Daty :1517r. - wystąpienie Marcina Lutra przeciwko sprzedaży odpustów.1520r. - Marcin Luter publicznie spalił

egzemplarz papieskiego pisma (bulli). 1529r. - sejm w Spirze. 1524-1525r. - powstania chłopskie w Niemczech,

żądania reformy religii. 1546-1548r. i 1552-1555r. - wojny religijne.1542r. - powołanie trybunału inkwizycyjnego.

1545-1563r. - obrady soboru trydenckiego.1540r. - zatwierdzenie przez papieża Zakonu Jezuitów. który założył

Ignacy Loyolę w 1534 r 1541r. - powstała pierwsza gmina wyznaniowa kalwinizmu w Genewie. 1555r. - pokój

w Augsburgu. 1534r. - wydanie aktu supremacji przez Henryka VIII i utworzenie Zakonu Jezuitów. 1562r. - masakr

we na wyznawcach protestantyzmu we Francji (Lyon i Sens). 1570r. - pokój między katolikami i hugenotami,

swoboda kultu (oprócz Paryża). 23/24 sierpnia 1572r. - Noc św. Bartłomieja - masakra hugenotów. 1598r. - edykt

nantejski 1566r. - wybuch powstania w Niderlandach 1581r. - utworzenie niepodległej Republiki Zjednoczonych

Prowincji Niderlandów. Edykt najteński - Henryk IV w 1598r. wydał, gwarantujący hugenotom wolność sumienia

i dostęp do urzędów. Edykt miał także na celu zakończenie wyniszczających państwo wojen i wprowadzić pokój

religijny. Pokój w Augsburgu - zawarty w 1555r. między cesarzem Karolem V a protestanckimi książętami Rzeszy

w Augsburgu. Stwierdzenie zasady: „Czyj kraj, tego religia”, przewidywał współistnienie katolicyzmu i luteranizmu.

Bracia polscy, - arianie  . Ruch religijno-społeczny, w Polsce po 1562. Powstał w wyniku rozłamu wśród protestantów

(kalwińi i mniejszego ariańskiego) . W ruchu tym działał zarówno plebs, mieszczanie jak również część szlachty

, nawet zamożnej. Podstawą ich ideologii społecznej była zasada braterstwa wszystkich ludzi. Arianie odmawial

służby wojskowej i państwowej, występowali przeciw własności prywatnej, udziałowi w wojnach, piastowaniu

urzędów, potępiali karę śmierci. W sferze religijnej nie uznawali dogmatu Trójcy Świętej, wysuwali na pierwszy

plan sprawy moralne oraz postulat tolerancji.

Akt supremacji - w 1534r. Henryk VIII wydał akt supremacji, w którym ogłosił się najwyższym zwierzchnikiem Kościoła w Anglii.Doktryna predestynacji - Jan Kalwin uważał, że Bóg, obdarzając ludzi łaską wiary lub im jej odmawiając, z góry określił, którzy z nich będą zbawieni, a którzy potępieni. Różnice między kalwinizmem a luteranizmem - w przekonaniu luteranizmu łaska pochodząca od Boga, a nie dobre uczynki, czynią człowieka godnym zbawienia, kalwinizm zaś głosił doktrynę predestynacji. W luteranizmie uznano władzę świecką nad kościołami luterańskimi, gminy wyznaniowe, tworzące Kościół kalwiński nie uznawały zwierzchnictwa władzy świeckiej. Reformacja - ruch religijny i społeczny, mający na celu odnowienie Kościoła. Anabaptyści - zwolennicy Lutra.  Hugenoci - wyznawcy kalwinizmu we Francji. Kontrreformacja - Sobór trydencki: Kontrreformacja - mianem kontrreformacji nazwano próby odzyskania utraconych wpływów i odpływu wiernych przez Kościół katolicki oraz odbudowanie autorytety papieża od połowy XVI w do początku XVIII w Najważniejsze postanowienia Soboru trydenckiego (1545-1563r.) : - reforma administracji, powołania inkwizycji, na której czele stanęło Święte Oficjum. - reformacja zakonów i powołanie Zakonu Jezuitów. - innowierców uznano za heretyków, stworzono indeks ksiąg zakazanych, autorzy ksiąg znajdujących się w indeksie uznano również za heretyków. min Kalwin , Luter , Galileusz , Kopernik (W 1828r zniesiona z ksiag zakazanych Kopernik - „O obrocie ciał niebieskich „ ) - sformułowano podstawowe dogmaty wiary i ujednolicono liturgię , kazania w j. ojczystym - ustalono jeden brewiarz, mszał, jednolity katechizm. - wizytacja diecezji przez biskupów - nowy kalendarz gregoriański - Grzegorz XVII

Symonia (świętokupstwo) - sprzedaż i kupno godności i urzędów kościelnych.Nepotyzm - powierzanie wysokich, dochodowych stanowisk i godności członkom własnej rodziny. Odpust - darowanie (pełne częściowe) doczesnej kary za grzech i odpuszczanie nakazanej pokuty, dokonywane przez odpowiednią władzę duchowną (biskupa).Annaty- wpłaty z dochodów uzyskanych wpierwszym roku po otrzymaniu beneficjum kościelnego, składane papieżowi na utrzymanie misjonarzy.

---