horoba Scheuermanna nazywana również jałową martwicą kręgosłupa lub młodzieńczą kifozą, jest jedną z wielu chorób zaliczanych do tak zwanych "jałowych martwic kości" czyli chorób w których cochodzi do obumierania tkanki kostnej i chrzestnej bez udziału chorobotwórczych drobnoustrojów. Istotą choroby jest zaburzenie kostnienia trzonów kręgów kręgosłupa najczęściej w odcinku piersiowym kręgosłupa z powodu jałowej martwicy tych trzonów. Klinowate zniekształcenie trzonów kręgowych powoduje pogłębienie fizjologicznego wygięcia kręgosłupa piersiowego. Z powodu powiększania się krzywizny opóźnia się wzrost kręgosłupa i zmieniają się jego obciążenia. Występuje dysproporcja między wytrzymałością tkanki kostnej a jej obciążeniem co powoduje, że pewne grupy mięśni ulegają rozciągnięciu i osłabieniu a inne przykurczają się zwiększając jeszcze bardziej nieprawidłowość obciążeń kręgosłupa. Dochodzi do wady postawy wyrażającej się pochyleniem tułowia i tzw. okrągłymi plecami.
Choroba Scheuermanna występuje głównie wśród chłopców między 14 a 17 rokiem życia, u dziewcząt przejawia się między 12 a 14 r. ż. Choroba często pojawia się rodzinnie i może współistnieć z bocznymi skrzywieniami kręgosłupa.
Proces chorobowy trwa z reguły 2 - 3 lata i więcej. Nie leczona choroba Scheuermanna powoduje zeszpecenie i trwałe ograniczenie sprawności życiowej.
Etiologia choroby jest nieznana, a wyniki badań wykazują, że zmiany chorobowe zaczynają się od niewielkiego, podchrząstkowo położonego pola martwicy, spowodowanej niedokrwieniem tętniczym. Przyczyny niedokrwienia mogą być różnorodne:
Do zaburzeń ukrwienia dochodzi szczególnie łatwo u dzieci i młodzieży w związku z brakiem połączeń między krążeniem nasadowym i przynasadowym. Szybka przebudowa kości u dzieci zwykle sprzyja regeneracji pole martwicy, ale może pozostać po niej deformacja co może doprowadzić w konsekwencji do wczesnych zmian zwyrodnieniowych.
Charakterystycznym objawem choroby jest:
ból w okolicy kręgosłupa, najczęściej tępy i rozlany
stopniowe pogarszanie się postawy ciała
tworzenie się okrągłych pleców
narastające ograniczenie ruchomości kręgosłupa
powstawanie przykurczy zgięciowych w stawach biodrowych
pojawiające się zniekształcenia kości
Ból w okolicy kręgosłupa:
zwiększa się po wysiłku lub zmęczeniu głównie przy czynnościach w pozycji pochylonej do przodu, stojącej lub siedzącej
ustępuje lub zmniejsza się po odpoczynku w odpowiedniej pozycji leżącej lub siedzącej, z zapewnieniem odciążenia kręgosłupa
W niektórych przypadkach stwierdza się objawy neurologiczne wynikające z uszkodzenia nerwów obwodowych.
Celem leczenia jest: zapobieganie progresji deformacji, uwolnienie od bólu, zapobieganie zmianom zwyrodnieniowym kręgosłupa oraz korekcja kosmetyczna deformacji. W zależności od stopnia zaawansowania choroby i wieku pacjenta chorbę Scheuermanna leczy się zachowawczo lub operacyjnie.
W lżejszych przypadkach stosuje się:
ćwiczenia mięśni grzbietu w celu stworzenia tzw. ochronnego gorsetu mięśniowego
naukę utrzymywania prawidłowej postawy
ćwiczenia z zastosowaniem stołu wyciągowego i tzw.autowyciągi
W przypadkach o łagodnym przebiegu leczenie zachowawcze prowadzi się do uzyskania dojrzałości kostnej kręgosłupa. Po zakończeniu wzrostu kostnego deformacja kifotyczna nie pogłębia się, lecz dolegliwości bólowe mogą trwać nadal.
W chorobie przebiegającej z rozległym klinowaceniem trzonów kręgowych konieczne jest z reguły stosowanie łóżeczka gipsowego przez 2 - 3 miesiące z następczym noszeniem gorsetu ortopedycznego przez dalszych kilka miesięcy.
Wskazaniami do operacyjnego leczenia Choroby Scheuermanna są: ból, intensywnie narastająca kifoza, ograniczenie ruchomości oddechowej klatki piersiowej.
|