ak pęcherzyka żółciowego zajmują piąte miejsce pod względem częstości występowania wśród nowotworów przewodu pokarmowego. Najczęściej występuje u ludzi powyżej 60 r.ż., 4 krotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Rak pęcherzyka najczęściej rozwija się w dnie lub w obrębie szyi pęcherza i może naciekać zarówno wątrobę jak i zewnątrzwątrobowe drogi żółciowe, daje przerzuty do węzłów chłonnych i jamy otrzewnej bardzo rzadko do płuc. Jest to najczęśćiej rak gruczołowy (adenocarcinoma) od postaci dobrze zróżnicowanej do nisko zróżnicowanej.
W 80 - 85% rak pęcherzyka żółciowego współistnieje z kamicą pęcherzykową. Uważa się, że przewlekłe drażnienie ściany lub zmiany zapalne pęcherzyka żółciowego do których dochodzi na skutek obecności złogów stanowią czynnik predysponujący do rozwoju nowotworu. Jednak ryzyko raka pęcherzyka żółciowego w przebiegu kamicy wynosi około 0.5%.
Tx- nie można ocenić obecności guza
To- nie stwierdza się obecności guza
Tis- rak przedinwazyjny (carcinoma in situ)
T1 - guz zajmuje błonę śluzową i/lub warstwę mięśniową
- T1a - guz ograniczony do błony śluzowej
- T1b - guz nacieka warstwę mięśniową
T2 - guz nacieka tkanki miękkie podsurowicówkowe, bez przekraczania błony surowiczej lub naciekania wątroby
T3 - guz przekracza błonę surowiczą naciekając wątrobę (na głębokość 2 cm.) lub sąsiedni narząd.
T4 - guz nacieka wątrobę (na głębokość powyżej 2 cm) lub inne co najmniej dwa narządy (żołądek, dwunastnicę, jelito grube, trzustkę, sieć, drogi żółciowe zewnątrzwątrobowe, dodatkowe ogniska w wątrobie)
Cecha N ( regionalne węzły chłonne)
Nx - nie można ocenić okolicznych węzłów chłonnych
No - nie stwierdza się obecności przerzutów do węzłow chłonnych
N1 - przerzuty nowotworowe w węzłach okolicy przewodu pęcherzykowego ,żółciowego wspólnego, wnęki wątroby
N2 - przerzuty w węzłach chłonnych okolicy głowy trzustki, okołodwunastniczych, wzdłuż żyły wrotnej, trzewnych lub krezkowych
Do regionalnych węzłów chłonnych zalicza się węzły okolicy przewodu pęcherzykowego i żółciowego wspólnego, wnęki wątroby, głowy trzustki, okołodwunastnicze, wzdłuż żyły wrotnej, węzły chłonne trzewne i krezkowe górne.
Cecha M (przerzuty odległe)
M0 - - brak przerzutów odległych
M1- obecność przerzutów odległych
Wyróżnia się następujące stopnie zaawansowania raka pęcherzyka żółciowego.
stopień I - zmiany dotyczą błony śluzowej
stopień II - naciekanie błony śluzowej i mięśniowej
stopień III - naciekanie pełnej grubości ściany
stopień IV - naciekanie pełnej grubości ściany, przerzuty do węzłów około pęcherzykowych
stopień V - naciekanie przylegających narządów
Rak pęcherzyka żółciowego nie ma charakterystycznych objawów. Głównymi wczesnymi objawami są tępe lub stałe bóle w okoicy wątroby. Dość często występują:
Jeżeli guz zamyka światło przewodu pęcherzykowego żółtaczce mogą towarzyszyć odbarwione stolce i ciemne zabarwienie moczu.
Rozpoznanie we wczesnym okresie raka pęcherzyka żółciowego jest trudne, gdyż objawy są bardzo podobne do objawów w przebiegu przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego.
Rozpoznanie ustala się w oparciu o:
badanie ultrasonograficzne,
spiralne TK z podanym dożylnie środkiem cieniującym.
badanie EUS (ultrasonografia endoskopowa).
W badaniach laboratoryjnych często stwierdza się podwyższony poziom bilirubiny i fosfatazy alkalicznej w surowicy.
Bardzo często właściwe rozpoznanie ustala się dopiero podczas operacji wykonanej z powodu kamicy pęcherzyka żółciowego.
Jedynie skutecznym sposobem leczenia raka pęcherzyka żółciowego jest zabieg operacyjny.
W I i II stopniu zaawansowania (20-25%) polega on na wycięciu pęcherzyka żółciowego wraz z marginesem przylegającego miąższu wątroby oraz wycięciem węzłów chłonnych okołopęcherzykowych i okołoprzewodowych.
W III i IV stopniu zaawansowania (75%) chory nie kwalifikuje się do zabiegu operacyjnego ze względu na znaczny stopień zaawansowania raka. W przypadkach tych stosuje się leczenie paliatywne: endoskopowe lub śródoperacyjne zaprotezowania dróg żółciowych lub drenaż przezskórny.
Większość ( 97- 98% ) pacjentów umiera w ciągu 1-2 lat po zabiegu. Przeżycie 5-letnie w przypadkach resekcyjnych nie przekracza 20% - 30%.
|