Stopień wykorzystania aparatu wytwórczego.
   Im niższy stopień wykorzystania tym wyższe inwestycje. Im wyższe wykorzystanie tym wyższe inwestycje potrzebne.

6. Popyt inwestycyjny zależy także od przewidywań co do czynników 1-5 w krótkim i dłuższym okresie

Handel zagraniczny w kontekście cyklu koniunkturalnego

W jaki sposób koniunktura na rynku wewnętrznym wpływa na handel zagraniczny

faza wzrostowa

>1

spełnione zarówno wtedy gdy wzrost exportu (>1) jak i gdy spadek exportu (<1). Index ^­0 oznacza dolny punkt zwrotny, t - górny punkt zwrotny

Im_t / Im₀ > PKB_t / PKB₀ > Ex_t / Ex₀

faza spadkowa

>1

spełnione zarówno wtedy gdy wzrost exportu (>1) jak i gdy spadek exportu (<1). Index ^­0 oznacza górny punkt zwrotny; t - dolny punkt zwrotny

Im_t / Im₀ < PKB_t / PKB₀ < Ex_t / Ex₀

Im większy wskaźnik wzrostu tym wyższe jest tempo wzrostu.

Można także mówić o elastyczności importu i eksportu a także o wzroście udziału importu i eksportu w PKB oraz salda bilansu handlowego (saldo bilansu handlowego jest odwrotne do kierunku cyklu).

11.5 Cykl taki jak w dobrach konsumpcyjnych. popyt wzrost cen atrakcyjność towarów zagranicznych (cena, jakość, dostępność) wzrost importu

rys 11.6 Przy eksporcie jest odwrotnie - wzrost popytu na rynku krajowym spadek eksportu (wyższe ceny + zaspokajanie popytu krajowego)

30

---