HISTAMINA
Receptor: |
Rec.H1 |
Rec.H2 |
Rec.H3 |
Umiejscowienie: II przekaźnik: |
Postsynaptyczny cGMP (IP3) |
Postsynaptyczny cAMP |
Presynaptyczny ??? |
Działanie: |
Skurcz mm. gładkich oskrzeli i jelit Reakcja alergiczna-katar sienny, pokrzywka
|
|
sekrecji serotoniny,NA,Ach (heteroreceptor) |
|
Efekty naczyniowe |
|
|
Leczenie: |
Blokery H1 I i II generacji |
Blokery H2 |
Betahistyna |
|
|
|
|
Działanie histaminy:
Rozszerza drobne naczynia tętnicze
Kurczy drobne naczynia żylne
Zwiększa przepuszczalność naczyń
Nasila uwalnianie amin katecholowych
Przyspieszenie częstości akcji serca
Zaczerwienienie, obrzęk i świąd skóry
Silnie kurczy mm. gładkie oskrzeli i jelit
Zwiększa sekrecję soku żołądkowego
Kurczy mm. macicy
Działa batmotropowo dodatnie
Zwalnia przewodnictwo w węźle P-K
Jest neuroprzekaźnikiem
Blokery H1- stosowane przy:
Odczynach alergicznych górnych dróg oddechowych, pyłkowicy, atopowym nieżycie nosa
Alergicznych dermatozach, wypryskach skóry, pokrzywkach, świądzie alergicznym
Chorobie lokomocyjnej
Blokery I generacji:
Nieswoiste ( wiążą się z rec. H1, cholinergicznym, serotoninowym, dopaminergicznym, α-adrenergicznym.
Wchłaniają się szybko z układu pokarmowego, działają już po 15', a szczyt aktywności po 1h
Mogą być podane drogą pozajelitową
Podawane w sytuacjach nagłych
Szybko metabolizowane w wątrobie, okres półtrwania przeważnie 3h
Łatwo przenikają przez barierę krew-mózg
Skutki uboczne:
Senność, otępienie, zaburzenia koordynacji ruchowej
Suchość w jamie ustnej
Zaburzenia widzenia (przeciwwskazanie w jaskrze )
Trudności w oddawaniu moczu (przeciwwskazanie przy przeroście gruczołu krokowego
Zaburzenia rytmu serca
Zaburzenia układu pokarmowego
Drżenia mięśniowe
Zawroty głowy, szumy w uszach
Uszkodzenie szpiku kostnego
Interakcje z lekami działającymi depresyjnie na OUN ( anksjolityki, leki nasenne, alkohol)
Przeciwwskazania:
Jaskra
Przerost prostaty
Nadwrażliwość na leki
Uszkodzenia szpiku
Antazolina (Phenazolinum) - duża toksyczność, podawana w odczynach alergicznych, tylko w ostateczności ; lek przeciwarytmiczny
Difenhydramina (Benzydraminum hydrochloricum, Betadrin, Betadrin ophtal) - stosowany w kinetozach, w nagłych odczynach skórnych z dużym świądem
Klemastyna ( Clemastinum) - najdłuższy okres półtrwania biologicznego- podawany co 12h, najczęściej stosowany lek w odczynach alergicznych
Dimetiden (Fenistil) - miejscowo na skórę
Prometazyna (Diphergan) - silne działanie uspakajające i przeciwwymiotne; przy ostrych odczynach alergicznych, lek wspomagający w reakcjach anafilaktycznych, kinetozach; premedykacje hirurgiczne ( znosi odruch kaszlu i wymiotny)
Ketotifen (Kototifen, Pozitan, Zaditen) - wzrost apetytu, mało skuteczny u dorosłych, gdyż wymaga dawek większych niż teraputyczna
Cyproheptadyna (Peritol, Protadine) - znaczny apetytu, szybki przyrost masy ciała; powoduje uszkodzenie szpiku kostnego
Hydroksyzyna (Hydroxizinum) - podawany, gdy inne leki okazały się nieskuteczne ( szczególnie blokery II generacji)
Blokery II generacji
Selektywne dla rec. H1
Nie wykazują powinowadztwa do rec. cholinergicznych i serotonicznych
Słabo przenikają przez barierę krew-mózg
Nie działają uspakajająco i nasennie
Długi okres półtrwania
Stosowane w stanach przewlekłych
Wchłaniają się dobrze z jelit
Nie podawane pozajelitowo
Podawane w postaci proleków - metabolizowane w wątrobie do aktywnych leków ( z wyjątkiem Cetirizyny )
Działania nieporządane:
niekiedy senność
działanie kardiodepresyjna
Terfendyna > Astemizol > Ebastyna > Loratydyna
działanie w dużej mierze zależy od zmienności osobniczj
Podział:
Leki długo działające, stosowane doustnie:
Astemizol (Astemizol, Hismanal) - duże powinowadztwo do receptora H1 ;osiąga wysokie stężenie w płucach, wątrobie, trzustce, gruczołach ślinowych, przenika do mleka matki
Ebastyna - aktywny metabolit-carebastyna; tłuste pokarmy zwiększają jego wchłanianie
Cetirizyna (Zyrtec) - najszybciej działający bloker II generacji; ulega szybkiemu wydalaniu ( w niezmienionej postaci ) przez nerki, słabo metabolizowany w wątrobie
Loratadyna (Claritine) - in vitro i u zwierząt stwierdzono jej działanie na elementy komórkowe odczynu alergicznego ( u ludzi nie potwierdzone)
Terfenadyna - wymaga podawania co 12h. wykazuje największą kardiotoksyczność, przy dłuższym stosowaniu obserwuje się zjawisko tachyfilaksji
Azelastyna - wykazuje działanie na elementy komórkowe odczynu alergicznego; nasila działanie alkoholu i benzodiazepinu (przenika do OUN); może być podawana doustnie i miejscowo do nosa
Lewokabastyna (Histimet) - ma największe powinowadztwo do receptora H1 ze wszystkich lekow przeciwchistaminowych, stosowany miejscowo do nosa i worka spojówkowego
Akriwastyna - lek o krótkim działaniu-szybko metabolizowany w wątrobie i wydalany przez nerki
Antagoniści receptora H2
Wysoce specyficzne dla receptora H2
Charakter konkurencyjnych i odwracalnych antagonistów
Hamują wszystkie fazy wydzielania soku żołądkowego
Pobudzają wydzielanie gastryny
Nie wpływają na opróżnianie żołądka, napięcie zwieracza wpustu, ani wydzielanie trzustkowe
Szybkie działanie i wygoda stosowania
Powodują sporo działań niepożądanych; częstość tych działań zwiększa się z czasem ich długotrwałego stosowania
Wskazania:
Choroba wrzodowa dwunastnicy
W przygotowaniu do nagłych zabiegów operacyjnych
Zapalenie przełyku z zarzucania
Ostry wrzód żołądka
Inne stany nadmiernego wydzielania HCl, jak układowa mastocytoza i białaczka bazofilowa z hiperhistaminemią
Podstawowe preparaty:
Ranitydyna (Ranigast, Zantac)
Famotydyna (Famogast, Ulfamid) - nie metabolizowany w wątrobie
Cimetydyna (Altramet, Tgamet) - najstarszy lek, najwięcej działań niepożądanych (zaburzenia hormonalne) , zaleta- dostępność form iniekcyjnych, podwyższa stężenia innych leków metabolizowanych w wątrobie
Działania niepożądane:
Nadmierne wydzielanie HCl zakażenia bakteryjne i drożdżakowe przewodu pokarmowego
bóle i zawroty głowy
uczucie zmęczenia
bóle mięśniowe
zaparcia, lub biegunki
wysypki skórne